کلمه تصوف از صوف گرفته شده و صوف هم در كتب لغت به معناي پشم گوسفند آمده است.
تصوف و مشتقات اين كلمه علاوه بر اينكه در ساير كتب وارد شده، در احاديث اسلامي هم به آن پرداخته شده است.
اما رواياتي كه در اين زمينه نقل شده به دو دسته تقسيم ميشود.
برخي از آنها در مذمت صوفيه وارد شده و برخي از آنها رواياتي است كه از مفهوم آنها براي مدح تصوف استفاده ميكنند.
اينها رواياتي است كه بنابر قول محققين از مجعولات متصوفه است كه در ضمن نقل و تبيين اين احاديث دلائل مجعول بودن آنها را ذكر خواهیم كرد.
الف) احاديثي كه در مذمت تصوف وارد شده، اكثر آنها از نظر سند صحيح و از حيث دلالت آشكار ميباشند. نمونهاي از آنها را ذكر ميكنيم:
1 . در حديقة الشيعه از امام رضا ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمود: كسي كه در نزد وي از صوفيان سخن به ميان آيد و اين شخص آنها را با زبان و قلب انكار نكند از شيعيان ما نيست.
اما اگر آنها را انكار كند ـ روش و مسلك آنها را باطل بداند ـ مانند كسي است كه در كنار پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ با كفّار به جهاد پرداخته است.[1]
2 . امام هادي ـ عليه السّلام ـ در مسجد النبي ـ صلي الله عليه و آله ـ نشسته بود كه گروهي از صوفيه وارد شدند امام ـ عليه السّلام ـ به اطرافيان خود فرمود به آنها توجه نكنيد...
آنگاه اضافه كرده و فرمودند: همه صوفيان از مخالفين ما هستند و راه و مسلك آنها مغاير با راه و مسلك ما ميباشد و اينها نصارا و مجوس اين امت هستند.[2]
3 . يكي از شيعيان به امام صادق ـ عليه السّلام ـ عرض كرد در زمان ما قومي به وجود آمده كه آنها را صوفيه مينامند، در رابطه با آنها چه ميفرمائيد؟
امام ـ عليه السّلام ـ در جواب فرمودند:آنها دشمنان ما هستند و كسي هم كه رغبتي به آنها داشته باشد از آنهاست و با آنها محشور خواهد شد.[3]
4 . از امام صادق ـ عليه السّلام ـ در رابطه با ابيهاشم صوفي كوفي سؤال شد، امام ـ عليه السّلام ـ فرمود: او جدّاً
عقيدة فاسدي دارد، او كسي است كه مذهب و مسلك تصوف را پايهگذاري كرده است.[4]
5 . پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در ضمن وصاياي خود به جناب ابوذر فرمود: در آينده قومي خواهد آمد كه در تابستان و زمستان لباس پشم ميپوشند و با اين كار خود را از ديگران برتر ميدانند.
كه به اينها فرشتگان آسمانها و زمين لعنت ميفرستند.
با توجه به احاديثي كه ذكر گرديد و رواياتي كه با اين مضامين در كتب روائي ذكر شده است متصوفه مورد مذمت و نكوهش پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و ائمه ـ عليهم السّلام ـ قرار گرفتهاند
و هم چنانچه ذكرشد در بعضي از روايات متصوفه را نصارا و مجوس امت دانستهاند و در جايي ديگر آنها را دشمنان خود و همچنين بدعتگذار معرفي نمودهاند
ادامه دارد ....
__________________________________________________ ____________
منابع
{1] . هاشمي خوئي، حبيب الله، ص 16، ج 14، ن مكتبة الاسلاميه، تهران.
[2] . هاشمي خوئي، حبيب الله، ص 16، ج 14، شرح نهج البلاغه، چ 4، ن مكتبة الاسلاميه، تهران.
[3] . همان مصدر، ص 16.
[4] . همان، ص 7.
تصوف و مشتقات اين كلمه علاوه بر اينكه در ساير كتب وارد شده، در احاديث اسلامي هم به آن پرداخته شده است.
اما رواياتي كه در اين زمينه نقل شده به دو دسته تقسيم ميشود.
برخي از آنها در مذمت صوفيه وارد شده و برخي از آنها رواياتي است كه از مفهوم آنها براي مدح تصوف استفاده ميكنند.
اينها رواياتي است كه بنابر قول محققين از مجعولات متصوفه است كه در ضمن نقل و تبيين اين احاديث دلائل مجعول بودن آنها را ذكر خواهیم كرد.
الف) احاديثي كه در مذمت تصوف وارد شده، اكثر آنها از نظر سند صحيح و از حيث دلالت آشكار ميباشند. نمونهاي از آنها را ذكر ميكنيم:
1 . در حديقة الشيعه از امام رضا ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمود: كسي كه در نزد وي از صوفيان سخن به ميان آيد و اين شخص آنها را با زبان و قلب انكار نكند از شيعيان ما نيست.
اما اگر آنها را انكار كند ـ روش و مسلك آنها را باطل بداند ـ مانند كسي است كه در كنار پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ با كفّار به جهاد پرداخته است.[1]
2 . امام هادي ـ عليه السّلام ـ در مسجد النبي ـ صلي الله عليه و آله ـ نشسته بود كه گروهي از صوفيه وارد شدند امام ـ عليه السّلام ـ به اطرافيان خود فرمود به آنها توجه نكنيد...
آنگاه اضافه كرده و فرمودند: همه صوفيان از مخالفين ما هستند و راه و مسلك آنها مغاير با راه و مسلك ما ميباشد و اينها نصارا و مجوس اين امت هستند.[2]
3 . يكي از شيعيان به امام صادق ـ عليه السّلام ـ عرض كرد در زمان ما قومي به وجود آمده كه آنها را صوفيه مينامند، در رابطه با آنها چه ميفرمائيد؟
امام ـ عليه السّلام ـ در جواب فرمودند:آنها دشمنان ما هستند و كسي هم كه رغبتي به آنها داشته باشد از آنهاست و با آنها محشور خواهد شد.[3]
4 . از امام صادق ـ عليه السّلام ـ در رابطه با ابيهاشم صوفي كوفي سؤال شد، امام ـ عليه السّلام ـ فرمود: او جدّاً
عقيدة فاسدي دارد، او كسي است كه مذهب و مسلك تصوف را پايهگذاري كرده است.[4]
5 . پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در ضمن وصاياي خود به جناب ابوذر فرمود: در آينده قومي خواهد آمد كه در تابستان و زمستان لباس پشم ميپوشند و با اين كار خود را از ديگران برتر ميدانند.
كه به اينها فرشتگان آسمانها و زمين لعنت ميفرستند.
با توجه به احاديثي كه ذكر گرديد و رواياتي كه با اين مضامين در كتب روائي ذكر شده است متصوفه مورد مذمت و نكوهش پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و ائمه ـ عليهم السّلام ـ قرار گرفتهاند
و هم چنانچه ذكرشد در بعضي از روايات متصوفه را نصارا و مجوس امت دانستهاند و در جايي ديگر آنها را دشمنان خود و همچنين بدعتگذار معرفي نمودهاند
ادامه دارد ....
__________________________________________________ ____________
منابع
{1] . هاشمي خوئي، حبيب الله، ص 16، ج 14، ن مكتبة الاسلاميه، تهران.
[2] . هاشمي خوئي، حبيب الله، ص 16، ج 14، شرح نهج البلاغه، چ 4، ن مكتبة الاسلاميه، تهران.
[3] . همان مصدر، ص 16.
[4] . همان، ص 7.