چکاوک

[ناجی دلها]

چکاوک

 چکاوک (قبره)


چکاوک پرندگانی خوش آواز باپر وبال رگه رگه وقهوهای رنگ هستند که اغلب درحال پرواز آواز میخوانند. روی زمین بیشتر راه میروند یا میدوند. معمولاً ناخن انگشت عقبی پای آنها دراز، راست ونوک تیز است. اغلب بطور دسته جمعی دیده میشوند. جز در مورد استثنائی. نر وماده آنها همشکل است. روی زمین آشیانه میسازند. از دانهها، حشرات ونرم تنان تغذیه میکنند

.
انواع چکاوک
پرنده چکاوک انواع متعددی دارند که به شرح زیر میباشند:
چکاوک سهرهای
چکاوک سنگلاخ
چکاوک سردم سیاه
چکاوک هدهدی
چکاوک پنجه کوتاه
چکاوک هیوم
چکاوک طوقی
چکاوک هندی
چکاوک گندم زار
چکاوک بال سفید
چکاوک سیاه
چکاوک شاخدار
چکاوک کاکلی
چکاوک درختی
چکاوک آسمانی
چکاوک سنگلاخ
چکاوک سنگلاخ طولش ۱۵ سانتینتر است. چکاوکی خاکی رنگ وبدون نشانههای خاص. باسر کاملاً گرد ورنگ یکدست که از قهوهای خاکی یا قهوهای مایل به خاکستری تا قهوهای مایل به خرمائی کمرنگ متغیر است تشخیص داده میشود. رگههای بسیار کمرنگ روی سینه اش از فاصله کم نمایان است. دمش فاقد رنگهای سیاه وسفید میباشد. کمتر از سایر چکاوکها اجتماعی است و غالباً جفت جفت یا بصورت گروهای کوچک دیده میشود. بالهایش کاملاً گرد است. پرواز خاص دارد وبال زدنش توام با تکانهای مخصوصی است.

زیستگاه
بیابانهای سنگلاخ ودامنههای صخرهای کوهستانی را ترجیح میدهد واز بیابانهای ماسهای باز دوری میجوید.

پراکندگی
بومی وفراوان است. خانواده چکاوک عمدتاً در نیمکره شرقی زندگی میکنند شاید معروفترین چکاوک، چکاوک آسمانی است که در سراسر اروپا ونواحی معتدل آسیا زندگی میکنند. بلندیش به ۱۸ سانتیمتر میرسد. پوشش پشتی رنگ پرهایش قهوهای تیرهاست. چکاوک آسمانی معمولاً لانه اش را روی زمین میان کشتزارهای باز میسازد. ممکن است در ساختن لانه از علف ، مو ، تکههای پارچه وغیره استفاده نماید. چکاوک آسمانی بواسطهٔ آوازه خوان هنگام پرواز شهرت دارد. مردم اغلب آواز آنها را هنگام پرواز میشنوند.

جفت گیری وتخم گذاری
پس از جفت گیری چکاوک ماده مابین ۴ تا ۵ تخم میگذارد که به رنگ خاکستری با علائم قهوهای زیتونی است. چکاوک ممکن است در یک فصل دو جوجه پرورش دهد. چکاوک روی زمین ومیان بوتههای کوتاه لانه میسازد.

 

[ناجی دلها]

تیره ی چکاوکیان

تیره ی چکاوکیان


این تیره، پرندگانی با پرو بال رگه رگه ی شنی رنگ و خوش آواز را، که معمولا انگشت عقبی پاهایشان دراز، مستقیم و نوک تیز است، در بر می گیرد.

در این تاپیک به معرفی گونه هایی از چکاوکها می پردازیم .

 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک آسمانی

مشخصات ظاهری: این پرنده، 18 سانتیمتر طول دارد و به رنگ خاکی خاکستری، که حاشیه ی پرهای پوششی بال قهوه ای کرنگ؛ رگه رگه های نخودی و تیره رد روتنه و زیر تنهی سفید نخودی،؛ مشخص می شود. همچنین، سینه با رگه رگه هایی به رنگ قهوه ای تیره به زمینه ی نخودی ، تارک با خطوطی تیره بر زمینه ی نخودی تیره؛ که در انتهای سر، پرها اندکی برجسته شده و به کاکل گرد و کوتاهی که بسار کوچکتر از کاکل چکاوک کاکلی است. تبدیل شده است. دم نسبتا دراز، و سفیدی شاهپرهای کناری آن، آشکارا دیده می شود. زیر دم سیاه و بال ها نسبتا بلند و کشیده است. با حالت قوز کرده راه می رود و پروازش قوی و اندکی موجی است. در پرواز، هم در جا بال زنی و هم بالبازروی دارد.
صدا: صدای این پرنده، در پرواز، شبیه «چری یوپ، ترووی» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در مناطق باز، کشتزارها، علف ها، حاشیه ی اراضی باتلاقی، چمنزارهای مرتفع و مناطق شنزار غیر کویری به سر برده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایارن، زمستان ها به وفور دیده شده و بع تعداد فراوان نیز تولید مثل می کند. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ریزی ویژه ی حفاظتی ندارد.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک آسمانی کوچک

مشخصات ظاهری: این پرنده، 16 سانتیمتر طول دارد و در حالت نشسته، شبیه چکاوک آسمانی، اما با اندازه و دم کوچکتر است. در پرواز، هم اندازه ی چکاوک درختی اما با دم کوچکتر، به نظر می آید. بال ها و پهن و لبه ی بیرونی شاهپرهای ثانویه دارای حاشیه ی نخودی است ( که در چکاوک درختی سفید است: . تارک نخودی تیره با رگه رگه هایی که به خوبی مشخص نبوده و در پس سر کاکل مانندش، دیده می شود. خط ابرویی نخودی رنگ مایل به سفید، که تا حاشیه ی گوشپرها ادامه دارد. سینه نخودی با رگه رگه های قهوه ای تیره، زیر تنه سفید و پاها صورتی گوشتی است.
صدا: صدای این پرنده هنگامی که روی زمین است تا هنگام برخاستن، شبیه چکاوک آسمانی است همچنین صداهایی شبیه «پی هپ، یا «تووی پ» و وزوز خشکی شبیه«به زی ی بز» یا«شه وررک» و یا «باز – باز» و نیز صدایی شبیه «چی روپ» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در مناطق باز با علفزارهای مرطوب، اراضی پست زیر کشت و تپه ماهورهای چمنی به سر برده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران، بومی مناطق جنوب شرقی است. به صورت اتفاقی در شمال شرقی ایران دیده شده است. حفاظت: چنین به نظر می رسد که این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ریزی ویژه ی حفاظتی ندارد. اگرچه باید وضیعت پراکندگیش به درستی مشخص شود.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک بال سفید

مشخصات ظاهری: این پرنده ، 18 سانتیمتر طول دارد و اندازه اش بزرگ و منقارش کوتاه و ضخیم است . پشت بال ها، در پرواز، با حاشیه ی سفید و پهن، شاهپرهای اولیه قهوه ای تیره و پیش بال ها قرمز قهوه ای دیده می شود. در پرنده ی بالغ، پیشانی قرمز بلوطی و زیر بال ها سفید است. سفیدی پرهای حاشیه ای دم بیشتر از چکاوک طوقی است. در پرنده ی نر، تارک و گوشپرها قهوه ای صورتی، پوشپرهای بالای دم قرمز آجری است و اغلب د رکناره های سینه لکه های قرمز قهوه ای دیده می شود. روی زمین، هنگامی که بال هال بسته است، سفیدی بیشتری دیده شده و صورت لخت به نظر می آید. پرنده ی ماده با تارک رگه رگهی قهوه این رنگ دیده می شود. در گنجشک برفی نیز شاهپرهای ثانویه سفید است و در بعضی از پرهای پوششی بال هایش، سفیدی به چشم می خورد ولی شکل و رنگ منقار متفاوت است.
صدا: صدای این پرنده، در پرواز، اندکی خشک و شبیه «ود» یا «ود» و نیز مانند طرقه چکاوک به صورت« شری ل – شری ل – شری ل- شنیده میشود. زیستگاه : این پرنده در علفزارهای خشک و مناطق استپی به سر می برد. در ایران، زمستان ها در زمین های پست نواحی دریای خزر و شمال شرقی ایران نسبتا فراوان است. در زمستان های بسیار سخت؛ تعداد بیشتری از آنها دیده می شود. حفاظت: این پرنده نیازی به برنامه ریزی های ویژه ی حفاظتی ندارد.



 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک بیابانی ( چکاوک سنگلاخ)

مشخصات ظاهری: این پرنده 15 سانتیمتر طول دارد . دم کوتاه، بال های پهن و بال زدن هایش آرام و پرواز ش موجی شکل است. بر حسب نژاد، رنگش متفاوت است. نژآد به رنگ خاکستری قهوه ای و عموما در روتنه فاقد رگه های رنگی بوده و تنها در بعضی از پرنده های نر، نقطه نقطه های کمرنگی دیده می شود. زیرتنه نخودی یا خاکستری سفید، دمگاه قرمز قهوه ای است، که در اغلب نژادها پرهای پرواز نیز به همین رنگ دیده می شود. منقار سخت و نوک تیز به رنگ زرد و قسمت شاخی تر آن تیره رنگ است، که اندکی در تک، باریک شده است. روی دم به رنگ قهوه ای تیره است، که در قاعده به رنگ قرمز نخودی دیده می شود و فاقد رنگهای سیاه وسفید است. که اندکی در تک، باریک شده است. روی دم به رنگ قهوه ای تیره است، که در قاعده به رنگ قرمز نخودی دیده می شود و فاقد رنگ های سیاه و سفید است. بالها کاملا گرد است. کمتر از سایر چکاوک ها اجتماعی بوده و غالبا جفت جفت یا در گروه های کوچک دیده می شود.
صدا: صدای این پرنده متفاوت، اما آرام و آهنگین است و عمدتا شبیه «دی –لی اوت » شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در بیابان های سنگلاخی، دامنه ی صخره های کوهستانی و بیابانی ماسه دار به سر برده و روی زمین، میان بوته ها آشیانه می سازد. در ایران بومی و فراوان است. حفاظت: این پرنده نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی ندارد.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک پنجه کوتاه

مشخصات ظاهری: این پرنده، 14 سانتیمتر طول دارد. اندازه اش کوچک کم رنگ است. روتنه خط خطی، به رنگ قهوه ای کمرنگ ، زیر تنه نخودی روشن با لکه های سیاهی در دو طرف گلو( در پرنده ی بالغ) است. منقار نسبتا سخت و زرد کمرنگ، پرهای پوششی سومی بال بزرگ؛ خط ابرویی سفید نخودی و تارک نسبتا تیره است. با خط چشمی سیاه و باریک، که حاشیه ی گوشپرها را پوشانده است. در پرنده ی نابالغ، سر و دو طرف سینهه ، اندکی خال خال است. به صورت موجی و در ارتفاع پایین پرواز می کند.
صدا: صدای این پرنده، در پرواز، شبیه گنجشک و به صورت «ته جی رپ» و نیز شبیه چکاوک آسمانی، به صورت «دره لیت» است. که همراه با بال زدن هایش در حالت پرواز موجی، شنیده می شود. زیستگاه: ای پرنده در زمین های بایر، سنگلاخی، استپ ها و کشتزارها به سر برده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران، تابستان ها فراوان است و به صورت عبوری نیز دیده می شود. حفاظت: این پرنده نیاز به بررسی های بیشتری نیاز دارد تا بر اساس آن بتوان برای حفاظتش برنامه ریزی کرد.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک پنجه کوتاه هیوم

مشخصات ظاهری: طول بدن این پرنده، 13 سانتیمتر است . بسیار شبیه چکاوک پنجه کوتاه است. بهترین روش برای شناسایی، و شناخت فرمول بالی آن ( چهار شاهپر تقریبا طولشان مساوی است) دم سیاه رنگ با حاشیه ی سفید ولی گسترش سفیدی کمتر از چکاوک پنجه کوتاه است. روتنه قهوه ای نخودی با رگه های خاکستری تیره و سینه و گلو سفید است. حد فاصل سینه و گلو اندکی به رنگ نخودی دیده می شود.
زیستگاه: وضیعت نامعلومی در شمال شرق ایران دارد، ولی احتمالا به صورت مهاجر سرگردان است و در استپ های علفزاری و صخره های مرتفع دیده می شود. حفاظت: ابتدا ضروری است بررسی دقیقی از وضیعت این پرنده در ایران صورت گیرد تا براساس آن نسبت به چگونگی حفاظت از این پرنده اقدام لازم به عمل آید.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک درختی

مشخصات ظاهری: این پرنده، 15 سانتیمتر طول دارد. منقار کوچک وظریف، دم کوتاه، روتنه با خط خط هیی روی آن، تارک و گوشپرهایش قرمز است، که در کنارش خط ابرویی پهن به رنگ نخودی سفید قرار دارد. روی پیش بال در محل خم بال، لکه سفید و سیاه مشخصی وجود دارد که در پرواز دیده می شود. زیر تنه و زیر دم سفید و زیر بال ها نیز سفید نخودی است. درهنگام پرواز آواز خواند و در مسیری مارپیچ مانند، بالبازروی کرده و همانند بعضی از کبوترها با بال های بسته تا نزدیک سطح زمین فرود آمده و روی درخت می نشیند.
صدا: صدا و آواز این پرنده آهنگین است و درحین پرواز کلماتی شبیه« لی-لی –لی لی لی لی لی لولولو –ای لو- ای لو- ای » را تکرار می کند. همچنین در پرواز، با صدای متغیر، آوازی شبیه «دیلووی» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده د رحشایه ی جنگل ها، دامنه ی تپه ها یا درخت های پراکنده و زمین های شین به سر برده و زمستان ها بیشتر در مزارع و کشتزارها دیده شده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران در مناطق زیستگاهی و مناسب به صورت بومی و نسبتا فراوان است. حفاظت: ابتدا باید بررسی دقیقی از وضیعت این پرنده صوتر گیرد تا بر اساس آن ، برای حفاظتش برنامه ریزی به عمل آید.



 

[ناجی دلها]

پاسخ : تیره ی چکاوکیان

چکاوک سر دم سیاه

مشخصات ظاهری: این پرنده، 13 سانتیمتر طول دارد و شبیه چکاوک بیابانی، اما اندکی کوچکتر، سر گردتر و منقار کوچکتر و ظریفتر به رنگ نارنجی زرد است و به واسطه ی انتهای تیره ی دم که به رنگ قرمز قهوه ای است از آن متمایز می شود. بال ها قرمز آجری با انتهای سیاه دییده می شود. گونه ای از این پرنده، که د رشرق ایران یافت میشود. خاکستری تر با زیر تنه ی نخودی سفیداست . سریع تر از چکاوک بیابانی دویده و بیشتر توقف های ناگهانی دارد.
صدا: دو سوم صدای این پرنده خوش الحان به صورت «تلی- ته لو – هی » و بقیه به صورت «دی- دی –دو» و در پرواز، آرام و شبیه« ت ور» یا « ورر» و یا «سی- او» شنیده می شود. زیستگاه: این پرنده در بیابان های سنگلاخی یا ماسه ای به سر برده و معمولا از مناطق کوهستانی دوری می گزیند و با شرایط دشوار بیابانی سازگار است. در ایران، به صورت بومی و در مناطق کویری و مناسب پراکنش فراوان است. حفاظت: این پرنده نیازی به حفاظت ویژه ندارد.