برنامه گلبرگ(مروری کلی برماهواره)

[ندا66]

سوال – در مورد مشکلاتی که نگاه کردن زیاد تلویزیون در کودکان ایجاد می کند توضیحاتی بفرمایید.
پاسخ – وقتی مصرف رسانه بالا می رود، در رندگی ما تاثیراتی دارد و اولین تاثیر آن در مورد خواب بچه ها است که خواب آنها کم می شود. و در نتیجه خواب پدر و مادرها هم کم می شود. محققان استرالیایی تحقیقاتی کرده اند که وقتی فردی خوابش کم می شود و از خواب بیدار می شود، احساس می کند که سرش به جایی خورده یا ضربه مغزی شده و درد می کند. در تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که وقتی کسی میزان خوابش کم می شود، ماده ای در مغزش ترشح می شود که آن ماده وقتی ترشح می شود که انسان دچار ضربه ی مغزی می شود. البته میزان موادی که در هنگام کم خوابی ترشح می شود کمتر از زمانی است که فرد دچار ضربه مغزی شده ولی همان ماده است. پس اختلالت در خواب بعنوان یکی از معضلات تلویزیونی شدن خانواده هاست. بحث ما اختصاص به ماهواره ندارد. وقتی میزان مصرف رسانه (ماهواره ،تلویزیون ،رادیو، اینترنت ،تلفن همراه و نرم افزارهایی که در تلفن همراه است)در خانوادها بالا برود مشکلاتی ایجاد می کند.
یکی از مشکلات که خودش را در حوزه ی بچه ها نشان می دهد عوض شدن مربی است. آیا کسی تردید دارد که مربی بچه ها باید پدر ومادر باشد ؟پدر و مادرها سه تا ویژگی دارند که هیچ موجود دیگری ندارد :پدر و مادرها بچه ها را دوست دارند. این تعلق خاطری است که خداوند در وجود آنها گذاشته است. بچه ها از گوشت و پوست پدرو مادر هستند ، هر چقدر هم که با هم مشکل داشته باشند همدیگر را دوست دارند .دیگر اینکه پدر و مادرها دائما با بچه هایشان در ارتباط هستند،یک ارتباط حقیقی نه مجازی. نتیجه ی این ارتباط ،یک شناخت جزئی و فردی است نه یک شناخت کلی. آیا تلویزیون می تواند این سه تا ویژگی را با هم داشته باشد؟ تلویزیون به خانه ی ما می آید ولی در خانه ی ما نیست زیرا این یک ارتباط مجازی است و ما مجری برنامه ها را نمی بینیم. رابطه ی عاطفی تلویزیون با بچه ها یک رابطه ی عاطفی مجازی است. مجریان و برنامه سازان بچه ها را دوست دارند ولی در برقراری ارتباط عاطفی کاملا محدود هستند. این برنامه ها( تلویزیون و ماهواره) برای همه ی بچه ها ساخته می شود نه برای یک بچه. بچه ی ما با بچه های دیگر متفاوت است. ممکن است که مسئله ای باشد که ما نباید دیروز به فرزندمان می گفتیم ولی باید امروز به او بگوییم. تلویزیون این محدودیت ها را دارد و نمی تواند اینها را در نظر بگیرد. تلویزیون یک وسیله ی ارتباط جمعی عمومی است.

 

[ندا66]

امروزه بسیاری از پدر و مادرها خودشان را از میدان تربیت بچه ها کنار کشیده اند و تربیت را به تلویزیون سپرده اند. یعنی تربیت بچه ها دست تلویزیون افتاده است. هیچ کس قبول ندارد که تلویزیون می تواند یک مربی صفر تا صد بچه ها باشد. بچه ها تا دوران نوجوانی نیاز به مربی دارند که بالای سرشان باشد و آنها را تربیت کند ولی الان تربیت آنها دست یک قاب جادویی بنام تلویزیون افتاده است که خود آن هم قبول ندارد که می تواند مربی گری صفر تا صد بچه ها را بعهده بگیرد. نهایت ادعای تلویزیون این است که می تواند کمک کار تربیتی باشد ولی نمی تواند مربی باشد.
ما در مورد میزان مصرف تلویزیون حرف داریم. نتیجه ی این میزان مصرفی که ما در جامعه داریم چیست ؟(بالای چهارساعت منهای بازی کامپیوتری و استفاده اینترنت. حتی در روزهای تعطیل این میانگین به هشت ساعت هم می رسد) فرزند ما باید هشت ساعت بخوابد، شش ساعت در مدرسه باشد، چند ساعت هم درس بخواند و مشق بنویسد، رسانه چه زمانی می خواهد با پدر و مادر ارتباط برقرار کند؟ در سال 1390، میانگین وقتی که خانواده برای دیدن تلویزیون ایران صرف می کردند حدود سه ساعت و شانزده دقیقه بود. متوسط مکالمات تلفنی ما روزی چهل دقیقه است. حالا چه مقدار وقت برای ارتباط برقرار کردن با یکدیگر در خانواده باقی می ماند؟ ما نمی گوییم که بچه ها تلویزیون تماشا نکنند، حرف ما روی میزان و نوع مصرف است. اگر ما نوع مصرف را به گونه ای مدیریت کردیم که تلویزیونی مربی بچه های ما شد و جابجایی مربی انجام گرفت ، دیگر نمی توانیم از بچه ها توقع داشته باشیم شخصیت منظم و کاملا هدفمند داشته باشند .مثلا وقتی بچه ی ما به سنی رسیده که باید نماز بخواند، وقتی پدر و مادر می خواهد او را به نماز تشویق کند، به او محبت می کند، با او صحبت می کند ،او را در آغوش می گیرد، نوازش می کند و می گوید :پسرم از فردا نماز خواندن را شروع کن. وقتی بچه نماز را می خواند،باز پدر و مادر او را تشویق می کنند و به او ابراز محبت می کنند. ما در تربیت نیاز به این محبت مستقیم داریم. اگر قرار باشد که برنامه ی تلویزیون بچه ی ما را نماز خوان کند، آیا این رابطه ی عاطفی می تواند بین بچه ی ما و تلویزیون برقرار شود؟ آیا تلویزیون می تواند کار پدر و مادر را انجام بدهد؟ البته تلویزیون می تواند نماز را آموزش دهد .گاهی نوع برنامه مدیریت نمی شود یعنی بچه هم شبکه خارجی را می بیند، هم شبکه داخلی را و هم برنامه های متفاوت. تمام برنامه های ما جنبه ی تربیتی را به همراه خودشان دارند. ساده ترین کارتونهایی که از شبکه های ماهواره ای پخش می شود، پیام هایی دارد. پیام های تربیتی وابسته به ذهنیتی است که نویسنده و کارگردان نسبت به آن مفهوم تربیتی دارند. پس در این پیام ها نویسنده و کارگردان برنامه موثر هستند، همه ی برنامه های ما را یک نویسنده و یک کارگردان نمی سازد. و همه ی کارگردانان فکر واحدی در مورد تربیت ندارند .پس ما بچه ی خودمان را به دست برنامه های ماهواره ای می سپاریم و معلوم نیست که این نوع تربیت چه از آب در می آید. معلوم نمی شود که آیا بچه تربیت شده یا خیر؟
پس ما نمی گوییم : تلویزیون حذف شود و بچه به هیچ وجه تلویزیون نگاه نکند البته اگر چه بچه تلویزیون نگاه نکند اتفاقی نمی افتد ولی می گوییم : نوع و میزان برنامه هایی که بچه تماشا می کند باید به گونه ای باشد که تلویزیون تربیت او را بعهده نگیرد. باید پدر و مادر بچه ها را تربیت کنند.

 

[ندا66]

سوال – آیا کم خوابی بخاطر مطالعه هم باعث اختلال در انسان می شود ؟
پاسخ – در دوران طلبگی می خواستم از وقتم بهترین استفاده را بکنم بخاطر همین نزد استادم رفتم و سوال کردم که چند ساعت در روز بخوابم، ایشان گفت :دوازده ساعت بخواب ولی دوازده ساعت دیگر را بیدار باش. بعضی ها خواب شان را کم می کنند ولی در روز چندین ساعت چرت می زنند و بازدهی کارشان کم است. یک نوجوان به هشت ساعت خواب نیاز دارد، یک بچه ی کوچک به ده ساعت خواب نیاز دارد و برای رشد فکری و جسمی اش مفید است. وقتی جوانان خواب شان را کم می کنند بدانند که بازدهی آنها در هنگام بیداری کم می شود. مثلا اگر مطلبی را باید در یک ساعت بفهمند ،وقتی خواب شان را کم می کنند همان مطلب را باید درعرض دو ساعت بفهمند. نتیجه اش این است که این دوساعت هم که وقت گذاشته اند همراه با کسالت بوده و سرحال نبوده اند. و با کوچکترین مشکلی اعصاب شان بهم می ریزد. ما باید به نیازهایی که خدا در وجود ما گذاشته توجه کنیم ،برکت وقت مان با خداست.

 

[ندا66]

سوال تلفنی – ماهواره هیچ مشکلی ندارد. من و همسرم تمام شبکه های ماهواره را نگاه می کنیم و هیچ مشکلی نداریم. این به تربیت افراد بستگی دارد. وقتی زن و مردی با هم ازدواج کرده اند و بخاطر ماهواره از هم جدا شده اند، این بخاطر پیوند سست بین آنها و تربیت غلط بوده است . شما باید فرهنگ جامعه را بالا ببرید.
پاسخ – بییندگان می توانند مصرف دیدن تلویزیون را کم کنند و اثرات آنرا برای ما بنویسند. کار برنامه ی گلبرگ هم همین است که فرهنگ مردم را بالا ببرد. در برنامه مضرات و نحوه ی استفاده از ماهواره را می گوییم و شما می توانید روی آن فکر کنید و اگر درست بود به آن عمل کنید. در ضمن در کجای دنیا بالا بودن فرهنگ استفاده حداکثری از رسانه است. یعنی خانواده هایی فرهنگ شان بالاتر است که سریال وفیلم بیشتری ببینند یا بچه های فرهنگ شان بالاتر است که برنامه های کارتونی ماهواره را ببینند؟ آیا این ملاک بالا بودن فرهنگ است که ما نگران آن هستیم؟

 

[ندا66]

سوال تلفنی – ماهواره باعث متلاشی شدن خیلی از خانواده ها شده است. مرد خانواده ای بخاطر خیانت همسرش خودکشی کرد و الان آن خانواده از هم پاشیده شده و مایه ی آبروریزی شده است. تا ماهواره نبود این مشکلات هم نبود.

سوال تلفنی – ماهواره اثرات بدی ندارد. مردم باید طرز استفاده کردن از ماهواره را یاد بگیرند.
پاسخ – طرز استفاده از هر ابزاری مهم است. اگر ماهواره در خانواده نباشد چه اتفاقی می افتد؟ چه نیازی است که ما ماهواره را که خطراتی دارد به خانه بیاوریم و بعد بخواهیم از آن درست استفاده کنیم .ماهواره شبیه چاقو یا کبریت نیست که اگر در خانه نباشد کار ما زمین بماند. اگر ماهواره حذف شود ضرری در زندگی اتفاق نمی افتد بلکه اتفاقات خوبی در زندگی می افتد.

 

[ندا66]

سوال تلفنی – من درخانه ی پدرم ماهواره داشتم و خیلی به آن عادت کرده بودم. وقتی ازدواج کردم بخاطر بیکاری و نداشتن ماهواره ، برنامه های تلویزیونی خودمان را نگاه کردم. و فهمیدم که برنامه های خودمان خیلی بهتر است. ماهواره حتی روی نماز خواندن من هم تاثیر گذاشته بود. کسانی که ماهواره دارند می توانند یک ماه آنرا کنار بگذارند و اثرات خوب نداشتن ماهواره را ببینند.

سوال تلفنی – با مقایسه افراد قبل از دیدن ماهواره و بعد از دیدن ماهواره می فهمیم که افراد چقدر تغییر کرده اند. اینکه می گویند: ماهواره تاثیری ندارد فقط توجیه است.

سوال تلفنی – ما چند ماهی است که ماهواره خریده ایم. تمام سریال ها و فیلم های آن خیانت زن به شوهر است. من از وقتی این فیلم ها را دیده ام به ازدواج بی اعتماد شده ام. زیرا ممکن است که وقتی من هم ازدواج کردم همسرم به من خیانت کند. وقتی من تاثیرات بد ماهواره را به خانواده ام گفتم، آنها تصمیم گرفتند که ماهواره را جمع کنند. انشاء الله در هیچ خانواده ای ماهواره نباشد تا ذهن هیچ جوانی خراب نشود.

پیامک – تنظیم دیش ماهواره ی ما بهم خورده بود، می خواستم آنرا تنظیم کنم ولی با دیدن برنامه ی شما منصرف شدم.

پیامک – عشق من ماهواره بود ولی با دیدن برنامه ی شما دیگر ماهواره تماشا نمی کنم.

پیامک – من برعکس کارشناس شما معتقد هستم که مظلوم ترین افراد در خانواده پدر و مادرها هستند. با این حجم تبلیغات و موبایل ،تربیت بچه ها کاری مشکل و غیرممکن شده است.
پاسخ – تربیت نسبت به گذشته سخت تر شده ولی غیرممکن نشده است. اگر مقداری حوصله و آگاهی صرف تربیت بچه شود ،می توان بچه های خوبی تربیت کرد.

 

[ندا66]

پیامک – دنیا رو به پیشرفت رفته و شما در چه جاهایی گیر کرده اید. خدا هم در کار شما مانده، بحث های شما خنده دار است.
پاسخ- کسانی هم که در دنیایی پیشرفته زندگی می کنند و ما از آنها الگو گرفته ایم ، جامعه شناس ها ،روان شناسان و همه نگران نوع مصرف رسانه هستند. کتاب زوال دوران کودکی نوشته ی نیل پُستمَن ترجمه ی آقای طباطایی است. طرح جلد این کتاب یک کودک حدودا پنج ساله است که قسمت سر پیر شده، موهایش سفید شده و یک عینک پیرمردی زده است ولی پایین صورتش بچه است. نیل پستمن متولد 1331 است و در سال 2003 هم ازدنیا رفته است.از دهه ی 60 تا اواخر عمرش حدود 40 سال استاد ارتباطات علوم اجتماعی در دانشگاه نیویورک بوده است. ایشان مسیحی و امریکایی است. علم ارتباطات ،رشته ی اصلی او بوده و بزرگان به حرف های ایشان توجه می کنند. ایشان کتابی در مورد نقش رسانه های تصویری در از بین بردن دوران کودکی نوشته است. انتشارات اطلاعات این کتاب را چاپ کرده است . این کتاب می گوید :این نوع و میزان مصرف رسانه ای که در دنیا وجود دارد نتیجه اش به نفع بچه ها نیست. اگر ما بخواهیم دوران کودکی بچه ها از بین نرود باید میزان و نوع مصرف رسانه را کم کنیم. درعلم تربیت داریم :اگر کسی بخواهد در بزرگسالی شخص رشد یافته ای شود ،باید کودکی کند. برای کودکی کردن باید ذهن او هم کودک باشد ،برای اینکه ذهن بچه کودک باشد باید یکسری چیزها را نداند. برای اینکه یکسری چیزها را نداند نباید هر برنامه ای را نگاه کند. مثلا ما سر سفره ی ناهار هستیم و داریم اخبار گوش می دهیم. بچه ی سه ساله هم نشسته است. این بچه لطیف است و نباید صحنه های خون آلود را ببیند. بچه وقتی برای اولین بار این صحنه را می بیند می ترسد. دفعه ی بعد وقتی این صحنه را می بیند یا می ترسد که این نتیجه اش می شود خواب های ترسناک یا اینکه نمی ترسد و این صحنه برایش عادی می شود. لطافت سرمایه فرزند است. حالا اگر این بچه پای ماهواره بنشیند و مطالبی را که نباید بداند، در فیلم ها و سریال های ماهواره ای ببیند، چه بلایی سر دوران کودکی این بچه می آید؟ باید بار دیگر معنای به روز بودن و پیشرفت را معنا کنیم. در دنیا به روزبودن به این معنا نیست که ما هر چه دل مان خواست ببینیم و هر چقدرهم که دل مان خواست ببینم.

 

[ندا66]

پیامک – من یک هفته تلویزیون تماشا نکردم زیرا در خارج از شهر بودم و تلویزیون در دسترس نبود. چون من پیگیر اخبار هستم، فکر می کردم یک چیزی کم دارم. و خیلی اذیت شدم.

پاسخ – جدا شدن از هر عادتی سخت است .بعضی ها شکایت دارند که شوهرشان اخبار تمام شبکه ها را می بیند و این کار را تکرار می کند. الان رقیب ما در خانه اخبار است. یک بار گوش دادن اخبار در روز کافی است.

پیامک – پسر من 13 ساله است. پس از گوش دادن به برنامه ی شما کمتر تلویزیون تماشا می کند، زودتر می خوابد و وقت اضافی را به درس هایش می رسد.

پیامک – از صبح که بیدار می شدم اول تلویزیون را روشن می کردم. این هفته این کار را نکردم و به جای آن با پسر سه ساله ام بازی می کنم و الان خیلی خوشحال هستم.

پیامک – من این هفته کمتر تلویزیون دیدم و این باعث شد که از لحاظ عاطفی بیشتر به شوهرم نزدیک شوم.
پاسخ – شما به این سوال جواب بدهید که چقدر برای بچه تان وقت می گذارید منظور غذا پختن و ... نیست بلکه منظور وقت گذاشتن برای خود بچه است، شما چقدر برای همسرتان وقت می گذارید و چقدر برای تلویزیون وقت می گذارید ؟در یکی از شهرها آمار نشان می دهد که زوج ها فقط روزی 17 دقیقه با هم حرف می زنند. این مقدار حرف هم در مورد حرف های روزمره مثل خرید سیب زمینی و ... است. باید از این افراد پرسید که روزی چند ساعت تلویزیون تماشا می کنند. سوال دیگر این است که بچه مهمتر است یا فیلم و سریال؟

 

[ندا66]

سوال تلفنی – برای دیدن شبکه های استانی نیاز به دیش و ریسیور است. اگر مقدور است صدا و سیما این شبکه ها را روی گیرنده ی دیجیتال قرار دهد که نیازی به ماهواره نباشد.
سوال تلفنی- باید برنامه های جام جم با دستگاه دیجیتال پخش شود. من فقط بخاطر شبکه های استانی و شهر خودم ماهواره نصب کرده بودم ولی بخاطر ضررهای ماهواره آنرا جمع کردم و بصورت قسطی دستگاه دیجیتال خریدم تا امنیت و آسایش فرزندانم را حفظ کنم.

سوال تلفنی – در روستاهای کوچک آذربایجان شرقی دستگاه دیجیتال جواب نمی دهد و اجبارا همه ماهواره تماشا می کنند.

سوال تلفنی- برای اینکه ماهواره رونق پیدا نکند برنامه های استانی را روی دستگاه دیجیتال قرار دهید. من دوست داشتم شبکه های سهند اردبیل و ارومیه را تماشا کنم بخاطر همین مجبور شدم ماهواره بخرم.
پاسخ – اگر ما در کشور نقطه ی کوری برای دریافت شبکه های داخلی نداشته باشیم، میزان قابل توجهی از مصرف رسانه ی ماهواره ای ما کم می شود. کاش این دستگاه های دیجیتال راحت تر بدست مردم می رسید .مردم بدانند که اگر شبکه های استانی و دستگاه دیجیتال هم در خانه شما باشد، باز ما تاکید می کنیم مصرف رسانه ای را اینقدر بالا نبرید که احساس کنید باید چهل شبکه ی ماهواره ای در دسترس شما باشد.

 

[ندا66]

سوال – آیا درست است که ما بخاطر دیدن شبکه های مذهبی ماهواره ، از آن استفاده کنیم ؟
پاسخ – بعضی ها می گویند که ما بخاطر شبکه های مذهبی ماهواره تماشا می کنیم. بعضی از شبکه ها به قصد خیرخواهانه راه اندازی شده اند و مطالب آن هم خوب است. البته از شبکه های مذهبی که خط دهی هایی دارند و توسط امریکا پشتیبانی می شوند بگذریم که کارشان اختلاف انداختن بین مذاهب است. ما شبکه های خوب ماهواره ای را شبکه های امداد و نجات می دانیم. ولی وجود شبکه های خوب در ماهواره به آن معنا نیست که همه باید آنرا در خانه تهیه و تماشا کنند. در جاده ها ،گروه های امداد و نجاتی وجود دارند که کارشان این است که اگر شما تصادف کردید به داد شما برسند. وجود گروه امداد و نجات در جاده به آن معنا نیست که اگر شما تصادف کردید خیال تان راحت باشد. بلکه معنایش این است که اگر شما تصادف کردید یک گروهی هست که شما را نجات دهد. شبکه های مذهبی ماهواره ای خوب یک گروه امداد و نجات هستند برای کسانی که به هر دلیلی ماهواره تماشا می کنند و حرف ما را گوش نمی دهند. وقتی ما نمی خواهیم ماهواره تماشا کنیم چه دلیلی دارد که ماهواره را داخل خانه بیاوریم؟ خیلی ها می گویند که ما بخاطر دیدن شبکه های مذهبی ماهواره آنرا تهیه کردیم ولی بعد بخاطر کنجکاوی شبکه های دیگر را هم تماشا کردیم. الان نه تنها به آن شبکه ها توجهی نمی کنیم بلکه فقط شبکه هایی را که نباید نگاه کنیم، تماشا می کنیم. اگر ما شبکه های آنچنانی ماهواره را تماشا نمی کنیم نیازی به شبکه های مذهبی آن نداریم.