این راسته، پرندگانی درخت زی، جفت انگشتی و غالبا حشره خوار را د ربر گرفته که با منقار قوی و نگ تیزشان تنه ی درختان را سوراخ کرده و با زبان بسیار درازشان از حشرات زیر پوست د رخت ها تغذیه کرده و در سوراخ تنه ی درختان آشیانه می سازند. نر و ماده معمولا همشکل نیستند.
تیره ی دارکوبیان این تیره پرندگانی درخت زی و حشره خوارند که هنگام ضربه زدن با منقار به درخت بر دم خود تکیه می کنند.
مشخصات ظاهری: این پرنده 23 سانتیمتر طول دارد و از نظر اندازه شبیه دارکوب بزرگ و دارکوب سوری است، با این تفاوت که نر و ماده همشکل نبوده و شکل ظاهریشان نز با هم تفاوت دارد. از سایر دار کو ب های ابلق، به واسطه ی سفیدی بسیار بزرگتر خط بالی و رگه های پهن سفید روی شاهپرهای ثانویه متمایز می شود. همچنین از دارکوب سوری، به واسطه ی نوار سیاه حاشیه ی سرو گردن، و از دارکوب بزرگ، به واسطه ی سر و زیر تنه ی سفید روشن و لکه ی سفید روشن و لکه ی سفید گردن تمیز داده می شود. در پرنده ی نر، پس سر و زیر دم قرمز و پیشانی سفید است.
صدا: صدای این پرنده به خوبی شناخته نشده است.
زیستگاه: این پرنده در جنگل های برگ ریز یا خزان کننده با درختان قدیمی و پوسیده و همچنین جنگل های قدیمی سوزنی برگ به سر برده و در سوراخی که در درخت ها ایجاد کرده آشیانه می سازد. در ایران ، به تعداد اندک د رمنتهی الیه شمال شرقی دیده شده، اما برای تعیین دقیق پراکندگی آن، نیاز به بررسی بیشتری است. حفاظت: در حال حاضر، پیش از هر اقدامی، شناسایی وضیعت و پراکندگی این پرنده ی مورد نیاز است تا بر اساس آن بتوان برای حفاظتش برنامه ریزی کرد.
مشخصات ظاهری: این پرنده 23 سانتیمتر طول دارد و اندازه اش متوسط است و لکه های سفیدی روی شانه هایش دیده می شود. زیر دم و زیر بدن قرمز است پرنده ی نر، با نوار سیاه در حاشیه ی گردن و پس سر قرمز و پرنده ی ماده با تارک سیاه دیده می شود. زیر گونه ای که در ایران است ، علاوه بر بلندتر بودن منقار؛ دارای زیر تنه ی دودی قهوه ای رنگ است. د رپرنده ی جوان، تارک قرمز است و کوچکتر و کمرنگ تر به نظر می آید. دارکوب سوری فاقد نوار سیاه روی گردن، سر و زیر تنه ی سفید روشن و دم سیاه و زیر دم قرمز است و زیستگاهش نیز متفاوت است. صدا: صدای این پرنده تیز و مشخص به صورت «کی ک» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در جنگل های پهن خزان کننده و جنگل های سوزنی برگ به سر برده و در سوراخی که در درختان ایجاد می کند، آشیانه می سازد، در ایران، به صورت بومی در جنگل های شمال فراوان است. حفاظت: تنها خطری که در حال حاضر این پرنده را تهدید میکند، انهدام زیستگاه یعنی تتخریب جنگل هاست، اما نیازی به ویژه ی حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 21 سانتیمتر طول دارد و بسیار شبیه دارکوب سوری است. که در ناحیه ی بلوچستان ایران، داخل نژآد پیدا کرده اندف اما اندکی کوچکتر با تارک و پس گردن قرمز است، پرنده ی نر شبیه پرنده ی جوان دارکوب سوری است، با این تفاوت که دراین گونه، قرمزی تا پس سر ادامه ندارد. زیر تنه سفید خاکستری ، روتنه سیاه و سفید و سرشانه سفید، شبیه دارکوب بزرگ پایین سینه امتداد دارد. به رنگ سیاه و زیر شکن و زیر دم به رنگ قرمز کم رنگ استو در پرنده ی ماده، تارک و پس سر سیاه دیده می شود. صدا: صدای این پرنده ی شبیه دراکوب سوری و ناگهانی، شبیه «پ تیک شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده، در درختان، بخصوص در خت خرما، و اغلب در واحه ها و باغ های نزدیک آب به سر برده و در سوراخی که در درختان ایجاد کرده آشیانه می سازد. در ایران، در مناطق جنوب شرقی، به صورت بومی و نسبتا فراوان است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که، در حال حاضر، خطری این پرنده را تهدید نمی کند.
مشخصات ظاهری: این پرنده ، 32 سانتیمتر طول دارد و اندازه اش متوسط است. روتنه کاملا سبز، سر دارای لکه های قرمز، زیر تنه سبز زیتونی و دمگاه زرد مایل به سبز با زرد کمرنگاست. پرنده ی ماده فاقد لکه های قرمز در نوار سیاه سبیل است، اما هر دو جنس با تارک کاملا قرمز و چشمان سفید؛ که با رنگ سیاه احاطه شده است، دیده میشود. در پرنده ی جوان ؛ روتنه با خال های کمرنگ و زیر تنه ، سر و دم با رگه های شکسته یا خال های تیره ای پوشیده شده است. د رپرواز، سبز رنگ با حاشیه بیونی بال ها به رنگ سفید خالدار به نظر می آید. پروازش موجی، با بالا و پایین رفتن بسیاری همراه است. و بال هایش پهن گرد، دم نسبتا کوتاه با انتهای تیز، دیده می شود. اغلب روی زمین درحال تغذیه از مورچه هاست. صدا: پرنده ای پر سرو صداست و صدایش شبیه «که جو که جو که جو» و در هنگام نمایش های جنسی، قوی و شبیه «که لو – که لو- که لو- که لو» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در جنگل های خزان کننده ، پارک ها، کشتزارهاو زمین های غیر محصور با درخت های پراکنده به سر برده و در سوراخهایی که در درخت ها ایجاد کرده، آشیانه می سازد.در ایران بومی و فراوان است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ی ویژه حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 34 سانتیمتر طول دارد و شبیه دارکوب سبز و اندکی بزرگتر از آن است و به واسطه ی پرهای پولک مانند سیاه و سفید زیرتنه، که از قسمت پایین سینه تا پرهای پوششی زیر دم را پوشانده است، شناخته می شود. منقار سبز خاکستری کمرنگ با خط ابرویی سفید، لکه ی سیاهی د رصورت که به خط چشمی سیاه منتهی می شود. و سبیل سیاه خالدار دیده می شود. تارک، در پرنده ی نر، قرمز و در پرنده ی ماده سیاه است. در پرواز دمگاه بسیار سبز دیده شده و رگه های کمرنگ روی دم آشکارتر می شود. پرنده ی جوان شبیه پرندهی بالغ است و پرهای پولک مانندی تا بالای سینه اش را در بر می گیرد. اغلب روی زمین در حال تغذیه کرده است. صدا: این پرنده نسبتا پر سر و صداست و صدایش شبیه شاهین ها تکرار«کوویک- کوویک- کوویک» یا «پی کوک»و یا «کی ک» شنیده می شود. همچنین در هنگام نشستن صدایی شبیه «که لوه- کوک» دارد. زیستگاه: این پرنده در جنگل های تنک با زمین های کشاورزی باز ، بیشه زار، باغ ها و درختان سوزنی برگ تا ارتفاغ 3000 متر به سر می برد. در ایران، در سال های اخیر نشانه ای از این پرنده به دست نیامده است، اما احتمالا د رمناطق شمال شرقی تولید مثل می کند. حفاظت: ابتدا، باید وضیعت این پرنده و پراکندگیش مورد بررسی قرار گرفته تا بر اساس آن برنامه ریزی حفاظتی انجام گیرد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 21 سانتیمتر طول دارد و نسبتا کوچک است. صورت کمرنگ، تارک کاملا قرمز، منقار ظریف، چانه دارای نوارهای ناکامل، زیرتنه سفید با رگه های نازک نخودی و زیر بدن و زیر دم قرمز است. شیوه ی پرواز و انتخاب زیستگاهش مانند دارکوب بزرگ است، اما اندازه اش کوچکتر است. صدا: صدای این پرنده، طور معمول، شبیه دارکوب سوری ، به صورت تکرار«کی ک- کی ک- کی ک- کی ک- » و در بهار شبیه «وی ک- می ک» شنیده می شود. زیستگاه:این پرنده در جنگل هایی با درختان برگ پهن (بخصوص بلوط و درختان زیتون) به سر برده و در سوراخ های درختانی که یاجاد کرده، آشیانه می سازدو در ایران، به صورت بومی، در کوه هایی که زیر پوشش جنگل در زاگرس ونیز در شمال غربی قرار دارند، به تعداد نسبتا فراوان دیده میش ود. البته ، در برسی هایی برای وجود این پرنده در جنگل های واقع در کوه های البرز، ضروری است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، در حال حاضر نیازی به برنامه ی ویژه حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 23 سانتیمتر طول دارد و به رنگ سیاه و سفید با لکه ی قرمز پس سر در پرنده ی نر (در ماده تارک و پس سر سیاه است) دیده می شود. زیر بدن و زیر دم قرمز و زیر تنه سفید سربی است. بسیار شبیه دارکوب بزرگ است. با این تفاوت که فاقد رگه ی سیاه چانه است. روتنه سیاه با نوار پهن سفید روی بال ها و نوار بالی سفید دیده می شود. شیوه ی پروازش دارکوب بزرگ است، اگرچه سفیدی دم کمتر مشخص است. صدا: صدای این پرنده شبیه دارکوب بزرگ است و شبیه «چوک» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در جنگل های تنگ، باغ ها و در درخت های گردو و بادام ، و اغلب در نزدیک روستاها یا اراضی کشاورزی به سر برده و سوراخ درختان را به منقار آشیانه سازی تخلیه می کند. در ایران، به صورت بومی و فراوان در جنگل های منطقه ی زاگرس و به تعداد کمتر در جنگل های البرز، دیده می شود. حفاظت: این پرنده نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 51 سانتیمتر طول دارد و با دارکوب های دیگر اشتباه نمی شود. تقریبا هم اندازه ی کلاغ و به رنگ سیاه با منقار و چشمان زرد کمرنگ مایل به خاکستری دیده می شود. پرنده ی نر، با تاج و تارک قرمز و پرنده ی ماده، تنها در پس سرش لکه ی قرمزی دیده می شود. تک منقار خاکستری تیره است. شیوه ی پروازش نامنظم و موجی شبیه جی جاق، با بالا و پایین رفتن قبل از فرود است. صدا: صدای این پرنده در پرواز، شبیه «په رری ی-په رری ی- په رری ی- په رری ی» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده د رجنگل های رسیده و قدمیم، بخصوص سوزنی برگ به سر برده و درسوراخی که در تنه ی درخت ها، به شکل بیضوی ایجاد کرده آشیانه می سازد . در ایران، بومی و عمدتا در جنگل های شمال شرقی، بخصوص جنگل گلستان ، دیده می شود. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ی ویژه حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده ، 16 سانتیمتر طول دارد و رنگ پرو بال و ویژگی رفتاریش شبیه شبگردهاست. هب دلیل توانایی و سازگاریش در مخفی شدن مشکلات فراوانی درتشخیص و بررسی این پرنده به وجود می آورد. حالت افتادن این پرنده به داخل پوشش گیاه، یاد آور سنگ چشم دم دراز یا سنگ چشم پشت سرخ ماده است. اغلب در حال تغذیه درون پوشش گیاهی نزدیک سطح زمین به سر می برد. روتنه قهوه ای خاکستری با لکه های عرضی قهوه ای تیره، تارک قهوه ای، بال ها قهوه ای گل باقلابی، دم بلند و خاکستری قهوه ای با راه راه قهوه ای تیره زیرتنه خاکستری نخودی با راه راه قهوه ای تیره که در نزدیکی گردن و گلو، راه راه ها فشرده تر است، دیده می شود. روی درخت با دو جفت انگشت جلو و دو عقب می نشیند. صدا: صدای این پرنده، آهنگین و بلند شبیه «وی –وی –وی » شنیده می شود. چ زیستگاه: این پرنده در جنگل های باز ،؛باغ ها، پارک ها واراضی بوته زار و مخروبه به سر برده و در سوراخ های طبیعی درختان آشیانه می سازد. در ایران، تابستان ها به تعداد اندک د رشمال غربی به صورت عبوری در نقاطی که زیستگاه های مناسب داشته باشد، دیده می شود. به صورت اتفاقی در اطراف مشهد نیز دیده شده است. حفاظت: تنها خطری که این پرنده را تهدید می کند، انهدام زیستگاه ها، بخصوص جنگل های ارسباران و احتمالا نواحی درختی مرز ترکیه است، بنابراین، باید نسبت به حفاظت از مناطق زیستگاهی و انجام مطالعاتی در جهت شناخت بیشتر آن، توجه شود.
تیره ی دارکوبیان این تیره پرندگانی درخت زی و حشره خوارند که هنگام ضربه زدن با منقار به درخت بر دم خود تکیه می کنند.
