شهر تاریخی جرجان که اکنون در 3 کیلومتری جنوب غربی شهر گنبد کاووس قرارگرفته در زمان آبادی ۱۲۰۰ هکتار را شامل می شده که در قرن اخیر به علت های مختلف چون کاوشهای غیرمجاز، توسعه کشاورزی و ساخت خانه های جدید، از بین رفته و فقط مساحتی در حدود ۲۵۰ هکتار در دوسوی گرگان رود از آن باقی مانده است.
شهر تاریخی جرجان معماری و شهرسازی بسیار پیشرفته ای داشته که با کاوش های انجام گرفته، معلوم شد که بیش از ۱۰۰۰ سال قبل دارای فاضلاب شهری، خیابان هایی با سنگفرش های منقش آجری و سیستم آبرسانی به خانه ها بوده که از طرح شهرسازی و وجود نقشه برای ساخت آن خبر می دهد.
این شهر محل آمد و شد ادبا و فضلا بوده و در پناه دیواری در حدود 200 کیلومتر، مقابل اقوام مهاجم میایستاده. جرجان در کنار میل بالابلند قابوس و امامزاده یحیای محبوب، روزگاری یکی از شهرهای مهم ایران بوده و حالا در همسایگی شهر گنبدکاووس آرام نشسته.
اما #افول جرجان فرصتی برای شهر گرگان شد تا جای خالی اش را پر کند
یورش غارتگران مغول پایانی بود بر شهرت افسانهای شهر «جرجان»؛ جرجانی که نویسندگان وصف کرده بودند با 1200 هکتار.
شهر جرجان کانالهایی با عمق سه"‹ متر و عرض 180سانتیمتر، خیابانهایی پوشیده با آجر سرخ، کورههای سفالپزی و کارگاههای شیشهگری و آهنگری و فلزکاری تنها بخشی از تاریخ پربار جرجانند، شهری که 13 دهه از شناسایی اش میگذرد و هنوز آجرهایش، آجر خانههای نوساز میشود و سفالهایش زیر پای عابران میشکند و حریمش با ساختمانهای نوساز خدشهدار میشود.
فنسهای مداوم دور تا دور بخشهای زیادی از شهر را گرفتهاند اما میشود از پشت همین فنسها هم روزگار آباد شهر را دید. از بلوار امامزاده"‹یحییعلیه السلام گنبد میتوانید به این شهر تاریخی برسید.
پ.ن:حالا متوجه شدید جرجان زمین در گنبدکاووس واقع شده و نه در گرگان!
نمیدونم چرا همه فکر میکنند جرجان یعنی همون گرگان امروزی!!شاید بخاطر نزدیکی تلفظش باشه!