حکمت های نهج البلاغه
- نویسنده موضوع گمنام
- تاریخ شروع
پاسخ : نهج البلاغه
اقا امیر المؤمنین می فرمایند :
شرح (چهار مطلب):
1- مرگ سهلتر است از ننگ. المنيّة مبتدا است، و لا الدّنيّة قرينه براى خبر مبتداست، گويا فرموده باشد: المنيّة أسهل من الدّنيه، يعنى [تحمّل ] مرگ آسانتر از ننگ است، و احتمال دارد كه تقدير چنين باشد: يحتمل المنية و لا يحتمل الدّنية، (مرگ قابل تحمل است، امّا ننگ قابل تحمل نيست)، دنيّة يعنى پستى و ننگ نسبت به كارى كه به خاطر به دست آوردن مال و منال دنيا مرتكب مى شوند، كه بسيارى از بزرگواران مرگ را بر آن ترجيح مى دهند.
2- قناعت به اندكى از زندگى و به آن بسنده كردن بهتر است از چاپلوسى و نزديكى به اهل دنيا به خاطر به دست آوردن مال بيشتر.
3- هر كه را نشسته ندهند، ايستاده هم ندهند، نشسته كنايه از طلب بدون تلاش، و ايستاده كنايه از طلب با تلاش و كوشش است. يعنى هر كس را بدون تلاش و كوشش روزى ندهند، تلاش و كوشش او هم بى فايده است، و اين حكم- چنان كه معمول سخن سخنگويان است- در اكثر موارد و صد در صد نيست بلكه بدين وسيله امام (ع) انسان را به كسب معاش از راه درست وادار كرده است.
4- روزگار دو روز است: روزى به سود تو و روزى به زيان تو است، روزى كه به سود تو است، ناسپاسى مكن، و روزى كه به زيان توست شكيبا باش. پس در روزى كه زمان تنگنا و گرفتارى است، شكيبايى براى آمادگى پذيرش رحمت الهى لازم است، چنان كه خداوند فرموده است:بَشِّرِ الصَّابِرِينَ.
( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 741 و 742)
براى مرد باشد مرگ و مردن) (از آن بهتر كه خود را خوار كردن)
(چو آيد پيش روز ذلّ و خوارى)
(چه خوش چيزيست مرگ و رستگارى)
(بچيز كم بساز و خود مكن پست) (ز خود كفچه مكن پيش خسان دست)
(بكن سختى بآسانى تحمّل)
(بهر ناكس مزن دست توسّل)
(نشد گر چيزى از بهرت مقدّر) (ز تقديرات يزدانى مكش سر)
(كه گر ايستاده باشى يا نشينى)
(جز از سهم خودت را رو نه بينى
(جهان بهر جوانمردان دو روز است) (بيك روزش بساز و يك بسوز است)
(بيك روزش بدستش بهره و سود)
(بيك روزش بچشمش آتش و دود)
(بيك روزش غمين با سوك و طيش است) (بيك روزش قرين با سور و عيش است)
(در آن روزى كه گيتى دارد اقبال)
(نبايد سركشى را كرد دنبال)
(باد بار آن زمان كانديشه دارد) (خوش آن كو صبر كار و پيشه دارد)
(بكشتى شكيب اركس نشيند)
(زيان ز امواج اين دريا نبيند)
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 174 و 175)
اقا امیر المؤمنین می فرمایند :
الْمَنِيَّةُوَ لَا الدَّنِيَّةُ وَ التَّقَلُّلُ وَ لَا التَّوَسُّلُ وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ-فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلَا تَبْطَرْ-وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِرْ
ترجمهچه گوارا است مرگ و چه ناگوار است زبونى، به اندك بساز و به توانگران متوسل مشو، هر كه را بى كوشش و تلاش ندهند، با تلاش و كوشش هم ندهند، و روزگار دو روز است: روزى با تو، و روزى بر تو. امّا روزى كه با تو است آن روز ناسپاسى نكن، و روزى كه بر تو است شكيبا باش.
شرحشرح (چهار مطلب):
1- مرگ سهلتر است از ننگ. المنيّة مبتدا است، و لا الدّنيّة قرينه براى خبر مبتداست، گويا فرموده باشد: المنيّة أسهل من الدّنيه، يعنى [تحمّل ] مرگ آسانتر از ننگ است، و احتمال دارد كه تقدير چنين باشد: يحتمل المنية و لا يحتمل الدّنية، (مرگ قابل تحمل است، امّا ننگ قابل تحمل نيست)، دنيّة يعنى پستى و ننگ نسبت به كارى كه به خاطر به دست آوردن مال و منال دنيا مرتكب مى شوند، كه بسيارى از بزرگواران مرگ را بر آن ترجيح مى دهند.
2- قناعت به اندكى از زندگى و به آن بسنده كردن بهتر است از چاپلوسى و نزديكى به اهل دنيا به خاطر به دست آوردن مال بيشتر.
3- هر كه را نشسته ندهند، ايستاده هم ندهند، نشسته كنايه از طلب بدون تلاش، و ايستاده كنايه از طلب با تلاش و كوشش است. يعنى هر كس را بدون تلاش و كوشش روزى ندهند، تلاش و كوشش او هم بى فايده است، و اين حكم- چنان كه معمول سخن سخنگويان است- در اكثر موارد و صد در صد نيست بلكه بدين وسيله امام (ع) انسان را به كسب معاش از راه درست وادار كرده است.
4- روزگار دو روز است: روزى به سود تو و روزى به زيان تو است، روزى كه به سود تو است، ناسپاسى مكن، و روزى كه به زيان توست شكيبا باش. پس در روزى كه زمان تنگنا و گرفتارى است، شكيبايى براى آمادگى پذيرش رحمت الهى لازم است، چنان كه خداوند فرموده است:بَشِّرِ الصَّابِرِينَ.
( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 741 و 742)
براى مرد باشد مرگ و مردن) (از آن بهتر كه خود را خوار كردن)
(چو آيد پيش روز ذلّ و خوارى)
(چه خوش چيزيست مرگ و رستگارى)
(بچيز كم بساز و خود مكن پست) (ز خود كفچه مكن پيش خسان دست)
(بكن سختى بآسانى تحمّل)
(بهر ناكس مزن دست توسّل)
(نشد گر چيزى از بهرت مقدّر) (ز تقديرات يزدانى مكش سر)
(كه گر ايستاده باشى يا نشينى)
(جز از سهم خودت را رو نه بينى
(جهان بهر جوانمردان دو روز است) (بيك روزش بساز و يك بسوز است)
(بيك روزش بدستش بهره و سود)
(بيك روزش بچشمش آتش و دود)
(بيك روزش غمين با سوك و طيش است) (بيك روزش قرين با سور و عيش است)
(در آن روزى كه گيتى دارد اقبال)
(نبايد سركشى را كرد دنبال)
(باد بار آن زمان كانديشه دارد) (خوش آن كو صبر كار و پيشه دارد)
(بكشتى شكيب اركس نشيند)
(زيان ز امواج اين دريا نبيند)
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 174 و 175)
پاسخ : نهج البلاغه
حضرت امیر المومنین علی علیه السلام میفرمایند:
در دنيا پارسا باش، تا خداوند تو را به زشتيهاى آن آگاه سازد، و بى خبر مباش كه از تو بى خبر نيستند.
شرح
چون علاقه به دنيا باعث پوشيده ماندن معايب آن از نظر دلبستگان به آن است، همان طورى كه گفته اند: محبّت به چيزى [انسان را] كور و كر مى سازد. دشمنى با دنيا و پارسايى در آن باعث از بين بردن آن پوشش و ظاهر كردن عيبها و زشتيهايى است كه زير پوشش بوده است. بنا بر اين امام (ع) به خاطر همان نتيجه قابل احتراز، دستور به پارسايى در دنيا داده است آن گاه از غفلت در دنيا از ماوراى اين دنيا به وسيله قياس مضمرى بر حذر داشته است كه صغراى آن جمله فلست بمغفول عنك، بوده و كبراى مقدر نيز چنين است: و هر چه كه غير مغفول عنه باشد، شايسته نيست كه از هدف آن غفلت شود.
( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 738 و 739)
شرح منظوم:
(چو سازى زهد را پيشه بدنيا) (شود عيب جهان بر تو هويدا)
(شود چون جام قلبت پاك از زنگ)
(جهان بينى كه باشد مجلسى تنگ)
(مگر خود بر صف مردان كشانى) (بر اين زندان ز جان دامان فشانى)
(مباش از خويشتن اى دوست غافل)
(مواظب شو بهر فعلى كه فاعل)
(ز كار خود خبر گر تو ندارى) (خبر دارد ز كارت ذات بارى)
(ز نيش و كم حسابت گشته ملحوظ)
(همه ثبت است اندر لوح محفوظ)
(بكن كارى كه چون آن لوح خوانى) (ز شرم زشتكارى در نمانى)
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 170 و 171)
حضرت امیر المومنین علی علیه السلام میفرمایند:
ازْهَدْفِي الدُّنْيَا يُبَصِّرْكَ اللَّهُ عَوْرَاتِهَا-وَ لَا تَغْفُلْ فَلَسْتَ بِمَغْفُولٍ عَنْكَ
ترجمهدر دنيا پارسا باش، تا خداوند تو را به زشتيهاى آن آگاه سازد، و بى خبر مباش كه از تو بى خبر نيستند.
شرح
چون علاقه به دنيا باعث پوشيده ماندن معايب آن از نظر دلبستگان به آن است، همان طورى كه گفته اند: محبّت به چيزى [انسان را] كور و كر مى سازد. دشمنى با دنيا و پارسايى در آن باعث از بين بردن آن پوشش و ظاهر كردن عيبها و زشتيهايى است كه زير پوشش بوده است. بنا بر اين امام (ع) به خاطر همان نتيجه قابل احتراز، دستور به پارسايى در دنيا داده است آن گاه از غفلت در دنيا از ماوراى اين دنيا به وسيله قياس مضمرى بر حذر داشته است كه صغراى آن جمله فلست بمغفول عنك، بوده و كبراى مقدر نيز چنين است: و هر چه كه غير مغفول عنه باشد، شايسته نيست كه از هدف آن غفلت شود.
( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 738 و 739)
شرح منظوم:
(چو سازى زهد را پيشه بدنيا) (شود عيب جهان بر تو هويدا)
(شود چون جام قلبت پاك از زنگ)
(جهان بينى كه باشد مجلسى تنگ)
(مگر خود بر صف مردان كشانى) (بر اين زندان ز جان دامان فشانى)
(مباش از خويشتن اى دوست غافل)
(مواظب شو بهر فعلى كه فاعل)
(ز كار خود خبر گر تو ندارى) (خبر دارد ز كارت ذات بارى)
(ز نيش و كم حسابت گشته ملحوظ)
(همه ثبت است اندر لوح محفوظ)
(بكن كارى كه چون آن لوح خوانى) (ز شرم زشتكارى در نمانى)
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 170 و 171)
پاسخ : نهج البلاغه
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]حكمت ۷۰روانشناسى جاهل
[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]وَ قَالَ [عليه السلام] لَا تَرَى الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]و درود خدا بر او ، فرمود : نادان را يا تُندرو و يا كُند رو مى بيني.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif] [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]حكمت ۷۰روانشناسى جاهل
[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]وَ قَالَ [عليه السلام] لَا تَرَى الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]و درود خدا بر او ، فرمود : نادان را يا تُندرو و يا كُند رو مى بيني.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif] [/FONT]
پاسخ : نهج البلاغه
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]حكمت ۱۴۳غمها و پيرى زودرس
[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]وَ قَالَ [عليه السلام] الْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَمِ .[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]درود خدا بر او ، فرمود : اندوه خوردن ، نيمى از پيرى است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]حكمت ۱۴۳غمها و پيرى زودرس
[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]وَ قَالَ [عليه السلام] الْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَمِ .[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]درود خدا بر او ، فرمود : اندوه خوردن ، نيمى از پيرى است.[/FONT]