حــــرام است تجسس!!!!

[montazer]

حرام بودن تجسس:

بایدتوجه داشته باشیم که رفتن به دنبال اسرار مردم - مانند تجسس از حالات آنها تابدانند آیا نماز مى خوانند یا نه، روزه مى گیرند یا نه، خمس مى دهند یا نه، ربا مىخورند یا نه، شراب مى خورند یا نه، در منزل خود عمل نامشروع انجام مى دهند یا نه،آیا مالشان مخلوط به حرام است یا نه؟ در آمدشان از راه حلال است یا نه، خانه وزمین مال آنها بوده یا غصبى است، و ده ها امور دیگر- همه و همه خلاف شرع بوده واسلام از آن نهى شدید فرموده است.​

آرى، اگر افرادى در مقابل اسلام و حکومت الهىبایستند و بخواهند رژیم دینى را سرنگون کنند، و در خانه هاى مخفى و ضد اسلامى جمعشده و توطئه کنند، ما باید آن اسرار به دست آورد و خنثى کنیم و باید توجه کرد نهتنها این عمل حرام نیست، بلکه از اهم واجبات خواهد بود.​

ممنوعیت تجسس، تحسس وتفتیش در اسلام​

تحسس عبارت است ازاحوالپرسی اعم از اینکه از امور خیر اشخاص پرسیده شود یا امور شر آنان.لیکن اگر احوالپرسی از امور پنهانی اشخاص یا امور شر و یا از امور غیر پنهانی ولیبرای مقاصد شر و یا از امور خیر ولی برای مقاصد شر صورت بگیرد، میتواند مصداقتجسس قرار بگیرد. بنابراین برای تعریف تجسس باید از دو ضابطه نوعی و شخصی کمکگرفت:​

-تلاش برای دستیابی به امور پنهانی و مکتوم یا امور شر و عیوب اشخاص با هر انگیزهایکه صورت بگیرد، عرفاً تجسس به شمار میرود.​

-پرس و جو از امور ظاهری یا امور خیر دیگران با انگیزه و مقاصد شرّ تجسس به شمارمیرود، اما با انگیزه و مقاصد خیر، تحسس محسوب است.​

در ممنوعیت تجسس در اموردیگران قرآن کریم در آیه 12 سوره مبارکه الحجرات میفرماید:​

یا اَیهَا الَّذینَءامَنوُا اِجْتَنِبوُا کَثیراً مِن الْظَنِّ إِنََّ بَعْضَ الْظَنِّ إثْم‎ٌ وَ لاتَجَسَّسوُا وَلا... یعنی ای اهل ایمان از بسیارپندارها (و گمان بد) در حق یکدیگر اجتناب کنید که برخی ظن و پندارها (باطل و بیحقیقتو) معصیت است، و نیز هرگز (از حال درونی هم) تجسس مکنید (و جاسوس بر احوال خلقمگمارید) و ...​

 

[montazer]

پاسخ : حــــرام است تجسس!!!!

در چه مواردی تجسس جایز است؟

تجسس در مواردی که به زندگی شخصی وخصوصی افراد مربوط می شود، حرام است; اما آن جا که ارتباط با سرنوشت دیگران و کیانجامعه پیدا می کند، مسئله شکل دیگری به خود می گیرد، چون مصلحت جامعه بر مصلحت فردمقدم است. از این رو پیامبر اکرم(ص) مأمورانی برای جمع آوری اطلاعات قرار داده بودکه به آنان (عیون) می گفتند. این گونه تجسس که ضامن امنیت جامعه و حافظسرنوشت امت اسلامی است، جایز است. برای هر حکومتی، چه اسلامی و چه غیر اسلامی،تشکیلات سرّی و اطلاعاتی برای تحقق نظم عمومی ضرورت دارد. از آن جا که بیم توطئهبر ضد جامعه همواره وجود دارد، حکومت، این حق را به خود می دهد در مواردی که ضرورتایجاب می کند به تجسس و تحقیق بپردازد.

در روایتی از امام رضا(ع)نقل شده که فرمود: وقتی رسول خدا(ص) لشکری را گسیل می داشت، برای آن لشکر، فرماندهای می گماشت و به شخص مورد اطمینانی مأموریت می داد تا از وضع آن جا گزارش تهیه کند

در نامه امام علی(ع) به مالک اشترچنین می خوانیم:
(وابعث العیونمن اهل الصدق و الوفاء علیهم فان تعاهدک فی السر لامورهم حدوة لهم علی استعمالالامانة والرفق بالرعیة;
ای مالک! جاسوس و بازرس از افراد راستگو و باوفا بگمار که اگر کارهای کارمندان را بررسی کنی، آنان بر امانت داری و خوشرفتاری وادار می شوند.)

علاوه بر این، خود حضرت، مراقب کارهای استان داران و نمایندگانش بود و با وجود محدودیت منابع اطلاعاتی در آن زمان، ازجزیی ترین مسائل کارگزاران خود اطلاع پیدا می کرد;
مثل شرکت عثمان بن حنیف،استان دار بصره در جلسه میهمانی. بنابراین، تجسس در جایی جایز است که مصلحت عمومیآن را اقتضا می کند. تجسس در امور شخصی دیگران و دخالت در امور آنان و افشای اسرارمردم چون با کرامت و آزادی انسان ها منافات دارد، جایز نیست.

موارد دیگری نیز وجود دارد که تجسس در آن مواردجایز است که به اختصار ذکر می کنیم:
1. تجسس و تحقیق در گزینش همسر:
اسلام به هریک از دختر و پسریکه قصد ازدواج دارند اجازه می دهد درباره شریک زندگی و همسر آینده خود به تحقیق وبررسی پرداخته و با جست وجویی دقیق در حساس ترین و ریزترین مسائل خانوادگی و شناختکامل نقاط ضعف و قوت هریک از طرفین، انتخابی کاملاً واقع بینانه داشته باشند.
پیامبر اکرم(ص) می فرماید:
(تخیروا لنطفکم فانّ الابناء تشبهالاخوال;
بنگرید چه کسی را به همسری برمیگزینید، زیرا فرزندان شبیه دایی هایشان می شوند.)

2- تجسس در شریک تجارت و کسب:​

در تاریخ آمده است که اسماعیل فرزندامام صادق(ع) مقداری دینار داشت. مردی از قریش عازم یمن بود، اسماعیل به حضور پدررسید و عرضه داشت: فلانی به یمن می رود و من فلان مقدار دینار در اختیار دارم، آیاصلاح می دانید آن ها را در اختیار او بگذارم تا برایم از یمن جنس تهیه کند؟ حضرتفرمود: پسرم! آیا چنین خبری به تو نرسیده که او شراب خوار است؟ اسماعیل گفت: ازمردم شنیده ام. امام صادق(ع) فرمود: فرزندم این کار را نکن. اسماعیل نافرمانی کردو دینارهای خود را در اختیار آن مرد گذاشت، اما او چیزی از یمن برایش نیاورد. پساز آن واقعه اسماعیل در هنگام طواف خانه خدا می گفت: خدایا به من پاداش ده و خسارتمرا جبران نما. امام صادق(ع) که این سخن اسماعیل را شنید خود را به او رسانید وفرمود: فرزندم به خدا قسم تو طلب کار خدا نیستی و از جانب او تو را پاداش و یاجبران خسارت نیست، چون تو با این که خبر داشتی او شراب خوار است دینارهای خود رادر اختیارش گذاشتی و او را امین دانستی. ​

از این روایات برمی آید که تجسس دراحوالات شریک در تجارت نه تنها جایز، بلکه لازم است.​

3- تجسس و تحقیق در انتخابدوست:

از آن جا که دوست و رفیق در سرنوشتانسان تأثیر بسزایی دارد، اسلام به پیروان خود سفارش می کند که در گزینش و انتخابدوست، دقت داشته باشند و به دور از احساسات تصمیم بگیرند.​

علی(ع) می فرماید: کسی که پس از آزمایش صحیح،کسی را به دوستی برگزیند، رفاقتش پایدار و مودّتش استوار خواهد ماند. ​

و در جای دیگر می فرماید: ​

من اطمأنّ قبل الاختبار ندم; کسیکه پیش از آزمایش به کسی اطمینان پیدا کرد، پشیمان شد.) ​

امتحان رفیق به اشکالمختلف انجام می گیرد. گاهی لازم است از وضع اخلاقی و سوابق زندگی دوست، تحقیق بهعمل آید، لکن بدیهی است که تجسس باید به قدر ضرورت انجام گیرد.​