خداوند زيبايي را درباره جانداران نيز در قرآن مطرح فرموده است:
و لكم فيها جمال حين تريحون و حين تسرحون
( و براي شماست در آن جانداران منظره زيبا كه در شامگان آنها را به جايگاههاي خود بر مي گردانيد و صبحگاهان كه آنها را به چرا مي بريد)
نكته بسيار قابل توجهي كه در تذكر به اين زيبايي وجود دارد اينست كه زيبايي در حال دو نوع حركت كه جانداران بطور انفرادي يا دسته جمعي از خود نشان مي دهند، محصول كيفيت حركت آنها مي باشد، حركت صبحگاهي كه به مراتع و دشت هاي سرسبز مي روند و حال پيوندگي در ادامه حيات خود را بروز مي دهند و حركت شامگاهي براي استراحت و آرامش و ديدار وانس كه با آشيانه ها و بچه هاي خود انجام مي دهند.
در قرآن مجيد آياتي متعدد درباره زيبايي مناظر طبيعي وارد شده است كه خداوند متعال انسانها را به آن مناظر به عنوان زيبايي متوجه و جلب مي نمايد. از آن جمله:
و تري الارض هامده فاذا انزلنا عليها لما اهتزت و ربت و انبتت من كل زوج بهيج
( و زمين را مي بيني كه خشك و پژمرده است و هنگامي كه آب به آن فرستاديم به حركت و اهتزاز در مي آيد و موادي در آن سر مي كشند و از هر نوع جفت، نباتات و درختان بهجت انگيز ( سرورانگيز) مي روياند)
و انزل لكم من السما ما فانبتنا به خدايق ذات جميلا
( و براي شما از آسمان آبي فرستاد و بوسيله آن آب باغهايي سرورانگيز و بهجت آور رويانيديم)
زيبايي گلها و درختان و چمنزارها و ديگر روييدنيها از عالي ترين انواع زيباييها است كه خداوند متعال براي بشر به وجود مي آورد و غم ها و اندوه ها و ملات يكنواختي زندگي را مي زدايد و بهجت و سرور در دلها ايجاد مي كند.
چنانكه ملاحظه مي شود در اينگونه آيات نيز خداوند جليل و جميل بروز نمودهاي زيبا را به خود نسبت مي دهد و اثبات مي شود كه خداوند متعال به وجود آمدن زيباييها را با مشيت عاليه خود خواسته است، نه اينكه بشر با بازيگري ذهني خود زيبايي را براي خود تلقين مي نمايد و دل به آن مي بندد.
الم تر ان الله انزل من المسا ما فتصح الارض محضره ان الله لطيف خبير
( آيا نديده اي كه خداوند از آسمان آب فرستاد و زمين سبز خرم گشت. قطعاً خداوند لطيف و آگاه است)
· نظاره در طبيعت كه نگرشي همراه با تفكر است در فرهنگ اسلام جايگاه خاصي دارد، همان طور كه در متون ديني و گفتار ائمه به نگرش در عظمت طبيعت به منظور شناخت خدا و وحدانيت او سفارش شده بود از ديدگاه خاص بويژه نگاه هنرمند پايه هاي خاصي براي اين نوع نگرشها مي توان در نظر گرفت.
بنيادهاي نگرش هنر اسلامي را مي توان بصورت زير شمرد:
1. نگرش آيه اي
2. نگرش تسبيحي
3. عدل در دستگاه هستي
4. تصوير ايدئال از جهان سرمدي و جنت ( بهشت)
5. مدينه فاضله ( جامعه ايدئال در نظام قسط و عدل اسلامي)
6. انسان
نگرش آيه اي كه در محدوده اين گفتار مي باشد، آيه نگري آن گونه نگريستني است به جزء جزء اجزاي هستي و پديده ها كه هم پديده ها و هم طيف ماوراي پديده ها دريافت گردد. آيه نگري از هستي شناسي و چيستي شناسي مي گذرد و تا معناشناسي تداوم مي يابد و به مقصد پديده ها دست مي يابد تا پيام آنها را دريابد. اين نحوه نگرشي است كه قرآن كرين پيوسته ما را بدان دعوت مي كند. به يك پديده نگاه كن، از پديده عبور كن، پديده را آستانه اي قرار ده و از آنجا سيري را آغاز كن، سفري در عمق معاني تا... خدا تا بدانجا كه او را محور تمامي سيرها و مقصد تمامي سلوكها، قدرت اعجازگر و خالق بي همتا بيني، نگريستني تصويري و در اين روند خود را تا.... او برتر آوري.
" فانظر الي آثار رحمه الله كيف يحي الارض بعد موتها " به آثار پرطراوت و شكوفاي رحمت آن يگانه نگاه كن ( به باران و ساير عناصر موثر ) كه چگونه زمين را پس از مرگش دوباره زنده مي كند.
براي دارا شدن به چنين نگرشي بايد شناخت نسبت به مراحل ارتباط ذهن با محيط پيرامون دانست، بوسيله حواس و ذهن سه نوع ارتباط با واقعيات، دبر نهاده شده در رويا مي توان برقراركرد :
الف. تماس سطحي
ب. تماشا
ج. نظر
از جمله آياتي كه ما انسان ها را به درك شكوه و جمال هستي تحريك مي كند اين است:
