مشخصات ظاهری: این پرنده، 20 سانتیمتر طول دارد. پرنده ی نر، با پرو بال سیاه در تابستان ( و در پرو بال تازه ی پاییز و زمستان) ، رشته پرهای نخودی سفید، که در زمینه ی سیاه بدن به خوبی مشخص نیست، و منقار زرد ، که در تضاد با رنگ بدن قرار دارد، دیده می شود. پرنده ی ماده آشکارا از پرنده ی نر کوچکتر است و در زمستان ، شبیه طرف چکاوک، اما با نقار کلفت تر ، دیده می شود. در پرنده ی ماده، روتنه قهوه ای خاکستری با رگه های نخودی در پرها و گاهی اوقات با لکه ی سیاهی در حاشیه ی گردن مشاهده می شود. همچنین در ناحیه ی گردن و سینه نقطه نقطه های رگه مانند فراوان و مشخص، و زیر پیش بال ها سیاه و پاها شبیه پرنده ی نر، به رنگ تیره است. پرنده جوان در زمستان شبیه ماده است. صدا: صدای این پرنده در پرواز شبیه چکاوک آسمانی است. زیستگاه: این پرنده ی در علقزارهای استپی و گشتزارها ، اغلب نزدیک آب به سر برده و در بیابان ها نیز دیده می شود. در ایران، به صورت نامنظم، در مناطق پست جنوب دریای خزر بخصوص در زمستان های بسیار سخت دیده می شود. حفاظت: این پرنده، پیش از هر اقدامی، به بررسی و تعیین دقیق جمعیت و پراکندگیش در ایران نیاز دارد تا بر اساس آن، اقدامات حفاظتی مناسب صورت گیرد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 16 سانتیمتر طول دارد و به واسطه ی سر و پرهای تاج مانندش، با چکاوک تمینک شاخدار اشتباه می شود. اما چکاوک تمینک، اندکی کوچکتر ا زچکاوک شاخدار و روتنه و بال هایش به رنگ شنی صورتی است. روتنه به رنگ خاکستری قهوه ای و تارک و پس گردن صوتری قهوه ای است و درابتدای تارک، نوار سیاه و باریکی دیده می شود که درکناره های سر به دو پر سیاه و تاج مانند منتهی می شود. چانه سفید، پیشانی و خط ابرو سفید، که حاشیه ی زیر چشم و نوار سیاه سینه را در بر گرفته، زیر تنه سفید و پاها آبی، خاکستری است. پرنده ی نابالغ، خال خالی و تیره رنگ به نظر می آید. نشانه های سر، در پرنده ی بالغ، در زمستان اندکی محو می شود. صدا: صدای این پرنده در زمین یا در پرواز، ساده و شبیه «تو-آ-ای-لی،تیالی-تی » شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده د رمناطق کوهستانی مرتفع، بالاتر از حد درختان (اغلب بالاتر از 3000 متر و به ندرت زیر 2000 متر) و زمستان ها در دشت ها و مناطق کم ارتفاع تر به سر برده و روی زمین در میان سنگ ها آشیانه می سازد. در ایران، زمستان ها در مناطق شمالی و غربی دیده می شود. حفاظت: ابتدا باید بررسی دقیقی از وضیعت زیستی و پراکندگی این پرنده صورت گیرد. تا بر اساس آن برای حفاظتش برنامه ریزی شود.
مشخصات ظاهری: این پرنده 12 سانتیمتر طول دارد . اندازه اش کوچک و منقارش آبی خاکستری با قاعده ی بزرگ است. که در نیم نوک بالا اندکی خمیدگی دارد. پرنده ی نر، به واسطه ی سر سیاه، و سفید و زیرتنه و زیر بال های سیاهش با سایر چکاوک ها اشتباه نیم شود. در پرنده ی ماده، روتنه شنی خاکستری کمرنگ، تارک با رگه رگه های بی رنگ، صورت و پس گردن کمرنگ تر و زیر تنه نخودی کمرنگ است. پرهای پوششی زیر بال ها؛ که به رنگ سیاه است. این پرنده از سایر چکاوک های کوچک متمایز می سازد . پرنده ی جوان شبیه پرنده ی ماده است. اما در سینه اش رگه رگه های بیشتری دیده می شود. از چکاوک پنجه کوتاه کوچک، به واسطه ی منقار درشت تر و خمیدگی نیم نوک بالا، روتنه ساده، بال های کوچکتر و گردتر، دم کوچکتر و پوشش زیر بال ها متمایز می شود. صدا: صدای این پرنده در پرواز، شبیه «چی – دی-وی » یا «پو و و، پی- وو-پی » شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در مناطق نیمه بیابانی و شنی با درختان پراکنده و بوته های اندک و دذر حاشیه ی کشتزارها و زمین های بایر به سر برده و روی زمین و میان بوته های کوتاه آشیانه می سازد. در ایران، عمدتا د رمناطق جنوب شرقی، به صورت بومی و نسبتا فاروان است. حفاظت: همگام با بررسی و ضعیت پراکندگی این پرنده حفاظت از محل های تولید مثل آن ، ضروری است.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 16 سانتیمتر طول دارد. و شبیه طرقه چکاوک، اما اندکی کوچکتر است و در پرواز، زیر بال ها خاکستری ثهوه ای ، بدون حاشیه ی سفید انتای شاهپرهای ثانویه، دیده می شود. انتهای دم سفید و پرهای بیرونی نخودی قهوه ای رنگ است. روی زمین ، شبیه طرقه چکاوک است. با این تفاوت که خط زیر گلو نازک تر، زیرتنه سفید، پهلوها قهوه ای نخودی، خط ابرویی سفید و پاها قرمز گوشتی است. همچنین سر، دارای رگه های تیره و قهوه ای مشخص تری از طرقه چکاوک است. صدا: صدای این پرنده در پرواز، شبیه طرقه چکاوک و به صورت «ته ره لیت » یا «دره لیت» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در مناطق تپه ماهوری با پوشش گیاهی تنک یا در حاشیه ی کشتزارها د رجوار مناطق صخره ای با ارتفاع 1200تا 1400 متر به سر برده و زمستان ها را در اراضی کشاورزی نزدیک بدر یا سپری کرده و روی زمین ، زیر بوته ها آشیانه می سازد. درایران بومی و نسبتا فراوان است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که د رحال حاضر نیازی به اجرای برنامه های گسترده ی حفاظتی ندارد. البته، باید شکار این پرنده تحت کنترل باشد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 19 سانتیمتر طول دارد و از چکاوک های بزرگ است که در پرواز، همانند هدهد، نوارهای سیاه و سفیدی، در بال هایش دیده می شود. روتنه شنی نخودی، زیر تنه سفید و اغلب با خال های سیاه در سینه و نوار ابرویی سفید با خط چشمی سیاه و باریک؛ دیده می شود. منقار اندکی خمیده رو به پایین و پاها بلند است.پرنده ی جوان، خال های کمرنگی رو جثه دارد، اما، فاقد خال های سینه است. دمگاه و شاهپرهای مرکزی دم خاکی رنگ است. به سرعت دویده و به طور ناگهانی می ایستد و به دشواری می توان این پرنده را وادار به پرواز کرد.به صورت تک زی به سر بردهآما گاهی جفت جفت نیز دیده می شود. صدا: صدای این پرنده آهنگین با آغازی آرام است که بتدریج بلند می شود و شبیه «دی- دی – دی- دی- دی- د- د- د-د- د- د-دی- دی» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در بیابان ها و مناطق کویری با ماسه و شوره زارهای هموار با گیاهان پراکنده و اندک به سر برده و روی زمین در میان بوته های کوتاه و انبوه آشیانه می سازد. در ایران بومی و فرواوان است حفاظت: حفاظت از محل های تولید مثل این پرنده ضروری است.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 5/12 سانتیمتر طول دارد و از چکاوک پنجه کوچکتر و دمش نیز کوتاهتر است. روتنه خاکستری نقره ای است و خطوط ظریفی در جقه و تارکش دیده می شود. گاهی؛ با بلند کردن پرهای تارکش، کاکل کوچکی را به نمایش می گذارئ زیر ته سفید است و خطوط ظریفی در دو طرف سینه اش دیده می شود( که کمتر ا زچکاوک کوچک مشخص است). منقار نسبتا بلند و ظریف و پاها به رنگ صورتی است. هنگام بسته بودن بال ها، شاهپرهای سومین ، به انتهای بال نمی رسند و پرهای کناری دم سفید است. صدا: صدای این پرنده بهترین نشانه ی شناخت آن است. که شبیه »چورررپ» یا دارای چه،چیر» شنیده میشود. زیستگاه: این پرنده عمدتا در سواحل دریاها یا رودخانه ها و دشت هایی که طغیان آب رودخانه را فرا گرفته، به سر می برد و در باتلاق های نمکی و روی زمین ، میان گیاهان کوتاه، آشیانه می سازد. در ایران، بومی و عمدتا د رجنوب شرقی ایران فراوان است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، د رحال حاضر، نیازی به اجرای برنامه ی ویژه ی حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده، 17 سانتیمتر طول د ارد و نسبتا پر جثه تر از چکاوک آسمانی و کمرنگ تر از آن است دم کوتاه و تاج بلندش همیشه پیداست؛منقار نسبتا بلند، رو تنه نخودی خاکستری یا اندکی قهوه ای، اما یکدست است و درپشت گردن و جبه اش خط خطی است که به درستی مشخصی نیست، اما سینه اش رگه رگه است. شکم و زیر دم سفید نخودی و پاها نازک و به رنگ خاکستری مایل به زرد است. پروازش با بال زدن های محکم و در جا بال زنی بسیار همراه است، خصوصا اگر در هنگام تولید مثل باشد، در پرنده ی نابالغ ، روتنه با خال های بیشتر و کاکل کوچکتر دیده می شود. بال ها کاملا گرد و دم کوتاه است. صدا: صدای این پرنده در برخاست از زمین و در پرواز ، خوش الحان شبیه « دو-تی » یا «اوو» شنیده می شود. زیستگاه: ای پرنده درعلفزارهای هموار بیابانی خشک، کنار جاده ها کوره راه ها، کشتزارها و اغلب نزدیک مناطق مسکونی، به سر رده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران، بومی و فراوان است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ریزی ویژه ی حفاظتی ندارد.
مشخصات ظاهری: این پرنده 13 سانتیمتر طول دارد و شبیه چکاوک پنجه کوتاه اما اندکی کوچکتر از آن است و با منقار و قاعده ی بزرگتر، سینه خط دار مشخص، فاقد لکه سیاه کنار گلو رو تنه ی همرنگ تارک ، اندکی خاکستری تر دیده می شود و اساسا تیره تر از چکاوک پنجه کوتاه است. در زمستان ها گاهی به صورت گروه های بزرگ دیده می شود. صداک صدای این پرنده در پرواز، شبیه «پ رررت» و یا «پ ررر- ررر-ررر» شنیده می شود. همچنین دارای صدایی شبیه چکاوک آسمانی، به صورت، «دری» است و توانایی تقلید صدا نیز دارد. زیستگاه: این پرنده در استپ های خشک، دشت های نمکی، اراضی و زمین های کشاورزی به سر برده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران به صورت بومی فراوان است. حفاظت: ابتدا باید بررسی دقیقی از وضیعت پراکندگی این پرنده صورت گرفته تا بر اساس آن؛ برای حفاظتش برنامه ریزی شود.
