پناهگاه حيات وحش فريدونكنار بين 35/36 عرض شمالي و 31/52 طول شرقي و در جنوب شرقي درياي خزر واقع شده است. مساحت آن در حدود 46هكتار مي باشد. پوشش گياهي: ممرز , لور, زبان گنجشك , لرگ , مرغ , اويار سلام و سوروف. پرندگان : اردك سر سبز , خوتكا , نوك پهن , غاز خاكستري , درناي سيبري و گيلاز. پناهگاه حیات وحش فریدونكنار بین 35/36 عرض شمالی و 31/52 طول شرقی و در جنوب شرقی دریای خزر واقع شده است. مساحت آن در حدود 46هكتار می باشد. اين پناهگاهها با مساحت تقريبي 90 هكتار در 5 كيلومتري جنوب شرقي فريدونكنار واقع شده و به صورت تالابي با موجودات و گياهان آبزي متنوع و زيستگاهي مناسب براي پرندگان مهاجر آبزي و به ويژه گونه نادر درناي سيبري كه تنها چند قطعه از آنها در محدوده آن زمستان گذراني مي كند. پوشش گیاهی: ممرز , لور, زبان گنجشك , لرگ , مرغ , اویار سلام و سوروف. پرندگان : اردك سر سبز , خوتكا , نوك پهن , غاز خاكستری , درنای سیبری و گیلاز.
پناهگاه حيات وحش قميشلو در شمال غربي اصفهان در فاصله 25 كيلومتري اصفهان و 15 كيلومتري شهر تيران و در محدوده جغرافيايي ً27 و 51 تا 51 و عرض جغرافيايي ً5 و 33 تا ً43 و 32 واقع است. اين منطقه از غرب به روستاهاي حسين آباد و تندران، از شرق به جهاد آباد و روستاهاي دو شهر دهق و علويجه و از سمت جنوب به دربند و از شمال به جاده آسفالته اصفهان ـ علويجه منتهي ميگردد. پناهگاه حيات وحش قميشلو داراي آب و هواي معتدل متمايل به گرم بوده و در منطقهاي نيمه صحرايي واقع گرديده است.
تاريـخـچـه:
پناهگاه حيات وحش قميشلو در زمان قاجاريه يكي از بهترين شكارگاههاي اصفهان بوده كه مسعود ميرزا پسر بزرگ ناصرالدين شاه و حاكم اصفهان (ظل السلطان) در اين منطقه به شكار ميپرداختند اين منطقه زيستگاه مناسبي براي قوچ و ميش نژاد اصفهان ( Ovis orientalis esfahanica ) ميباشد علاوه بر اين گونه، گونههاي با ارزش گياهي و جانوري در اين منطقه وجود دارد. در سال 1343 كانون شكار و صيد منطقهاي با وسعت 37 هزار هكتار را از شاهزادههاي قاجاريه خريداري و به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام كرد در سال 1350 شورايعالي شكارباني و نظارت بر صيد همان مساحت 37 هزار هكتار را كه مشتمل بر سه منطقه امن بود به عنوان پناهگاه حيات وحش تصويب نمود در سال 1374 وسعت اين منطقه به 85750 هكتار افزايش يافت كه محدوده آن بر اساس مصوبه و نقشه دقيقاً تعيين گرديده است.
راههاي دسترسي:
جاده اصفهان ـ تهران پس از عبور از پل شاهين شهر به سمت جاده جهادآباد و پس از خروج از جهاد آباد در امتداد جاده شوسه شاهماهور.
جاده اصفهان ـ تيران و جاده شهداي آن شهر و در امتداد آن تا دربند تيران، ورودي ديگري به پناهگاه است.
اقليم:
متوسط بارندگي ساليانه 190ـ180 ميليمتر ميباشد كه مشخصه منطقه خشك با بارندگي كم است. متوسط كمترين رطوبت 16 درصد در تابستان و متوسط بيشترين آن 76 درصد در فصل زمستان ميباشد. حداكثر درجه حرارات 5/41 درجه سانتيگراد در مردادماه و كمترين آن 5/18ـ درجه سانتيگراد در بهمن ماه است كه نتيجه اين مطالعات نشان ميدهد اقليم منطقه سرد و خشك است.
وضعيت توپوگرافي:
عرصههاي طبيعي قميشلو را دشتها، كوهها و تپه ماهورهاي متعددي تشكيل ميدهد مهمترين ارتفاعات منطقه عمركوه، موستان، زنگاري، دم زرد، اتابكي، دربند، كپه پلنگ و دم دراز ميباشد.
منابع آبي:
بيش از 45 منبع طبيعي و احداثي آب شرب انساني، حيات وحش و كشاورزي در محدوده پناهگاه وجود دارد كه از منابع مختلف چاه، قنات و چشمه تأمين ميگردد. از مهمترين منابع آبي ميتوان به چشمه كرالياس چشمه كهوك، چشمه موشي، چشمه سنجد ، چاه محمودي و چاه خرسك اشاره كرد.
مناطق امن پناهگاه حيات وحش قميشلو:
در حال حاضر پناهگاه داراي سه منطقه امن با مشخصات زير است.
منطقه امن كرالياس داراي وسعتي معادل 4712 هكتار كه زيستگاه مطلوب قوچ و ميش است.
منطقه امن زلول و لاسميان با وسعت 3102 هكتار.
منطقه امن سلاخي و كهوك با وسعت 2100 هكتار.
در حال حاضر مطالعاتي در خصوص افزايش سطح مناطق امن و تبديل آنها به پارك ملي در حال انجام است.
حيات وحش جانوري:
پستانداران:
قوچ و ميش اصفهاني به عنوان گونه غالب منطقه. آهوي ايراني، كل و بز، گرگ، شغال، روباه، كفتار، گوركن راهراه، كاراكال، پلنگ، تشي، خرگوش، موش، جربيل.
لاك پشت خشكي، آگاما، انواعي از جكوها و مارهاي سمي و غير سمي.
گياهان پناهگاه حيات وحش قميشلو:
در پناهگاه حيات وحش قميشلو حدود 350 گونه گياه شناسايي شده كه مربوط به 216 جنس و 62 تيره گياهي بوده و گونههاي غالب آن را آرتميزيا و آستراگالوس تشكيل ميدهد. در مناطق امن به علت جلوگيري از چراي مفرط دامها و قرق، گونههاي خوش خوراك رويش فوقالعاده داشته و سطح بيشتري از مراتع را پوشانيده است.. گياهان منطقه از لحاظ دارويي و صنعتي داراي اهميت زيادي هستند.
برنامههاي عمراني منطقه:
به منظور احيا و توسعه مناطق حساس اكولوژيك و به ويژه مناطق امن، اقدامات مؤثري از بدو حفاظت تاكنون اعمال گرديده كه اهم آنها عبارتند از :
بهسازي چشمه سارهاي حياتي جهت استفاده انساني و وحوش.
احداث بيش از 30 آبشخور.
احداث منبع ذخيره آب براي جبران كاهش آب در فصل تابستان در مناطق امن.
اجراي طرحهاي آبرساني از منابع اصلي به آبشخورهاي احداثي.
نصب دو دستگاه تلمبه بادي در مناطق امن .
ايجاد سدخاكي در دهنه الهيآباد، دره حمام، دهنه كنده سلطاني، تنگ كهوك، نجفآبادي و ورپشت و باغكها.
ترميم جادههاي جيپ رو.
تجهيز و ترميم باغ قميشلو براي حفظ آثار تاريخي موجود در آن، در حال حاضر طرح ترميم و بازسازي قلعه قميشلو و همچنين طرح جامع قميشلو در حال انجام است.پناهگاه حيات وحش قميشلو در شمال غربي اصفهان در فاصله 25 كيلومتري اصفهان و 15 كيلومتري شهر تيران و در محدوده جغرافيايي ً27 و 51 تا 51 و عرض جغرافيايي ً5 و 33 تا ً43 و 32 واقع است. اين منطقه از غرب به روستاهاي حسين آباد و تندران، از شرق به جهاد آباد و روستاهاي دو شهر دهق و علويجه و از سمت جنوب به دربند و از شمال به جاده آسفالته اصفهان ـ علويجه منتهي ميگردد. پناهگاه حيات وحش قميشلو داراي آب و هواي معتدل متمايل به گرم بوده و در منطقهاي نيمه صحرايي واقع گرديده است.تاريـخـچـه:
پناهگاه حيات وحش قميشلو در زمان قاجاريه يكي از بهترين شكارگاههاي اصفهان بوده كه مسعود ميرزا پسر بزرگ ناصرالدين شاه و حاكم اصفهان (ظل السلطان) در اين منطقه به شكار ميپرداختند اين منطقه زيستگاه مناسبي براي قوچ و ميش نژاد اصفهان ( Ovis orientalis esfahanica ) ميباشد علاوه بر اين گونه، گونههاي با ارزش گياهي و جانوري در اين منطقه وجود دارد. در سال 1343 كانون شكار و صيد منطقهاي با وسعت 37 هزار هكتار را از شاهزادههاي قاجاريه خريداري و به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام كرد در سال 1350 شورايعالي شكارباني و نظارت بر صيد همان مساحت 37 هزار هكتار را كه مشتمل بر سه منطقه امن بود به عنوان پناهگاه حيات وحش تصويب نمود در سال 1374 وسعت اين منطقه به 85750 هكتار افزايش يافت كه محدوده آن بر اساس مصوبه و نقشه دقيقاً تعيين گرديده است. راههاي دسترسي:
جاده اصفهان ـ تهران پس از عبور از پل شاهين شهر به سمت جاده جهادآباد و پس از خروج از جهاد آباد در امتداد جاده شوسه شاهماهور.
جاده اصفهان ـ تيران و جاده شهداي آن شهر و در امتداد آن تا دربند تيران، ورودي ديگري به پناهگاه است. اقليم:
متوسط بارندگي ساليانه 190ـ180 ميليمتر ميباشد كه مشخصه منطقه خشك با بارندگي كم است. متوسط كمترين رطوبت 16 درصد در تابستان و متوسط بيشترين آن 76 درصد در فصل زمستان ميباشد. حداكثر درجه حرارات 5/41 درجه سانتيگراد در مردادماه و كمترين آن 5/18ـ درجه سانتيگراد در بهمن ماه است كه نتيجه اين مطالعات نشان ميدهد اقليم منطقه سرد و خشك است. وضعيت توپوگرافي:
عرصههاي طبيعي قميشلو را دشتها، كوهها و تپه ماهورهاي متعددي تشكيل ميدهد مهمترين ارتفاعات منطقه عمركوه، موستان، زنگاري، دم زرد، اتابكي، دربند، كپه پلنگ و دم دراز ميباشد. منابع آبي:
بيش از 45 منبع طبيعي و احداثي آب شرب انساني، حيات وحش و كشاورزي در محدوده پناهگاه وجود دارد كه از منابع مختلف چاه، قنات و چشمه تأمين ميگردد. از مهمترين منابع آبي ميتوان به چشمه كرالياس چشمه كهوك، چشمه موشي، چشمه سنجد ، چاه محمودي و چاه خرسك اشاره كرد. مناطق امن پناهگاه حيات وحش قميشلو:
در حال حاضر پناهگاه داراي سه منطقه امن با مشخصات زير است.
منطقه امن كرالياس داراي وسعتي معادل 4712 هكتار كه زيستگاه مطلوب قوچ و ميش است.
منطقه امن زلول و لاسميان با وسعت 3102 هكتار.
منطقه امن سلاخي و كهوك با وسعت 2100 هكتار.
در حال حاضر مطالعاتي در خصوص افزايش سطح مناطق امن و تبديل آنها به پارك ملي در حال انجام است. حيات وحش جانوري:
پستانداران:
قوچ و ميش اصفهاني به عنوان گونه غالب منطقه. آهوي ايراني، كل و بز، گرگ، شغال، روباه، كفتار، گوركن راهراه، كاراكال، پلنگ، تشي، خرگوش، موش، جربيل.
لاك پشت خشكي، آگاما، انواعي از جكوها و مارهاي سمي و غير سمي. گياهان پناهگاه حيات وحش قميشلو: كه ۴۹۷ گونه متعلق به ۲۶۶ سرده (جنس) و ۵۷ تیره گیاه آوندی در این منطقه می روید. از آن میان، تیره Asteraceae با۸۰ گونه و سرده Astragalus با ۳۷ گونه به ترتیب بزرگترین تیره و بزرگترین سرده در منطقه شناخته می شوند. همچنین، طیف اشكال زیستی نشان داد كه این گیاهان شامل ۵۲% همی كریپتوفیت، ۲۶% تروفیت، ۱۱% كامفیت، ۹% ژئوفیت، و ۲% نانوفانروفیت می باشند. غالبیت همی كریپتوفیتها (۵۲%) حاكی از شرایط زیست محیطی سخت حاكم بر منطقه است. برنامههاي عمراني منطقه:
به منظور احيا و توسعه مناطق حساس اكولوژيك و به ويژه مناطق امن، اقدامات مؤثري از بدو حفاظت تاكنون اعمال گرديده كه اهم آنها عبارتند از :
بهسازي چشمه سارهاي حياتي جهت استفاده انساني و وحوش.
احداث بيش از 30 آبشخور.
احداث منبع ذخيره آب براي جبران كاهش آب در فصل تابستان در مناطق امن.
اجراي طرحهاي آبرساني از منابع اصلي به آبشخورهاي احداثي.
نصب دو دستگاه تلمبه بادي در مناطق امن .
ايجاد سدخاكي در دهنه الهيآباد، دره حمام، دهنه كنده سلطاني، تنگ كهوك، نجفآبادي و ورپشت و باغكها.
ترميم جادههاي جيپ رو.
تجهيز و ترميم باغ قميشلو براي حفظ آثار تاريخي موجود در آن، در حال حاضر طرح ترميم و بازسازي قلعه قميشلو و همچنين طرح جامع قميشلو در حال انجام است.
پناهگاه حيات وحش كرخه بين 10/32 عرض شمالي و15/48 طول شرقي و در اطراف استان خوزستان وشهرستان شوش واقع شده است. مساحت آن در حدود 5026 هكتار مي باشد. پوشش گياهي: گز, پده ,جاز و سريم. پستانداران : گوزن زرد ايراني ,گرگ , روباه , گربه جنگلي , خدنگ ,شغال , كفتار , تشي ,شنگ ,گراز و انواع پرندگان و جوندگان. موقعيت جغرافيايي : اين منطقه بین 32 درجه و 57 دقيقه و 31 درجه و 36 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و 32 دقيقه و 48 درجه و 10 دقيقه طول شرقي مشخص مي شود. جنگل هاي كرخه با طول حدود 180 كيلومتر در دو سوي رودخانه كرخه از سرخه شيخ عزيز در شمال غربي شوش شروع و در امتداد جنوبي رودخانه كرخه ضمن برگرفتن جنگل ها در دو طرف رودخانه ادامه يافته و بعد از عبور از غرب شهر شوش تا روستاي الهايي پيش رفته و سپس تا روستاي حلاف كشيده مي شود. منطقه حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش كرخه 13995 هكتار مساحت دارد از اين مقدار 5301 هكتار مربوطه به پناهگاه مي باشد. راه هاي دسترسي : منطقه كرخه در 5 كيلومتري غرب جاده ترانزيتي اهواز – شوش بصورت نوار سبز رنگي در حاشيه رودخانه كرخه قرار گرفته است. جهت رسيدن به منطقه مي توان از جاده ترانزيتي اهواز – انديمشك استفاده نمود. همچنين جاده آسفالته سراسري اهواز – دزفول در بخشي از مسير خود، در مجاورت رودخانه كرخه امكان دسترسي به منطقه را در ساحل شرقي ميسر ساخته است. معرفي جاذبه هاي گياهي : پوشش گياهي منطقه را مي توان به سه دسته درختان – درختچه ها وبوته هاي يكساله تقسيم كرد اشكوب بالايي منطقه را درختان پده وگز – اشكوب مياني درختچه هاي نظير سريم – بنگله – علف مار و تمشك و... اشكوب تحتاني را انواع گياهان لگومينوز و گرامينه و... تشكيل مي دهند. در جنگل هاي دز فراواني درخت پده بيش از ديگر گياهان و در جنگل هاي كرخه غالبيت گياهان با درختان و درختچه هاي گز مي باشد. معرفي گياهان منطقه : در كل عرصه هاي زيستگاههاي كرخه ودز مجموعاً 315 گونه در قالب 64 خانواده شناسائي گرديده است. خانواده Compositae با 48 گونه بيشترين جمعيت را از نظر تنوع گونه اي داراست. معرفي جانوران منطقه : جنگل كرخه زيستگاه اصلي جانوران زيادي در منطقه خوزستان مي باشد كه مهمترين آنها گوزن زرد است كه از گونه هاي نادر ايران وجهان بشمار مي رود علاوه بر آن گونه هاي جانوري با ارزشي نظير انواع پرندگان شامل بلبل خرما، ليكو، دراج و... در منطقه زندگي مي نمايند. از پستانداران با ارزش منطقه رودك عسل خوار و گربه جنگلي را مي توان نام برد. راههاي دسترسي جهت مشاهده حيات وحش : جهت ديدن حيات وحش مي توان از 5 كيلومتري غرب جاده ترانزيتي اهواز – شوش وارد منطقه شد و در كل منطقه مي توان از مشاهده حيات وحش زيبا لذت برد. آثار تاريخي – فرهنگي و مذهبي : از آثار مذهبي منطقه مي توان امامزاده شچاخ در نزديك پاسگاه حفاظتي هلوه را نام برد. تپه آپادانا و تپه اكروپل، قلعه شوش از بناهاي تاريخي در شهرستان شوش در نزديكي منطقه حفاظت شده كرخه هستند. مقبره حضرت دانيال بني (ع) در شهرستان شوش از آثار مذهبي منطقه مي باشد. به دليل اعتقادات مذهبي بسيار عميق مردم، امامزاده و سادات اين منطقه از احترام بسيار زياد برخوردارند بطوري كه در ايام و مناسبتهاي مذهبي مردم با حضور بر مرقد سادات، اراده خود را به اهل بيت نشان مي دهند.
پناهگاه حيات وحش كلاه قاضي دراستان اصفهان بين 45/51 الي 15/52 طول شرقي و 32 الي 30/32 عرض شمالي واقع شده است . مساحت آن در حدود 3815هكتارمي باشد. پوشش گياهي: انجير ,بادام كوهي ,انار ,عناب , شيپوري ,بيد , خارشتر,درمنه , اسپند,گل جاليز, شنگ ,گرامينه ها, كلاغك , گل مريم ,سلين ,گون , گل گندم ,علف شوره , علف مار ,ريواس ,اسپرس , چوبك . پستانداران : كل و بز و قوچ و ميش , آهو, خرگوش , پلنگ ,گرگ , كفتار , يوزپلنگ, روباه , شغال , تشي و گربه وحشي. پرندگان :كبك ,تيهو, باقرقره, كلاغ سياه ,چكاوك ,كاكلي ,دم جنبانك, زاغ نوك سرخ, زاغي,گنجشك سانان و عقابها . خزندگان : مارجعفري,افعي شاخدار,مارقيطاني ,مار پلنگي ,مارمولك ,لاك پشت . پناهگاه حيات وحش كلاه قاضي دراستان اصفهان بين 45/51 الي 15/52 طول شرقي و 32 الي 30/32 عرض شمالي واقع شده است . مساحت آن در حدود 3815هكتارمي باشد. پوشش گياهي: انجير ,بادام كوهي ,انار ,عناب , شيپوري ,بيد , خارشتر,درمنه , اسپند,گل جاليز, شنگ ,گرامينه ها, كلاغك , گل مريم ,سلين ,گون , گل گندم ,علف شوره , علف مار ,ريواس ,اسپرس , چوبك . پستانداران : كل و بز و قوچ و ميش , آهو, خرگوش , پلنگ ,گرگ , كفتار , يوزپلنگ, روباه , شغال , تشي و گربه وحشي. پرندگان :كبك ,تيهو, باقرقره, كلاغ سياه ,چكاوك ,كاكلي ,دم جنبانك, زاغ نوك سرخ, زاغي,گنجشك سانان و عقابها . خزندگان : مارجعفري,افعي شاخدار,مارقيطاني ,مار پلنگي ,مارمولك ,لاك پشت . کوه کلاه قاضی: کوه كلاه قاضي قسمتي از رشته كوه ماهدشت مي باشد . بلندترين قله اين كوه به ارتفاع 2534 مترميباشدكه درجنوب خاوري اصفهان واقع وشكلي شبيه كلاه قاضيان درادوار گذشته دارد. كوه كلاه قاضي از مناطق حفاظت شده شكار ممنوع و پناهگاه حيات وحش مي باشد و داراي پاسگاههاي مختلف شكارباني است و چشمه هاي زيادي در دامنه هاي اين كوه وجود دارد كه گله هاي حفاظت شده بز و پازن از آن استفاده مي كنند. اين كوه را معمولأ از گردنه أي موسوم به گردنه لاشتر در فاصله حدود 30 كيلومتري اصفهان در جاده اصفهان به شهرضا صعودمي كنند. اين كوهستان داراي دره هاي متعدد شمالي و جنوبي است و وجه تسميه آن شكل كاملأ مشخصي است كه قله آن دارد و از شهر اصفهان به شكل كلاه قاضيان قديم ديده مي شود.
كوه كلاه قاضي داراي ديواره هاي بلند با سنگهاي مناسب جهت صخره نوردي مي باشد به همين دليل مورد توجه صخره نوردان قرار گرفته و مسيرهاي گوناگوني در آن گشايش شده است.
در دره اي به نام دره شاهين كه در قسمت جنوب خاوري كوه واقع شده گروه كوهنوردي چكاد كوهستان اصفهان به همت ساير علاقه مندان در صدد ايجاد محلي با مسيرهاي متنوع آموزشي مي باشد كه تا پایان سال 1381 هیجده مسير مختلف در آن باز گرديده است.
راه دسترسي:
از ميدان دروازه شيراز اصفهان به وسيله خودروهاي دربستي يا خودروهايي كه به شهر مباركه يا شهرضا مي روند ميتوان به ديواره ها دسترسي پيدا كرد.(قبل از پليس راه بايد پياده شد).
پناهگاه حيات وحش كيامكي در اطراف استان آذربايجان شرقي بين 50/38 عرض شمالي و 00/46 طول شرقي واقع شده است.مساحت آن در 95742 هكتار مي باشد. پوشش گياهي: ارس, بنه , داغداغان ,انواع گون, گراس ها, چوبك , درمنه وآويشن . پستانداران : كل و بز , قوچ و ميش , پلنگ , سياه گوش , خرس, شغال , گرگ و گراز . پناهگاه حیات وحش کیامکی با مساحتی بالغ بر 96952 هکتار در سال 1354طی مصوبه شماره 63 مورخ 21/5/1354 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.
موقعیت جغرافیایی:
این اثر با 4282449 تا 4311674 عرض جغرافیایی و 552333 تا 610270 طول جغرافیایی در زون38 و در شمال استان آذربایجان شرقی واقع گردیده است.
ویژگیهای منطقه:
این منطقه در حاشیه جنوبی رودخانه ارس یکی از زیباترین مناطق تحت مدیریت سازمان میباشد. رودخانه های دایمی؛ صخره های زیبا؛ مناظر بدیع و همچنین تنوع زیستی بالا بر اهمیت این منطقه افزوده است. از گونه های مهم گیاهی میتوان از ارس؛ بنه؛ زرشک ؛ گلپر؛ آویشن و از گونه های مهم جانوری میتوان ازبز؛پازن؛قوچ و میش ارمنی؛ خرس قهوه ای؛ پلنگ و سیاه گوش نام برد.
عوامل تهدید کننده:
وجود منطقه آزاد ارس؛ چرای بیش از حد دام؛ واگذاری دشت گردیان وهمچنین درخواست واگذاری کشت وصنعت های دیگر نظیر دشت افشار و دشت ارسی به منظور توسعه کشاورزی؛ وجود روستاهای فراوان در منطقه؛ انعقاد پروتکل های بین المللی ایران و ارمنستان و قرار گرفتن منطقه در کریدور انرژی باعث عبور خطوط برق 400 کیلوولتی جلفا – مکری و خط گاز ایران ارمنستان گردیده است؛ نابودی زیستگاههای تپه ماهوری و تبدیل آن به اراضی کشاورزی که زیستگاه اصلی قوچ و میش ارمنی میباشد؛ وجود اسلحه غیر مجاز بلحاظ هم مرزی با جمهوری های مجاور که باعث افزایش شکار و صید گردیده است.
پناهگاه حيات وحش لوندويل بين 21/38 عرض شمالي و 52/48 طول شرقي و در استان گيلان ودر حوزه شهرستان آستارا واقع شده است. مساحت آن در حدود 1026 هكتار مي باشد. پستانداران : سمورآبي , گوركن , فوك درياي خزر و شغال . پرندگان: قوي گنگ ,قوي فريادكش,فيلوش,اردك سياه كاكل,اردك چشم طلايي , باكلان كوچك و بزرگ, عقابها , كاكائيها, پرستوهاي دريايي, آبچليكها , حواصيلها , سهره ها , چرخ ريسكها ,گيلانشاه خالدار ,پري شاهرخ, درنا و قرقاول. موقعيت
پناهگاه حيات وحش لوندويل بين 19/38 تا 28/38عرض شمالي و 52/48 تا 54/48طول شرقي و در استان گيلان ودر ما بين بخش لوندويل و بخش مركزي شهرستان آستارا واقع شده است. مساحت آن در حدود ۱۰۲۶ هكتار مي باشد.
پرندگان: قوي گنگ ,قوي فريادكش,فيلوش,اردك سياه كاكل,اردك چشم طلايي , باكلان كوچك و بزرگ,
عقابها , كاكائيها, پرستوهاي دريايي, آبچليكها , حواصيلها , سهرهها , چرخ ريسكها ,گيلانشاه خالدار ,پري شاهرخ, درنا و قرقاول. پناهگاه حیات وحش امیر لوندویل با مساحتی بالغ بر 1074 هکتار كه ازجنوب به شهر لوندويل و از شمال به شهر آستارا واز شرق به درياي خزر و ازغرب به جاده آستارا به لوندويل قرار دارد اين منطقه در سال 1352حفاظت شده اعلام طی مصوبه ش ارتفاع متوسط منطقه 20 متر پايين تر از سطح درياهاي آزاد است .پناهگاه حيات وحش لوندويل داراي اقليم خيلي مرطوب معتدل با متوسط بارندگي و دماي سالانه يكهزار و 100 ميلي متر و15 درجه سانتي گراد است ماره 63 مورخ 21/5/1354 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.
ویژگیهای منطقه پناهگاه حيات وحش
این منطقه نمونه منحصر به فرد از باقیمانده جنگلهای جلگهای هیرکانی است. حدود 3/1 منطقه از بركه، آببندان و تالابهاي مشجر تشكيل شده است از گونههای مهم گیاهی میتوان از نی؛ لویی؛ انار وحشی؛ توسكاي قشلاقي ازگيل لرگ؛ لیلکی وتمشک و ... اين پناهگاه شامل زيستگاه هاي متنوع آبي و خشكي براي جانوران است .125 گونه جانوري در منطقه شناسايي شده است كه مهمترين آنها عبارتند از روباه معمولي ،گراز،سمورآبي ،سياه كاكل،پري شاه رخ و درن فک؛ قوی فریاد کش؛ انواع اردک؛ حواصیل؛ گیلانشاه خالدار و درنا نام برد.
عوامل تهدید کننده پناه گاه حيات وحش
از مهمترین عوامل تهدید میتوان وجود مستثنیات و تغییر کاربری اراضی تعارضات به اراضی حاشیه تالاب ؛ چرای دام ؛ شکارو صید غیر مجاز؛ تاسیسات جهانگردی و برداشت صدف نام برد.
اين منطقه بين عرضهاي جغرافيايي ً20 و 33 تا ً55 و 33 شمالي و طولهاي جغرافيايي ً30 و 50 تا ً10 و 51 شرقي به مركزيت روستاي موته در 270 كيلومتري جنوب تهران قرار دارد، به طوري كه جاده اصفهان ـ تهران از شرق آن گذشته و شهر ميمه در 45 كيلومتري جنوب غربي آن واقع است.
پناهگاه حيات وحش «موته» در استان اصفهان بين 55/33 الي 20/33 عرض شمالي و 45/50 الي 10/50 طول شرقي واقع شده است. مساحت پناهگاه در حدود 200879 هكتار است.
پوشش گياهي: قيچ, بادام وحشي, كاروان كش, درمنه, تنگرس و انواع گون.
پستانداران : يوزپلنگ, كل و بز, قوچ و ميش, آهو, پلنگ و گرگ.
در اين منطقه انواع پرندگان و جوندگان نيز وجود دارد.
بختگان
پناهگاه حيات وحش «بختگان» در استان فارس بين 15/53 الي 15/54 طول شرقي و 11/29 الي 51/29 عرض شمالي, واقع شده است. مساحت آن در حدود 200404 هكتار است.
پوشش گياهي: انواع دياتومه ها و جلبكها انواع گياهان شورپسند گز و ني و در مناطق خشكي ارس, بنه, تنگس, قيچ, بادام كوهي, آويشن, كاكوتي و باريجه.
پستانداران: كل و بز, قوچ و ميش, گربه وحشي, گرگ, پلنگ, كفتار, روباه, شغال و در دشتها آهو.
پرندگان: فلامينگو, پليكان, انواع غازها, مرغابيها, حواصيلها, كشيمها, درنا, لك لك, كاكايي ها, پرستوهاي دريايي, ماهي خوركها, هوبره, بلدرچين, كبك, چلچله, داركوب پري شاهرخ و انواع گنجشكسانان, عقابها, دال, سنقرها, بحري, بالابان, شاهين, ليل, دليجه.تـاريـخـچـه:
پس از تشكيل كانون شكار ايران در سال 1343، محدودهاي با وسعت 343940 هكتار شامل دشتها، ارتفاعات و مراتع، واقع در حوزه استحفاظي استانهاي اصفهان و مركزي به عنوان منطقه حفاظت شده موته انتخاب و در سال 1346 با تشكيل سازمان شكارباني و نظارت بر صيد، به تصويب شوراي عالي شكارباني و نظارت بر صيد آن زمان رسيد. در سالهاي پس از پيروزي انقلاب، سازمان حفاظت محيط زيست تغييراتي در حد و حدود منطقه داد و در تاريخ 21/6/61 با مساحت حدود 220000 هكتار به منطقه حفاظت شده تبديل گشت و سرانجام براساس مصوبه مورخ 7/12/69 شوراي عالي محيط زيست با همين وسعت به پناهگاه حيات وحش ارتقاي سطح يافت.
در هر پناهگاه حيات وحش، به منظور احياي وضعيت طبيعي اين مناطق 25 درصد از مساحت آن توسط سازمان حفاظت محيط زيست به عنوان محدوده امن تعيين و اعلام ميگردد. در اين محدودهها ورود و چراي دام اهلي ممنوع است، ضمناً ورود اشخاص و ايجاد هرگونه تأسيسات بدون اخذ مجوز رسمي از سازمان حفاظت محيط زيست ممنوع خواهد بود. با توجه با توافقنامهها و نقطه نظرات كارشناسي با رعايت مسائل اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي مناطقي را در محلهاي معروف به شور رباط ترك، شور آب باريك و سي كلفتي بدين منظور در نظر گرفته كه جمعاً در حدود 37000 هكتار از كل اراضي پناهگاه بوده و قابل توسعه و افزايش تا سطح حدود 44000 هكتار ميباشد.
توپوگرافي منطقه:
محدوده پناهگاه حيات و حش موته از دو بخش دشتي و كوهستاني تشكيل شده كه بلندترين ارتفاع آن از سطح دريا در حدود 3000 متر و حداقل ارتفاع در اين منطقه 1900 متر ميباشد. ارتفاعات موته شامل دو رشته كوه است و فاصله بين اين دو رشته كوهها را دشتهاي جلگهاي و شورهزار تشكيل ميدهد.
خصوصيات آب و هوايي:
اين منطقه در تقسيمات آب و هوايي از آب و هواي نيمه باراني و سرد تبعيت دارد. حداكثر بارندگي در سال 350 ميليمتر و بيشترين بارندگي در فصل زمستان و بهار ميباشد. درجه حرارت متوسط در دشتهاي اين منطقه 4/39 درجه سانتيگراد در تابستان و در سردترين ماههاي سال به 5/11 تا 5 درجه زير صفر ميرسد.
منابع آبي:
بيش از 250 منبع آبي اعم از چاه قديمي، قنات و چشمه دائمي در موته وجود دارد كه بيش از 150واحد از اين منابع را چشمهها تشكيل ميدهد از قبيل: چشمه سنجده، دستار، بيد، دربند، شور، آب باريك، چشمهنيا، قلعهسياه، ريز آب، جاجرمي، قيقوجه، گزرتو، گلبيدك، رزبيده، دمه، سيكلفتي، مرواريد و ... . براي تأمين آب مورد نياز وحوش در مناطق امن اقدام به ساخت آبشخورهاي دست ساز در نقاط حساس اكولوژيك گرديده كه منابع آبي آن چشمهها و چاههاي قديمي است، كه آب به وسيله لوله يا نصب تلمبه بادي به آنها هدايت ميشود.
حيات وحش جانوري:
اين منطقه بهترين زيستگاه آهو در ايران است كه براي رشد، تكثير و جلوگيري از انقراض آهوها اختصاص يافته است. شرايط مساعد زيستي براي اين گونه پستاندار در دشتها و شورهزارهاي منطقه توأم با حفاظت، ادامه زندگي را براي اين حيوان زيبا هموار ساخته و به عنوان گونه جانوري شاخص منطقه از آن ياد ميشود. وجود تپه ماهورها، تلها و دشتهاي كوهستاني در موته امكان زندگي را براي گونه قوچ و ميش و صخرهها و ارتفاعات صعب العبور، زيستگاه خوبي را براي ادامه حيات كل و بز پديد آورده است.
انواع زيادي از گونههاي پرندگان بومي و غير بومي نيز در اين منطقه وجود دارد از قبيل: كبك، تيهو، بلدرچين، هوبره و همچنين از خانوادههاي سار، كلاغ، سسك، دم جنبانك، عقاب، جغد، زنبورخوار، سهره و سارگپه نيز گونههايي وجود دارد. در زمان مهاجرت، پرندگان مهاجر بسياري در اين منطقه خصوصاً اطراف رودخانه شور و گزستانها توقف نموده و در اين منطقه استراحت كوتاهي ميكنند.
از خزندگان و خانواده مارمولكها ميتوان خانوادههاي جكو، آگاما و لاسرتا را نام برد. از مارهاي سمي به مار جعفري، افعي، مار شاخدار، از مارهاي نيمه سمي به تيرمار، افعي پلنگي، يله مار و از مارهاي غير سمي به تــوله مـار، مار قيطاني، مارگرگي و كورمار ميتوان اشاره كرد.
پوشش گياهي:
بر اساس اطلاعات موجود در منطقه موته تا كنون بيش از 300 گونه گياهي مرتعي كه ارزش علوفهاي، دارويي و صنعتي دارند شناسايي شده است. از نظر تيپ گياهي قسمت اعظم پناهگاه حيات وحش موته مخصوصاً صافيها، تپه ماهورها و مناطق جلگهاي را جامعه درمنه و گون تشكيل ميدهد كه در فضاي بين آنها گياهان شور پسند و همچنين گياهان خوش خوراك و ديگر نيز رويش دارند.
از درختان و درختچههاي اين منطقه ميتوان بادامك، بنه، تنگرس، قيچ، گز و انجير را نامبرد و از بوتههاي شاخص ميتوان به درمنه، جاز، انواع گونها، فرفيون، كلاه ميرحسن و ريش بز اشاره كرد.
مشكلات و تعارضهاي موجود:
ـ وجود معادن در منطقه و تخريبهاي ناشي از فعاليت آنها.
ـ وجود جادههاي اصلي بين شهري (جاده گلپايگان و جاده اصفهان ـ تهران) و جادههاي روستايي در منطقه كه موجب تردد وسايل نقليه و اثرات منفي در آرامش وحوش ميشود.
ـ تعليف غير مجاز دامها و واگذاري قسمتي از عرصههاي طبيعي منطقه و تبديل آن به اراضي كشاورزي از طريق هيئت واگذاري زمين و تحميل آنها به منطقه.
ـ شكار غير مجاز
تحقيقات:
درحال حاضر مطالعات طرح جامع پناهگاه حيات وحش موته در حال انجام است كه نتايج آن به زودي در اختيار سازمان محيط زيست قرار خواهد گرفت.
پناهگاه حیات وحش "بوروئیه" نخستین منطقه تحت مدیریت محیط زیست یزد در خاتم است و با وجود گمنامی که سالها از آن رنج برده، دارای ویژگی هایی است که آن را در میان تمام مناطق حفاظت شده منحصر به فرد کرده است.
بشر تا قبل از آشنایی با تمدن صنعتی از طبیعت تنها به منظور رفع نیازهای حیاتی خود بهره می برد اما پس از ظهور تمدن صنعتی و بهره گیری از ماشین آلات و صنایع، ویرانی های عظیمی در طبیعت به وجود آمد. در این زمان با گسترش روز افزون آلودگی ها، چرای بی رویه دام، شکار بیش از حد حیات وحش و ناامنی در زیستگاه های وحوش، جامعه جهانی به فکر ایجاد ارگانهایی برای حفاظت و حراست از این منابع ملی و خدادادی افتاد به همین ترتیب و به منظور ارتقا سطح حمایت از گونه های گیاهی و جانوری، بخشی از زیستگاه ها و رویشگاه ها بنا به خصوصیات و استعدادشان انتخاب و تحت حفاظت قرار گرفتند. در استان یزد نیز اولین منطقه تحت حمایت سازمان حفاظت محیط زیست از سال 1355 انتخاب شد و در فاصله سالهای 55 تا 88 بسیاری از زیستگاه های مطلوب استان و اکوسیستم های طبیعی شاخص شناسایی و پس از ارائه گزارشات لازم به سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست و سیر مراحل قانونی به عنوان مناطق چهارگانه تحت مدیریت محیط زیست مصوب شدند. پناهگاه حیات وحش بوروئیه یکی از مناطق یاد شده است که خبرگزاری مهر تلاش کرده تا همچون گزارش های پیشین که به مناطق حفاظت شده و پناهگاه های حیات وحش استان یزد پرداخته است، نمایی از ویژگی های این محیط طبیعی منحصر به فرد را تصویر بکشد. پناهگاه حیات وحش بوروئیه با مسا حتی حدود 78 هزار هکتار در جنوب استان یزد و در شهرستان خاتم واقع شده است. این پناهگاه حیات وحش در محدوده ارتفاعی هزار و 580 تا دو هزار و 860 متر قرار دارد که بلندترین ارتفاع مربوط به کوه چنگ به ارتفاع دو هزار و 800 متر و کوه دیده بان در نزدیکی غارخانه به ارتفاع دو هزار و 708 متر از سطح دریاست. به طور کلی بخش عمده پناهگاه را ارتفاعات تشکیل داده که بیشتر از جنوب شرق به طرف شمال غرب گسترش دارند. پناهگاه حیات وحش بوروئیه در نزدیکی شهر هرات، مرکز شهرستان خاتم قرار دارد و به وسیله جاده های مواصلاتی این شهر احاطه شده است به طوری که در جنوب منطقه جاده آسفالته هرات به سرچهان و شیراز وجود دارد که مرز منطقه را نیز شامل می شود. علاوه بر آن در غرب منطقه نیز جاده آسفالته توتک به روستاهای کرخنگان و چنارناز واقع شده و این جاده در ادامه به سمت جنوب با عبور از روستای بوروئیه خوانسار و روستای خوانسار به جاده آسفالته هرات - سرچهان وصل می شود. پناهگاه حیات وحش بوروئیه نخستین منطقه تحت مدیریت محیط زیست در محدوده شهرستان خاتم بوده و وجه تسمیه آن وجود روستای بوروئیه در مرکز منطقه است. این منطقه قبل از انقلاب نیز مورد توجه شکارچیان استانهای مختلف بوده است و از سال 79 به مدت دو سال به عنوان منطقه شکار ممنوع و پس از آن در سال 81 به دلیل ویژگی ها و غنای طبیعی منطقه، تحت عنوان پناهگاه حیات وحش تحت مدیریت قرار گرفت. با وجود گذشت کمتر از یک دهه از ارتقا سطح حفاظتی منطقه و نامساعد بودن شرایط آب و هوایی در این برهه زمانی، شرایط حفاظت فیزیکی منطقه موجب افزایش چشمگیر حیات وحش منطقه شده است. پناهگاه حیات وحش بوروئیه با در بر گرفتن اکوسیستم های مختلف دشت و کوهستانی، زیستگاهی مناسب برای گونه های مختلف پستانداران و پرندگان فراهم آورده است. اثرات متقابل کوهستان ها و دشتها در کنار هم سبب ساز شرایط حداقلی برای زیستن در وضعیت سخت و شکننده شده است. کوهستانهای خانه خدا، سربره و کوه های واقع در حواشی منطقه به سان دیواره حفاظتی در مقابل کویرهای پیرامونی شرایط زیستی مناسبی برای رویش گونه های مختلف گیاهی فراهم آورده و به تبع آن مامن و پناهگاهی مطلوب برای گونه های جانوری شده اند. پناهگاه حیات وحش بوروئیه از نظر زمین شناسی بخشی از زون سنندج - سیرجان است که در جنوبی ترین حد این زون و در کنار زون زاگرس قرار گرفته است. نواحی واقع در زون سنندج - سیرجان از نظر فعالیت تکتونیکی حائز اهمیت بوده و همین موضوع باعث شده تا شاهد خردشدگی سنگها و ایجاد گسل های کوچک و بزرگ در پناهگاه حیات وحش بوروئیه باشیم که اغلب این گسلها با امتداد شمال غرب - جنوب شرق از روند زون زاگررس تبعیت می کنند. این پناهگاه در فلات مرکزی کشور قرار گرفته و به طور کلی از منابع آبی کمی برخوردار است به همین دلیل محیط زیست تاکنون 11 آب انبار در نقاط مختلف این منطقه ساخته است. بزرگترین منبع آبی منطقه نیز مربوط به مزرعه بوروئیه است که تقریبا در دل پناهگاه واقع شده و دارای قنات با دبی حدود 40لیتر در ثانیه است. این منبع آبی برای استفاده حیات وحش نیز مورد بهره بردرای قرار می گیرد و علاوه بر آن منابع آبی دیگری نظیر آب انبارهای جنگلی، چاه گز، یقه باز، بدراه و چشمه های سربره، ساریخانی، ریزاب، نیگون، سوزو و علی بخشی اشاره کرد. بر اساس تحلیل های آماری، متوسط سالانه بارش این پناهگاه حیات وحش سالانه 91.3 میلی متر و متوسط دمای سالانه 18.6 درجه برآورد شده است. بالا بودن نسبی درجه حرارت و تغییرات دمایی در ایام مختلف سال و حتی در طول یک شبانه روز، کمبود نزولات جوی و توزیع نامناسب بارش و بالا بودن تبخیر، تابستانهای گرم و خشک در دشتها و اعتدال نسبی هوا در ارتفاعات را رقم زده و موجب حاکمیت یک سیستم اقلیمی گرم و خشک در منطقه شده است. پوشش گیاهی در پناهگاه حیات وحش بوروئیه در مجموع 189 گونه گیاهی متعلق به 85 جنس و 42 خانواده شناسایی شده است که این گونه ها با پراکنش متفاوت و آمیختگی با یکدیگر تشکیل 20 تیپ گیاهی را داده اند. خانواده های گیاهی تیره آفتابگردان، تیره اسفناجیان، تیره گندمیان، تیرع علف هفت بند، تیره ارمک، تیره گل گاوزبان، میخک و قیچ مهمترین خانواده های گیاهی منطقه را تشکیل می دهند. گونه قیچ با گستره رویش وسیع هم در دشت های گچی و هم روی تپه ماهورها از بارزترین گونه های گچ دوست منطقه محسوب می شوند. از مجموع 189 گونه شناسایی شده، 30 گونه دارای ارزشهای حفاظتی ویژه هستند که در فهرست سرخ قرار دارند. از جمله گونه های دارای ارزش حفاظتی به کیکم، جوبک خاردار، شکر تیغال بوته ای، گل بی مرگ گنوئی، کرقیچ بیابانی، شنگ یزدی، پیچک دارابی، جگن، ارمک بیابانی، شیرسگ بلوچستانی، شاه تره ایرانی، لبدیسی بوته ای، گل اروانه یزدی، پونه، گوش بره ایرانی، آویشن شیرازی، زیتون، گون، شیرین بیان و .... می توان اشاره کرد. آنغوزه؛ گونه در معرض خطر بوروئیه/ یک گونه گیاهی فاقد اطلاعات مشخص در بین 30 گونه دارای ارزش حفاظتی، تنها گونه آنغوزه با ارزش حفاظتی در معرض خطر، دو گونه با ارزش حفاظتی آسیب پذیر، 26 گونه با ارزش حفاظتی در معرض خطر کمتر، و یک گونه فاقد اطلاعات مشخص است. وی یادآور شد: البته در بین ای گونه ها، شنگ یزدی، شیرسگ بلوچستانی، شاه تره ایرانی، لبدیسی بوته ای، گل اروانه یزدی پونه، آویشن و ... به لحاظ بومی بودن دارای ارزش حفاظتی بالاتری بوده و در برنامه های مدیریتی باید مورد توجه خاص قرار گیرند. اکبری در مورد گونه های جانوری پناهگاه حیات وحش بورئیه نیز اظهار داشت: در پناهگاه حیات وحش بوروئیه 25 گونه پستاندار از 14 خانواده شناسایی شده که از این تعداد هفت گونه به عنوان اولویت های حفاظتی منطقه در ایران و جهان مطرح است. وی کل و بز، قوچ و میش، جبیر، گراز، گرگ، شغال، روباه معمولی، خرس قهوه ای، پلنگ، کاراکال، کفتار، رودک عسلخوار، خارپشت ایرانی و ... را از مهمترین پستانداران این منطقه خواند. به هر حال به دلیل موقعیت خاص منطقه قوچ و میش، کل و بز و کبک سه عنصر شاخص این منطقه را تشکیل می دهند. وی ادامه داد: هرچند جمعیت های کل و بز و قوچ و میش منطقه بطری، بدون تردید با افت تنوع ژنی مواجه هستند اما حفاظت نسبتا مطلوب عرصه ظرف چند سال گذشته، احیای جمعیت این گونه ارزشمند و ترمیم زنجیره غذایی پناهگاه را سبب شده است به گونه ای که آثاری از حضور گوشتخواران راس هرم غذایی به ویژه یوزپلنگ در منطقه به چشم می خورد. حضور گونه جبیر در دشتهای حاشیه شرقی منطقه نیز بر غنای زیستی پناهگاه می افزاید و تلاقی دو اکوسیستم کوهستان و کویر زمینه استقرار فصلی پرندگان مهاجر شکاری را مستعد کرده است. تعدد غار در پناهگاه حیات وحش بوروئیه به عنوان یکی از اشکال مهم و تاثیرگذار پناهگاه در اتقا مطلوبیت زیستگاه برای بسیاری از گونه های حیات وحش به ویژه کفتارها و خفاش ها بسیار موثر بوده است. اما در مورد بسیاری از راسته ها به ویژه جوندگان و خفاش ها همچنین رده خزندگان منطقه مطالعات جامعی صورت نگرفته و اطلاعات اندکی در دستر است. حضور دائم در بخش های مختلف منطقه به دلیل نا امنی ناشی از اشغال زیستگاه، وجود سگهای گله و آگاهی اندک جوامع محلی همواره از تهدیدهای جدی حیات وحش در گذشته بوده است. 65 گونه پرنده در بوروئیه شناسایی شد/ 11 گونه پرندگاه حمایت شده ملی و بین المللی در میان گونه های یاد شد، قوچ و میش، جبیر، خرس قهوه ای، پلنگ و کاراکال گونه های حمایت شده مطابق با قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست ایران بده و در اولویت برنامه های حفاظتی منطقه قرار دارند. در این پناهگاه همچنین در مجموع 65 گونه پرنده متعلق به 28 خانواده شناسایی شده است. پرندگان حمایت شده در سطح ملی و بین المللی این ناحیه 11 گونه هستند که البته در این میان دو گونه عقاب شاهی و هوبره به لحاظ قرارگیری در ضمیمه گونه های CITES از اهمیت بیشتری برخوردارند. از جمله پرندگان دارای ارزش حفاظتی این منطقه می توان به عقاب دوبرادر، سار گپه پابلند، عقاب طلایی، سارگپه معمولی، دال، بالابان، شاهین، دلیجه، هوبره، شاه بوف و جغد کوچک یاد کرد. در مجموع 17 گونه خزنده و دوزیست در پناهگاه حیات وحش بوروئیه شناسایی شده است که شامل یک گونه لاکپشت، یک گونه از مارمولکها، هفت گونه از مارها و هفت گونه از دوزیستان است. در این میان لاک پشت ها مهمیزدار و بزمجه بیابانی در اولویت حفاظتی قرار دارند. پناهگاه حیات وحش بوروئیه ارزشمند به لحاظ اکولوژیکی در مجموع پناهگاه حیات وحش بوروئیه از نظر توان اکولوژیک، تنوع و تراکم گیاهی و سایر شاخص های حفاظتی بسیار ارزشمند است. مزارع، باغات داخل پناهگاه اندک و عمده ترین آنها مزرعه بوروئیه است و به طور کلی در حال حاضر تاثیرگذاری مزارع بر تجزیه زیستگاه ها یا بر هم زدن یکپارچگی آنها قابل توجه نیست. عمده ترین دشواری در مورد این مزارع، گزارش حیات وحش به اراضی و وارد آمدن خسارت به کشاورزان است که در صورت عدم اتخاذ تدابیر لازم به منظور کنترل موضوع، بروز مشکلاتی در این زمینه متصور است. در یک دیدگاه کلی، تعارضات پناهگاه حیات وحش بوروئیه شامل خشکسالی و شکار غیرمجاز، چرای دام، اراضی کشاورزی، جاده ها و ... است به همین دلیل ضرورت دارد با اجرای برنامه های کنترل و احیای زیستگاه، اقدامات لازم برای بهبود وضعیت اکولوژیکی - بیولوژیکی منطقه معمول و ترتیبی اتخاذ شود تا ثبات و پایداری اکوسیستم های تحت حفاظت در محدود بوروئیه بیش از پیش تضمین شود. در این زمینه استراتژی مدیریت منطقه باید در سه محور تقویت امکانات زیربنایی، بهبود کیفی منابع حیاتی و پژوهش رشد یافته و با اعمال مدیریت آگاهانه بر منابع بیولوژیک منطقه تعادل اکوسیستمی منطقه را برقرار کرد.
