عبادت و ويژگى هاى آن
خداوند سبحان در قرآن کريم، هدف نهايى از خلقت انسان را عبادت پروردگار معرفى نموده است1 و ارزش انسان را در دعا و عبوديت او مى داند.2
حقيقت عبادت آن است که بنده، خود را در مقام ذلت و عبوديت بداند و رو به سوى مقام رب خود آورد. بنابراين، اعمال عبادى که با اعضا و جوارح عبد انجام مى گيرد، مانند قيام، رکوع و سجود، همه براى مطلوبى بالاتر است و آن اين که بندگى و ذلتِ بنده را در برابر رب العالمين نشان دهد و فقر و مملوکيت محض او را در برابر عزت مطلق و غناى محض پروردگار، مجسم سازد.3
همين اظهار عجز و ذلت است که لباس فخر و کرامت بر قامت انسان مى پوشاند و او را تا مقام خليفة اللهى بالا مى برد. بررسى سرگذشت زنان نمونه در قرآن، ما را به اين حقيقت آگاه مى کند که سرّ عنايت و توجه خداوند به آنان، جز آن نبود که سر تعظيم بر آستان بى نياز، فرود آوردند.
اطاعت و خضوع کامل مريم(عليهاالسلام) در برابر پروردگار و ابراز فقر محض در برابر کمال مطلق، او را به آن جا رساند که الگو و نمونه اى براى تمامى انسان هاى با ايمان شد.
وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً لِلَّذين آمَنُوا... وَ مَريَمَ ابْنَتَ عِمرانَ... وَ کانَت مِن القانِتينَ4
در اين آيه کريمه، مريم (عليهاالسلام) از «قانتين» دانسته شده و قانت کسى است که در برابر ربِ جليل، مطيع، متواضع و ذليل باشد.5
زکرياى پيامبر با مشاهده عبوديت خالصانه مريم (عليهاالسلام)6، با وجود پيرى خود و نازا بودن همسرش، از خدا درخواست ذريه طيبه نمود7 و خداوند دعاى او را اجابت فرمود و در مقام تعليل استجابت دعا فرمود:
فَاسْتَجَبنا لَه وَ وَهَبنا لَهُ يَحيى وَ أَصلَحنا لَه زَوجَهُ إنَّهُم کانُوا يُسارِعُونَ فِى الخَيراتِ وَ يَدعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً و کانُوا لَنا خاشِعينَ.8
و دعايش را مستجاب کرديم و به او يحيى را بخشيديم و زنش را برايش شايسته گردانيديم. اينان در کارهاى نيک شتاب مى کردند و با بيم و اميد، ما را مى خواندند و در برابر ما خاشع بودند.
از عواملى که باعث شد او و همسرش به آرزوى خود رسيده و صاحب فرزند صالحى چون يحيى (عليه السلام) شوند، خشوع و فروتنى کامل آنان در برابر ذات غنى مطلق بود.9
با اين وصف، عبادتى که مورد توجه حق تعالى قرار گرفته و هدف آفرينش انسان دانسته شده، از خصوصياتى برخوردار است که در زير به آن ها اشاره مى شود.