1. نشانه اصلی دین
...اقام الصلاه فانها المله. (خطبه 110)
برپا داشتن نماز نشانه اصلی دین است
2. اسباب تشكر از خدا
ان قوما عبدوا الله رغبُه فتلك عباده التجار، و ان قوما عبدوا الله رهبه فتلك عباده العبید، و ان قوما عبدوا الله شكرا فتلك عباده الاحرار. (حكمت 237)
گروهی خدا را به انگیزه ثواب و پاداش می پرستند، این عبادت تاجران و بازرگانان است و گروهی خدا را از روی ترس می پرستند، این عبادت غلامان و برده صفتان است و گروهی خدا را از روی سپاسگزاری می پرستند، این عبادت آزادگان است.
3. تقرب متقین
الصلاه قربان كل تقی، و الحج جهاد كل ضعیف. (حكمت 136)
نماز موجب تقرب هر پرهیزگار و حج هر ناتوان است.
4. نماز چونان چشمه آبگرم
فی وصیته بالصلاه - : انها لتحت الذنوب حت الورق، و تطلقها اطلاق الربق، و شبهها رسول الله صلی الله علیه و آله بالحمه تكون علی باب الرجل، فهو یغتسل منها فی الیوم و اللیله خمس مرات، فما عسی ان یبقی علیه من الدرن؟. (خطبه199)
درباره نماز چنین سفارش می كند: گناهان را از گردن ها باز می كند، همان گونه كه مهارها از گردن حیوانات باز می شود. رسول خدا صلی الله علیه و آله نماز را به چشمه آب گرم تشبیه فرموده است كه مقابل در خانه مردی در جریان باشد و آن مرد در هر روز و شب پنج مرتبه در آن شست و شو نماید (با این شست و شوی مكرر چه كثافت و چركی در بدن او باقی خواهد ماند؟)
5. پاك كننده ذنوب
ما اهمنی ذنب امهلت بعده حتی اصلی ركعتین و اسال الله العافیه. (حكمت 299)
گناهی كه مرا بعد از آن مهلت خواندن دو ركعت نماز و درخواست عافیت از خدا داشته باشم برایم مهم نیست.
6. پاك شدن از تكبر
... الصلاه تنزیها عن الكبر. (حكمت 252)
خدای بزرگ نماز را واجب فرمود تا انسان را از تكبر و گردنكشی پاك گرداند.
7. تواضع در برابر حق سبحانه
... لما فی ذلك من تعفیر عتاق الوجوه بالتراب تواضعا، و التصاق كرائم الجوارح بالارض تصاغراً. (خطبه234)
بندگان مؤ من هنگامی كه نماز می خوانند ساییدن گونه ها به خاك نشانه تواضع و گزاردن اعضای شریف بر زمین، دلیل كوچكی و اظهار حقارت است.
8. اعمال تابع نمازند!
اعلم ان كل شی ء من عملك تبع لصلاتك. (نامه 27)
بدان كه هر عملی از اعمال تو تابع نمازت می باشد.
9. مصونیت به وسیله نماز
... عن ذلك ما حرس الله عباده المؤ منین بالصلوات ... تسكینا لاطرافهم، و تخشیعا لابصارهم، و تذلیلا لنفوسهم، و تخفیضا لقلوبهم ، و اذهابا للخیلا عنهم. (خطبه 192)
خداوند متعال بندگان مؤ من خود را به وسیله نمازها... برای آرامش دست و پا و اندام دیگرشان و خشوع دیدگانش ، فروتنی جان هایشان ، و خضوع دل هایشان ، و دور كردن كبر و غرور از وجودشان ؛ از تباهكاری ها و ستمگری و تكبر و گردنكش حفظ می كند.
10. از بین برنده گناهان
انها لتحت الذنوب حت لورق. (خطبه 190)
نماز، گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو می ریزد.
11. سابقین در نماز
اللهم انی اول من اناب، و سمع و اجاب، لم یسبقنی الا رسول الله صلی الله علیه و آله بالصلاه. (خطبه 131)
بار پروردگار! من نخستین كسی هستم كه به حق رسیده و آن را شنیده و پذیرفته است ، هیچ كس بر من به نماز پیشی نگرفت مگر رسول خدا صلی الله علیه و آله.
12. واجبات را به جای آورید!
الفرائض الفرائض، ادوها الی الله تؤ د كم الی الجنه. (خطبه 167)
واجبات را به جای آورید؛ آن ها را برای خدا به جا آورید تا شما را به بهشت برساند.
13. توصیه پیامبر به نماز
... كان یامر اهله و یصبر علیها نفسه. (خطبه 190)
رسول خدا صلی الله علیه و آله هم اهل خود را به نماز فرمان می داد و هم خود شخصا با شكیبایی آن را به انجام می رسانید.
14. قدر نهادن به نماز
قد عرف حقها رجال من المومنین الذین لا تشغلهم عنها زینه متاع و لا قره عین من ولد و لا مال. یقول الله سبحانه : (رجال لا تلهیهم تجاره و لا بیع عن ذكر الله و اقام الصلاه و ایتا الزكاُه). (خطبه 19)
قدر و اهمیت نماز را مردانی از مؤ منین می دانند كه زینت كالای دنیا و فرزندی كه نور چشم انسان است و مال و دارایی آن ها را به خود مشغول نمی دارد، چنانكه خدای سبحان می فرماید: مردانی هستند كه تجارت و داد و ستد دنیا، آن ها را از یاد خدا و اقامه نماز و پرداخت زكات باز نمی دارد.
15. از نماز گزاران باشید!
الا تسمعون الی جواب اهل النار حین سئلوا: ما سلككم فی سقر؟ قالوا: لم نك من المصلین. (خطبه 190)
آیا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرا نمی دهید كه وقتی از آن ها سؤال می شود، چه چیز شما را گرفتار دوزخ ساخت؟ گویند: ما از نماز گزاران نبودیم.
16. نماز را مراعات كنید!
تعاهدوا ار الصلاه، و حافظوا علیها، و استكثروا منها، و تقربوا بها، فانها كانت علی المومنین كتابا موقوتاً. (خطبه 199)
امر نماز را مراعات كنید و آن را محافظت نمایید و بسیار به جایی آورید و با آن به خدا تقرب جویید؛ زیرا نماز (بر مومنین فریضه ای است نوشته شده و وقت آن تعیین گردیده).
3. احكام نماز فرادی و جماعت
17. نماز جماعت را طولانی نكنید
صلوا بهم صلاه اضعفهم و لا تكونوا فتانین. (نامه 52)
با مردم همانند ضعیف ترین آن ها نماز بگزارید؛ و سبب فتنه و فساد نباشید.
18. رعایت حال مامومین
من كتابه للاشتر - : و اذا قمت فی صلاتك للناس، فلا تكونن منفرا و لا مضیعا، فان فی الناس من به العلُه و له الحاجه و قد سالت رسول الله صلی الله علیه و آله حین وجهنی الی الیمن كیف اصلی بهم!؟ فقال: (صل بهم كصلاه اضعفهم، و كن بالمؤ منین رحیماً). (نامه 53)
در نامه خود به اشتر می فرماید: آن گاه كه به نماز می ایستی و مردم پشت سر تو ایستاده اند نماز را طوری انجام بده كه نه (بر اثر طول كشیدن) موجب رنجش و نفرت مردم گردد و نه بر اثر خواندن موجب ضایع شدن حق بیمار شود؛ زیرا در میان نمازگزاران كسانی هستند كه بیمارند یا كار ضروری دارند (و باید رعایت هر دو طرف بشود) من از رسول خدا صلی الله علیه و آله هنگامی كه به یمن اعزام شدم پرسیدم : موقعی كه پیشنماز آنان شدم ، نمازم را چگونه انجام دهم ؟
حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود: نماز خود را در میان آنان همانند نماز ضعیف ترین مردم بخوان و با مؤ منان مهربان باش!
19. واجبات و مستحبات
لا قربه بالنوافل اذا اضرت بالفرائض. (حكمت 39)
مستحبات چنانچه به واجبات زیان رساند، موجب قرب به خدا نشود.
20. ترك مستحب در صورت زیان به واجب
اذا اضرت النوافل بالفرائض فارفضوها. (حكمت 279)
هر گاه امور مستحب به واجبات زیان رسانند، آن ها را ترك كنید.
21. اهمیت نماز جمعه
لا تسافر فی یوم جمعه حتی تشهد الصلاه الا فاصلا فی سیل الله او فی امر تعذربه. و اطع الله فی جمیع امورك، فان طاعُه الله فاضله علی ما سواها. (نامه 69)
در روز جمعه مسافرت مكن تا بتوانی در نماز جمعه شركت كنی، مگر آن كه سفر تو در راه خدا باشد یا به خاطر كاری باشد كه در آن معذور باشی. در همه كارها مطیع خدا باش ، كه اطاعت خداوند بر همه چیز برتری دارد.
