گزیده سخنان مقام معظم رهبری (مد ظله)در موضوعات مختلف

[Ali]

* تنها راه دنیای اسلام برای تجدید عزت و هویت واقعی خود بازگشت به دستورات و تعالیم اسلام ناب محمدی صلی الله علیه وآله است.


* متأسفانه امت اسلامی در طول قرنهای متمادی به دلیل دور شدن از اسلام واقعی و اختلافات درونی و تسلط حكومتهای طاغوتی بر مسلمانان، به آن هدف كه پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله برای مسلمانان پیش بینی كرده بودند، نرسید.
* فجایع فلسطین و قضایای عراق آزمایشگاه تاریخی و سیاسی در مقابل دیدگان امت اسلامی است كه باید از آن درس بگیرند؛ زیرا آمریكا با شعار دموكراسی و آزادی از جنایتهای رژیم صهیونیستی در فلسطین حمایت میكند و با همین شعار مردم عراق را از حقوق مسلم خود محروم كرده است.


* به رغم هیاهوی تبلیغاتی استكبار، امت اسلامی رو به بیداری است و قوه قهریه هم موجب توقف این حركت عظیم اسلامی نخواهد شد.


* اسلام آمریكایی، اسلام متحجرانه و آمیخته با خرافات و یا اسلام تطبیق داده شده با اصول آمریكایی و مورد نظر غربیها است و امت اسلامی تنها با تمسك به اسلام ناب محمدی صلی الله علیه وآله كه اسلام توحید و وحدت مسلمانان و اسلام ایستادگی در مقابل مستكبران است، آیندهای روشن و درخشان خواهد داشت. (1)


* ملت با استعداد و آگاه ایران از آغاز سلطه خارجی بر كشور كه از طریق روی كار آوردن حكام وابسته و مستبد صورت گرفت به پرچمداری علمای دین، نهضتهای مختلفی را بوجود آورد و در اوج حركات تاریخی خود بر ضد استبداد و سلطه خارجی نهضت عظیم اسلامی را به پیروی از امام خمینی رحمه الله ایجاد كرد و با بیرون كردن آمریكاییها از ایران، حكومتی بر پایه مبانی اسلام ایجاد كرد.


* امام رحمه الله با بازشناسی اصول اسلام و مفهوم واقعی توحید، كرامت انسانی، عدالت و دیگر اصول اسلام را در زندگی اجتماعی و سیاسی ملت ایران جاری ساخت و به پشتوانه مردم در مقابل همه مكاتب و نظامهای انحرافی حاكم بر جهان ایستاد و راه تازهای را به جهانیان بویژه ملتهای مسلمان نشان داد و همین مسئله باعث شد دو قطب لیبرال دمكراسی سرمایه داری و سوسیال دمكراسی از انقلاب اسلامی ملت ایران به شدت احساس خطر كنند و در مقابل آن به دشمنی برخیزند.


* در زمان امام نیز عدهای به ظاهر مصلحت اندیش اما در باطن سست عنصر و مرعوب با زبانهای مختلف از تهدیدات جدی آمریكا و خطرهایی كه كشور را تهدید میكند سخن میگفتند و از لزوم عقب نشینی در مقابل آمریكا مینوشتند و حرف میزدند، اما امام راحل عظیم الشأن با رهبری مدبرانه و با صلابت خود محكم ایستاد و اجازه نداد حقوق ملت ایران از بین برود.


* آمریكا نیز فهمیده است كه با هیچ ابزاری نمیتواند با ملت بزرگ ایران با این همه جوان آماده و امكانات فراوان روبرو شود؛ بنابراین به برنامهریزی برای سطوح مختلف اجتماعی و سیاسی دست زده است كه باید این برنامهها را كاملا شناخت.


* علاج همه مشكلات كشور همت عمومی برای استحكام داخلی نظام است كه این مهم با حفظ وحدت، پایبندی به وظایف قانونی بخشهای مختلف، حفظ آرامش در محیطهای مختلف بویژه محیطهای دانشگاهی و كار و تلاش مخلصانه تحقق مییابد (2) .


* آمریكا به تقابل نظری با جمهوری اسلامی ایران برخاست تا زمینه را برای تحقق اهداف مورد نظر خود فراهم كند و تنها راه علاج در برابر زیاده خواهیها و زورگوئیهای آمریكا، مستحكم كردن ساخت داخلی نظام و كشور است.

 

[Ali]

* آمریكا در تلاش است با ایجاد تردید و شبهه در اذهان مردم در مورد مبانی اعتقادی، ارزشی، اخلاقی و انقلابی، پیوند مستحكم ملت و نظام را سست كند و سپس با آماده سازی افكار عمومی جهانی به اقدام نظامی یا شبه نظامی مورد نظر خود دست بزند.


* آمریكاییها برای ماجراجویی در هر كشور دیگر نیز به این دو عنصر یعنی جدائی مردم از حكومت و داشتن مجموعهای مرعوب و تسلیم پذیر نیازمندند اما آنها خوب میدانند كه ماجراجویی در ایران به نتیجهای نمیرسد؛ چرا كه مردم برغم نارضایتی از برخی امور، به مسئولان نظام اعتماد دارند و جوانان پرشور كشور در دفاع از نظام اسلامی تا پای جان ایستاده اند.


* القای ناكارآمدی نظام و تردید افكنی در ارزشها و مبانی اعتقادی و انقلابی از جمله نیازهای دولت آمریكاست و متأسفانه برخی عناصر دانسته یا ندانسته، به تأمین این نیازهای دشمن كمك میكنند و عملا زمینه را برای اقدام نظامی یا شبه نظامی او بوجود میآورند.


* عدهای در مقابل ماجراجوییهای آمریكا نسخه تسلیم را برای ملت ایران تجویز میكنند، اما تسلیم در مقابل دشمن به هیچوجه كارساز نیست و ضمن تقویت روحیه دشمن او را در زیاده خواهی و ماجراجویی، جری تر میكند.
* كسانی كه در بخشهای مختلف جامعه از جمله مطبوعات و... مؤثرند، هنگامی كه سخن از تسلیم میگویند در واقع از لزوم تسلیم كشور و مسلط شدن دشمن بر ایران سخن میگویند، اما مگر كسی حق دارد و یا میتواند كشور را تسلیم دشمن كند (3) ؟


* همه مسئولان نظام باید با درك وظایف سنگین خود، با عقل، تدبیر، توكل به خدا و شجاعت، به تقویت استحكام داخلی بپردازند.


* مخالفان اسلام و ملت ایران، با استفاده از امپراطوری خبری خود در صددند ویروس خطرناك ترس و اضطراب را در میان مسئولان بپراكنند، اما به فرموده قرآن در این گونه مواقع، مؤمنان به خداوند تكیه میكنند و پروردگار با ایجاد آرامش در قلوب آنها، بر ایمان و ایستادگی آنان میافزاید.


* هنگامی كه آمریكا، ایران را با این همه انتخابات مردمی و نشانههای فراوان مردم سالاری، به رعایت نكردن دموكراسی متهم میكند و همزمان از رژیمهای ضد مردمی و دیكتاتوری حمایت میكند، برای همه مشخص میشود كه دشمنان اسلام از طرح این گونه شعارها دنبال هدف دیگری هستند.


* آمریكا به هیچ چیز جز دست برداشتن ملت و مسئولان از حاكمیت ملی و ارزشهای مورد قبول ملت ایران، راضی نمیشود، بنابراین مرعوب شدگان در برابر او، مجبور خواهند شد قدم به قدم عقب نشینی بیشتری كنند و در نهایت در برابر تمام خواستهای دشمن تسلیم شوند، اما هیچ كس حق این كار را ندارد و ملت نیز اجازه این كار را نمیدهد.


* مخالفان جمهوری اسلامی ایران، به رغم برخی از مانورها در مورد ترجیح موردی و مقطعی برخی از عناصر یا جناحها بر جناح دیگر، در مقابل همه جناحها و مسئولان كشور موضع خصمانهای دارند.
* اثبات یگانگی دین و سیاست و تحقق خواستهای تاریخی ملت در این كشور، حاصل فداكاریهای بی شمار نخبگان و جانبازی شهیدان معظم، همچون مدرس است بنابراین قوانین و حاصل فعالیتهای مجلس باید منطبق بر اسلام باشد.


* هنگامی كه امام خمینی رحمه الله با آن همه عظمت تأكید میكردند كه نظام وابسته به ایشان نیست، برای بنده و دیگران جایی برای مطرح كردن این گونه حرفها باقی نمیماند و امروز هم هر كسی از اسلام رو برگرداند، مردم او را نادیده میگیرند و نظام اسلامی با قدرت به حركت خود ادامه میدهد.


* دشمن نیز میداند كه سلاح و تجهیزات در برابر اراده و پایداری ملت ایران، كارآیی ندارد، بنابراین در صدد است، از درون با مردم ایران برخورد كند و با سست كردن اراده ملت كه در اراده مسئولان متجلی میشود به اهداف خود دست یابد، اما مردم و مسئولان ایران با تحمل لوازم مقابله با دشمن، هویت و استقلال خود را حفظ می كنند.


* قانون آمده است تا كسی جرات نكند با صدای كلفت بگوید كه هرچه من بگویم، باید محقق شود، بنابراین همه مسائل باید با معیار قانون و در درجه اول، قانون اساسی حل و فصل شوند (4) .

 

[Ali]

پینوشـــــــــــــــتها


1) انتخاب، 30/2/1382.
2) جمهوری اسلامی، 19/3/1382.
3) آفتاب یزد، 23/2/1382.

 

[Ali]

گزیده سخنان مقام معظم رهبری (2)

* نباید از آزادی ترسید و از مناظره گریخت و نقد و انتقاد را به كالای قاچاق و یا امری تشریفاتی تبدیل كرد. چنانچه نباید به جای مناظره، به جدال و مراه گرفتار آمد و به جای آزادی، به دام هتاكی و مسئولیت گریزی لغزید. آن روز كه سهم آزادی، سهم اخلاق و سهم منطق، همه یك جا و در كنار یكدیگر ادا شود، آغاز روند خلاقیت علمی و تفكر بالنده دینی در این جامعه است و كلید جنبش تولید نرم افزار علمی و دینی در كلیه علوم و معارف دانشگاهی و حوزوی زده شده است. بی شك آزادی خواهی و مطالبه فرصتی برای اندیشیدن و برای بیان اندیشه، توام با رعایت ادب استفاده از آزادی، یك مطالبه اسلامی است و آزادی تفكر، قلم و بیان، نه یك شعار تبلیغاتی، بلكه از اهداف اصلی انقلاب اسلامی است.


من عمیقا متاسفم كه برخی میان مرداب سكوت و جمود با گرداب هرزه گویی و كفرگویی، طریق سومی نمیشناسند و گمان میكنند كه برای پرهیز از هر یك از این دو، باید به دام دیگری افتاد. حال آنكه انقلاب اسلامی آمد تا هم فرهنگ خفقان و سرجنبانیدن و جمود و هم فرهنگ آزادی بی مهار و خود خواهانه غربی را نقد و اصلاح كند و فضایی بسازد كه در آن، آزادی بیان مقید به منطق و اخلاق و حقوق معنوی و مادی دیگران و نه به هیچ چیز دیگری، تبدیل به فرهنگ اجتماعی و حكومتی گردد و حریت و تعادل و عقلانیت و انصاف، سكه رایج شود تا همه اندیشهها در همه حوزهها فعال و برانگیخته گردند وزاد و ولد فرهنگی كه به تعبیر روایات پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و اهل بیت ایشان ، محصول تضارب آراء و عقول است، عادت ثانوی نخبگان و اندیشه ورزان گردد. به ویژه كه فرهنگ اسلامی و تمدن اسلامی همواره در مصاف با معضلات جدید و نیز در چالش با مكاتب و تمدنهای دیگر، شكفته است و پاسخ به شبهه نیز بدون شناخت شبهه، ناممكن است.


اما متأسفانه گروهی به دنبال سیاست زدگی و گروهی به دنبال سیاست زدایی، دائما تبدیل فضای فرهنگی كشور را به سكوت مرداب گونه یا تلاطم گرداب وار میخواهند تا در این بلبشو، فقط صاحبان قدرت و ثروت و تریبون، بتوانند تاثیرگذار و جریان ساز باشند و سطح تفكر اجتماعی را پایین آورده و همه فرصت ملی را هدر دهند و اعصاب ملت را بفرسایند و درگیریهای غلط و منحط قبیلهای یا فرهنگ فاسد بیگانه را رواج دهند و در نتیجه صاحبان خرد و احساس، ساكت و مسكوت بمانند و صاحبدلان و خردمندان، بر كنار و در حاشیه مانده و منزوی، خسته و فراموش شوند.


در چنین فضایی، جامعه به جلو نخواهد رفت و دعویها، تكراری و ثابت و سطحی و نازل میگردد، هیچ فكری تولید و حرف تازهای گفته نمیشود، عدهای مدام خود را تكرار میكنند و عدهای دیگر تنها غرب را ترجمه میكنند و جامعه و حكومت نیز كه تابع نخبگان خویش اند، دچار انفعال و عقبگرد میشوند.


* برای بیدار كردن عقل جمعی، چارهای جز مشاوره و مناظره نیست و بدون فضای انتقادی سالم و بدون آزادی بیان و گفت و گوی آزاد با حمایت حكومت اسلامی و هدایت علماء و صاحبنظران، تولید علم و اندیشه دینی و در نتیجه، تمدن سازی و جامعه پردازی، ناممكن یا بسیار مشكل خواهد بود.

برای علاج بیماریها و هتاكیها و مهار هرج و مرج فرهنگی نیز بهترین راه، همین است كه آزادی بیان در چارچوب قانون و تولید نظریه در چارچوب اسلام، حمایت و نهادینه شود.


* باید تولید نظریه و فكر تبدیل به یك ارزش عمومی در حوزه و دانشگاه شود و در قلمروهای گوناگون عقل نظری و عملی، از نظریه سازان، تقدیر بعمل آید و به نوآوران، جایزه داده شود و سخنانشان شنیده شود تا دیگران نیز به خلاقیت و اجتهاد، تشویق شوند.


باید ایدهها در چارچوب منطق و اخلاق و در جهت رشد اسلامی با یكدیگر رقابت كنند و مصاف دهند تا جهان اسلام اعاده هویت و عزت كند و ملت ایران به رتبهای جهانی كه استحقاق آن را دارد، بار دیگر دست یابد (1).


​

 

[Ali]

​

​

​

* مطرح شدن شعار اسلامی در جهان از جانب ایران كار بسیار عظیمی بود كه اگر مسئولان نظام اسلامی با عمل به وظایف خود و رعایت كامل ضوابط اسلامی، كارآمدی نظام را نیز به اثبات برسانند، بیش از یك میلیارد مسلمان پشت سر آن قرار خواهند گرفت و این نظام به الگویی كارآمد از مردم سالاری دینی در جهان تبدیل خواهد شد.


* در نظام مردم سالاری دینی تمام امور از جمله انتخاب مسئولان نظام در ردههای مختلف بر اساس ضوابط و معیارهای مشخصی است كه ابتدا باید آن شرایط برای مسئولان، احراز و سپس افراد صالح در معرض انتخاب مردم قرار گیرند، همانگونه كه در نصب افراد نیز این ضوابط باید رعایت گردد.


* مردم با اسلام و نظام اسلامی مشكلی ندارند، بلكه مشكل مردم با برخی ضعفها و نارساییها و عدم رعایت ضوابط در بعضی از بخشهای مدیریتی كشور است.


* مردم، نظام اسلامی را دوست دارند اما از مسئولان نیز توقعات درستی دارند كه از جمله آنها، برقراری عدل، رفاه، برطرف كردن مشكلات، كم كردن شكافهای طبقاتی و برخوردار نشدن بی جهت برخی افراد در میدانهای سیاسی و اقتصادی است.

* برغم آنكه مردم گلههای به حقی از برخی شوراها داشتند اما بیش از بیست میلیون نفر در پای صندوقهای رای حاضر شدند كه اگر شوراها در برخی مناطق به وظایف خود عمل مینمودند مردم قطعا استقبال بیشتری میكردند.


* اگر منتخبان شوراها به وظایف خود عمل نمایند و به فكر اداره مطلوب شهرها و روستاها باشند و از غوغاگری و سیاسی كاری پرهیز نمایند، علاقه مردم به این نهاد مهم جمهوری اسلامی بیشتر خواهد شد.


* نظام اسلامی در 24 سال گذشته برغم همه مشكلات، توقف و سكون نداشته و حركت رو به جلو خود را ادامه داده است و افرادی كه در صدد مأیوس كردن مردم هستند، اگر عامل دشمن نباشند، دچار غفلت هستند (2).


* روزی كه نسل جوان، پرشور، شاداب و مومن كشور از امكانات لازم و مراتب علمی مناسب برخوردار شود ملت ایران تمام قلههای فتح نشده را تسخیر خواهد كرد و بدست جوانان خود، به زندگی شایسته خویش دست خواهد یافت.


* نظام اسلامی خود را به رعایت كرامت و عزت و شرف مردم، متعهد میداند و به همین لحاظ رفع محرومیتها و برخوردار شدن ملت از زندگی مناسب مادی و معنوی را وظیفه سنگین خود قرار داده است (3).


* معنای حقیقی ولایت، پیوند و ارتباط و اتصال است، اما همه مضمون ولایت در سیاست خلاصه نمیشود و به همین دلیل در فرهنگ اسلام "ولی" تنها حاكم و فرمانروا نیست بلكه محل اتكای دل و جان مردم است.


* همه عالم و تمام هستی قائم به عدل است و در تعریف عدالت نیز هیچ مثالی گویاتر و رساتر از رفتار علی بن ابیطالب 7 نیست، به همین علت، پیامبر مكرم اسلام، آن امام همام را به امر پروردگار و با نصب الهی، به عنوان ولی به مردم معرفی كردند (4).


* دشمن در پشت پرده، بسیار فعال است و با انواع حیلهها از جمله اهانت به باورهای شیعه و سنی، در صدد تحریك فرقههای مذهبی برضد یكدیگر است كه در مقابل این ترفندها و توطئهها، همه مردم بویژه علما به عنوان مرشدان هدایت ملت، باید كاملاً هوشیار باشند و بیش از گذشته بر وحدت، همدلی و محب ت شیعه و سنی پافشاری كنند (5).


​

 

[Ali]

پینوشــــــــــــتها:


1) همبستگی، 17/11/1381.
2) جمهوری اسلامی، 14/12/1381.
3) همان، 11/12/1381.
4) رسالت، 3/12/1381.
5) قدس، 5/12/1381.

 

[Ali]

گزیده سخنان مقام معظم رهبری (3)

وضعیت امروز جهان اسلام

* دنیای اسلام بیدار شده، شعار حاكمیت اسلام در همه كشورهای اسلامی، جایگاه نخست را در میان جوانان و دانشگاهیان و روشنفكران این كشورها یافته، ایران اسلامی كه پروراننده و به عمل آورنده اندیشه مردم سالاری دینی است، روزبه روز قویتر و پیشرفتهتر شده، اسلام ناب كه امام خمینی آن را پیراسته از التقاط و انحراف و جمود و تحجر معرفی كرد، در عرصه سیاسی بسیاری از كشورها امتداد یافته و در شرق و غرب دنیای اسلام، ریشه دوانیده است.


طعم تلخ و زهرآگین لیبرال دمكراسی غرب كه تبلیغات آمریكایی، مزورانه میخواست آن را داروی شفابخش معرفی كند، جان و تن امت اسلامی را آزرده است و دل آنان را گداخته است. عراق و افغانستان و لبنان، گوانتانامو و ابوغریب و سیاه چالهای پنهان دیگر، و پیش از همه شهرهای غزه و ساحل غربی، واژه آزادی و حقوق بشر غربی را كه رژیم آمریكا بی شرمترین و وقیحترین مبلغ آن است، برای ملتهای ما ترجمه كرده است.


امروز لیبرال دمكراسی غرب به همان اندازه در دنیای اسلام رسوا و منفور است كه سوسیالیزم و كمونیزم دیروز شرق، ملتهای مسلمان میخواهند آزادی و كرامت و پیشرفت و عزت را در سایه اسلام به دست آورند. ملتهای مسلمان از سلطه دویست ساله بیگانگان و استعمارگران به ستوه آمده و از فقر و ذلت و عقب ماندگی تحمیلی خسته شده اند. (1)


​

 

[Ali]

قضیه فلسطین، قضیه همه مسلمانان

* اكنون نزدیك به 60 سال از اشغال فلسطین میگذرد و ملت مظلوم فلسطین دورانهای پرمحنتی را با آزمونهای گوناگون گذرانیده اند. از مقاومتهای مظلومانه و مأیوسانه آغاز ماجرا و آوارگی و غربت و مشاهده نابودی خانه و كاشانه و قتل عام عزیزان و كسانشان، تا پناه بردن به مجامع بین المللی و روی آوردن به معاملههای بی فرجام سیاسی و قمار سراسر باخت مذاكره با اشغالگر و واسطه كردن قدرتهایی كه خود مجرم اصلی در بروز و تداوم این محنت بوده اند.
محصول این تجارب تاریخی، نسل نو و بالنده آن ملت رشید و شجاع را به قله بیداری و آزادگی رسانید و آتشفشان انتفاضه را پدید آورد.


* ما حق داریم و میتوانیم تحقیر و تكبر دولتهای سلطه گر را به خودشان برگردانیم، این احساس صادق ملتهای ما و نسل كنونی دنیای اسلام از شرق آسیا تا قلب آفریقا است و این میدان جهادی پیچیده و متنوع و دشوار و بلند مدت است... و اگر فلسطین را پرچم این جهاد بنامیم سخنی به گزاف نگفته ایم.
امروز همه دنیای اسلام باید قضیه فلسطین را قضیه خود بدانند، این كلید رمز آلودی است كه درهای فرج را به روی امت اسلامی میگشاید. (2)


​

 

[Ali]

تسلیم در مقابل دشمنان، هرگز!

​

* امروز استكبار جهانی كه رئیس جمهور كنونی آمریكا سخنگوی آن است، دنیای اسلام را صریحا تهدید میكند و سخن از جنگ صلیبی میگوید، شبكه استكباری صهیونیزم و سازمانهای جاسوسی آمریكا و انگلیس در همه دنیای اسلام سرگرم فتنه انگیزی اند، با پول و تشویق آنان به مقدسات اسلامی در رسانهها علنا اهانت میشود و حتی سیمای ملكوتی پیامبر اعظم از جسارت سخیف آنان مصون نمیماند، هزارها فیلم سینمایی و بازی رایانهای و امثال آن با هدف زشت نمایاندن چهره اسلام و مسلمین، تولید و روانه بازارها میشود، و اینها همه علاوه بر جنایات آنان در تعرض به كشورهای اسلامی و كشتارهای فلسطین و عراق و افغانستان و دخالت طلبكارانه آنان در كشورهای اسلامی برای تأمین منافع نامشروع سیاسی و اقتصادی است.

تسلیم در مقابل چنین دشمنی كاملا در نقطه مقابل حكم خرد، و مقاومت، تنها راه توصیه شده عقل و شرع است. (3)


* ملت ایران و نظام اسلامی به هیچ كس تعرض نمیكند، اما آمریكاییها بدانند اگر تعرضی به ایران اسلامی صورت دهند، منافع آنها در هر نقطه جهان كه امكان پذیر باشد، لطمه خواهد دید و ملت ایران هر ضربهای را با شدت دوچندان پاسخ خواهد داد. (4)


​

 

[Ali]

شناخت واقعیت ماجرای مشروطیت

*باید به مسئله مشروطیت و تجربه اندوزی از آن توجه جدی و بر همین اساس تاریخی مستند، جامع، روشن و دقیق از مشروطیت ارائه شود.
* مهمترین رویكرد علما در جریان نهضت مشروطیت، وجهه ضد سلطه بیگانه و وجهه ضد استبدادی آنان بود كه این مسئله در بررسی ماهیت مشروطیت نباید مورد غفلت قرار گیرد.
* عدالت مورد نظر علما در مشروطیت، عدالت در حكومت و تشكیل یك دستگاه قانونی تأمین كننده عدالت براساس قوانین اسلامی و با اختیارات و قدرتی بود كه بتواند حكومت و سلسله مراتب آن را تحت نظارت و مراقبت دقیق قرار دهد.
* استعمار انگلیس در مدت چهارده سال حركت مشروطیت، با فرصت طلبی از این نهضت و با استفاده از روشنفكرهای غرب زده و برخی رجال حكومتی و حذف تدریجی جنبههای دینی و ملی مشروطیت و همچنین ایجاد هرج و مرج در ایران، زمینه را برای حكومت استبدادی مطلق و روی كار آمدن رضاخان فراهم كرد.
* متأسفانه برخی از چهرههای جبهه عدالت خواهی فریب سخنان روشنفكران غربزده و عمال حكومت را خوردند و گرفتار نوعی حسن ظن و تغافل شدند و در نهایت میان جبهه عدالت خواهی اختلاف بروز كرد و انگلیسیها با استفاده از این اختلاف بر امور مسلط شدند. (5)


​