ارزشهایی که قرآن، مبنای تعالیم خود قرار داده است، عبارتند از:
1ـ فطرت سلیم (نهاد پاک انسانی )
2ـ عقل رشید (خرد و اندیشه تابناک )
3ـ علم تکامل یافته (دانش پیشرفته )
قرآن، تمامی تعالیم عالیه خود را بر این سه استوار کرده است .
از فطرت دم میزند و تعالیم خود را با فطرت پاک انسانی، دمساز و همساز میداند، فطره اللّه التی فطر الناس علیها.
خـرد تـابناک انسان را شاهد میگیرد، او را به قضاوت میخواند و راه اندیشه و تعقل را به انسانها گوشزد میکند، فما لکم کیف تحکمون.
بـعلاوه، برای علم و عالمان ارزش فراوان قائل است. دعوت خود را به آنان متوجه میکند و آنان را یگانه پاسخ دهنده مثبت قرآن، به شمار میآورد، زیرا تمامی تعالیم و دستورات خود را که با حکمت آمـیـخـته است، صرفا برای دانشمندان قابل پذیرش میداند، و ما یعقلها الا العالمون. عالمان نیز، متقابلا قرآن را ارج نهاده، پیوسته آن را مورد عنایت خود قرار داده است و همسوی فطرت و عقل، از آن بهره های کافی بردهاند و میبرند.
اینک نمونه هایی در این زمینه:
1ـ فطرت اساس دین است؛ در سوره روم آیه 30 چنین میخوانیم: فـاقم و جهک للدین حنیفا فطره اللّه التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق اللّه ذلک الدین القیم و لکن اکثر الناس لایعلمون .
(بـا تـمـام وجود، خود را آماده پذیرش دین و آیینی کن که کاملا پاک و منزه از آلودگیهاو پیرایههـاسـت و برخواسته از فطرت پاک انسانهاست که خداوند آنان را بر چنان فطرتی آفریده و هرگز بـرآنچه خدا آفریده تغییر و تبدیلی نیست )، کنایه از آن که هر گونه تحریف و تبدیل در آیین الهی، برخلاف فطرت عمل کردن است .
این است دین استوار الهی، گرچه بیشتر مردمان آن ناآگاهند. امام ششم، جعفر بن محمد صادق ـ علیه السلام ـ پیرامون آیه میفرماید: فطرت الهی همانا توحید است
. امـام پنجم، محمد بن علی باقر ـ علیه السلام ـ میفرماید: شریعتی که نوح آورد بر آن بود که خدا را به یگانگی و اخلاص پرستش کنند، و از هر گونه شرک دوری گزینند، و این همان فطرتی است که خداوند مردم را بر آن آفریده .
هـمـچنین میفرماید: خداوند مردمان را بر شناخت پروردگار خویش آفریده است واگر چنین نـبـود، هـیـچ کـس نمیدانست که پروردگارش و روزی دهندهاش کیست
حدیث معروف کل مـولـود یولد علی الفطره نیز در همین زمینه وارد شده است .
امام باقر(ع ) میفرماید: یعنی علی المعرفة بان اللّه خالقه .
اصـل حدیث از پیغمبر اکرم ـ صلی اللّه علیه و آله و سلم ـ وارد شده است یعنی :هرکس که زاییده میشود، بر فطرت پاک زاییده میشود، که همان شناخت خدا به پاکی است .
علامه طباطبایی در این زمینه تحقیقی متین و فراگیر دارد (1).
1ـ فطرت سلیم (نهاد پاک انسانی )
2ـ عقل رشید (خرد و اندیشه تابناک )
3ـ علم تکامل یافته (دانش پیشرفته )
قرآن، تمامی تعالیم عالیه خود را بر این سه استوار کرده است .
از فطرت دم میزند و تعالیم خود را با فطرت پاک انسانی، دمساز و همساز میداند، فطره اللّه التی فطر الناس علیها.
خـرد تـابناک انسان را شاهد میگیرد، او را به قضاوت میخواند و راه اندیشه و تعقل را به انسانها گوشزد میکند، فما لکم کیف تحکمون.
بـعلاوه، برای علم و عالمان ارزش فراوان قائل است. دعوت خود را به آنان متوجه میکند و آنان را یگانه پاسخ دهنده مثبت قرآن، به شمار میآورد، زیرا تمامی تعالیم و دستورات خود را که با حکمت آمـیـخـته است، صرفا برای دانشمندان قابل پذیرش میداند، و ما یعقلها الا العالمون. عالمان نیز، متقابلا قرآن را ارج نهاده، پیوسته آن را مورد عنایت خود قرار داده است و همسوی فطرت و عقل، از آن بهره های کافی بردهاند و میبرند.
اینک نمونه هایی در این زمینه:
1ـ فطرت اساس دین است؛ در سوره روم آیه 30 چنین میخوانیم: فـاقم و جهک للدین حنیفا فطره اللّه التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق اللّه ذلک الدین القیم و لکن اکثر الناس لایعلمون .
(بـا تـمـام وجود، خود را آماده پذیرش دین و آیینی کن که کاملا پاک و منزه از آلودگیهاو پیرایههـاسـت و برخواسته از فطرت پاک انسانهاست که خداوند آنان را بر چنان فطرتی آفریده و هرگز بـرآنچه خدا آفریده تغییر و تبدیلی نیست )، کنایه از آن که هر گونه تحریف و تبدیل در آیین الهی، برخلاف فطرت عمل کردن است .
این است دین استوار الهی، گرچه بیشتر مردمان آن ناآگاهند. امام ششم، جعفر بن محمد صادق ـ علیه السلام ـ پیرامون آیه میفرماید: فطرت الهی همانا توحید است
. امـام پنجم، محمد بن علی باقر ـ علیه السلام ـ میفرماید: شریعتی که نوح آورد بر آن بود که خدا را به یگانگی و اخلاص پرستش کنند، و از هر گونه شرک دوری گزینند، و این همان فطرتی است که خداوند مردم را بر آن آفریده .
هـمـچنین میفرماید: خداوند مردمان را بر شناخت پروردگار خویش آفریده است واگر چنین نـبـود، هـیـچ کـس نمیدانست که پروردگارش و روزی دهندهاش کیست
حدیث معروف کل مـولـود یولد علی الفطره نیز در همین زمینه وارد شده است .
امام باقر(ع ) میفرماید: یعنی علی المعرفة بان اللّه خالقه .
اصـل حدیث از پیغمبر اکرم ـ صلی اللّه علیه و آله و سلم ـ وارد شده است یعنی :هرکس که زاییده میشود، بر فطرت پاک زاییده میشود، که همان شناخت خدا به پاکی است .
علامه طباطبایی در این زمینه تحقیقی متین و فراگیر دارد (1).