<<<عاشورا>>>
- نویسنده موضوع behz@d
- تاریخ شروع
behz@d
بی وفــا
پاسخ : <<<عاشورا>>>
اى ابا عبداللَّه من به درگاه خدا تقرب جسته و به درگاه رسولش و به نزد حضرت فاطمه و حضرت حسن و به حضرت تو قرب مىطلبم به واسطه محبت و دوستى تو. و بيزارى از كسانى كه اساس و پايه ظلم و بيداد را بر شما بنا نهادند و بيزارم از پيروان آنها و به درگاه خدا و نزد شما اولياء خدا از آن مردم ستمكار ظالم بيزارى مىجويم و اول به درگاه خدا؛ سپس نزد شما تقرب مىجويم به سبب دوستى شما و دوستى دوستان شما و به سبب بيزارى جستن از دشمنان شما. و بيزارى از مردمى كه با شما به جنگ و مخالفت برخاستند و از شيعيان و پيروان آنها هم بيزارى ميجويم. اىبزرگواران من سلم و صلحم با هر كس كه با شما صلح است و در جنگ و مخالفتم با هر كس كه با شما به جنگ است و دوستم با دوستان شما و دشمنم با دشمنان شما. پس از كرامت حق درخواست مىكنم به معرفت شما و دوستان شما مرا گرامى سازد و هميشه بيزارى از دشمنان شما را روزى من فرمايد و مرا در دنيا و آخرت با شما قرار دهد.
و در دو عالم به مقام صدق و صفاى با شما مرا ثابت بدارد و باز از خدا درخواست ميكنم كه به مقام محمودى كه خاص شما است مرا برساند. و مرا نصيت كند كه در ركاب امام زمان شما اهلبيت، كه هادى و ظاهر شونده ناطق به حق است؛ خونخواه باشم. و از خدا به حق شما و به شأن و مقام تقرب شما نزد خدا در خواست مىكنم، كه ثواب غم و حزن و اندوه مرا به واسطه مصيبت بزرگ شما، بهترين ثوابى كه به هر مصيبت زدهاى عطا مىكند به من آن ثواب را عطا فرمايد. و مصبت شما آل محمد در عالم اسلام بلكه در تمام عالم سماوات و ارض چقدر بزرگ بود و بر عزادارانش تا چه حد سخت و ناگوار گذشت. پروردگارا مرا در اين مقام كه هستم از آنان قرار ده كه درود و رحمت و مغفرتت شامل حال آنها است.پروردگارا مرا به آيين محمد و آل اطهارش زنده بدار و گاه رحلت هم به آن آيين بميران.
پروردگارا اين روز؛ روزى است كه مبارک مي دانستند آن را بنى اميه و پسر جگر خوار و يزيد پليد لعين، پسر معاويه ملعون در زبان تو و زبان رسول تو صلى اللَّه عليه و آله در هر مسكن و منزل كه رسول تو توقف داشت (همه جا او را به لعن ياد كرد). پرورگارا لعنت فرست بر ابىسفيان و بر پسرش معاويه و پسرش يزيد پليد. بر همه آنان لعن ابدى فرست و اين روز (عاشوراء) روزى است كه آل زياد بن ابيه لعين و آل مروان بنحكم خبيث، به واسطه قتل حضرت حسين صلوات اللَّه عليه شادان بودند. پروردگارا تو لعن و عذاب اليم آنان را چندين برابر گردان. پروردگارا من به تو در اين روز و در اين مكان و در تمام دوران زندگانى به بيزارى جستن و لعن بر آن ظالمان و دشمنى آنها و بدوستى پيغمبر وآل اطهار او تقرّب ميجويم.
پروردگارا تو لعنت فرست بر اوّل ظالمى كه در حق محمد و آل پاكش صلوات الله عليهم ظلم و ستم كرد. و آخرين ظالمى كه از آن ظالم نخستين در ظلم تبعيّت كرد. پروردگارا تو بر جماعتى كه بر عليه حضرت حسين بجنگ برخاستند لعنت فرست و بر شيعيانشان و بر هر كه با آنان بيعت كرد و از آنها پيروى كرد. خدايا بر همه لعنت فرست.
سلام بر تو اى ابا عبد اللَّه و بر ارواح پاكى كه فاني در وجود تو شدند. سلام خدا از من بشما باد الىالابد مادامى كه شب و روزي برقرار و باقىاست و خدا اين زيارت مرا آخرين عهد با حضرتت قرار ندهد. سلام بر حضرت حسين و بر حضرت على بن الحسين و بر فرزندان حسين و بر اصحاب حسين.
پروردگارا تو لعنت مرا مخصوص گردان باولين شخص ظالم و اول در حق اولين ظالم و آنگاه در حق دومين و سوّمين و چهارمين. پروردگارا و آنگاه لعنت فرست بر يزيد پنجم آن ظالمان و باز لعنت فرست بر عبيد اللَّه بن زياد پسر مرجانه و عمر سعد و شمر و آل ابى سفيان و آل زياد و آل مروان تا روز قيامت.
ذکر سجده:
خدايا ترا ستايش مىكنم بستايش شكر گذاران تو؛ برغم اندوهى كه بمن در مصيبت رسيد. سپاس خدا را، بر عزادارى و اندوه و غم بزرگ من. پروردگارا شفاعت حضرت حسين را روزى كه بر تو وارد ميشوم نصيبم بگردان. و مرا نزد خود ثابت قدم بدار به صدق و صفا در روزى كه بر تو وارد ميشوم؛ با حضرت حسين و اصحابش كه در راه خدا جانشان را نزد حسين فدا كردند (همنشين) باشم.
ترجمه زیارت عاشورا
سلام بر تو اى ابا عبد اللَّه؛ سلام بر تو اى فرزند رسول خدا؛ سلام بر تو اى فرزند امير المؤمنين و اى فرزند سيّد اوصيا؛ سلام بر تو اى فرزند فاطمه زهرا سيّده زنان اهل عالم؛ سلام بر تو اى كسى كه از خون پاك تو و پدر بزرگوارت خدا انتقام مىكشد؛ و از ظلم و ستم وارد بر تو دادخواهى مىكند. سلام بر تو و بر ارواح پاكى كه در حرم مطهرت با تو مدفون شدند. بر جميع شما تا ابد از من درود و تحيت و سلام خدا باد. تا دليل و نهار در جهان بر قرار است. اى ابا عبد اللَّه همانا تعزيتت (در عالم) بزرگ و مصيبتت در جهان بر ما شيعيان و تمام اهل اسلام سخت و عظيم و ناگوار و دشوار بود. و تحمل آن مصيبت بزرگ در آسمانها بر جميع اهل سموات نيز سخت و دشوار بود. پس خدا لعنت كند امتى كه اساس ظلم و ستم را بر شما اهل بيت رسول بنياد كردند و خدا لعنت كند امتى را كه شما را از مقام و مرتبه (خلافت) خود منع كردند و رتبه هايى كه خدا مخصوص به شما گردانيده بود، از شما گرفتند.
خدا لعنت كند آن امتى كه شما را کشتند و خدا لعنت كند آن مردمى را كه از امراى ظلم و جور براى قتال با شما اطاعت كردند. من به سوى خدا و به سوى شما از آن ظالمان و شيعيان آنها و پيروان و دوستانشان بيزارى مىجويم. اى ابا عبد اللَّه من تا قيامت سلم و صلحم با هر كه با شما صلح است و در جنگ و جهادم با هر كه با شما در جنگ است. خدا لعنت كند آل زياد و آل مروان را. و خدا لعنت كند بنىاميه را تمامي و لعنت كند پسر مرجانه را و لعنت كند عمر سعد را و خدا لعنت كند شمر را. و خدا لعنت كند گروهى را كه اسبها را براى جنگ با حضرتت زين و لگام كردند و بر تو بناگاه هجوم آوردند و براى جنگ با تو مهيا گشتند. پدر و مادرم فداى تو باد؛ تحمل حزن و مصيبت بر من به واسطه ظلم و ستمى كه بر شما رفته سخت دشوار است. پس از خدايى كه مقام تو را گرامى داشت و مرا هم به واسطه دوستى تو عزّت بخشيد از او درخواست ميكنم كه روزى من گرداند تا با امام منصور از اهل بيت محمد صلى اللَّه عليه وآله خونخواه تو باشم. پروردگارا مرا به واسطه حضرت حسين نزد خود در دو عالم وجيه و آبرومند گردان.
اى ابا عبداللَّه من به درگاه خدا تقرب جسته و به درگاه رسولش و به نزد حضرت فاطمه و حضرت حسن و به حضرت تو قرب مىطلبم به واسطه محبت و دوستى تو. و بيزارى از كسانى كه اساس و پايه ظلم و بيداد را بر شما بنا نهادند و بيزارم از پيروان آنها و به درگاه خدا و نزد شما اولياء خدا از آن مردم ستمكار ظالم بيزارى مىجويم و اول به درگاه خدا؛ سپس نزد شما تقرب مىجويم به سبب دوستى شما و دوستى دوستان شما و به سبب بيزارى جستن از دشمنان شما. و بيزارى از مردمى كه با شما به جنگ و مخالفت برخاستند و از شيعيان و پيروان آنها هم بيزارى ميجويم. اىبزرگواران من سلم و صلحم با هر كس كه با شما صلح است و در جنگ و مخالفتم با هر كس كه با شما به جنگ است و دوستم با دوستان شما و دشمنم با دشمنان شما. پس از كرامت حق درخواست مىكنم به معرفت شما و دوستان شما مرا گرامى سازد و هميشه بيزارى از دشمنان شما را روزى من فرمايد و مرا در دنيا و آخرت با شما قرار دهد.
و در دو عالم به مقام صدق و صفاى با شما مرا ثابت بدارد و باز از خدا درخواست ميكنم كه به مقام محمودى كه خاص شما است مرا برساند. و مرا نصيت كند كه در ركاب امام زمان شما اهلبيت، كه هادى و ظاهر شونده ناطق به حق است؛ خونخواه باشم. و از خدا به حق شما و به شأن و مقام تقرب شما نزد خدا در خواست مىكنم، كه ثواب غم و حزن و اندوه مرا به واسطه مصيبت بزرگ شما، بهترين ثوابى كه به هر مصيبت زدهاى عطا مىكند به من آن ثواب را عطا فرمايد. و مصبت شما آل محمد در عالم اسلام بلكه در تمام عالم سماوات و ارض چقدر بزرگ بود و بر عزادارانش تا چه حد سخت و ناگوار گذشت. پروردگارا مرا در اين مقام كه هستم از آنان قرار ده كه درود و رحمت و مغفرتت شامل حال آنها است.پروردگارا مرا به آيين محمد و آل اطهارش زنده بدار و گاه رحلت هم به آن آيين بميران.
پروردگارا اين روز؛ روزى است كه مبارک مي دانستند آن را بنى اميه و پسر جگر خوار و يزيد پليد لعين، پسر معاويه ملعون در زبان تو و زبان رسول تو صلى اللَّه عليه و آله در هر مسكن و منزل كه رسول تو توقف داشت (همه جا او را به لعن ياد كرد). پرورگارا لعنت فرست بر ابىسفيان و بر پسرش معاويه و پسرش يزيد پليد. بر همه آنان لعن ابدى فرست و اين روز (عاشوراء) روزى است كه آل زياد بن ابيه لعين و آل مروان بنحكم خبيث، به واسطه قتل حضرت حسين صلوات اللَّه عليه شادان بودند. پروردگارا تو لعن و عذاب اليم آنان را چندين برابر گردان. پروردگارا من به تو در اين روز و در اين مكان و در تمام دوران زندگانى به بيزارى جستن و لعن بر آن ظالمان و دشمنى آنها و بدوستى پيغمبر وآل اطهار او تقرّب ميجويم.
پروردگارا تو لعنت فرست بر اوّل ظالمى كه در حق محمد و آل پاكش صلوات الله عليهم ظلم و ستم كرد. و آخرين ظالمى كه از آن ظالم نخستين در ظلم تبعيّت كرد. پروردگارا تو بر جماعتى كه بر عليه حضرت حسين بجنگ برخاستند لعنت فرست و بر شيعيانشان و بر هر كه با آنان بيعت كرد و از آنها پيروى كرد. خدايا بر همه لعنت فرست.
سلام بر تو اى ابا عبد اللَّه و بر ارواح پاكى كه فاني در وجود تو شدند. سلام خدا از من بشما باد الىالابد مادامى كه شب و روزي برقرار و باقىاست و خدا اين زيارت مرا آخرين عهد با حضرتت قرار ندهد. سلام بر حضرت حسين و بر حضرت على بن الحسين و بر فرزندان حسين و بر اصحاب حسين.
پروردگارا تو لعنت مرا مخصوص گردان باولين شخص ظالم و اول در حق اولين ظالم و آنگاه در حق دومين و سوّمين و چهارمين. پروردگارا و آنگاه لعنت فرست بر يزيد پنجم آن ظالمان و باز لعنت فرست بر عبيد اللَّه بن زياد پسر مرجانه و عمر سعد و شمر و آل ابى سفيان و آل زياد و آل مروان تا روز قيامت.
ذکر سجده:
خدايا ترا ستايش مىكنم بستايش شكر گذاران تو؛ برغم اندوهى كه بمن در مصيبت رسيد. سپاس خدا را، بر عزادارى و اندوه و غم بزرگ من. پروردگارا شفاعت حضرت حسين را روزى كه بر تو وارد ميشوم نصيبم بگردان. و مرا نزد خود ثابت قدم بدار به صدق و صفا در روزى كه بر تو وارد ميشوم؛ با حضرت حسين و اصحابش كه در راه خدا جانشان را نزد حسين فدا كردند (همنشين) باشم.
behz@d
بی وفــا
پاسخ : <<<عاشورا>>>
حسين(ع) خون خدا و پسر خون خدا
حسين(ع) يعنی عشق، عشق به همه خوبی ها
حسين(ع) شخصيتی است که خداوند در روز عرفه نخست به زائران سيدالشهداء نظر می کند بعد به زائران خانه خودش
حسين(ع) شخصيتی است که خداوند ثواب زيارت قبر شش گوشه او را از زيارت خانه خودش بيشتر و افزونتر قرار داده است.
حضرت امام صادق(ع) فرموده: هرکس بوسيله خواندن زيارت عاشورا، جدم حسين(ع) را زيارت کند " چه از راه دور يا نزديک" به خدا قسم خداوند هر حاجت مادی و معنوی داشته باشد به او می دهد.
چند نکته در رابطه با اين حديث قابل ذکر می باشد:
اول اينکه گوينده مطلب يک امام معصوم است، بنابراين خيلی قابل اهميت می باشد.
دوم اينکه امام معصوم قسم می خورد که اين تأکيدی براينکه حتماٌ حاجت اين شخص را خداوند خواهد داد.
سوم اينکه می توان در صورتی که امکان نداشته باشد از نزديک امام حسين(ع) را بوسيله خواندن زيارت عاشورا زيارت کند، از راه دور اين کار را انجام دهد.
چهارم اينکه حاجات مادی و معنوی بوسيله اين زيارت توسط خداوند برآورده می گردد.
برای رسيدن به مقام قرب الهی نيز وسائل گوناگون وجود دارد ولی وسيله مطمئن، راحت، سريع و ... برای رسيدن به خداوند عشق به امام حسين(ع) می باشد.
با عشق و ارادت به سالار شهيدان کربلا می توان سريعتر و مطمئن به هدف رسيد.
برای رسيدن به محبت و عشق و علاقه امام حسين(ع) نيز راههای گوناگون وجود دارد ولی راهی که سريعتر انسان می تواند بوسيله آن به بارگاه امام حسين(ع) راه يابد، و جزو شيفتگان و عشاق سيدالشهداء گردد، از طريق خواندن زيارت عاشورا و خصوصاٌ مداومت به خواندن اين زيارت شريف می باشد.
دلايل مختلفی برای اثبات اين ادعا وجود دارد که عبارتند از :
1. زيارت عاشورا از احاديث قدسی می باشد. روايت صفوان در مورد زيارت عاشورا بيان کننده اين امر است که جبرئيل امين اين زيارت را از طريق خداوند متعال برای پيامبر(ص) قرائت نمود و اين زيارت از طريق معصومين به امام باقر(ع) رسيد و از طريق اين امام معصوم به دست شيعيان و دوستداران اهل بيت عصمت و طهارت(ع) رسيده است.
2. ائمه ما شيعيان خصوصاٌ امام زمان(ع) تأکيد به خواندن و مداومت به خواندن اين زيارت شريف داشته اند، چنانچه در ملاقاتی که سيد رشتی با امام زمان(ع) داشته اند، امام زمان به سيد رشتی می فرمايند: که چرا عاشورا نمی خوانيد و بعد سه بار می فرمايند عاشورا، عاشورا، عاشورا.(مفاتيح الجنان- شيخ عباس قمی)
3. علماء وبزرگان ما نيز برخواندن عاشورا و مداومت به آن تأکيدفراوان داشته اند و خود نيز اين کار را انجام می داده اند و يکی از علل موفقيت اکثر بزرگان و علماء خواندن زيارت عاشورا بوده است.
چه بسيار زيبا است که انسان در هر زوز صبح 5 دقيقه از وقت خود را برای سالار شهيدان و زيارت عاشورا قرار دهد. چه صبح و روز زيبائی خواهد بود روزی که با نام و ياد عزيز زهرا(س) شروع شود.
مطوئن باشيد که امام حسين(ع) جواب سلام شما را می دهد. فقط بايد دلت را پاک کنی تا جواب سلام امام را بشنوی و يقين داشته باشيد که جواب سلام را امام حسين(ع) می دهد، چون جواب سلام واجب است و امام معصوم محال است ترک واجب نمايد. فقط بايد گوش ما شنوا و لايق شنيدن جواب سلام ايشان باشد.
>>> ائمه و زيارت عاشورا :
" امام محمد باقر(ع) به علقمه فرمود: پس از آنکه به آن حضرت با سلامی اشاره کردی، دو رکعت نماز بخوان و سپس زيارت عاشورا رابخوان. هنگامی که اين زيارت را خواندی در حقيقت او را به چيزی خواندی که هر کس از ملائکه که بخواهند او را زيارت کنند، به آن می خوانند و خداوند برای تو هزار هزار حسنه می نويسد و از تو هزار هزار سيئه محو می نمايد و تو را هزار هزار مرتبه بالا می برد و همانند کسانی می باشی که در رکاب آن حضرت به شهادت رسيدند. حتی در درجات آنها هم شريک می شوی. " (کامل الزيارات- ص 74)
" امام صادق(ع) به صفوان می فرمايد: زيارت عاشورا را بخوان و از آن مواظبت کن، به درستی که من چند خير را برای خواننده آن تضمين می کنم، اول زيارتش قبول شود. دوم سعی و کوشش او شکور باشد. سوم حاجات او هرچه باشد از طرف خداوند بزرگ برآورده شود و نا اميد از درگاه او برنگردد زيرا خداوند وعده خود را خلاف نخواهد کرد." (بحارالانوار-جلد 98-ص 300)
" در روايت ديگر می خوانيم: اگر مردم می دانستند زيارت امام حسين(ع) چه ارزشی دارد، از شدت شوق و علاقه می مردند و حسرترسيدن به آن پاداش ها، جسم و روح آنها را پاره پاره می کرد." (بحارالانوار-جلد 101 –ص 18)
>>> در احاديث ديگرز از معصومين تأکيد بر زيارت امام حسين(ع) کرده اند که نمونه ای ازآنها ذکر می گردد:
- زيارت امام حسين(ع) مثل زيارت خدا در عرش اوست.
- زيارت امام حسين(ع) بر هر مؤمنی که اقرار به امامت ايشان داشته باشد، واجب است.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 69)
- کسی که امام حسين(ع) را تنها برای رضا و خوشنودی پروردگار، و نه برای کسب شهرت زيارت کند، خداوند تمامی گناهان او را پاک می کند.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 4)
- اگرکسی بدون عذر موجه امام حسين(ع) را زيارت نکند، از اهل آتش خواهد بود.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 4)
- کسی که امام حسين(ع) را زيارت نکند شيعه اهل بيت نيست.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 4)
بسم رب الشهداء و الصديقين
السلام عليک يا اباعبدالله الحسين
حسين(ع) زيباترين واژه هستیحسين(ع) خون خدا و پسر خون خدا
حسين(ع) يعنی عشق، عشق به همه خوبی ها
حسين(ع) شخصيتی است که خداوند در روز عرفه نخست به زائران سيدالشهداء نظر می کند بعد به زائران خانه خودش
حسين(ع) شخصيتی است که خداوند ثواب زيارت قبر شش گوشه او را از زيارت خانه خودش بيشتر و افزونتر قرار داده است.
حضرت امام صادق(ع) فرموده: هرکس بوسيله خواندن زيارت عاشورا، جدم حسين(ع) را زيارت کند " چه از راه دور يا نزديک" به خدا قسم خداوند هر حاجت مادی و معنوی داشته باشد به او می دهد.
چند نکته در رابطه با اين حديث قابل ذکر می باشد:
اول اينکه گوينده مطلب يک امام معصوم است، بنابراين خيلی قابل اهميت می باشد.
دوم اينکه امام معصوم قسم می خورد که اين تأکيدی براينکه حتماٌ حاجت اين شخص را خداوند خواهد داد.
سوم اينکه می توان در صورتی که امکان نداشته باشد از نزديک امام حسين(ع) را بوسيله خواندن زيارت عاشورا زيارت کند، از راه دور اين کار را انجام دهد.
چهارم اينکه حاجات مادی و معنوی بوسيله اين زيارت توسط خداوند برآورده می گردد.
برای رسيدن به مقام قرب الهی نيز وسائل گوناگون وجود دارد ولی وسيله مطمئن، راحت، سريع و ... برای رسيدن به خداوند عشق به امام حسين(ع) می باشد.
با عشق و ارادت به سالار شهيدان کربلا می توان سريعتر و مطمئن به هدف رسيد.
برای رسيدن به محبت و عشق و علاقه امام حسين(ع) نيز راههای گوناگون وجود دارد ولی راهی که سريعتر انسان می تواند بوسيله آن به بارگاه امام حسين(ع) راه يابد، و جزو شيفتگان و عشاق سيدالشهداء گردد، از طريق خواندن زيارت عاشورا و خصوصاٌ مداومت به خواندن اين زيارت شريف می باشد.
دلايل مختلفی برای اثبات اين ادعا وجود دارد که عبارتند از :
1. زيارت عاشورا از احاديث قدسی می باشد. روايت صفوان در مورد زيارت عاشورا بيان کننده اين امر است که جبرئيل امين اين زيارت را از طريق خداوند متعال برای پيامبر(ص) قرائت نمود و اين زيارت از طريق معصومين به امام باقر(ع) رسيد و از طريق اين امام معصوم به دست شيعيان و دوستداران اهل بيت عصمت و طهارت(ع) رسيده است.
2. ائمه ما شيعيان خصوصاٌ امام زمان(ع) تأکيد به خواندن و مداومت به خواندن اين زيارت شريف داشته اند، چنانچه در ملاقاتی که سيد رشتی با امام زمان(ع) داشته اند، امام زمان به سيد رشتی می فرمايند: که چرا عاشورا نمی خوانيد و بعد سه بار می فرمايند عاشورا، عاشورا، عاشورا.(مفاتيح الجنان- شيخ عباس قمی)
3. علماء وبزرگان ما نيز برخواندن عاشورا و مداومت به آن تأکيدفراوان داشته اند و خود نيز اين کار را انجام می داده اند و يکی از علل موفقيت اکثر بزرگان و علماء خواندن زيارت عاشورا بوده است.
چه بسيار زيبا است که انسان در هر زوز صبح 5 دقيقه از وقت خود را برای سالار شهيدان و زيارت عاشورا قرار دهد. چه صبح و روز زيبائی خواهد بود روزی که با نام و ياد عزيز زهرا(س) شروع شود.
مطوئن باشيد که امام حسين(ع) جواب سلام شما را می دهد. فقط بايد دلت را پاک کنی تا جواب سلام امام را بشنوی و يقين داشته باشيد که جواب سلام را امام حسين(ع) می دهد، چون جواب سلام واجب است و امام معصوم محال است ترک واجب نمايد. فقط بايد گوش ما شنوا و لايق شنيدن جواب سلام ايشان باشد.
>>> ائمه و زيارت عاشورا :
" امام محمد باقر(ع) به علقمه فرمود: پس از آنکه به آن حضرت با سلامی اشاره کردی، دو رکعت نماز بخوان و سپس زيارت عاشورا رابخوان. هنگامی که اين زيارت را خواندی در حقيقت او را به چيزی خواندی که هر کس از ملائکه که بخواهند او را زيارت کنند، به آن می خوانند و خداوند برای تو هزار هزار حسنه می نويسد و از تو هزار هزار سيئه محو می نمايد و تو را هزار هزار مرتبه بالا می برد و همانند کسانی می باشی که در رکاب آن حضرت به شهادت رسيدند. حتی در درجات آنها هم شريک می شوی. " (کامل الزيارات- ص 74)
" امام صادق(ع) به صفوان می فرمايد: زيارت عاشورا را بخوان و از آن مواظبت کن، به درستی که من چند خير را برای خواننده آن تضمين می کنم، اول زيارتش قبول شود. دوم سعی و کوشش او شکور باشد. سوم حاجات او هرچه باشد از طرف خداوند بزرگ برآورده شود و نا اميد از درگاه او برنگردد زيرا خداوند وعده خود را خلاف نخواهد کرد." (بحارالانوار-جلد 98-ص 300)
" در روايت ديگر می خوانيم: اگر مردم می دانستند زيارت امام حسين(ع) چه ارزشی دارد، از شدت شوق و علاقه می مردند و حسرترسيدن به آن پاداش ها، جسم و روح آنها را پاره پاره می کرد." (بحارالانوار-جلد 101 –ص 18)
>>> در احاديث ديگرز از معصومين تأکيد بر زيارت امام حسين(ع) کرده اند که نمونه ای ازآنها ذکر می گردد:
- زيارت امام حسين(ع) مثل زيارت خدا در عرش اوست.
- زيارت امام حسين(ع) بر هر مؤمنی که اقرار به امامت ايشان داشته باشد، واجب است.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 69)
- کسی که امام حسين(ع) را تنها برای رضا و خوشنودی پروردگار، و نه برای کسب شهرت زيارت کند، خداوند تمامی گناهان او را پاک می کند.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 4)
- اگرکسی بدون عذر موجه امام حسين(ع) را زيارت نکند، از اهل آتش خواهد بود.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 4)
- کسی که امام حسين(ع) را زيارت نکند شيعه اهل بيت نيست.(بحارالانوار-جلد 101 –ص 4)
behz@d
بی وفــا
پاسخ : <<<عاشورا>>>
1 ـ در زمان مرحوم آیت الله میرزای شیرازی بزرگ در کشور عراق مرض وبا شیوع پیدا کرد و به قدری شدید بود که جنازه قربانیان در کنار خیابان ها رها شده بود و کسی نبود که آن ها را جمع کند ، کسانی هم که امکانات داشتند و می توانستند فرار می کردند ، در همان ایّام روزی در مجلس درس مرحوم آیت الله میرزای شیرازی که در شهر سامرا بود ، شاگردان گفتند که " آقا وبا به این جا نیز رسیده و سرایت کرده ، چه کنیم ؟ "مرحوم میرزا در مجلس که بزرگان و شارگردانش نشسته بودند فرمود : « من حکم می کنم که از همین امروز همه ، زن و مرد ، کوچک و بزرگ زیارت عاشورا را با 100 لعن و 100 سلام شروع کنید به خواندن تا خداوند این مرض را برطرف نماید . »این خبر یه سرعت در عراق منتشر شد و نقل کرده اند که 3 روز بیشتر طول نکشید که دیگر کسی از شیعیان به مرض وبا از دنیا نرفت و این بیماری به صورت کامل برطرف شد .
2 ـ در عهد زعامت مرحوم آيهاللّه حاج سيّد محمّد حجّت كوهكمرى قحطى و گرانى سختى پديد آمد ، آن مرحوم چهل نفر از طلاّب مهذّب و متديّن را دستور داد كه به مسجد جمكران مشرّف شوند و در پشتبام مسجد به صورت دستهجمعى زيارت عاشورا را با صد سلام و صد لعن و دعاى علقمه بخوانند ، آنگاه به حضرت موسى بن جعفر ، حضرت ابوالفضل و حضرت علىاصغر عليهمالسلام متوسّل شوند ، رفع گرانى و نزول باران را از خداوند بخواهند . چهل تن از طلبه فاضل و متديّن به امر مرجعيّت اعلاى تشيّع به ميعادگاه عاشقان شرفياب شدند ، زيارت عاشورا را طبق دستور آن مرجع آگاه انجام دادند ، مسجد جمكران را به قصد قم ترك كردند . هنوز به دهِ جمكران نرسيده بودند كه باران رحمت سيلآسا فروريخت و طلاّب ناچار شدند كه لباسهاى خود را درآورند ، كفشهاى خود را به دست بگيرند و از ميان سيلابها عبور كنند
.
3 ـ داستان همسرِ صالحه استاد « اشرف حدّاد » را همه شنيدهايد كه به زيارت عاشورا مداومت داشت ، در شب اوّل رحلتش سه بار امام حسين عليهالسلام به ديدارش تشريففرما شدند و در بار سوّم امر فرمودند كه عذاب را از اهل آن قبرستان بردارند .
4 ـ سيّد احمد رشتى هنگامى كه از قافله عقب ماند و از زندگى دست شست ، توسّل فراوان نمود ، سرانجام به محضر كعبه دلها تشرّف يافت ، حجّت خدا بعد از فرمان نماز شب و جامعه كبيره فرمود : « شما چرا عاشورا نمىخوانيد ؟ عاشورا ، عاشورا ، عاشورا » .
5 ـ مرحوم ميرزا ابراهيم محلاّتى ، عموى مرحوم آيهاللّه حاج شيخ بهاءالدّين محلاّتى ، در شب 24 صفر 1336 ه . در شيراز رحلت كرد . در همان شب مرحوم شيخ مشكور در نجفاشرف حضرت عزرائيل عليهالسلامرا رؤيا كرد . از او پرسيد : از كجا تشريف مىآوريد ؟ فرمود : از شيراز ، از قبض روح ميرزا ابراهيم محلاّتى مىآيم . از وضع آن مرحوم در عالم برزخ پرسيد ، فرمود : در بهترين حالت است ، خداوند هزار فرشته موكّل فرموده ، كه از او اطاعت كنند . پرسيد : از كجا ايشان به اين مقام رسيده ؟ فرمود : او سى سال تمام بر زيارت عاشورا مداومت داشت . شيخ مشكور خوابش را به ميرزا محمّدتقى شيرازى نقل كرد ، او به شدّت گريه نمود ، گفته شد : خواب است ، فرمود : بلى ، وليكن خوابِ شيخ مشكور است . فرداى آن روز تلگرافى از شيراز رسيد و صادقه بودن رؤياى شيخ مشكور بر همگان ثابت شد .
6 ـ مرحوم شيخ صدرا بادكوبهاى كه بر زيارت عاشورا مداومت داشت ، در 11 شعبان 1392 ه . درگذشت ، پس از 23 سال هنگامى كه قبر شريفش در موقع تخريب وادىالسلام توسّط رژيم عفلقى شكافته شد ، پيكر پاكش تر و تازه پديدار گرديد .
7 ـ مرحوم حاج شيخ حسن فريد كه داستان سامرّا را از مرحوم حايرى شنيده بود ، به گرفتارى سختى مبتلا مىشود ، از روز اوّل محرّم به زيارت عاشورا شروع مىكند ، روز هشتم از بركت آن زيارت به صورت خارقالعادهاى مشكلش حل مىشود.
8 ـ بانويى كه تا بيست سال بعد از ازدواج اولاد دار نمىشد ، با مداومت بر زيارت عاشورا ـ به مدّت چهل روز ـ صاحب فرزند شد .
9 ـ مرحوم آقانجفى اصفهانى مىنويسد : دو چلّه زيارت عاشورا جهت مطالب مشروعه خواندم و نتيجه گرفتم .
10 ـ مرحوم حاج شيخ عبدالنّبى عراقى كه كتاب ارزشمندى در كيفيّت مداومت بر زيارت عاشورا نوشته ، انگيزه نگارش اين كتاب را برآورده شدن حاجتى به بركت زيارت عاشورا معرّفى مىكند كه به نظر ايشان محال عادى بوده است .
1 ـ در زمان مرحوم آیت الله میرزای شیرازی بزرگ در کشور عراق مرض وبا شیوع پیدا کرد و به قدری شدید بود که جنازه قربانیان در کنار خیابان ها رها شده بود و کسی نبود که آن ها را جمع کند ، کسانی هم که امکانات داشتند و می توانستند فرار می کردند ، در همان ایّام روزی در مجلس درس مرحوم آیت الله میرزای شیرازی که در شهر سامرا بود ، شاگردان گفتند که " آقا وبا به این جا نیز رسیده و سرایت کرده ، چه کنیم ؟ "مرحوم میرزا در مجلس که بزرگان و شارگردانش نشسته بودند فرمود : « من حکم می کنم که از همین امروز همه ، زن و مرد ، کوچک و بزرگ زیارت عاشورا را با 100 لعن و 100 سلام شروع کنید به خواندن تا خداوند این مرض را برطرف نماید . »این خبر یه سرعت در عراق منتشر شد و نقل کرده اند که 3 روز بیشتر طول نکشید که دیگر کسی از شیعیان به مرض وبا از دنیا نرفت و این بیماری به صورت کامل برطرف شد .
2 ـ در عهد زعامت مرحوم آيهاللّه حاج سيّد محمّد حجّت كوهكمرى قحطى و گرانى سختى پديد آمد ، آن مرحوم چهل نفر از طلاّب مهذّب و متديّن را دستور داد كه به مسجد جمكران مشرّف شوند و در پشتبام مسجد به صورت دستهجمعى زيارت عاشورا را با صد سلام و صد لعن و دعاى علقمه بخوانند ، آنگاه به حضرت موسى بن جعفر ، حضرت ابوالفضل و حضرت علىاصغر عليهمالسلام متوسّل شوند ، رفع گرانى و نزول باران را از خداوند بخواهند . چهل تن از طلبه فاضل و متديّن به امر مرجعيّت اعلاى تشيّع به ميعادگاه عاشقان شرفياب شدند ، زيارت عاشورا را طبق دستور آن مرجع آگاه انجام دادند ، مسجد جمكران را به قصد قم ترك كردند . هنوز به دهِ جمكران نرسيده بودند كه باران رحمت سيلآسا فروريخت و طلاّب ناچار شدند كه لباسهاى خود را درآورند ، كفشهاى خود را به دست بگيرند و از ميان سيلابها عبور كنند
.
3 ـ داستان همسرِ صالحه استاد « اشرف حدّاد » را همه شنيدهايد كه به زيارت عاشورا مداومت داشت ، در شب اوّل رحلتش سه بار امام حسين عليهالسلام به ديدارش تشريففرما شدند و در بار سوّم امر فرمودند كه عذاب را از اهل آن قبرستان بردارند .
4 ـ سيّد احمد رشتى هنگامى كه از قافله عقب ماند و از زندگى دست شست ، توسّل فراوان نمود ، سرانجام به محضر كعبه دلها تشرّف يافت ، حجّت خدا بعد از فرمان نماز شب و جامعه كبيره فرمود : « شما چرا عاشورا نمىخوانيد ؟ عاشورا ، عاشورا ، عاشورا » .
5 ـ مرحوم ميرزا ابراهيم محلاّتى ، عموى مرحوم آيهاللّه حاج شيخ بهاءالدّين محلاّتى ، در شب 24 صفر 1336 ه . در شيراز رحلت كرد . در همان شب مرحوم شيخ مشكور در نجفاشرف حضرت عزرائيل عليهالسلامرا رؤيا كرد . از او پرسيد : از كجا تشريف مىآوريد ؟ فرمود : از شيراز ، از قبض روح ميرزا ابراهيم محلاّتى مىآيم . از وضع آن مرحوم در عالم برزخ پرسيد ، فرمود : در بهترين حالت است ، خداوند هزار فرشته موكّل فرموده ، كه از او اطاعت كنند . پرسيد : از كجا ايشان به اين مقام رسيده ؟ فرمود : او سى سال تمام بر زيارت عاشورا مداومت داشت . شيخ مشكور خوابش را به ميرزا محمّدتقى شيرازى نقل كرد ، او به شدّت گريه نمود ، گفته شد : خواب است ، فرمود : بلى ، وليكن خوابِ شيخ مشكور است . فرداى آن روز تلگرافى از شيراز رسيد و صادقه بودن رؤياى شيخ مشكور بر همگان ثابت شد .
6 ـ مرحوم شيخ صدرا بادكوبهاى كه بر زيارت عاشورا مداومت داشت ، در 11 شعبان 1392 ه . درگذشت ، پس از 23 سال هنگامى كه قبر شريفش در موقع تخريب وادىالسلام توسّط رژيم عفلقى شكافته شد ، پيكر پاكش تر و تازه پديدار گرديد .
7 ـ مرحوم حاج شيخ حسن فريد كه داستان سامرّا را از مرحوم حايرى شنيده بود ، به گرفتارى سختى مبتلا مىشود ، از روز اوّل محرّم به زيارت عاشورا شروع مىكند ، روز هشتم از بركت آن زيارت به صورت خارقالعادهاى مشكلش حل مىشود.
8 ـ بانويى كه تا بيست سال بعد از ازدواج اولاد دار نمىشد ، با مداومت بر زيارت عاشورا ـ به مدّت چهل روز ـ صاحب فرزند شد .
9 ـ مرحوم آقانجفى اصفهانى مىنويسد : دو چلّه زيارت عاشورا جهت مطالب مشروعه خواندم و نتيجه گرفتم .
10 ـ مرحوم حاج شيخ عبدالنّبى عراقى كه كتاب ارزشمندى در كيفيّت مداومت بر زيارت عاشورا نوشته ، انگيزه نگارش اين كتاب را برآورده شدن حاجتى به بركت زيارت عاشورا معرّفى مىكند كه به نظر ايشان محال عادى بوده است .
behz@d
بی وفــا
پاسخ : <<<عاشورا>>>
عاشورا در کشورهای جهان
عاشورا در آلمان(اروپا):
هر ساله مراسم عاشورا در مركز اسلامي هامبورگ با شركت عده كثيري كه شمارآنها دو هزار نفر ميرسد برگذار ميگردد. عده كثيري فقط به عشق امام حسين(ع) و اهل بيت ، روز تاسوعا و عاشورا در مركز اسلامي هامبورگ حاضر ميشوند. در روزهاي تاسوعا و عاشورا در مركز اسلامي اغلب مراسم با سخنراني و در آخر عزاداري و سينه زني برگذار ميگردد و كمتر به خرافات آميختهاست. در اين روزها خواهران و برادران مسلمان شيعه از شهرهاي اطراف نيز تا 400 كيلومتري در اين برنامه ها شركت ميكنند و بعضي از آنها تا صبح در مسجد عزاداري ميكنند. قابل ذكر است كه در روز عاشوراي حسيني بعد از زيارت عاشورا و عزاداري، از جمعي در حدود دو هزار نفر پذيرايي به عمل ميآيد كهكليه هزينه آن را تجار پرداخت ميكنند در ضمن سالن مراجعات با پارچه هاي سياه و اطلاعيه مربوط مزين ميشود. در تمام مدت برنامههاي سوگواري و قرآن به صورت نوار پخش ميشود.
عاشورا در بلژيك (اروپا ) :
آن دسته از شيعيان كه در بلژيك داراي تشكيلات مذهبي شناخته شده هستند اجمالاً به شرح زيرند:
1. شيعيان عرب كه عمدتاً مراكشي ، الجزايري ، تونسي و هستند
2. شيعيان ترك
3. شيعيان پاكستاني
4. شيعيان عراقي
ـ شيعيان عرب غالباً در زير سايبان مسجد الرضا(ع) كه جايگاه قانوني ثبت شدهاي ندارد ، گرد ميآيند .
ـ شيعيان ترك داراي يك مسجد هستند ولي به مرور زمان ، اهل تسنّن و نيز شيعيان اسمي گردانندگي آن را به دست گرفتهاند .
ـ پاكستانيها نيز در ليالي مخصوص من جمله ايام محرم با اجاره نمودن محلي و اعلام آن به عنوان « حسينيهي پاكستانيها » دور هم جمع ميشوند و عزاداري ميكنند .
ـ شيعيان عراقي در آنورس در يك منزل شخصي گرد هم ميآيند و آداب و رسوم مذهبي را برپا ميدارند .
مراسم عاشورا در بين شيعيان بلژيك بهصورت كاملاً طبيعي و بدون خرافه اجرا و گرامي داشته ميشود . شيعيان مسجد الرضا به دعوت نمايندگي در مراسم سفارت شركت ميكنند و تاكنون از خودشان مراسم خاصي نداشتهاند و فرهنگ سينهزني و نوحهخواني ندارند و در جمع ايرانيان حضور مييابند . جمع اين عده حدود سيصد نفر است .
ـ شيعيان ترك هيچگونه تعزيت و يا عزاداري خاصي در ايام عاشورا ندارند ولي جمع آنها به حدود هزار نفر ميرسد .
ـ پاكستانيها كه حدود سيصد الي چهار صد نفر هستند ، مراسم عزاداري سينهزني و نوحهخواني خاصي دارند كه هر ساله برگزار ميگردد و خرافات يا شيوههاي غير متداول عزاداري در بين آنها رايج نيست .
شيعيان عراقي نيز در آنورس عزاداري و سينهزني دارند و آنها نيز به صورتي كاملاً عادي مراسم عاشورا را عزيز ميدارند .
عاشورا در روماني (اروپا ) :
شيعيان ايراني ، لبناني ، پاكستاني و عراقي هر ساله مراسم عاشورا را برپا ميدارند .
مراسم محرم از سوي سفارت جمهوري اسلامي ايران و در محل يك مدرسه برگزار ميشود . هر ساله با حضور يك روحاني و يك مداح از روز ششم محرم برنامهي عزاداري همراه با صرف شام صورت ميگيرد .
اين نمايندگي تلاشي را براي ايجاد يك حسينيه در حاشيه شهر بخارست آغاز كرده و اقدامات اوليه در اين زمينه صورت گرفتهاست .
4 ـ عاشورا در انگلستان (اروپا )
در انگلستان حسينيهاي است به نام امام حسين(ع) زير نظر آقاي سيّد مكّي كه بيشتر گردآورندگان آن ايراني و عرب هستند . بسياري از برادران انگليسي مشتاق شركت و حضور در اين حسينيه هستند اما به علت عدم آشنايي با زبان عربي و فارسي ، اين كار برايشان دشوار است .
عاشورا در دانمارك (اروپا ) :
شيعيان مقيم دانمارك از مهاجران كشورهاي ايران ، عراق ، لبنان ، پاكستان و افغانستان هستند كه عمدتاً پس از سال 1974 مهاجرت كردهاند . در اين حسينيهها هر ساله مراسم عاشورا و تاسوعا با قداست خاص خود و با نوحهخواني و سينهزني به سبك معمول جمهوري اسلامي ايران برگزار ميگردد.
عاشورا در پرتغال (اروپا ) :
همه ساله تاسوعا ، عاشورا و شام غريبان در محل « محمل شيعيان امام زمان (عج) در شهر آلمادا » واقع در نزديكي ليسبون برگزار ميشود در اين مراسم پس از مداحي، سينه زني ، نوحهخواني و سخنراني نماز جماعت برگزار ميگردد و در پايان حاضران اطعام ميشوند .
تعداد تقريبي شيعيان شركت كننده در اين مراسم هشتاد نفر است كه حدود پنجاه نفر آنها مرد و سي نفر زن هستند .
مراسم به صورت سنتي و تاريخي برگزار ميشود و آميخته به خرافات نيست .
عاشورا در يونان (اروپا ) :
مراسم عاشورا بهوسيله شيعيان پاكستاني در منازلشان و نيز توسط نمايندگي برگزار ميشود و در اين مراسم شيعيان پاكستاني و عرب دعوت ميشوند و متقابلاً برادران نمايندگي ايران و ارگانها در مراسم عزاداري شيعيان پاكستاني شركت ميكنند .
[h=1]
عاشورا در ايران :[/h] شركت كنندگان در مراسم محرم شبه تابوتي را بر دوش ميكشند كه ياد آور تابوتي است كه پيكر امام حسين (ع) در آن از ميدان جنگ منتقل شد . اين تابوت را اصطلاحاً «نخل » مينامند ، چون طبق سنتهاي محلي، تابوت اصلي از شاخههاي درخت خرما درست ميشده است .
برش عرضي هريك از اين نخلها قوسي گلابي شكلدار دارد و به ابعاد بسيار بزرگ به اندازهي يك ساختمان سه طبقه نيز ساخته شده است و اغلب توسط بيش از صد و پنجاه نفر حمل ميگردد .
جمعيت نخل را بر دوش ميگيرند , 7 , 9 یا 15 بار دور حسينيه به حركت در ميآورند و هيجان عظيمي در دلها ايجاد ميگردد . روپوش نخل به رنگهاي سنتي، سبز براي خانوادهي پيامبر اكرم (ص) و سياه به علامت عزاداري است . سمت جلوي نخل با آينه تزيين ميشود تا حمل كنندگان نخل و نيز جمعيت به توانند تصوير خود را در آن ببينند و به اين ترتيب در درد و مصيبت شهادت امام حسين (ع) شريك باشند .
در اغلب تكايا و حسينيهها در دههي محرم و روز عاشورا با مراسم خاصي آش ، شله زرد و چلو خورشت براي عزاداري و دستههاي سينهزني و مردم شركت كننده تهيه ميشود .
[h=1]
عاشورا در پاكستان :[/h] امام حسين (ع) در ميان همه مردم كشور پاكستان اعم از سني و شيعه از مقبوليت و محبوبيت بالايي برخوردار است و مردم براي ايشان احترام خاصي قائلاند به طوري كه در ايام عاشورا و محرم جامعه پاكستان حالت سوگوارانهاي به خود ميگيرد .
مسلمانان و شيعيان پاكستان خود را آمادهي استقبال از محرم ميكنند و در شهرهاي مختلف و مراكز ايالتها ، توسط گروهها و اشخاص ، كنفرانسهاي استقبال با عناوين مختلف ، حتي بيش از فرا رسيدن محرم برگزار ميشود تا براساس سنت هر ساله فرهنگ عزاداري امام حسين( ع) در جامعه زنده شود « امام بارگاهها » و « ذوالجناحها » كه نقش عمدهاي در فرهنگ عزاداري عاشوراي پاكستان دارند فعال ميشوند . دولت پاكستان نيز براي برگزاري مراسم عزاداري، فضايي امن آماده ميكند .
شاخص ديگر ملي تلقي شدن عزاداري، تعطيلي رسمي در سراسر پاكستان در روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني است .
اين دو روز تعطيلي جزو تعطيلات رسمي كشور است و مردم نيز فرصت خوبي براي شركت در مراسم عزاداري دارند . شاخص ديگر اختصاص يافتن برنامههاي صدا و سيماي پاكستان در روز تاسوعا و عاشورا است ، روزنامهها نيز نقش خوبي را ايفا ميكنند ، آنها ضمن درج اخبار و تصاوير مربوط به مراسم عزاداري و سوگواري اقدام به چاپ مقالات و ويژهنامههاي خاص عاشورا ميكنند.
[h=1]
عاشورا در هند:[/h] بخش بزرگي از منطقه اوتار پرادش هند كه در قرن هجدهم و نوزدهم ميلادي استان اوده ناميده شد تحت حكومت يك سلسله شيعه ايراني اداره ميشد. اين سلسله، از مراسم شيعه كه مهمترين آنها مراسم محرم بود حمايت ميكردند. مراسم عاشورا در سراسر اين منطقه برگزار ميشد. و سنيها و حتي هندوها نيز در آن شركت ميكنند . روز عاشورا روز تعطيل رسمي و عمومي هند است.
در هند شيعيان با اعتقاد فراوان مراسم عزاداري ماه محرم را بر پا مي كنند. در اين مراسم به سخنراني و بيان وقايع كربلا با نثر و نظم ميپردازند و به دنبال آن ماتم و مراسم سينه زني اجرا ميشود و شبيه كوچكي از آرامگاه امام حسين( ع) كه تعزيه نام دارد و علمهايي كه معروف به ييرق برادر او حضرت عباس(ع) است، در اماكن متبركي به نام« امام باره» نگاهداري ميشود. همه اينها را طي مراسمي دسته جمعي در روز دهم محرم بيرون ميآورند.
شور مصيبت امام حسين (ع) تأثير روحي فوق العادهاي برزنان باقي ميگذارد، بطوري كه النگوهاي بلورين خود را ميشكنند، سر خود را شانه نميزنند جواهر بر خويشتن نميآويزند و از پوشيدنيهايي به رنگ روشن خودداري ميكنند اين سوگواري گاهي تا اربعين ادامه مييابد. از مجالس عزا در راهپيمايي ماتم عزاداري با كوبيدن بر سينههايشان و زدن زنجيرهاي تيغ دار بر پشت و سينههاي برهنه خود و فرود آوردن قمه بر سرشان و نيز عبور از روي زغال گداخته،مجالس عزا را برگزار ميكنند.
شيعيان نيز تحت تأثير بعضي از مراسم هندوها قرارگرفتهاند. روشن كردن عود و آويختن حلقههاي گل به علم حضرت عباس (ع) ، ذوالجناح را تبرك دانستن و آتشسازي سنتي است. ذوالجناح در ميان شيعيان هند از اهميت خاصي برخوردار است. در روز عاشورا دستههاي عزا به حركت در ميآيند و پس از صدمه زدن بر بدنهاي خود به محل هايي كه كربلا نامگذاري شده است ميروند و در آنجا شمايل را به خاك مي سپارند.
[h=1]
عاشورا در عربستان:[/h] به علت حاكميت وهابيت در اين كشور شيعيان به صورت پنهان و در خانههاي خود عزاداري ميكنند. آنها در مناطقي كه اكثريت با شيعيان است از آزادي عمل بيشتري برخور دارند و در مساجد و تكايا به عزاداري ميپردازند ولي امكان رفتن به كوچه و خيابان را ندارند.
[h=1]
عاشورا در بحرين :[/h] مراسم عاشورا و شهادت مظلومانهي حضرت ابي عبدالله الحسين( ع) و ياران باوفايش در بحرين شور و حال خاصي دارد، از ابتداي ماه محرم نماي حسينيههاي بحرين يكپارچه سياهپوش ميشود و شعارهاي عاشورايي و پرچمهاي سياه در خارج از محدودهي حسينيهها نيز نصب ميگردد . در اغلب حسينيهها به ويژه حسينيههاي شيعيان عرب بحريني ، صبح و شب وعاظ به روضهخواني و مرثيه سرايي ميپردازند . روزها و شبهاي هفتم ، هشتم ، نهم و دهم محرم مراسم سينهزني و زنجيرزني برگزار ميشود و دستههاي عزاداري در كوچهها و خيابانها به صورت منظم به راه ميافتند .مراسم تعزيهخواني نيز هنوز در مناطقي از بحرين رواج دارد .
پيش پيش دستههاي سينهزني پرچمهاي سياه و شعارهاي عاشورا و بعضاً اسبهاي سياهپوش به صورت ذوالجناح امام به حركت در ميآيند . بعضي از دستههاي سينهزني به نواختن سنج و دمام اقدام ميكنند . اطعام عمومي و پخش شربت در اين چند روز به صورت گستردهاي صورت ميگيرد . حسينيههاي بحرين در تمام مدت دو ماه محرم و صفر داير هستند و مراسم عزاداري و روضهخواني برپا ميدارند .
در بحرين براي حسينيه اصطلاح « حاتم » به كار برده ميشود و شيعيان تمام مراسم اجتماعي ، اعياد مذهبي و حتي مراسم عروسي فرزندانشان را در حاتمها برگزار ميكنند .
[h=1]
عاشورا در تركيه :[/h] سالگرد شهادت حضرت امام حسين (ع) به دست يزيد مراسمي از سوي شيعيان جعفري برگزار ميشود، در ساعات اوليه صبح هزاران نفر از جعفريان گردهم ميآيند و به عزاداري و زنجير زني ميپردازند و سپس نمايش تمثيلي حادثه كربلا را به صورت تئاتر اجرا ميكنند و طي مراسمي كه در ديگر اديان معمول نيست ياد و خاطرهي شهادت امام حسين( ع) را در اذهان زنده ميكنند . از اول تا دهم محرم لباس سياه بر تن ميكنند اين روز عاشورا خوانده ميشود و شيعيان معتقدند كه گريه در اين روز ثواب دارد .
آنها در اين مراسم با لباسهاي سياه مقابل همديگر ميايستند و شروع به سينهزني و زنجيرزني ميكنند . بسياري از شيعيان پيراهن سفيدي به روي لباس مشكي خود ميپوشند كه به معني كفن است و نيز نوارهاي پارچهاي سبز و قرمز رنگي بر پيشاني ميبندند . مراسم عزاداري تا پاسي از شب ادامه پيدا ميكند .
[h=1]
عاشورا در مصر :[/h] روز عاشورا روز حزن است به همين خاطر در زمان فاطميان بازارها را تعطيل ميكردند و موكبهاي عزاداري برپا ميداشتند . همه ساله در اين روز بازارها تعطيل ميشوند و مداحان به مسجد جامع الازهر ميروند و به نوحهخواني ميپردازند و مرثيه سرايي ميكنند و آنگاه همهي مردم را اطعام ميكنند .
[h=1]
عاشورا در تونس :[/h] روز عاشورا را گرامي ميدارند و برگزاري مراسم ويژهاي در روزهاي تاسوعا و عاشورا تا چندي پيش جزء سنتهاي مذهبي تونس محسوب ميگرديد . تاسوعا و عاشوار در تونس به پاس حماسهي سالار شهيدان روز عزا و غم بوده و مراسم ويژه مربوط به اين ايام نيز يادآور آن حماسه بودهاست .
عاشورا تا چندي قبل جزء تعطيلات رسمي تونس بود ولي پس از تعديل تعطيلات در كشور اين روز ديگر جزء تعطيلات ساليانه محسوب نميگردد . برگزاري مراسم عاشورا از آن هنگام جزء سنتهاي اجتماعي و مذهبي مردم تونس شد و از نسلي به نسل ديگر تا عصر حاضر منتقل گرديد .
از جمله سنتها و مراسم در ايام عاشورا : خوردن نان فطير و گوشت نوعي پرنده و همچنين خشكبار مثل بادام و كشمش در روز تاسوعا و پرهيز از خوردن غذاي سنتي و تشريفاتي است. در اين ايام از برگزاري هرگونه مراسم شادي بخش مثل عروسي و ختنهكنان و … خودداري ميشود . يكي ديگر از مراسم در روز عاشورا رفتن به قبرستان در صبح عاشورا است.
[h=1]
عاشورا در سنگال :[/h] نحوهي برگزاري مراسم عاشورا بين فرقههاي مذهبي با يكديگر تفاوت چنداني ندارند، و تا اندازهاي با خرافات آميخته شدهاست . آنها اقدام به برگزاري سخنرانيهايي در زمينه عاشورا ميكنند . مراسم عاشورا در سنگال به شكل سنتي است. براي مثال در شب عاشورا مردم سنگال غذايي به نام كوس كوس كه غذايي است عربي به همراه گوشت گاو ، صرف ميكنند . بعضيها عقيدهدارند كه بعد از غذا بايد بشقابها را روي سرگذاشت، سپس مراسمي مثل قاشقزني كه در زمان قديم در ايران مرسوم بودهاست برپا ميكنند . زنان لباس مردان را ميپوشند و كودكان روي صورت خود پودر ميپاشند و در روز عاشورا كه در زبان محلي به تنخريب معروف است به رقص و آواز ميپردازند و از مردم كوچه و بازار تقاضاي عيدي ميكنند چون اين روز را روز اول سال و عيد مينامند . مرثيهخواني نيز در بين فرقههاي تيجانيه و قادريه تا اندازهاي رواج دارد و واقعه عاشورا را از طريق نوارهاي صوتي براي مردم تشريح ميكنند و مرثيهخوانان معروفي كه واقعه كربلا را به صورت نوار صوتي درآوردند ميتوان از اين افراد نام برد. روز عاشورا در سنگال تعطيل رسمي است . در سنگال حسينيه ، هيئت و يا فاطميه وجود ندارد و مجالس سخنرانيهاي روز عاشورا در مساجد انجام ميشود .
[h=1]
عاشورا در مراكش :[/h] از آنجا كه مسلمانان ملزم به همياري و تكامل اجتماعي نسبت به برادر ديني خود هستند، براساس تعاليم اسلامي واجب است كه در روز عاشورا زكات اموال خود را بپردازند و اين مشاركت اجتماعي و اجباري در بيت المال مسلمين است كه مستضعفان از آن بهرهمند ميشوند .
در اين روز از همه خانهها هدايا همراه با عاطفهها به سوي بستگان و همسايگان نيازمند سرازير ميشود و به جاي آن خير و بركت بر اموال زكات دهندگان نازل ميگردد .
از سوي ديگر احياي عاشورا براي مردم مغرب يادآور شهادت سبط نبي حسين بن علي (ع) در كربلا است .
[h=1]
عاشورا در كنيا :[/h] در كنيا براي هر دوازده روز اول به جز اولين روز كه روز آغاز سال است شيعيان دوازده امامي عصرها با لباس سياه رهسپار مجالس عزاداري امام حسين (ع) ميشوند و در سالني كه با پردههاي سياه پوشيده شدهاست اجتماع ميكنند و به سخنراني وعاظ دربارهي حادثهي كربلا گوش فرا ميدهند و به مجردي كه راوي شروع به ذكر مصيبت ميكند مردم ميگريند، آنگاه مردان و زنان عزادار به حركت در ميآيند و وقتي كه راوي در ذكر مصيبت اوج گرفت ، دستههاي عزادار به پا ميخيزند و به ماتم ميپردازند و بر سر و سينه ميزنند و جمعي در حاليكه زنجير ميزنند فرياد يا حسين يا حسين سر ميدهند . روز دهم محرم عزاداري به اوج خود ميرسد . در نايروبي در نيمه روز و در مومباسا عصرها مجالس عاشورا برگزار ميشود و مردم پس از گوش سپردن به سخنان روضهخوان يا حسين يا حسين گويان به سينهزني ميپردازند و در خيابانها به راه ميافتند و به قسمت قديمي شهر ميروند . زنان شيعه اثني عشري در اين سير و حركت سينهزنان ديده نميشوند . آنان براي خود مجالس زنانه و باشكوهي دارند . همه عزاداران سياهپوش و پابرهنه هستند. در پيش پيش دستههاي عزادار شخصي كه رهبري جمعيت را به عهده دارد قرآن را با احترام در سيني حمل ميكند و به دنبال دستهي تابوت و بارگاه امام حسين (ع) را به دوش دارند و بعد از آن دستگاه صوتي و در پشت دسته زنجيرزن حركت ميكنند .
اطلاعات مربوط به عاشورا به زبان انگليسي و سواحلي انتشار مييابد در ساير روزهاي محرم مجالس تعزيه حادثه كربلا ، اسارت حضرت زينب و … پا برجاست . شيعيان كنيا پايان آخرين روز صفر را كه در باور آنان روز قصاص و كشتهشدن عمر سعد توسط مختار است را جشن ميگيرند . لباس و پارچههاي سياه را در ميآورند و شادي ميكنند .
[h=1]
عاشورا در سيرالئون :[/h] تاريخ كربلا براي مسلمانان اين كشور برگي از تاريخ اسلام است كه به تازگي مفتوح گشته و مورد توجه فراوان آنان قرار گرفته است در مراسمي كه به همين مناسبت برگزار ميگردد مسلمانان با شنيدن حقايق تاريخ اسلام و مصائبي كه بر سبط بزرگوار رسول اكرم (ص)گذشته است بر گونههايشان اشك جاري ميشود و كاملاً تحت تأثير خيام الهي امام حسين (ع) قرار ميگيرند . علاوه بر مراسمي كه به مناسبتهاي مختلف در اين خصوص برگزار ميگردد از دو سال قبل در دهه اول محرم و اربعين در انستيتو بين المللي علوم اسلامي هر شب و در سالن اجتماعات رايزني فرهنگي هر روز مراسم عزاداري و سوگواري ابا عبدالله برگزار ميگردد . هر ساله در دهه اول محرم مراسم عزاداري توسط تجار لبناني مقيم سيرالئون در حسينيه مسجد مركزي مزي تاون برگزار ميگردد .
[h=1]
مراسم عاشورا از هند تا كارايئب :[/h] اين مراسم در روز اول ماه محرم آغاز ميشود. آنها مسئول ساختن تجه هستند. از خوردن گوشت ، غذاهاي سرخ شده و نزديكي با زن پرهيز ميكنند، در موقع كار كردن در امام باره كفشها را بايد در بياورند . در « سدروس » مراسم با روز پرچم آغاز ميشود كه روز هفتم محرم است در روز پرچم شخصي كه به نام مجاور خوانده ميشود براي خواندن دعا به محل اجراي مراسم ميآيد اين كار بايد قبل از ظهر انجام شود. طبلهاي تاساوباس قبل از مراسم دهه در طول مراسم نواخته ميشود . مردم هنگام شب در اطراف چوك جمع ميشوند و مجاور براي خواندن دعا ميآيد . بعد از دعا دسته به راه ميافتد طبلها به صدا در ميآيند و پرچمها كه اكثراً توسط زنان حمل ميگردد از چوك حركت داده ميشود. در طول شب پنج نفر با سينيهاي مخصوص مخفيانه از محل اجراي مراسم خارج شده به سمت كربلا ميروند. هر گروه كربلاي خود را در كنار ساحل دارد . در محل اين كربلاها مشتي خاك از زمين بر ميدارند و در دو پارچهي سفيد ميپيچند و دور آن را نوار باريكي ميبندند تا شبيه دو جنازه كوچك بشود كه مطابق سنت مسلمانان براي دفن حاضر شدهاست . اين دو بسته را روي سيني ميگذارند و روي آن عطر ميپاشند و در ضمن دعا نيز خوانده ميشود و… در روز هشتم محرم تجد كوچك انجام ميشود، تجد فقط در حدود دو يا سه فوت ارتفاع دارد . اوج هيجان شب موقعي است كه تجد يك گروه با تجد گروه ديگر از جهت مخالف ميآيد ملاقات و همديگر را لمس ميكنند . اين برخورد دو تجد به يكديگر نشانهي بوسيدن دو برادر حسن و حسين(ع) است .
در اين مراسم هزاران نفر شركت ميكنند و بقيه هم طبل ميزنند .
[h=2]
عاشورا در كانادا :[/h] مراسم مختلف مذهبي مربوط به محرم در كانادا و در شهرهاي مختلف هر ساله در روزهاي دههي آغازين ماه محرم و سوگواري حضرت سيدالشهداء (ع) برگزار ميگردد. هر گروه شيعه براساس آداب و سنن مرسوم مناسبتهاي مذهبي در كشور خويش به برگزاري مراسم مذهبي در كانادا نيز مبادرت ميورزد . البته شكل كلي و عمومي مراسمي كه به شيوهي مشترك ميان شيعيان با مليتهاي مختلف انجام ميگردد با توجه به مقتضيات محيط برخي ويژگيهاي خود را نيز دارند . برجستهترين ويژگي مراسم عزاداري مشترك در ميان جامعهي شيعيان كانادا برگزاري مجالس سخنراني است. محتواي اين سخنرانيها سعي بر اين دارد كه در اين محافل بيشتر به وجه تاريخي و علمي مسئله عاشورا و درسهاي تاريخي آن پرداختهشود . مراسم عاشورا در كانادا شيوهي مرسوم عزاداري شيعيان يعني سينهزني و نوحهخواني نيز انجام ميگيرد. البته اغلب اين مراسم سوگواري در مكانهاي سرپوشيده و مراكز تجمع شيعيان مانند حسينيههاي مختلف برگزار ميشود . در پايان مراسم نيز پرچمي را به ياد امام حسين (ع) در برابر شهرداري تورنتو به اهتزاز در ميآورند . يكي ديگر از ابتكارات اين كشور تهيه و نصب پوسترهايي در معرفي امام حسين (ع) و قيام عاشورا در وسايط نقليهي عمومي شهر تورنتو است .
[h=1]
عاشورا در لبنان :[/h] در بخش شيعه نشين اين كشور ، مسلمانان شيعه ، به تشكيل دستههاي عزاداري حسيني ميپردازند و از كوچهها و خيابانها ، به سوي ميادين اصلي مناطق به راه افتاده ، سينهزني و زنجير زني ميكنند . مساجد مناطق آزاد شدهي اين كشور ، با پخش نوحههاي حسيني ، براي مسلمانان مبارز اين منطقه ، الهام بخش مقاومت و ايستادگي در برابر ظلم و ستم رژيم صهيونيستي هستند . مردان و زنان لبناني ، با خواندن زيارت عاشورا آغاز به عزاداري كرده و همراه با پرچمهاي سياه ، با شكوه تمام به عزاداري ميپردازند
[h=1]
اندونزي :[/h] براي اولين بار ، مردم مهاجر جنوب هند،ساختن تابوك را براي برگذاري مراسم محرم،به مردم بومي منطقه « پيدي» در اندونزي آموزش دادند. تابوك يا همان تابوت، يك سازه چوبي است كه با اوراق رنگارنگ تزئين ميشود، كه در اصل شبيه حرم مبارك امام حسين(ع) است كه مردم، تمام روز دهم محرم بر دوش گذاشته و در كوچه و بازار ميچرخانند و وقت غروب، در دريا مي اندازند.
اين مراسم، در نيمه اول قرن نوزدهم ميلادي، به دست سپاهيان مسلمان، از جنوب هند،به اندونزي رسيده است.
در پاريامان سوماترا، تابوت از چوب آبنوس، بيد، پارچه و كاغدهاي رنگارنگ گوناگون و ورقههاي مس تهيه ميشود. تابوتهاي جالب، شكل براق، شبيه اسب امام حسين (ع)است كه بالاي براق، يك ساختار چوبي مزين از ورقههاي رنگارنگ دارد و به دست استادان نمونه تهيه مي شود.
مردم پاريمان از همان روز اول محرم، مراسم را شروع ميكنند و روز دهم، اين مراسم به اوج خود ميرسد.
مراسم برگذاري محرم(تابوك) در پاريمان، بعد از ديدار هلال محرم، از نيمه شب، با آوردن خاك پاك و تميز رودخانه شروع مي شود. افرادي كه براي آوردن خاك به رودخانه ميروند، لباس سپيد ميپوشند.اين خاك را در مكاني جمع ميكنند و روي آن پارچهي سپيد ميكشند و آن را دارگاه (يعني درگاه يا امام بارگاه) مي نامند. اين دارگاه سمبل مرقد امام حسين (ع) و چادر سياه روي آن، نشاني پاكيزگي، حيات، دليري و شهادت حضرت امام حسين (ع) در راه خداست. روز پنجم محرم، ساقه درخت موز را از باغ،با يك ضربه شمشير تيز ميبرند كه سمبل بهادري و دليري و مهارت شمشير زني حضرت قاسم (ع) است.
روز هفتم محرم ساعت دوازده ظهر،پنجه حضرت امام حسين (ع) را براي ديدار مردم، در ظرفي كه آن را «وسنگان» مي نامند، با«دارگاه» مي برند و در كوچه و بازار مي چرخانند.
روز دهم محرم، مراسم به اوج مي رسد. مردم ازساير مناطق براي شركت در مراسم محرم به پاريمان ميروند. در اين روز همراه مراسم محرم، بازيهاي محلي راهم كه نشانه دليري ميباشند،بازي ميكنند. در زبان و ادبيات « ميننگ كباو»باورها و اعتقادات دربارهي تابوك بسيار است. گفته ميشود كه اگر مردي زنش را براي شركت در اين مراسم در روز دهم محرم ببرد زن آنقدر ناراحت مي شود كه تقاضاي طلاق ميكند. همينطور، جوانان همسر خود را در اين مراسم انتخاب ميكنند، زيرا كه در اين موقع، تمام جمعيت ميننگ كباو و بچه هاي جوان، اين جا جمع ميشوند.
روز دهم محرم هنگام برگزاري مراسم، پنجه و شبيه عمامهي امام حسين (ع) را در كوچه و بازار ميچرخانند و هزاران نفر در اين راهپيمايي شركت ميكنند. اين راه پيمايي را از دو جاي شهر پارايامان، يعني از بازار مركزي و منطقه جاوء شروع ميكنند.
سوگواران و بينندگان، آرام آرام حركت ميكنندو با آواز بلند، صداي يا حسين! يا تابوت! (هو يا حسين! هو يا تابوك) در ميآورند. دو گروه كه از جاهاي مختلف، يعني يكي از بازار مركزي و ديگري از منطقهي جاوء حركت ميكنند، تمام روز در كوچه و محلههاي شهر راه ميروند و در عصر به يكديگر ميپيوندند.
در آخر اين مراسم راه پيمايي، مردم به ساحل شهر پاغرايامان ميروند تا تابوت را در آب بگذارند.
قبل از گذاشتن تابوت در آب دريا، اوراق زرين، پارچههاي تزييني و لوازم گران قيمت و پر ارزش و مهم را از تابوت بر ميدارند تا براي ساختن در سال آينده به كهر برند.
فرو بردن تابوت در آب دريا نشان ميدهدكه برگزاري مراسم محرم به پايان رسيدهاست و روح حضرت امام حسين (ع) با براق آن حضرت به سوي آسمان پرواز خواهد كرد تا آنجا به حضور امام علي(ع) برسد و از آنجا به سوي بهشت عروج كند. تابوت آرام آرام در آب فرو مي رود و هنگامي كه تاريكي شب فرا ميرسد، سوگواران بر ميگردند و زير زبان ورد گونه ميخوانند: علي بدايا! علي بدايا!( يعني يا حضرت علي (ع) به داد برس ) و يا حسين! يا حسين!
[h=1]
آناطولي:[/h] در سرتاسر آناطولي، به ويژه در ميان فرقهي بكتاشي و علويان روستايي كه اكثرا از قبايل سلحشور و نيمه عشاير هستند و اسامي متفاوتي چون تخته چي، يوروك، تركمن، قزلباش و غيره دارند، شعاير و عقايد مختلفي معمول است. مثلا پيروان فرقه بكتاشي در سوگواري، تنها به گريه بسنده ميكنند و هيچگاه آيينها، با نوحه و شيون همراه نيست. رايج ترين اعمال عزاداري، گرفتن روزه و امساك و پرهيزهاي ديگر است. از طلوع تا غروب آفتاب از هر گونه خوردني و آشاميدني پرهيز ميشود و در ده روز اول ماه محرم، به سوگواري مصيبت كربلا ميپردازند. در بعضي از قبايل ديگر، دوازده روز روزه ميگيرند، يعني براي هر امام، يك روز كه روزهي آخرين روز، بيش از سه ساعت نيست، زيرا اعتقاد بر اين است كه حضرت مهدي زنده و دور از چشم دشمنان در غاري پنهان است كه روزي از آنجا باز خواهد گشت. امساك و پرهيزهاي ديگري نيز هستند، مثلا عزاداران زير جامهي خود را نميشويند و عوض نمي كنند، از صابون استفاده نميكنند، صورت را اصلاح نميكنند و در آينه نگاه نميكنند، چون فكر ميكنند اين هم نوعي آرايش است. عزاداران از بوييدن چيزهاي معطر، رقص، خنده، تفريح و استعمال دخانيات اجتناب ميكنند.
تنها در روز يازدهم، زير جامهها را ميشويند يا عوض ميكنند و همان شب، ضمن لعنت بر يزيد، سه جرعه آب مينوشند. بكتاشيها، از شب دهم تا بعد از ظهر روز دهم (عاشورا) با امتناع از نوشيدن آب، با مصائب حسين (ع) همدردي ميكنند. سپس گاهي با نوشيدن آب مخلوط به تربت كربلا، روزه را ميگشايند.
از ديگر كارهاي مهم در مراسم محرم، تهيه غذاي مخصوصي به نام «آشوره» است كه در دهم محرم يا عاشورا به ياد گرسنگي شهيدان پخته ميشود كه آش بلغور گندم است. به عقيده عزاداران، چون در روز دهم وقايع مهمي مانند اولين ملاقات آدم و حوا و خارج شدن حضرت نوح از كشتي، اتفاق افتاده و نيز به دلايل ديگر، مقدس است. از مراسم ديگر كه علويان آناطولي انجام ميدهند، «ياز قرباني» يعني « قرباني بهاره »است كه در آن، حيوا ني را به عشق و احترام امام حسين (ع) سر ميبرند، از ديگر ملاحظات مربوط به آيينهاي محرم(زيارت) است. مثلاً طايفهي قزلباش در اين ايام به زيارت مكه نميروند و به جاي آن به اماكن متبركه بغداد، كوفه و كربلا سفر كنند. شكل ديگر« زيارت » رفتن يا فرستادن پول به اماكن مقدس آناطولي است. تركهاي آناطولي، هيچ گونه تعزيهاي براي اجرا ندارند، بلكه به جاي آن، متنهاي ادبي بي شماري به نام در مرثيه و «مقتل» وجود دارد كه خوانده ميشوند و يا در مجالس محرم به گونه اي نمايشي نقل ميشوند.
[h=1]
آذربايجان[/h] مراسم ماه محرم در جمهوري آذربايجان، بين عزاداران از جايگاه خاصي برخوردار است. در «نهرم»، «بنني يار»، «يتوي» و ديگر روستاهاي منطقه نخجوان جمهوري آذربايجان، اين مراسم به شكل دسته جمعي برگزار ميشد و هميشه، توجه اهالي ديگر مناطق را به خود جلب ميكند.
در نظر مردم، امام حسين (ع) به منزلهي شهيد، عضو همه خانوادههاست. نغمهها، مراثي و قصايدي كه در شان و منزلت ايشان خوانده شده با قصايدي كه در مدح پپادشاهان گفتهاند، تفاوت بسيار دارد. اينها نشانگر احساسات دروني مردم است كه از محبت و اعتقاد به خداي بلند مرتبه، پيامبر و حضرت علي (ع) است.
ماه محرم براي مردم آذربايجان آن قدر عزيز است كه صرف نظر از اين كه چه مذهبي داشته باشند، در اين ماه مراسم عقد و عروسي برگزار نميگردد و ساختن خانه جديد را شروع نمينمايند. تا پايان ماه محرم و اربعين حسيني، معمولا خانم ها موهايشان را رنگ نميكنند و لباس هاي نو نميدوزند و خانواده ها، تغيير مكان نميدهند.
دههي اول ماه محرم، مخصوصاً روزهاي تاسوعا و عاشورا از روزهاي مهم عزاداري براي مردم است.
چه مرد و چه زن در اين روزها، لباس هاي رنگارنگ مخصوصا لباس قرمز نميپوشند .
خانواده هاي مذهبي كه از امكانات برخوردار هستند براي امام احسان ميدهند و در خانهها، مراسم مرثيهسازي برگزار ميكنند. در نتيجه احترام به نيل حضرت علي(ع)، بدون در نظر گرفتن گذشت قرنها و تغييرات اساسي در فرهنگ و تحصيلات مردم هنوز هم استفاده از اسامي نظير علي، حسن، علي اكبر، علمدار عباس، علي عباس، ذوا لفقار، فاطمه، زينب، زهرا و سكينه، براي كودكان متولد شده در ماه محرم ادامه دارد. قابل ذكر است كه مراسم ماه محرم در نخجوان از محدودهي يك رسم شيعه خارج شده و به يك مراسم عمومي اسلامي تبديل شدهاست.
[h=1]
فرهنگ محرم و عاشورا در كشور آلباني :[/h] كشور آلباني 5/3 ميليون نفر جمعيت دارد كه 70% اين جمعيت را مسلمانان تشكيل ميدهند . از اين 70% مسلمان ، 45% آن بكتاشها كه بر امامت اثني عشر بوده و احترام خاصي بر ائمه (ع) قائلند .
مراسم دهه محرم و عاشوراي حسيني در خانقاه بكتاشيه در آلباني در جنوب شهر يتوانا انجام ميگيرد . در اين ايام ، پيروان آن حضرت به عزاداري و نوحه سرايي ميپردازند و بر سينه و سر ميزنند . بكتاشيها در اين ده روز ، جهت احترام به امام حسين (ع) آب نميآشامند . بكتاشيهها در روز عاشورا دستهجات سينهزني و عزاداري ، مراسم ويژهاي را تدارك ميببينند ، به طوري كه تلويزيون آلباني اين مراسم ويژه را پخش مينمايد و قابل توجه است كه كليهي مقامات عاليرتبه و رئيس جمهور در اين مراسم شركت مينمايند .
[h=1]
ميانمار :[/h] شيعيان كشور ميانمار كه ايراني الاصل هستند و در حقيقت ، مهاجراني از شهرهاي اصفهان ، تبريز، بهبهان ، مازندران و همدان ميباشند كه در طول 200 سال گذشته به اين سرزمين وارد شده و جمعيتي ببالغ بر 10 هزار نفر را تشكيل ميدهند . فرهنگ و تمدن و مساجد و حسينيه شيعيان ميانمار توسط همان ايرانيان اوليهي مهاجر تشكيل و رو بنا شدهاست .
مسجد جامع رانگون كه در سال 1856 م . ساخته شدهاست ، مركز تجمع شيعيان ميانمار است و مراسم عزاداري سالار شهيدان ، حسين بن علي (ع) ، در روز عاشورا در همين مسجد برگزار ميشود .
به طور كلي ، مراسم مذهبي شيعيان ميانمار ، ساده بوده و به وضع نامناسبي انجام ميپذيرد و شيعيان نيز هميشه نسبت به انجام فرايض مذهبي به خاطر نداشتن مُبَلغين تحصيل كرده گلهمندند . خوشبختانه طي چند سال گذشته ، حدود 5 هزار نفر از جوانان شيعهي ميانمار ، جهت فراگيري دروس و احكام مذهبي به قم اعزام شدهاند و در حال تحصيل هستند كه انشاء لله ، به واسطهي همين افراد ، در آينده ، شاهد شكوفايي مذهب تشيع در ميانمار خواهيم بود . شيعيان ميانمار به خاطر ايراني الاصل بودنشان كشور ايران را دوست داشته و به آن افتخار ميكنند و در صددند تا دامنهي روابط خود را با كشور ايران گسترش دهند .
[h=1]
تاجيكستان :[/h] شيعيان اسماعيلي بدخشان تاجيكستان، ارادتي خاص نسبت به خاندان اهل بيت (ع) دارند و نسبت به حضرت علي(ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) و اولاد آنها ، علاقمندي زيادي داشته تا درجهاي كه حضرت علي (ع) را چون خدا پرستش ميكنند و حضرت فاطمه زهرا (س) را مادر قيامتي خود ميدانند . بدخشانيان ، حضرت امام حسين (ع) را به نام شهير نيز ياد ميكنند و اعتقاد بر اين دارند كه شهير نام و لقب محسنين است .
اسماعيليان بدخشان امام حسين (ع) را همچون ديگر هم مذهبان خويش امام بر حق ميشمارند و آن را امام سوم خود ميدانند و در ماه محرم و عاشورا كه آن را شدّه يا عشورا مينامند ، براي آن حضرت سوگواري و عزاداري برپا ميدارند . در اين ماه ، بهخصوص در اين روز ، لباس سياه به تن ميكنند و بساط شادي را بر ميچينند ، در اين روزها ، مردان هرگز صورت نميتراشند و مناطق به شكلي است كه گويا همه جا در ماتم است . مردم در خانهها ، عزاداري برپا كرده كه آن را « حقزني» گويند و يا حسين واي حسين گويان ، مشت بر سينه ميكوبند ، به درجهاي كه بعضي بدن و رخساره خود را خونين كرده و از حال ميروند . مردم بدخشان ، كشندگان حسين و خاندانش را كه از آنها با عداوت و كينه ياد ميكنند ، پليدترين و بيرحمترين موجود عالم ميشمارند ، تا جايي كه آدم منافق و رذيل را در بدخشان ، يزيد ميگويند .
[h=1]
قزاقستان :[/h] در آن سوي كوههاي سر به فلك كشيدهي « تيان شان » در جنوب قزاقستان ، گروهي ايرانيان رنج كشيده زندگي ميكنند كه در طول يك قرن ، به زندگي غريبانه و دوري از وطن انس گرفته و روزگار سختي را در طول سالهاي تاريك خفقان ماركسيسم به سر برده و هماكنون نيز ميسوزند و ميسازند ، آنها كساني هستند كه در سالهاي نخستين انقلاب اسلامي يكي در آن سوي مرزها ، اسير حكومت شوروي گرديده و به اين كوهپايههاي دور دست ، يعني تيان شان تبعيد شدند .
گفته ميشود اينان ، يك هزار خانوادهي آذري ايراني هستند، از عشاير آذربايجان كه در مناطق مشكين شهر و بيله سوار مغان كه به طور سنتي از منطقهاي به منطقهي ديگر كوچ ميكردند و با بستهشدن مرزهاي شوروي در آن سوي مرزها گرفتار شدند و پس از بيست سال انتظار بازگشت به وطن ، سرانجام حكومت شوروي سابق ، آنها را به اين سرزمين تبعيد نمود و در منطقهي « مركه » قزاقستان ، آنها را ساكن نمود . اما با گذشت ساليان سال ، اين انسانهاي غيرتمند، به خوبي از سنّتهاي مذهبي و ملّي خويش و اجدادشان پاسداري كردند و مخفيانه مساجد ساختند و اجتماعات خويش را ، از جمله محرم و عاشورا در آن بر پا كردند .
شيفتگان مراسم حسيني ، هر ساله به شكلي مراسم محرم و عاشورا را به پا داشته و در عزاي مولايشان اشك ماتم ريختند ، مردم ((مركه)) با پوشيدن لباس سياه و تشكيل دستجات صد نفري كاملاً به شكل عزاداري سوزناك آذربايجان كشورمان بر سرو سينه زده و ساعت هاي متمادي تا پاسي از شب ، نوحه سرايي و گريه و زاري ميكنند و هم براي مظلوميت حسين (ع) و مظلوميت خويش اشك ميريزند و جالب اين كه به هنگام اذان مغرب، دست از عزاداري كشيده و نماز جماعت به پا ميدارند .
ترينيداد و توباكو :
ترينيداد و توباكو ، جزيرهاي است در آمريكاي مركزي كه پايتخت آن پرت آواسپاني ميباشند . اين كشور در شمالشرقي كشور ونزوئلا و در جنوب جزيرهي گرانادا در اقيانوس اطلس شمالي واقع شدهاست .
استعمارگران انگليسي در سال 1845 تا 1847 ، يك گرده 130 هزار نفري از مردم هند را جهت كار در اين جزيره با كشتي به اين سرزمين آوردند . كه از اين گروه ، 30 هزار نفر مسلمان بودند .
پس از 9 سال اسارت اين گروه در اين جزيره ، سه خانوادهي شيعه تصميم به برگزاري مراسم محرم و عاشوراي حسيني گرفتند كه اين تصميم با مخالفت دولت دست نشاندهي بريتانيا رو به رو شد . پس از اين مخالفت ، ابتداً هندوها و سپس تمام ساكنين اين جزيره ، با شيعيان همراه شدند و درست در همان روز كه مصادف با عاشوراي حسيني بود ، دست به تظاهراتي بر عليه حكومت وقت زدند و خواستار لغو ممنوعيت انجام مراسم شدند و دولت دست نشانده ، تحت فشار افكار عمومي ، سرانجام ممنوعيت را لغو نمود و از آن پس ، هر ساله در روز عاشورا ، اين حركت به عنوان سمبل وحدت ملّي مردم منطقه ، يعني كشور ترينيداد وتوباكو نام گرفت و هر ساله به نحو باشكوهي ، تحت عنوان كارناوال هوزيه يا هوساي برپا ميشود .
مردم ترينيداد و توباكو ، امام حسين (ع) را با نام هوزيه يا هوساي ميشناسند ، تمام نژاد و اديان ، مانند مسيحي ، مسلمان ، هندو ، سياهان و سفيد پوستان و سرخپوستان ، هر ساله ، اين مراسم را به ياد آن سرور آزاده برپا ميكنند و به عزاداري ميپردازند .
براي اجراي اين برنامه از يكسري وسايل استفاده ميشود : ماكت چوبي سه مسجد به نشانهي آن سه خانواده شيعه ، دو مناره و دو هلال چوبي به رنگ قرمز و سبز ، يك پرچم سفيد ، همچنين 4 طبل از جنس سفال و پوست كه هر كدام از آنها ، نماد و نشانه و يادآور موضوع خاصي در خصوص واقعهي كربلاست و هر كدام با آواي خاصي به صدا در ميآيد .
ـ طبل اول : نشانهي دعوت مردم كوفه از امام حسين (ع)
ـ طبل دوم : نشانهي نيرنگ و خيانت مردم كوفه به مسلم و امام حسين (ع)
ـ طبل سوم : نشانهي جنگ امام حسين(ع) با لشگريان كفر
ـ طبل چهارم : نشانهي شهادت امام حسين (ع) و يارانش در صحراي كربلا .
پرچمهاي قرمز و سبز و سفيد در روز هفتم ، توسط عزاداران در خيابان به اهتزار در ميآيد و در دستهها حمل مي شود و در روز هشتم و نهم ماه محرم ، عزاداران با حمل سه مسجد و دو هلال و دو منارهي چوبي ، مراسم را ادامه ميدهند . برنامهي اصلي ، مربوط به روز عاشوراست . كليهي مردم اين جزيره در اين روز ، در اين مراسم ملّي ـ مذهبي شركت ميكنند و از خوردن گوشت و آب خودداري مينمايند و بيشتر ، ميوه و سبزيجات و شير ميخورند ، همچنين در اين روز ، با غذايي به نام « ماليده » كه در ظرف مخصوص مربعي شكل طبخ ميگردد ، از عزاداران پذيرايي ميكنند و مردم ترينيداد و توباكو عقيده دارند ، خوردن اين غذا باعث تندرستي و سلامت فرد تا سال آينده ميشود .
سرانجام ، اين مراسم پرشكوه ، رأس ساعت 30/15 ، به پايان ميرسد .
آرژانتين:
شيعيان اهل بيت در پايتخت آرژانتين، يعني بوئنس آيرس و شهر توكومان،يكي ازشهرهاي بزرگ اين كشور، هرساله مراسم عزاداري حسيني را برگزار مي كنند.در اين مراسم كه تا نيمه شب به طول مي انجامد،نوحه خواني و سينه زني با شركت تازه مسلمانان آرژانتين برگزار مي شود.
امريكا(نيويورك):
در مسجد امام علي (ع) در نيويورك، يكي از شهر هاي امريكا،شيعيان مقيم اين كشور،محرم را به سوگ مي نشينند . شيفتگان اهل بيت از ايران و كشورهاي مختلف اسلامي، بااجتماع دراين مسجد و مسجدهاي ديگر،باقرائت زيارت عاشورا،نوحه خواني و سينه زني،عزاداري مي كنند .
ايتاليا:
آيين سوگواري محرم حسيني در محل مدرسه ي ايرانيان در شهر رُم و با حضور تعدادي از شيعيان ديگر برگزار مي گردد.در اين مراسم،مداحي و مرثيه خواني و آيين سينه زني برگزار مي شود.
ژاپن:
دركشور ژاپن،تعدادي از شيعيان اين كشور كه سي هزار نفر تخمين زده شده اند ،در سفارت جمهوري اسسلامي ايران در توكيو،در محرم به عزاداري مي پردازند . اين مراسم شامل نوحه خواني،سينه زني و مرثيه سرايي مي شود.
چين:
كشور چين ، در ماه محرم شاهد عزاداري ايرانيان مقيم اين كشور در سفارتت جمهوري اسلامي ايران در پكن است. در اين مراسم كه هرساله برگزار مي شود ،عزاداران به نوحه خواني،مرثيه سرايي و سينه زني مي پردازند .
سوريه:
در روزهاي محرم ، به مناسبت شهادت امام حسين (ع)، ده ها هزرا تن در شهرهاي مختلف سوريه به عزاداري مي پردازند . به همين مناسبت، هزاران تن از شيعيان كشورهاي عربي حوزه خليج فارس، آفريقا،لبنان، سوريه،افغانستان ، پاكستان ، عراق ، هندوزائران ايراني،با تجمع در مرقد مطهر مطهر زينب (س)و خيابان هاي اطراف، با نوحه خواني، زنجير زني وسينه زني به سوگواري مي پردازند.
تركمسنتان :
عاشقان امام حسين(ع)در تركمنستان،طي مراسمي،چون نوحه خواني و..ياد سالار شهيدان را گرامي مي دارند. آيين عزاداري، با شركت ايرانيان مقيم تركمنستان و جمع زيادي از شيفتگان آن حضرت در شهر هايي چون عشق آبادو مرو برگزار مي شود .
اتريش:
مراسم سوگواري سالار شهيدان ، هرساله به طرز با شكوهي درمراكزاسلامي وين ،پايتخت اتريش برگزار مي شود . اين مراسم شامل نوحه خواني و سينه زني است.
كويت :
همه ساله در ماه محرم، مساجد و حسينيه هاي مناطق مختلف كويت،شاهد هزاران تن از شيعيان كشور هاي مختلف است كه با سينه زني و نوحه خواني،شهادت فرزندان زهرا(س) را گرامي مي دارند.
واشنگتن:
واشتنگتن ،پايتخت و يكي از بزرگ ترين شهراهاي امريا است. در ماه محرم دراين شهرمراسم ويژه اي در مركز تعليمات (آي.ئي.سي)در مريلندبرگزار مي شود. در اين مراسم،صد ها تن از شيعيان مقيم امريكا از كشور هاي عرب،افغانستان،ايران و امريكا، شركت مي كنند.
عاشورا در کشورهای جهان
عاشورا در آلمان(اروپا):
هر ساله مراسم عاشورا در مركز اسلامي هامبورگ با شركت عده كثيري كه شمارآنها دو هزار نفر ميرسد برگذار ميگردد. عده كثيري فقط به عشق امام حسين(ع) و اهل بيت ، روز تاسوعا و عاشورا در مركز اسلامي هامبورگ حاضر ميشوند. در روزهاي تاسوعا و عاشورا در مركز اسلامي اغلب مراسم با سخنراني و در آخر عزاداري و سينه زني برگذار ميگردد و كمتر به خرافات آميختهاست. در اين روزها خواهران و برادران مسلمان شيعه از شهرهاي اطراف نيز تا 400 كيلومتري در اين برنامه ها شركت ميكنند و بعضي از آنها تا صبح در مسجد عزاداري ميكنند. قابل ذكر است كه در روز عاشوراي حسيني بعد از زيارت عاشورا و عزاداري، از جمعي در حدود دو هزار نفر پذيرايي به عمل ميآيد كهكليه هزينه آن را تجار پرداخت ميكنند در ضمن سالن مراجعات با پارچه هاي سياه و اطلاعيه مربوط مزين ميشود. در تمام مدت برنامههاي سوگواري و قرآن به صورت نوار پخش ميشود.
آن دسته از شيعيان كه در بلژيك داراي تشكيلات مذهبي شناخته شده هستند اجمالاً به شرح زيرند:
1. شيعيان عرب كه عمدتاً مراكشي ، الجزايري ، تونسي و هستند
2. شيعيان ترك
3. شيعيان پاكستاني
4. شيعيان عراقي
ـ شيعيان عرب غالباً در زير سايبان مسجد الرضا(ع) كه جايگاه قانوني ثبت شدهاي ندارد ، گرد ميآيند .
ـ شيعيان ترك داراي يك مسجد هستند ولي به مرور زمان ، اهل تسنّن و نيز شيعيان اسمي گردانندگي آن را به دست گرفتهاند .
ـ پاكستانيها نيز در ليالي مخصوص من جمله ايام محرم با اجاره نمودن محلي و اعلام آن به عنوان « حسينيهي پاكستانيها » دور هم جمع ميشوند و عزاداري ميكنند .
ـ شيعيان عراقي در آنورس در يك منزل شخصي گرد هم ميآيند و آداب و رسوم مذهبي را برپا ميدارند .
مراسم عاشورا در بين شيعيان بلژيك بهصورت كاملاً طبيعي و بدون خرافه اجرا و گرامي داشته ميشود . شيعيان مسجد الرضا به دعوت نمايندگي در مراسم سفارت شركت ميكنند و تاكنون از خودشان مراسم خاصي نداشتهاند و فرهنگ سينهزني و نوحهخواني ندارند و در جمع ايرانيان حضور مييابند . جمع اين عده حدود سيصد نفر است .
ـ شيعيان ترك هيچگونه تعزيت و يا عزاداري خاصي در ايام عاشورا ندارند ولي جمع آنها به حدود هزار نفر ميرسد .
ـ پاكستانيها كه حدود سيصد الي چهار صد نفر هستند ، مراسم عزاداري سينهزني و نوحهخواني خاصي دارند كه هر ساله برگزار ميگردد و خرافات يا شيوههاي غير متداول عزاداري در بين آنها رايج نيست .
شيعيان عراقي نيز در آنورس عزاداري و سينهزني دارند و آنها نيز به صورتي كاملاً عادي مراسم عاشورا را عزيز ميدارند .
شيعيان ايراني ، لبناني ، پاكستاني و عراقي هر ساله مراسم عاشورا را برپا ميدارند .
مراسم محرم از سوي سفارت جمهوري اسلامي ايران و در محل يك مدرسه برگزار ميشود . هر ساله با حضور يك روحاني و يك مداح از روز ششم محرم برنامهي عزاداري همراه با صرف شام صورت ميگيرد .
اين نمايندگي تلاشي را براي ايجاد يك حسينيه در حاشيه شهر بخارست آغاز كرده و اقدامات اوليه در اين زمينه صورت گرفتهاست .
4 ـ عاشورا در انگلستان (اروپا )
در انگلستان حسينيهاي است به نام امام حسين(ع) زير نظر آقاي سيّد مكّي كه بيشتر گردآورندگان آن ايراني و عرب هستند . بسياري از برادران انگليسي مشتاق شركت و حضور در اين حسينيه هستند اما به علت عدم آشنايي با زبان عربي و فارسي ، اين كار برايشان دشوار است .
شيعيان مقيم دانمارك از مهاجران كشورهاي ايران ، عراق ، لبنان ، پاكستان و افغانستان هستند كه عمدتاً پس از سال 1974 مهاجرت كردهاند . در اين حسينيهها هر ساله مراسم عاشورا و تاسوعا با قداست خاص خود و با نوحهخواني و سينهزني به سبك معمول جمهوري اسلامي ايران برگزار ميگردد.
همه ساله تاسوعا ، عاشورا و شام غريبان در محل « محمل شيعيان امام زمان (عج) در شهر آلمادا » واقع در نزديكي ليسبون برگزار ميشود در اين مراسم پس از مداحي، سينه زني ، نوحهخواني و سخنراني نماز جماعت برگزار ميگردد و در پايان حاضران اطعام ميشوند .
تعداد تقريبي شيعيان شركت كننده در اين مراسم هشتاد نفر است كه حدود پنجاه نفر آنها مرد و سي نفر زن هستند .
مراسم به صورت سنتي و تاريخي برگزار ميشود و آميخته به خرافات نيست .
مراسم عاشورا بهوسيله شيعيان پاكستاني در منازلشان و نيز توسط نمايندگي برگزار ميشود و در اين مراسم شيعيان پاكستاني و عرب دعوت ميشوند و متقابلاً برادران نمايندگي ايران و ارگانها در مراسم عزاداري شيعيان پاكستاني شركت ميكنند .
[h=1]
برش عرضي هريك از اين نخلها قوسي گلابي شكلدار دارد و به ابعاد بسيار بزرگ به اندازهي يك ساختمان سه طبقه نيز ساخته شده است و اغلب توسط بيش از صد و پنجاه نفر حمل ميگردد .
جمعيت نخل را بر دوش ميگيرند , 7 , 9 یا 15 بار دور حسينيه به حركت در ميآورند و هيجان عظيمي در دلها ايجاد ميگردد . روپوش نخل به رنگهاي سنتي، سبز براي خانوادهي پيامبر اكرم (ص) و سياه به علامت عزاداري است . سمت جلوي نخل با آينه تزيين ميشود تا حمل كنندگان نخل و نيز جمعيت به توانند تصوير خود را در آن ببينند و به اين ترتيب در درد و مصيبت شهادت امام حسين (ع) شريك باشند .
در اغلب تكايا و حسينيهها در دههي محرم و روز عاشورا با مراسم خاصي آش ، شله زرد و چلو خورشت براي عزاداري و دستههاي سينهزني و مردم شركت كننده تهيه ميشود .
[h=1]
مسلمانان و شيعيان پاكستان خود را آمادهي استقبال از محرم ميكنند و در شهرهاي مختلف و مراكز ايالتها ، توسط گروهها و اشخاص ، كنفرانسهاي استقبال با عناوين مختلف ، حتي بيش از فرا رسيدن محرم برگزار ميشود تا براساس سنت هر ساله فرهنگ عزاداري امام حسين( ع) در جامعه زنده شود « امام بارگاهها » و « ذوالجناحها » كه نقش عمدهاي در فرهنگ عزاداري عاشوراي پاكستان دارند فعال ميشوند . دولت پاكستان نيز براي برگزاري مراسم عزاداري، فضايي امن آماده ميكند .
شاخص ديگر ملي تلقي شدن عزاداري، تعطيلي رسمي در سراسر پاكستان در روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني است .
اين دو روز تعطيلي جزو تعطيلات رسمي كشور است و مردم نيز فرصت خوبي براي شركت در مراسم عزاداري دارند . شاخص ديگر اختصاص يافتن برنامههاي صدا و سيماي پاكستان در روز تاسوعا و عاشورا است ، روزنامهها نيز نقش خوبي را ايفا ميكنند ، آنها ضمن درج اخبار و تصاوير مربوط به مراسم عزاداري و سوگواري اقدام به چاپ مقالات و ويژهنامههاي خاص عاشورا ميكنند.
[h=1]
در هند شيعيان با اعتقاد فراوان مراسم عزاداري ماه محرم را بر پا مي كنند. در اين مراسم به سخنراني و بيان وقايع كربلا با نثر و نظم ميپردازند و به دنبال آن ماتم و مراسم سينه زني اجرا ميشود و شبيه كوچكي از آرامگاه امام حسين( ع) كه تعزيه نام دارد و علمهايي كه معروف به ييرق برادر او حضرت عباس(ع) است، در اماكن متبركي به نام« امام باره» نگاهداري ميشود. همه اينها را طي مراسمي دسته جمعي در روز دهم محرم بيرون ميآورند.
شور مصيبت امام حسين (ع) تأثير روحي فوق العادهاي برزنان باقي ميگذارد، بطوري كه النگوهاي بلورين خود را ميشكنند، سر خود را شانه نميزنند جواهر بر خويشتن نميآويزند و از پوشيدنيهايي به رنگ روشن خودداري ميكنند اين سوگواري گاهي تا اربعين ادامه مييابد. از مجالس عزا در راهپيمايي ماتم عزاداري با كوبيدن بر سينههايشان و زدن زنجيرهاي تيغ دار بر پشت و سينههاي برهنه خود و فرود آوردن قمه بر سرشان و نيز عبور از روي زغال گداخته،مجالس عزا را برگزار ميكنند.
شيعيان نيز تحت تأثير بعضي از مراسم هندوها قرارگرفتهاند. روشن كردن عود و آويختن حلقههاي گل به علم حضرت عباس (ع) ، ذوالجناح را تبرك دانستن و آتشسازي سنتي است. ذوالجناح در ميان شيعيان هند از اهميت خاصي برخوردار است. در روز عاشورا دستههاي عزا به حركت در ميآيند و پس از صدمه زدن بر بدنهاي خود به محل هايي كه كربلا نامگذاري شده است ميروند و در آنجا شمايل را به خاك مي سپارند.
[h=1]
[h=1]
پيش پيش دستههاي سينهزني پرچمهاي سياه و شعارهاي عاشورا و بعضاً اسبهاي سياهپوش به صورت ذوالجناح امام به حركت در ميآيند . بعضي از دستههاي سينهزني به نواختن سنج و دمام اقدام ميكنند . اطعام عمومي و پخش شربت در اين چند روز به صورت گستردهاي صورت ميگيرد . حسينيههاي بحرين در تمام مدت دو ماه محرم و صفر داير هستند و مراسم عزاداري و روضهخواني برپا ميدارند .
در بحرين براي حسينيه اصطلاح « حاتم » به كار برده ميشود و شيعيان تمام مراسم اجتماعي ، اعياد مذهبي و حتي مراسم عروسي فرزندانشان را در حاتمها برگزار ميكنند .
[h=1]
آنها در اين مراسم با لباسهاي سياه مقابل همديگر ميايستند و شروع به سينهزني و زنجيرزني ميكنند . بسياري از شيعيان پيراهن سفيدي به روي لباس مشكي خود ميپوشند كه به معني كفن است و نيز نوارهاي پارچهاي سبز و قرمز رنگي بر پيشاني ميبندند . مراسم عزاداري تا پاسي از شب ادامه پيدا ميكند .
[h=1]
[h=1]
عاشورا تا چندي قبل جزء تعطيلات رسمي تونس بود ولي پس از تعديل تعطيلات در كشور اين روز ديگر جزء تعطيلات ساليانه محسوب نميگردد . برگزاري مراسم عاشورا از آن هنگام جزء سنتهاي اجتماعي و مذهبي مردم تونس شد و از نسلي به نسل ديگر تا عصر حاضر منتقل گرديد .
از جمله سنتها و مراسم در ايام عاشورا : خوردن نان فطير و گوشت نوعي پرنده و همچنين خشكبار مثل بادام و كشمش در روز تاسوعا و پرهيز از خوردن غذاي سنتي و تشريفاتي است. در اين ايام از برگزاري هرگونه مراسم شادي بخش مثل عروسي و ختنهكنان و … خودداري ميشود . يكي ديگر از مراسم در روز عاشورا رفتن به قبرستان در صبح عاشورا است.
[h=1]
[h=1]
در اين روز از همه خانهها هدايا همراه با عاطفهها به سوي بستگان و همسايگان نيازمند سرازير ميشود و به جاي آن خير و بركت بر اموال زكات دهندگان نازل ميگردد .
از سوي ديگر احياي عاشورا براي مردم مغرب يادآور شهادت سبط نبي حسين بن علي (ع) در كربلا است .
[h=1]
اطلاعات مربوط به عاشورا به زبان انگليسي و سواحلي انتشار مييابد در ساير روزهاي محرم مجالس تعزيه حادثه كربلا ، اسارت حضرت زينب و … پا برجاست . شيعيان كنيا پايان آخرين روز صفر را كه در باور آنان روز قصاص و كشتهشدن عمر سعد توسط مختار است را جشن ميگيرند . لباس و پارچههاي سياه را در ميآورند و شادي ميكنند .
[h=1]
[h=1]
در اين مراسم هزاران نفر شركت ميكنند و بقيه هم طبل ميزنند .
[h=2]
[h=1]
[h=1]
اين مراسم، در نيمه اول قرن نوزدهم ميلادي، به دست سپاهيان مسلمان، از جنوب هند،به اندونزي رسيده است.
در پاريامان سوماترا، تابوت از چوب آبنوس، بيد، پارچه و كاغدهاي رنگارنگ گوناگون و ورقههاي مس تهيه ميشود. تابوتهاي جالب، شكل براق، شبيه اسب امام حسين (ع)است كه بالاي براق، يك ساختار چوبي مزين از ورقههاي رنگارنگ دارد و به دست استادان نمونه تهيه مي شود.
مردم پاريمان از همان روز اول محرم، مراسم را شروع ميكنند و روز دهم، اين مراسم به اوج خود ميرسد.
مراسم برگذاري محرم(تابوك) در پاريمان، بعد از ديدار هلال محرم، از نيمه شب، با آوردن خاك پاك و تميز رودخانه شروع مي شود. افرادي كه براي آوردن خاك به رودخانه ميروند، لباس سپيد ميپوشند.اين خاك را در مكاني جمع ميكنند و روي آن پارچهي سپيد ميكشند و آن را دارگاه (يعني درگاه يا امام بارگاه) مي نامند. اين دارگاه سمبل مرقد امام حسين (ع) و چادر سياه روي آن، نشاني پاكيزگي، حيات، دليري و شهادت حضرت امام حسين (ع) در راه خداست. روز پنجم محرم، ساقه درخت موز را از باغ،با يك ضربه شمشير تيز ميبرند كه سمبل بهادري و دليري و مهارت شمشير زني حضرت قاسم (ع) است.
روز هفتم محرم ساعت دوازده ظهر،پنجه حضرت امام حسين (ع) را براي ديدار مردم، در ظرفي كه آن را «وسنگان» مي نامند، با«دارگاه» مي برند و در كوچه و بازار مي چرخانند.
روز دهم محرم، مراسم به اوج مي رسد. مردم ازساير مناطق براي شركت در مراسم محرم به پاريمان ميروند. در اين روز همراه مراسم محرم، بازيهاي محلي راهم كه نشانه دليري ميباشند،بازي ميكنند. در زبان و ادبيات « ميننگ كباو»باورها و اعتقادات دربارهي تابوك بسيار است. گفته ميشود كه اگر مردي زنش را براي شركت در اين مراسم در روز دهم محرم ببرد زن آنقدر ناراحت مي شود كه تقاضاي طلاق ميكند. همينطور، جوانان همسر خود را در اين مراسم انتخاب ميكنند، زيرا كه در اين موقع، تمام جمعيت ميننگ كباو و بچه هاي جوان، اين جا جمع ميشوند.
روز دهم محرم هنگام برگزاري مراسم، پنجه و شبيه عمامهي امام حسين (ع) را در كوچه و بازار ميچرخانند و هزاران نفر در اين راهپيمايي شركت ميكنند. اين راه پيمايي را از دو جاي شهر پارايامان، يعني از بازار مركزي و منطقه جاوء شروع ميكنند.
سوگواران و بينندگان، آرام آرام حركت ميكنندو با آواز بلند، صداي يا حسين! يا تابوت! (هو يا حسين! هو يا تابوك) در ميآورند. دو گروه كه از جاهاي مختلف، يعني يكي از بازار مركزي و ديگري از منطقهي جاوء حركت ميكنند، تمام روز در كوچه و محلههاي شهر راه ميروند و در عصر به يكديگر ميپيوندند.
در آخر اين مراسم راه پيمايي، مردم به ساحل شهر پاغرايامان ميروند تا تابوت را در آب بگذارند.
قبل از گذاشتن تابوت در آب دريا، اوراق زرين، پارچههاي تزييني و لوازم گران قيمت و پر ارزش و مهم را از تابوت بر ميدارند تا براي ساختن در سال آينده به كهر برند.
فرو بردن تابوت در آب دريا نشان ميدهدكه برگزاري مراسم محرم به پايان رسيدهاست و روح حضرت امام حسين (ع) با براق آن حضرت به سوي آسمان پرواز خواهد كرد تا آنجا به حضور امام علي(ع) برسد و از آنجا به سوي بهشت عروج كند. تابوت آرام آرام در آب فرو مي رود و هنگامي كه تاريكي شب فرا ميرسد، سوگواران بر ميگردند و زير زبان ورد گونه ميخوانند: علي بدايا! علي بدايا!( يعني يا حضرت علي (ع) به داد برس ) و يا حسين! يا حسين!
[h=1]
تنها در روز يازدهم، زير جامهها را ميشويند يا عوض ميكنند و همان شب، ضمن لعنت بر يزيد، سه جرعه آب مينوشند. بكتاشيها، از شب دهم تا بعد از ظهر روز دهم (عاشورا) با امتناع از نوشيدن آب، با مصائب حسين (ع) همدردي ميكنند. سپس گاهي با نوشيدن آب مخلوط به تربت كربلا، روزه را ميگشايند.
از ديگر كارهاي مهم در مراسم محرم، تهيه غذاي مخصوصي به نام «آشوره» است كه در دهم محرم يا عاشورا به ياد گرسنگي شهيدان پخته ميشود كه آش بلغور گندم است. به عقيده عزاداران، چون در روز دهم وقايع مهمي مانند اولين ملاقات آدم و حوا و خارج شدن حضرت نوح از كشتي، اتفاق افتاده و نيز به دلايل ديگر، مقدس است. از مراسم ديگر كه علويان آناطولي انجام ميدهند، «ياز قرباني» يعني « قرباني بهاره »است كه در آن، حيوا ني را به عشق و احترام امام حسين (ع) سر ميبرند، از ديگر ملاحظات مربوط به آيينهاي محرم(زيارت) است. مثلاً طايفهي قزلباش در اين ايام به زيارت مكه نميروند و به جاي آن به اماكن متبركه بغداد، كوفه و كربلا سفر كنند. شكل ديگر« زيارت » رفتن يا فرستادن پول به اماكن مقدس آناطولي است. تركهاي آناطولي، هيچ گونه تعزيهاي براي اجرا ندارند، بلكه به جاي آن، متنهاي ادبي بي شماري به نام در مرثيه و «مقتل» وجود دارد كه خوانده ميشوند و يا در مجالس محرم به گونه اي نمايشي نقل ميشوند.
[h=1]
در نظر مردم، امام حسين (ع) به منزلهي شهيد، عضو همه خانوادههاست. نغمهها، مراثي و قصايدي كه در شان و منزلت ايشان خوانده شده با قصايدي كه در مدح پپادشاهان گفتهاند، تفاوت بسيار دارد. اينها نشانگر احساسات دروني مردم است كه از محبت و اعتقاد به خداي بلند مرتبه، پيامبر و حضرت علي (ع) است.
ماه محرم براي مردم آذربايجان آن قدر عزيز است كه صرف نظر از اين كه چه مذهبي داشته باشند، در اين ماه مراسم عقد و عروسي برگزار نميگردد و ساختن خانه جديد را شروع نمينمايند. تا پايان ماه محرم و اربعين حسيني، معمولا خانم ها موهايشان را رنگ نميكنند و لباس هاي نو نميدوزند و خانواده ها، تغيير مكان نميدهند.
دههي اول ماه محرم، مخصوصاً روزهاي تاسوعا و عاشورا از روزهاي مهم عزاداري براي مردم است.
چه مرد و چه زن در اين روزها، لباس هاي رنگارنگ مخصوصا لباس قرمز نميپوشند .
خانواده هاي مذهبي كه از امكانات برخوردار هستند براي امام احسان ميدهند و در خانهها، مراسم مرثيهسازي برگزار ميكنند. در نتيجه احترام به نيل حضرت علي(ع)، بدون در نظر گرفتن گذشت قرنها و تغييرات اساسي در فرهنگ و تحصيلات مردم هنوز هم استفاده از اسامي نظير علي، حسن، علي اكبر، علمدار عباس، علي عباس، ذوا لفقار، فاطمه، زينب، زهرا و سكينه، براي كودكان متولد شده در ماه محرم ادامه دارد. قابل ذكر است كه مراسم ماه محرم در نخجوان از محدودهي يك رسم شيعه خارج شده و به يك مراسم عمومي اسلامي تبديل شدهاست.
[h=1]
مراسم دهه محرم و عاشوراي حسيني در خانقاه بكتاشيه در آلباني در جنوب شهر يتوانا انجام ميگيرد . در اين ايام ، پيروان آن حضرت به عزاداري و نوحه سرايي ميپردازند و بر سينه و سر ميزنند . بكتاشيها در اين ده روز ، جهت احترام به امام حسين (ع) آب نميآشامند . بكتاشيهها در روز عاشورا دستهجات سينهزني و عزاداري ، مراسم ويژهاي را تدارك ميببينند ، به طوري كه تلويزيون آلباني اين مراسم ويژه را پخش مينمايد و قابل توجه است كه كليهي مقامات عاليرتبه و رئيس جمهور در اين مراسم شركت مينمايند .
[h=1]
مسجد جامع رانگون كه در سال 1856 م . ساخته شدهاست ، مركز تجمع شيعيان ميانمار است و مراسم عزاداري سالار شهيدان ، حسين بن علي (ع) ، در روز عاشورا در همين مسجد برگزار ميشود .
به طور كلي ، مراسم مذهبي شيعيان ميانمار ، ساده بوده و به وضع نامناسبي انجام ميپذيرد و شيعيان نيز هميشه نسبت به انجام فرايض مذهبي به خاطر نداشتن مُبَلغين تحصيل كرده گلهمندند . خوشبختانه طي چند سال گذشته ، حدود 5 هزار نفر از جوانان شيعهي ميانمار ، جهت فراگيري دروس و احكام مذهبي به قم اعزام شدهاند و در حال تحصيل هستند كه انشاء لله ، به واسطهي همين افراد ، در آينده ، شاهد شكوفايي مذهب تشيع در ميانمار خواهيم بود . شيعيان ميانمار به خاطر ايراني الاصل بودنشان كشور ايران را دوست داشته و به آن افتخار ميكنند و در صددند تا دامنهي روابط خود را با كشور ايران گسترش دهند .
[h=1]
اسماعيليان بدخشان امام حسين (ع) را همچون ديگر هم مذهبان خويش امام بر حق ميشمارند و آن را امام سوم خود ميدانند و در ماه محرم و عاشورا كه آن را شدّه يا عشورا مينامند ، براي آن حضرت سوگواري و عزاداري برپا ميدارند . در اين ماه ، بهخصوص در اين روز ، لباس سياه به تن ميكنند و بساط شادي را بر ميچينند ، در اين روزها ، مردان هرگز صورت نميتراشند و مناطق به شكلي است كه گويا همه جا در ماتم است . مردم در خانهها ، عزاداري برپا كرده كه آن را « حقزني» گويند و يا حسين واي حسين گويان ، مشت بر سينه ميكوبند ، به درجهاي كه بعضي بدن و رخساره خود را خونين كرده و از حال ميروند . مردم بدخشان ، كشندگان حسين و خاندانش را كه از آنها با عداوت و كينه ياد ميكنند ، پليدترين و بيرحمترين موجود عالم ميشمارند ، تا جايي كه آدم منافق و رذيل را در بدخشان ، يزيد ميگويند .
[h=1]
گفته ميشود اينان ، يك هزار خانوادهي آذري ايراني هستند، از عشاير آذربايجان كه در مناطق مشكين شهر و بيله سوار مغان كه به طور سنتي از منطقهاي به منطقهي ديگر كوچ ميكردند و با بستهشدن مرزهاي شوروي در آن سوي مرزها گرفتار شدند و پس از بيست سال انتظار بازگشت به وطن ، سرانجام حكومت شوروي سابق ، آنها را به اين سرزمين تبعيد نمود و در منطقهي « مركه » قزاقستان ، آنها را ساكن نمود . اما با گذشت ساليان سال ، اين انسانهاي غيرتمند، به خوبي از سنّتهاي مذهبي و ملّي خويش و اجدادشان پاسداري كردند و مخفيانه مساجد ساختند و اجتماعات خويش را ، از جمله محرم و عاشورا در آن بر پا كردند .
شيفتگان مراسم حسيني ، هر ساله به شكلي مراسم محرم و عاشورا را به پا داشته و در عزاي مولايشان اشك ماتم ريختند ، مردم ((مركه)) با پوشيدن لباس سياه و تشكيل دستجات صد نفري كاملاً به شكل عزاداري سوزناك آذربايجان كشورمان بر سرو سينه زده و ساعت هاي متمادي تا پاسي از شب ، نوحه سرايي و گريه و زاري ميكنند و هم براي مظلوميت حسين (ع) و مظلوميت خويش اشك ميريزند و جالب اين كه به هنگام اذان مغرب، دست از عزاداري كشيده و نماز جماعت به پا ميدارند .
ترينيداد و توباكو ، جزيرهاي است در آمريكاي مركزي كه پايتخت آن پرت آواسپاني ميباشند . اين كشور در شمالشرقي كشور ونزوئلا و در جنوب جزيرهي گرانادا در اقيانوس اطلس شمالي واقع شدهاست .
استعمارگران انگليسي در سال 1845 تا 1847 ، يك گرده 130 هزار نفري از مردم هند را جهت كار در اين جزيره با كشتي به اين سرزمين آوردند . كه از اين گروه ، 30 هزار نفر مسلمان بودند .
پس از 9 سال اسارت اين گروه در اين جزيره ، سه خانوادهي شيعه تصميم به برگزاري مراسم محرم و عاشوراي حسيني گرفتند كه اين تصميم با مخالفت دولت دست نشاندهي بريتانيا رو به رو شد . پس از اين مخالفت ، ابتداً هندوها و سپس تمام ساكنين اين جزيره ، با شيعيان همراه شدند و درست در همان روز كه مصادف با عاشوراي حسيني بود ، دست به تظاهراتي بر عليه حكومت وقت زدند و خواستار لغو ممنوعيت انجام مراسم شدند و دولت دست نشانده ، تحت فشار افكار عمومي ، سرانجام ممنوعيت را لغو نمود و از آن پس ، هر ساله در روز عاشورا ، اين حركت به عنوان سمبل وحدت ملّي مردم منطقه ، يعني كشور ترينيداد وتوباكو نام گرفت و هر ساله به نحو باشكوهي ، تحت عنوان كارناوال هوزيه يا هوساي برپا ميشود .
مردم ترينيداد و توباكو ، امام حسين (ع) را با نام هوزيه يا هوساي ميشناسند ، تمام نژاد و اديان ، مانند مسيحي ، مسلمان ، هندو ، سياهان و سفيد پوستان و سرخپوستان ، هر ساله ، اين مراسم را به ياد آن سرور آزاده برپا ميكنند و به عزاداري ميپردازند .
براي اجراي اين برنامه از يكسري وسايل استفاده ميشود : ماكت چوبي سه مسجد به نشانهي آن سه خانواده شيعه ، دو مناره و دو هلال چوبي به رنگ قرمز و سبز ، يك پرچم سفيد ، همچنين 4 طبل از جنس سفال و پوست كه هر كدام از آنها ، نماد و نشانه و يادآور موضوع خاصي در خصوص واقعهي كربلاست و هر كدام با آواي خاصي به صدا در ميآيد .
ـ طبل اول : نشانهي دعوت مردم كوفه از امام حسين (ع)
ـ طبل دوم : نشانهي نيرنگ و خيانت مردم كوفه به مسلم و امام حسين (ع)
ـ طبل سوم : نشانهي جنگ امام حسين(ع) با لشگريان كفر
ـ طبل چهارم : نشانهي شهادت امام حسين (ع) و يارانش در صحراي كربلا .
پرچمهاي قرمز و سبز و سفيد در روز هفتم ، توسط عزاداران در خيابان به اهتزار در ميآيد و در دستهها حمل مي شود و در روز هشتم و نهم ماه محرم ، عزاداران با حمل سه مسجد و دو هلال و دو منارهي چوبي ، مراسم را ادامه ميدهند . برنامهي اصلي ، مربوط به روز عاشوراست . كليهي مردم اين جزيره در اين روز ، در اين مراسم ملّي ـ مذهبي شركت ميكنند و از خوردن گوشت و آب خودداري مينمايند و بيشتر ، ميوه و سبزيجات و شير ميخورند ، همچنين در اين روز ، با غذايي به نام « ماليده » كه در ظرف مخصوص مربعي شكل طبخ ميگردد ، از عزاداران پذيرايي ميكنند و مردم ترينيداد و توباكو عقيده دارند ، خوردن اين غذا باعث تندرستي و سلامت فرد تا سال آينده ميشود .
سرانجام ، اين مراسم پرشكوه ، رأس ساعت 30/15 ، به پايان ميرسد .
شيعيان اهل بيت در پايتخت آرژانتين، يعني بوئنس آيرس و شهر توكومان،يكي ازشهرهاي بزرگ اين كشور، هرساله مراسم عزاداري حسيني را برگزار مي كنند.در اين مراسم كه تا نيمه شب به طول مي انجامد،نوحه خواني و سينه زني با شركت تازه مسلمانان آرژانتين برگزار مي شود.
در مسجد امام علي (ع) در نيويورك، يكي از شهر هاي امريكا،شيعيان مقيم اين كشور،محرم را به سوگ مي نشينند . شيفتگان اهل بيت از ايران و كشورهاي مختلف اسلامي، بااجتماع دراين مسجد و مسجدهاي ديگر،باقرائت زيارت عاشورا،نوحه خواني و سينه زني،عزاداري مي كنند .
آيين سوگواري محرم حسيني در محل مدرسه ي ايرانيان در شهر رُم و با حضور تعدادي از شيعيان ديگر برگزار مي گردد.در اين مراسم،مداحي و مرثيه خواني و آيين سينه زني برگزار مي شود.
دركشور ژاپن،تعدادي از شيعيان اين كشور كه سي هزار نفر تخمين زده شده اند ،در سفارت جمهوري اسسلامي ايران در توكيو،در محرم به عزاداري مي پردازند . اين مراسم شامل نوحه خواني،سينه زني و مرثيه سرايي مي شود.
كشور چين ، در ماه محرم شاهد عزاداري ايرانيان مقيم اين كشور در سفارتت جمهوري اسلامي ايران در پكن است. در اين مراسم كه هرساله برگزار مي شود ،عزاداران به نوحه خواني،مرثيه سرايي و سينه زني مي پردازند .
در روزهاي محرم ، به مناسبت شهادت امام حسين (ع)، ده ها هزرا تن در شهرهاي مختلف سوريه به عزاداري مي پردازند . به همين مناسبت، هزاران تن از شيعيان كشورهاي عربي حوزه خليج فارس، آفريقا،لبنان، سوريه،افغانستان ، پاكستان ، عراق ، هندوزائران ايراني،با تجمع در مرقد مطهر مطهر زينب (س)و خيابان هاي اطراف، با نوحه خواني، زنجير زني وسينه زني به سوگواري مي پردازند.
عاشقان امام حسين(ع)در تركمنستان،طي مراسمي،چون نوحه خواني و..ياد سالار شهيدان را گرامي مي دارند. آيين عزاداري، با شركت ايرانيان مقيم تركمنستان و جمع زيادي از شيفتگان آن حضرت در شهر هايي چون عشق آبادو مرو برگزار مي شود .
مراسم سوگواري سالار شهيدان ، هرساله به طرز با شكوهي درمراكزاسلامي وين ،پايتخت اتريش برگزار مي شود . اين مراسم شامل نوحه خواني و سينه زني است.
همه ساله در ماه محرم، مساجد و حسينيه هاي مناطق مختلف كويت،شاهد هزاران تن از شيعيان كشور هاي مختلف است كه با سينه زني و نوحه خواني،شهادت فرزندان زهرا(س) را گرامي مي دارند.
واشتنگتن ،پايتخت و يكي از بزرگ ترين شهراهاي امريا است. در ماه محرم دراين شهرمراسم ويژه اي در مركز تعليمات (آي.ئي.سي)در مريلندبرگزار مي شود. در اين مراسم،صد ها تن از شيعيان مقيم امريكا از كشور هاي عرب،افغانستان،ايران و امريكا، شركت مي كنند.
behz@d
بی وفــا
پاسخ : <<<عاشورا>>>
نام شهداي كربلا
نام شهداي كربلا
امام حسين (ع) ياران و اصحاب خود را در كربلا اينگونه معرفى نمودند:
(فاني لا اعلم اصحاباً اوفى ولا خيراً من اصحابي، ولا أهل بيت أبر ولا أوصل من أهل بيتي فجزاكم الله عني خيراً).
و امام صادق (ع) نيز در زيارتى كه به صفوان جمّال تعليم فرمودند اصحاب امام حسين (ع) را اينگونه مىستايد:
السلام عليكم يا أولياء الله واحباءه، السلام عليكم يا اصفياء الله واودّاءه، السلام عليكم يا أنصار دين الله، السلام عليكم يا انصار رسول الله، السلام عليكم يا أنصار أمير المؤمنين، السلام عليكم يا أنصار فاطمة سيدة نساء العالمين، السلام عليكم يا أنصار أبي محمد الحسن بن علي الزكي الناصح، السلام عليكم يا أنصار أبي عبد الله بأبي انتم وامي طبتم وطابت الأرض التي فيها دفنتم، وفزتم فوزاً عظيماً، فياليتني كنت معكم فافوز معكم).
بدرستيكه ياران امام حسين (عليه السلام) بهترينها و برگزيدگان بشريت و سرور مسلمانان بودند. برخى از ايشان صحابى رسول خدا بودند كه حديث و گفتار حضرتش را نيز شنيده و پيامبر را درك نموده بودند و برخى از ايشان از تابعين و ياران حقيقى اميرالمؤمنين على (عليه السلام) بودند ضمن اينكه به لحاظ اجتماعى نيز از رؤساى مسلمانان و شجاعان آنها و علماى است و رهبر ايشان به حساب مىآمدند.
تصميمى كه آنها درباره مرگ و زندگى گرفتند در تاريخ لشكريان اسلام بىسابقه بود در حاليكه به سوى شهادت حركت مىنمودند كه اين حركت كاملاً آگاهانه و از روى عقيده راسخ و ثبات قدم در راه ايمان و جهاد بود و نه از سر جهل و بىخبرى.
خدا به آنها جزاى خير دهد و سلام بر آنها روزى كه شهيد شدند و روزى كه برانگيخته خواهند شد.
أبو بكر بن علي عليه السلام
إبراهيم بن علي عليه السلام
أبو بكر بن الحسن عليه السلام
احمد بن الحسن عليه السلام
إبراهيم بن الحسين عليه السلام
بشر بن الحسن عليه السلام
جعفر بن علي عليه السلام
جعفر بن الحسين عليه السلام
جعفر بن عقيل
جعفر بن محمد بن عقيل
حمزة بن الحسين عليه السلام
زيد بن الحسين عليه السلام
العباس بن علي عليه السلام
عبد الله الاصغر بن علي
عثمان بن علي
عبد الله بن علي
عمر بن علي
عبد الله بن الحسن عليه السلام
عمر بن الحسن
علي الأكبر بن الحسين عليه السلام
علي الأصغر بن الحسين عليه السلام
عون بن عبد الله بن جعفر
عبيد الله بن عبدالله بن جعفر
عبد الرحمن بن عقيل
عبدالله بن عقيل
عون بن عقيل
عبد الله بن مسلم بن عقيل
عون بن مسلم بن عقيل
القاسم بن الحسن عليه السلام
محمد الاصغر بن علي عليه السلام
محمد بن العباس بن علي
محمد ابن الحسين عليه السلام
محمد بن عبد الله بن جعفر
مسلم بن عقيل
موسى بن عقيل (برادر حضرت مسلم)
محمد بن مسلم بن عقيل
محمد بن أبي سعيد ابن عقيل
إبراهيم إبن الحصين الأسدي
أبو ثمامة عمرو بن كعب الصائدي
أبو الحتوف الأنصاري
أبو الشعثاء الكندي
أبو عامر النهشلي
احمد بن محمد الهاشمي
الأدهم بن أمية العبدي
أسلم التركي مولى الحسين عليه السلام
اسلم بن كثير الأزدي
أمية بن سعد الطائي
أنس بن الحارث بن نبيه الكاهلي
انس بن الكاهل الأسدي
انيس بن معقل الأصبحي
برير بن خضير الهمداني
بشر بن عمرو الحضرمي
بكر بن حي التميمي
جابر بن الحارث السلماني
جابر بن الحجاج التميمي
جابر بن عروة الغفاري
جبلة بن علي الشيباني
جنادة بن الحارث السلماني
جنادة بن كعب الأنصاري
جندب بن حجير الخولاني
جون مولى أبي ذر الغفاري
جوين بن مالك الضبعي التميمي
الحارث بن امرئ القيس الكندي
الحارث بن نبهان مولى حمزة
حباب بن الحارث
الحباب بن عامر الشعبي
الحباب مولى عامر التميمي
حبشي بن قيس النهمي
حبيب بن مظاهر الأسدي
الحجاج بن بدر السعدي
الحجاج بن مسروق الجعفي
الحجاج بن يزيد السعدي
الحر بن يزيد الرياحي
الحلاس بن عمرو الراسبي
حنظلة بن اسعد الشبامي
حنظلة بن عمرو الشيباني
حيان بن الحارث السلماني الأزدي
خالد بن عمرو بن خالد الأزدي
رافع مولى مسلم الأزدي
زاهر بن عمرو الكندي مولى عمرو بن الحمق الخزاعي
زهير بن بشر الخثعمي
زهير بن سليم العبدي الأزدي
زهير بن القين البجلي
زياد بن عريب الصائدي
سالم مولى بني المدينة الكلبي
سالم مولى عامر بن مسلم العبدي
سعد مولى الإمام علي عليه السلام
سعد مولى عمر بن خالد الصيداوي
سعد ابن الحارث الانصاري
سعد بن حنظلة التميمي
سعيد بن عبد الله الحنفي
سلمان بن مضارب البجلي
سليمان بن رزين مولى الحسين عليه السلام
سوّار ابن أبي حمير الفهمي الهمداني
سويد بن عمرو بن أبي المطاع الخثعمي
سيف بن الحارث بن سريع الجابري
سيف بن مالك العبدي النميري
شبيب بن عبد الله النهشلي
شبيب مولى الحارث الجابري
شوذب مولى عابس الشاكري
ضرغام بن مالك التغلبي
الطرماح بن عدي
عائذ بن مجمع العائذي
عابس بن شبيب الشاكري
عامر ابن حسان الطائي
عامر بن مسلم العبدي
عباد بن المهاجر الجهيني
عبد الأعلى بن يزيد الكلبي
عبد الرحمن بن عبد الله الارحبي
عبد الرحمن ابن عبد الله اليزني
عبد الرحمن بن عبد ربه الانصاري
عبد الرحمن بن عروة الغفاري
عبد الرحمن بن مسعود بن الحجاج التميمي
عبد الله ابن أبي بكر
عبد الله بن بشر الخثعمي
عبد الله بن عروة الغفاري
عبد الله ابن عمير بن جناب الكلبي وهمسرش أم وهب
عبد الله وعبيد الله ابنا يزيد ابن ثبيت العبدي (أو ابنا زيد البصري)
عبد الله بن يقطر
عقبة ابن سمعان
عقبة بن الصلت الجهني
علي بن مظاهر
عمار بن أبي سلامة الهمداني
عمار بن حسان الطائي
عمار بن سلامة الدالاتي
عمارة ابن صخلب الازدي
عمر بن الاحدوث الحضرمي
عمر بن خالد الصيداوي
عمر بن ضبيعة الضبعي
عمرو بن جنادة بن الحارث الانصاري
عمرو ابن خالد الازدي
عمرو بن عبد الله الجندعي
عمرو بن قرظة بن كعب الانصاري
عمرو بن مشيعة
عمرو بن المطاع الجعفي
عمران بن كعب ابن حارثة الاشجعي الانصاري
عمير بن عبد الله المذحجي
قارب مولى الحسين عليه السلام
قاسط بن زهير التغلبي
القاسم بن حبيب الازدي
قرة بن أبي قرة الغفاري
قعنب بن عمرو النمري
قيس بن مسهر الصيداوي
كردوس (أو كرش) بن زهير التغلبي. كنانة بن عتيق التغلبي.
مالك بن انس الكاهلي
مالك بن ذودان
مالك بن عبد بن سريع الجابري
مجمع بن زياد الجهني
مجمع بن عبد الله العائذي
محمد ابن بشير الحضرمي
مسعود بن الحجاج التميمي
مسلم بن عوسجة الاسدي
مسلم بن كثير الازدي
المعلا
مقسط بن زهير التغلبي
منجح مولى الحسين عليه السلام
الموقع بن ثمامة الاسدي
نافع بن هلال الجملي
نصر مولى الإمام علي عليه السلام
النعمان بن عمرو الراسبي
نعيم بن عجلان الأنصاري
هانئ بن عروة المرادي
واضح الرومي مولى الحارث السلماني المذحجي
وهب بن عبد الله بن جناب الكلبي
يحيى بن سليم المازني
يحيى بن كثير
يزيد بن ثبيت العبدي
يزيد بن حصين الهمداني المشرقي
يزيد بن مظاهر
يزيد بن مغفل الجعفي
أسلم (مولى الحسين عليه السلام)
جون (مولى أبي ذر الغفاري)
الحرث (مولى حمزة)
الحباب (مولى عامر التميمي)
رافع (مولى مسلم الأزدي)
سالم(مولى عامر العبدي)
سالم (مولى بني المدينة الكلبي)
سعد (مولى الإمام علي عليه السلام)
سعد (مولى عمربن خالد الصيداوي)
سليمان بن رزين (مولى الحسين عليه السلام)
شبيب (مولى الحرث الجابري)
شوذب (مولى عابس الشاكري)
قارب ومنجح (موليا الحسين عليه السلام)
نصر (مولى الإمام علي عليه السلام)
واضح (مولى الحرث السلماني المذحجي)
behz@d
بی وفــا
پاسخ : <<<عاشورا>>>
مؤ لف :حجت الاسلام محمد باقر روشندل
پيشگفتار
با فرارسيدن ماه محرم ، جا دارد از فداكارى هاى سيدالشهدا عليه السلام و قربانى هايى كه در راه نهضت او بويژه در عاشوراى محرم 61 هجرى پيش آمد بهره بردارى بشود تا چراغى فرا راه بشريت بالعموم و ملت مسلمان ايران بالخصوص باشد، و به ما بياموزد تا از دين خود محافظت نموده و در برابر جريانها و افكار انحرافى ايستادگى كرده و ثابت قدم باشيم آنچنان كه حسين بن على عليه السلام و اصحاب برگزيده اش بخاطر دين و مقدساتشان در مقابل ارتش سهمگين يزيد بن معاويه ثابت قدم ايستادند.
مجموعه اى كه در معرض ديد شماست ، ويژه نامه اى است كه توسط معاونت فرهنگى سازمان عقيدتى سياسى و به منظور معرفى شهداى نهضت خونينن حسينى به چاپ رسيده است . از متن كتاب نيز تعداد 10 سوال تهيه كه شرايط شركت در مسابقه مى توانند طبق شرايط مذكور پاسخنامه را تكميل و ارسال نمايند. ضمنا كتيبه هاى شهدا در 81 قطعه و با ابعاد 35*50 به صورت تمام رنگى جهت نصب درحسينيه ها، مساجد و مكانهاى عمومى توسط سازمان عقيدتى سياسى ارتش چاپ شده است . علاقه مندان به دريافت آنها به دريافت آنها به اطلاعيه پشت جلد همين كتابچه رجوع نمايند.
قبل از مطالعه اشاره به نكات زير ضرورى است .
1 گرچه بعضى عدد شهداى كربلا را منحصر در 72 تن مى دانند (البته اين عدد، افراد شاخص و نام آور را تشكيل مى دهند) اما محققان بيش از اين عدد را ذكر نكرده اند.
2 عدد 115 تن از تحقيق مرحوم سماوى (ره ) در كتاب معروف ابصار العين فى انصار الحسين (ترجمه عقيقى بخشايشى ) استفاده گرديده است .
3 بعضى ديگر از منابع و ماخذ استفاده شده :
الف وقعه الطف لابى مخنف
(تحقيق : از محمد هادى يوسفى )
ب - قصه كربلا (تحقيق از: على نظرى منفرد)
ج فرهنگنامه عاشورا (تحقيق از جواد محدثى )
د چهره حقيقى قيام حسينى ...
( تحقيق از عبدالكريم قزوينى )
معاونت فرهنگى سازمانى عقيدتى سياسى
1- حسين بن على (ع )
پدرش : اميرالمومنين على عليه السلام و مادرش : فاطمه زهرا (س ) و كنيه او: ابو عبدالله .
رسول خدا (ص ) درباره وى مى فرمايد:
حسين منى و انا من حسين (حسين از من است و من از حسين )
از صفات برجسته آن حضرت : علم ، بخشش ، بزرگوارى ، فصاحت ، شجاعت ،تواضع ، حلم و...
با مرگ معاويه در سال 60، سيدالشهدا كه فساد و بى لياقتى يزيد را مى دانست از بيعت با او امتناع كرد.
حسين عليه السلام براى نجات اسلام از سلطه يزيد كه به محو دين مى انجاميد،راه جهاد و شهادت را پيش گرفت .
آن حضرت از مدينه به مكه هجرت كرده و پس از رسيدن نامه هاى كوفيان به دعوت از امام ، به سوى عراق حركت مى كند.
پيمان شكنى كوفيان و شهادت نماينده حضرت (مسلم بن عقيل ) باعث مى گردد كه سپاه حضرت در كربلا به محاصره سپاه كوفه در آيد.
حسين عليه السلام در روز عاشورا پس از به شهادت رسيدن يارانش و جوانان بنى هاشم ، يكه و تنها به دشمن حمله ور گرديد تا به شهادت رسيد.
سن 57 سال
2 عباس بن على (ع )
پدرش : اميرالمومنين (ع ) و مادرش : فاطمه ام البنين ، كنيه او ابوالفضل
قامتى رشيد و شجاعتى كم نظير و بينش اعتقادى و علمى و فقهى روشنى داشت .
به خاطر سيماى جذابش او را ((قمر بنى هاشم )) مى خواندند.
امان نامه اى را كه شمر براى او از عمر بن سعد گرفته بود، رد كرد.
علمدار (پرچمدار) كربلا و مظهر ايثار و فداكارى بود.
به خاطر آوردن آب به خيمه ها سقا لقب يافت .
امام سجاد فرمود : تا اينكه دو دست عباس قطع شد، خداوند به او همانند جعفر طيار دو بال عطا فرمود كه در بهشت با فرشتگان پرواز كند.
سن :34 سال
محل دفن : كنار نهر علقمه
3 على بن الحسين عليه السلام
پدرش امام حسين عليه السلام ، و مادرش ليلى دختر ابى مره مى باشد
كنيه او ابوالحسن و به على اكبر معروف است .
در گفتار، اخلاق و اندام ظاهرى ، شبيه ترين مردم به رسول خدا (ص ) بود.
نخستين شهيد از بنى هاشم در روز عاشورا بود كه جسد مباركش مورد كينه دشمن قرار گرفته و قطعه قطعه گرديد.
نزديك ترين شهيدى است كه در كنار امام حسين عليه السلام دفن شده است
سن او را از 18 تا 27 سال ، مختلف نقل كرده اند.
4- مسلم بن عقيل
پدرش عقيل (برادر على ع و مادرش عليه مى باشد.پسر عموى امام حسين (ع ) و نماينده او به كوفه براى بررسى اوضاع و بيعت گرفتن از مردم بود.
در ابتداى ورود به شهر كوفه ، حدود 18000 تن با او بيعت كردند.
با ورود عبيدالله بن زياد به كوفه و تهديد نمودن بزرگان و اشراف ، مردم از گرداگرد مسلم متفرق شدند.
مسلم چنان يكه و تنها گشت كه يك نفر را هم در كنار خويش نيافت .
شب ميهمان طوعه بود. ولى فردايش كه منزل را در محاصره ماموران يافت ، خارج گرديد و پس از ساعتى جنگ دلاورانه ، دستگير و او را به دارالاماره آوردند.
مسلم بن عقيل را در روز 9 ذى الحجه به شهادت رسانده و بدن مطهر او را از بالاى دارالاماره به زير افكندند.
محل دفن مسلم در كنار مسجد كوفه است .
سن او 34 سال .
5 عبدالله بن الحسين (ع )
پدرش امام حسين (ع )، مادرش رباب دختر امرءالقيس مى باشد.
او كه به (على اصغر) مشهور است ، كودكى شير خوار بيش نبود.
وى در حاليكه در بغل پدر بود، تيرى به گلويش اصابت كرد و به شهادت رسيد.
امام حسين (ع ) دستش را از خون او پر كرده و بطرف آسمان پاشيد و قطره اى از خون به زمين بازنگشت .
حضرت با غلاف شمشير نزديك خيمه گودال كوچكى حفر كرد و او را به خاك سپرد.
6- عبدالله بن على (ع )
پدرش ، على عليه السلام و مادرش ، فاطمه ام البنين مى باشد .
به توصيه و تشويق برادرش حضرت عباس به ميدان كارزار شتافت .
اولين فرزند ام البنين است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد .
سن او 25 سال بود .
7 عثمان بن على (ع )
پدرش ، اميرالمومنين (ع ) و مادرش ، فاطمه ام البنين مى باشد.
بخاطر علاقه شديدى كه على (ع ) به عثمان ابن مظعون (يكى از اصحاب رسول خدا) داشت نام فرزندش را عثمان گذاشت .
او به سفارش حضرت عباس ، پس از شهادت برادرش عبدالله به ميدان كارزار شتافت .
دومين فرزند ام البنين است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد.
سن او 23 سال بود.
8- جعفر بن على
پدرش ، على (عليه السلام )
و مادرش ، فاطمه ام البنين مى باشد.
على (ع ) به واسطه علاقه و محبتى كه به برادرش (جعفر طيار) داشت ، نام فرزندش را (جعفر) نهاد.
امام حسين (ع ) به وى فرمود: به كارزار بشتاب تا تو را مانند دو برادرم (عبدالله و عثمان ) شهيد ببينم .
سومين فرزند ام البنين است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد.
سن او 21 سال بود.
9- ابوبكر بن على (ع )
پدرش ، على (ع ) و مادرش ، ليلى دختر مسعود بن خالد مى باشد.
او را محمد اصغر و يا عبدالله مى خواندند.
او در روز عاشورا پس از كارزار با دشمن ، به محاصره آنها در آمده و به شهادت رسيد.
نوشته اند: جسد بى جان او را در آبراه خشكى در كربلا يافتند
10- قاسم بن الحسن (ع )
پدرش ، امام حسن مجتبى (ع ) و مادرش (رمله ) مى باشد.
صورتش چون پاره ماه مى درخشيد.
بدليل كمى سن قاسم ، امام حسين (ع ) ابتدا اجازه ميدان رفتن را به او نداد، ولى قاسم پيوسته تقاضاى خود را تكرار كرد تا اجازه گرفت .
پس از كارزار با دشمن ، بر اثر ضربت شمشير نقش بر زمين گشت و عمويش حسين (ع ) را صدا زد.
حضرت خود را بر بالين قاسم رساند و فرمود: چقدر بر عموى سخت است كه او را بخوانى و از دست او كارى بر نيايد.
سن او 13 سال بود.
11 ابوبكر بن الحسن (ع )
پدرش ، امام حسن مجتبى (ع ) و مادرش ، كنيز آن حضرت بود.
او از مدينه همراه امام حسين (ع ) به كربلا آمد.
او در روز عاشورا پس از شهادت برادرش قاسم ، به ميدان كارزار رفته و جنگيد تا به شهادت رسيد.
12 عبدالله بن الحسن (ع )
پدرش ، امام حسن مجتبى (ع ) و مادرش ، دختر شليل بن عبدالله مى باشد.
در كربلا نوجوانى بود كه به سن بلوغ نرسيده بود.
چون عمويش حسين (ع ) را زخمى و بى ياور ديد، خود را به آن حضرت رسانيد و گفت : به خدا سوگند از عمويم جدا نمى شوم .
ناگهان شمشيرى به طرف حسين (ع ) روانه شد، عبدالله دستش را سپر كرد.
شمشير دست او را قطع كرده و به پوست آويزان نمود.
گفته شده در حاليكه حضرت او را در آغوش گرفته بود، حرمله با تيرى او را به شهادت رساند.
سن او 11 سال بود.
13 عون بن عبدالله
پدرش ، عبدالله (فرزند جعفر طيار) و مادرش حضرت زينب (س ) دختر على (ع ) مى باشد.
عون در اوائل راه مكه به كربلا، در وادى عقيق به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا به ميدان نبرد تاخت و شمشير زد تا به درجه شهادت رسيد.
مى نويسند: تا خبر شهادت او به پدرش عبدالله رسيد، گفت : به خدا قسم ، شهادت پسرم در ركاب حسين (ع ) مصيبت مرا آسان مى كند...
14 محمد بن عبدالله
پدرش ، عبدالله (فرزند جعفر طيار) و مادرش خوصاء مى باشد.
او همراه با برادرش عون در راه مكه به كربلا در وادى عقيق به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا قبل از برادرش عون به ميدان رفت و به شهادت رسيد.
نوشته اند: تا خبر شهادت او به پدرش عبدالله رسيد گفت : اگرچه من توفيق يارى حسين را نيافتم ، ولى با تقديم پسرانم او را يارى كردم .
15 عبدالله بن مسلم
پدرش ، مسلم بن عقيل و مادرش ، رقيه دختر حضرت على (ع ) مى باشد.
وى (در ميدان جنگ ) در سه مرحله با دشمن كارزار نمود
دشمن به سوى او تيرى رها كرد و عبدالله دستش را روى صورت گذاشت تا از اصابت تير جلوگيرى كند. تير دستش را به پيشانى دوخت . تيرى ديگر، قلب او را نشانه رفت و اينگونه در روز عاشورا به شهادت رسيد.
سن : 14 سال .
16 محمد بن مسلم
پدرش ، مسلم بن عقيل و مادرش از كنيزان بود.
امام حسين (ع ) فرياد زد: اى عموزاده ها براى نيل به شهادت شكيبا و صبور باشيد.
او در روز عاشورا پس از شهادت برادرش عبدالله در حمله دسته جمعى فرزندان ابيطالب به دشمن شركت كرده ، سپس به شهادت رسيد.
سن : 13 سال .
17 محمد بن ابى سعيد
پدرش ، ابوسعيد (فرزند عقيل ) و مادرش از كنيزان بود.
وى در روز عاشورا وقتى امام حسين (ع ) در قتلگاه افتاده بود، وحشت زده و هراسان از خيمه بيرون آمد.
در حالى كه دستش عمود خيمه اى گرفته بود و به راست و چپ نگاه مى كرد، ناگه دشمن به سرعت خود را به محمد رسانيد و با شمشير او را قطعه قطعه كرد.
او هنگام شهادت كودكى 7 ساله بود.
18 عبدالرحمن بن عقيل
پدرش ، عقيل برادر على (ع ) و مادرش از كنيزان ميباشد.
وى عموزاده امام حسين (ع ) است .
امام حسين (ع ) فرياد زد: اى عموزادگان من ! صبر ومقاومت پيشه سازيد...
كه بعد از اين هرگز سختى و مصيبتى نخواهيد ديد.
وى در روز عاشورا در حمله دسته جمعى فرزندان ابيطالب به ، دشمن شركت كرده و در آن حمله به شهادت رسيد.
19 جعفر بن عقيل
پدرش ، عقيل برادر على (ع ) و مادرش ، خوصاء دختر عمرو مى باشد.
وى عموزاده امام حسين (ع ) است .
برخى گفته اند: مادرش در واقعه كربلا حضور داشته است .
جعفر در روز عاشورا به ميدان جنگ شتافت و در حالى كه مادرش جلوى خيمه ايستاده بود و او را نظاره مى كرد، به شهادت رسيد.
20 عبدالله بن بقطر (يقطر)
چون مادرش از امام حسين (ع ) در كودكى نگه دارى كرده ، او را برادر رضاعى امام حسين (ع ) مى خوانند.
او صحابى مى باشد (يعنى رسول خدا (ص ) را درك كرده است )
او فرستاده امام حسين (ع ) است به سوى مسلم بن عقيل كه در كوفه بود.
پس از دستگيرى عبدالله ، او را بالاى قصر دارالاماره مى برند تا در برابر مردم ، حسين (ع ) و پدرش را لعنت كند! ولى او بعكس ، مردم را به يارى حسين (ع ) فرا مى خواند.
او را از بالاى قصر به پايين انداختند، هنوز رمقى داشت كه سرش را از بدن جدا كردند.
عبدالله از شهداى نهضت حسينى در كوفه است .
21 انس بن الحارث الاسدى
از اصحاب رسول خدا (ص ) است ، ودر جنگهاى بدر و حنين در خدمت پيامبر بوده است .
پير مردى سالخورده و از شيعيان كوفه است .
از پيامبر نقل مى كند كه فرمود: اين فرزندم ( حسين ) در سرزمينى از عراق ( كربلا ) شهيد خواهد شد، هركس در آنجا باشد بايد او را يارى كند.
وى شبانه به لشكر حسين (ع ) پيوست و در روز عاشورا به شهادت رسيد.
22 حبيب بن مظاهر
از اصحاب رسول خدا (ص ) است . فقيهى بزرگوار و از خواص ياران امام على (ع ) بود و در تمام جنگها در خدمت آن حضرت شمشير زده است .
حبيب در شهر كوفه از مردم براى امام حسين (ع ) بيعت مى گرفت .
پس از شهادت مسلم بن عقيل در كوفه ، مخفيانه خود را به لشكر ابى عبدالله (ع ) رساند.
فرمانده جناح چپ سپاه امام حسين (ع ) در كربلا بود.
وى در روز عاشورا عده اى از دشمن را كشت و سپس او را به شهادت رسانده سر مباركش به گردن اسبى آويختند و در ميان لشكر گرداندند.
سن او بيش از 70 سال بود.
23 مسلم بن عوسجه
از اصحاب رسول خدا (ص ) مى باشد.
پير مردى عابد و زاهد و شجاعت او در فتوحات اسلامى زبانزد بوده است .
او در كوفه مسئوليت جمع آورى اموال و خريد سلاح و گرفتن بيعت براى امام حسين (ع ) را بر عهده داشت .
او پس از شهادت مسلم بن عقيل متوارى شد و سپس با خانواده اش به كاروان حسين (ع ) پيوست .
مسلم در روز عاشورا به دشمن حمله ور شد و سپس با ضربتى نقش بر زمين گشت ، هنوز رمقى داشت كه امام حسين (ع ) بر بالين او آمد و فرمود: اى مسلم بن عوسجه ! خدا تو را رحمت كند.
سن او بيش از 60 سال بود.
24 قيس بن مسهر
مردى شريف و شجاع و از مخلصين در محبت اهل بيت (ع ) است .
او نامه مسلم را كه حاوى خبر بيعت كوفيان بود به مكه برد و تسليم امام حسين (ع ) كرد. حضرت نامه اى كه در آن خبر حركت خويش به سوى كوفه بود را توسط او براى كوفيان فرستاد.
او را در ميانه راه دستگير و به نزد ابن زياد بردند و از او خواستند كه بالاى منبر رفته و حسين را دشنام دهد. او در بالاى منبر گفت : اى مردم ! حسين بن على بهترين خلق خداست پس دعوت او را اجابت كنيد، و بر عبيدالله و پدرش لعنت فرستاد.
قيس را از بالاى دارالاماره كوفه به زمين پرتاپ كرده به شهادت رساندند.
25 عمرو بن خالد الاسدى
26 سعد
عمرو از بزرگان كوفه و شيعيان با اخلاص بود.
و پس از خيانت مردم كوفه و تنها گذاشتن مسلم بن عقيل ، مخفى گشت .
وى پس از به شهادت رسيدن قيس بن مسهر به همراه غلامش سعد از كوفه خارج شده و به سپاه امام حسين (ع ) پيوستند.
عمرو و سعد به همراه عده اى در روز عاشورا در اول جنگ به دشمن حمله كرده و به شهادت رسيدند.
وقتى خبر شهادت آنها به امام حسين (ع ) رسيد، آن حضرت به طور مكرر براى آنان رحمت مى فرستاد.
27 ابو ثمامه عمرو الصائدى
او از چهره هاى سرشناس شيعه در كوفه بود.
از اصحاب على (ع ) و در جنگها در ركاب آن حضرت بود. از طرف مسلم بن عقيل مسئوليت جمع آورى كمكهاى مالى و خريد اسلحه را داشت .
پس از خيانت مردم كوفه ، به لشكر حسين (ع ) پيوست .
وى در روز عاشورا نزد حضرت آمده و گفت : ... دوست دارم در حالى با خدا ملاقات كنم كه نماز ظهر امروز را كه وقتش نزديك شده خوانده باشم .
حسين (ع ) در جوابش فرمود: نماز را به ياد آوردى ، خدا تو را از نماز گزاران قرار دهد.
ابو ثمامه پس از خواندن نماز ظهر به امامت حضرت ، به ميدان كارزار رفته و به شهادت رسيد.
28 برير بن حضير(خضير)
شخصى عابد و زاهد و از اساتيد قرآن بود.
از اصحاب على (ع ) بود و از اشراف كوفه به شمار مى رفت .
وى از كوفه به مكه رفته و به امام حسين (ع ) پيوست و همراه حضرت به كربلا آمد.
در روز عاشورا با دشمن چنين سخن گفت : ... اين آب فرات است و حيوانات صحرا از آن استفاده مى كنند ولى پسر رسول خدا از آن محروم باشد، آيا پاداش خدمات محمد (ص ) اين است ؟
روز عاشورا با دشمن به كارزار پرداخت تا به شهادت رسيد.
29 عابس بن ابى شبيب
از رجال برجسته شيعه ، عابد و شب زنده دار و سخنورى توانا بود.
او از قبيله بنى شاكر است . (اين قبيله از مخلصين در محبت على (ع ) بودند و آن حضرت در جنگ صفين درباره آنها فرمود: اگر تعدادشان به هزار نفر مى رسيد، خداوند به شايستگى عبادت مى شد.
او در روز عاشورا به حسين (ع ) گفت : اى حسين ! مطمئن باش ، به خدا در روى زمين كسى نزد من محبوب تر و عزيزتر از تو وجود ندارد.
از دلير مردان عرب بود و كسى ياراى جنگ تن به تن با او را نداشت ، لذا روز عاشورا از هر طرف به سوى او سنگ پرتاب كردند و او نيز سپر و نيزه را كنار گذاشت و با شمشير به جنگ دشمن رفت . او را محاصره كرده و به شهادت رساندند.
30 شوذب بن عبدالله
او از بزرگان شيعه و از جنگجويان انگشت شمار بود.
حافظ و حامل حديث از على (ع ) بود و مردم شيعه براى اخذ حديث به وى مى رسيدند.
وى همراه مولايش عابس از مكه تا كربلا با سپاه حسين (ع ) بود.
(از او سئوال كردند كه چه خواهى كرد؟) گفت : در كنار پسر دختر رسول خدا مى جنگم تا كشته شوم .
وى در روز عاشورا به ميدان جنگ رفته و به شهادت رسيد.
31 حنظله بن اسعد
او از شخصيتهاى شيعه ، شجاع ، فصيح و قارى قرآن بود.
حنظله موقع ورود امام حسين (ع ) به كربلا خدمت آن حضرت رسيد.
به لشكر ابن سعد گفت : اى مردم !... دست به قتل حسين (ع ) نزنيد كه مستحق عذاب الهى خواهيد شد.
حنظله روى به حضرت كرد و گفت : درود بر تو اى حسين ...
خداوند شناسايى برقرار كند ميان ما و شما در بهشتش . وى در روز عاشورا با شمشير آخته به دشمن حمله كرد و پس از مبارزه اى شجاعانه به درجه شهادت رسيد.
32 عبدالرحمن الارحبى
او مردى بزرگوار، شجاع و دلاور بود.
وى به همراه قيس ، نامه هاى مردم كوفه را در مكه به خدمت حسين (ع ) رسانيد.
حسين (ع ) او را با مسلم بن عقيل به سوى كوفه فرستاد، ولى دوباره به خدمت آن حضرت بازگشت و تا كربلا همراه سپاه ايشان بود.
وى در روز عاشورا وقتى وضع را سخت ديد اجازه ميدان گرفت و جنگيد تا به شهادت رسيد.
33 سيف بن الحارث الهمدانى
34 مالك بن عبدالله الهمدانى
35 شبيب
سيف و مالك پسر عموى يكديگر بوده و به همراه غلامشان شبيب به سپاه حسين (ع ) پيوستند.
روز عاشورا آن دو در حالى كه مى گريستند به خدمت حضرت رسيدند. امام (ع ) فرمود: چرا گريه مى كنيد؟ آن دو گفتند: فدايت شويم ، براى خودمان گريه نمى كنيم ولى براى شما گريه مى كنيم كه در محاصره دشمن قرار گرفته ايد و ما بيش از جانمان چيزى نداريم تا با آن از تو حمايت كنيم . حضرت به آنها فرمود: خداوند از بابت علاقه و همدرديتان با من به شما پاداش دهد.
آن دو در حاليكه يكديگر را حمايت مى كردند به جنگ دشمن رفته و به شهادت رسيدند.
36 هانى بن عروه
او از اصحاب رسول خدا (ص ) و رئيس قبيله مذحج بود.
وى و پدرش از خواص ياران على (ع ) بشمار مى رفتند و در جنگ جمل ، صفين و نهروان ملازم ركاب آن حضرت بودند. منزل هانى در كوفه مخفى گاه مسلم بن عقيل گشته بود.
ماموران دستگيرش كردند و به دارالاماره بردند. ابن زياد با عصايى كه داشت چنان به صورت هانى زد كه بينى او شكسته و خون از محاسنش فرو ريخت و لباسهايش خون آلود گشت .
به دستور عبيدالله او را به بازار برده و در مقابل چشم مردم گردن زدند.
وى از شهداى نهضت حسينى در كوفه است .
سن او بيش از 80 سال بود.
37 جناده بن الحارث المذحجى
38 واضح
جناده از بزرگان مشهور شيعه و از ياران على (ع ) بود.
او با مسلم بن عقيل در شهر كوفه بيعت كرد، ولى چون عهد شكنى مردم را ديد، همراه با غلام پدرش واضح تركى و جماعتى ديگر به سوى حسين (ع ) حركت كردند.
در روز عاشورا جناده و همراهانش به محاصره دشمن در آمدند، گرچه حضرت عباس آنها را نجات داد ولى حاضر نشدند كه سالم برگردند، لذا جنگيدند و يكجا به شهادت رسيدند.
هنگامى كه واضح هنگام جنگ با دشمن به زمين افتاد، حسين (ع ) بسوى او شتافت و صورت به صورت او گذاشت . واضح در حالى كه به اين رفتار امام مباهات مى كرد به شهادت رسيد.
39 مجمع بن عبدالله
40 عائذ بن مجمع
پدر مجمع از اصحاب رسول خدا (ص ) بوده و خودش از ياران على (ع ) است .
مجمع و پسرش عائذ همراه با تعدادى از كوفه خارج و به امام حسين (ع ) پيوستند.
امام حسين (ع ) از آنها درباره مردم كوفه پرسيد: آنها گفتند: بزرگان كوفه رشوه هاى كلانى گرفته و دوستدار حكومت شده اند، اما بقيه مردم دلهايشان به شما گرايش دارد، ولى فردا شمشيرهايشان بر عليه شما خواهد بود.
اين پدر و پسر در روز عاشورا با هم به شهادت رسيدند.
41 نافع بن هلال
او مردى بزرگوار و شجاع و قارى قرآن و نويسنده حديث بود.
وى از ياران على (ع ) بوده و در جنگهاى جمل ، صفين و نهروان حضور داشت .
نافع در خطاب به حسين (ع ) گفت : ... به خدا سوگند از حكم خدا باكى ندارم و ملاقات با خدا براى ما ناپسند نيست ، زيرا ما با نيت و بصيرت خودمان دوستدار تو را دوست ، و دشمنت را دشمن مى داريم . او در روز عاشورا نامش را بر روى تيرهاى مسمومش نوشته و به سوى دشمن پرتاب نمود. وقتى تيرهايش تمام شد، با شمشير به دشمن حمله كرد.
دشمن اطراف نافع را گرفته با پرتاب سنگ بازوان او را شكسته و اسيرش كردند و به نزد ابن سعد آوردند، سپس شمر با ضربتى او را به شهادت رساند.
42 الحجاج بن مسروق
او از ياران على (ع ) و از شيعيان كوفه است .
وى از كوفه خود را به امام حسين (ع ) در مكه رساند و همراه امام به كربلا آمد. موذن سيدالشهدا بود و در پنج وقت ، اذان مى گفت .
در روز عاشورا به ميدان رفت و در حالى كه غرقه در خون بود، برگشت . حضرت فرمود: من هم پشت سر تو به ملاقات جد و پدرم نايل خواهم شد.سپس حجاج دوباره به ميدان رفت و جنگيد تا به شهادت رسيد.
43 عمرو بن قرظه
پدرش قرظه از اصحاب رسول خدا (ص ) و از ياران على (ع ) بود.
عمرو قبل از شروع جنگ در كربلا، به امام حسين (ع ) پيوست .
در روز عاشورا به ميدان رفت و جنگيد، ولى به سوى حسين (ع ) برگشت تا آن حضرت را از دشمن محافظت كند.
او خود را سپر حضرت كرده و تيرها به صورت و سينه اش بر خورد مى كرد تا آسيبى به امام حسين (ع ) نرسد.
در حالى كه بدنش پر از جراحت شده بود، رو به حضرت كرد و گفت : يا بن رسول الله ! آيا به عهد خود وفا كردم ؟ حضرت فرمود: در بهشت جلوى من خواهى بود و سلام مرا به رسول خدا برسان . در همين لحظه عمرو به زمين افتاد و به شهادت رسيد.
44 عبدالرحمن بن عبد ربه
او از اصحاب رسول خدا (ص ) و از ياران با اخلاص على (ع ) بود.
وى از كسانى است كه به حادثه غدير خم گواهى داد و گفت : از رسول خدا (ص ) كه فرمود: آگاه باشيد همانا خداى عز و جل ولى من است و من ولى مومنين ، پس هركس من مولاى او هستم ، على مولاى اوست .
على (ع ) قرآن را به او تعليم داد و او را تربيت كرد. او همراه امام حسين از مكه به كربلا آمد.
در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيد.
45 جناده بن كعب
46 عمرو بن جناده
عمرو همراه پدرش جناده و مادرش ، از مكه با سپاه امام حسين (ع ) بودند.
جناده و در روز عاشورا، در حمله اول به شهادت رسيد.
عمرو كه نوجوانى بيش نبود، در روز عاشورا پس از شهادت پدر نزد حسين (ع ) آمد و گفت : به دستور مادرم آمده ام ، لذا امام (ع ) اجازه رفتن به ميدان جنگ را به او داد.
دشمن پس از شهادتش ، سر او را از تن جدا كرده و به سوى حسين (ع ) پرتاب كرد.
مادر سر فرزند را برداشت و به سر يكى از سپاهيان ابن سعد زد و او را به هلاكت رساند.
47 سعد بن الحارث الانصارى
48 ابوالحتوف بن الحارث
اين دو برادر (قبل از واقعه كربلا) در گروه محكمه (خوارج ) بودند.
آنها همراه با عمر بن سعد براى جنگ با حسين (ع ) از كوفه خارج شدند.
در روز عاشورا چون صداى استغاثه امام بلند شد كه مى فرمود: آيا كسى نيست كه به ما كمك كند؟ اين دو برادر، از سپاه ابن سعد خارج شده و به كمك حسين (ع ) شتافتند و با سپاهيان كوفه جنگيدند تا به شهادت رسيدند.
49 زهير بن القين
او از شخصيتهاى برجسته كوفه بود.
وى نخست از طرفداران عثمان بود. اما در بازگشت از زيارت خانه خدا، در ميانه راه به كاروان حسين (ع ) برخورد نمود و با عنايت الهى از ياران آن حضرت گشت .
وى با همسرش با كاروان حسين (ع ) به كربلا آمد.
در شب عاشورا از جا برخواست و گفت : به خدا سوگند اگر هزار بار كشته شوم و زنده گردم هرگز از يارى حسين (ع ) و جوانانش دست بر نخواهم داشت .
او فرمانده جناح راست سپاه حسين (ع ) بود.
وى در روز عاشورا پس از اقامه نماز با امام حسين (ع )، به ميدان نبرد رفته و به شهادت رسيد.
50 سلمان بن مضارب
او پسر عموى زهير بن القين بود.
سلمان همراه با زهير در سال 60 هجرى به حج مشرف شده بود. در بازگشت ، در ميانه راه با هدايت يافتن زهير او نيز جزو ياران حسين (ع ) گشت .
در روز عاشورا سلمان همراه چند نفر ديگر بعد از اداى نماز ظهر با امام حسين (ع )، به ميدان نبرد رفته و سپس به شهادت رسيدند.
51 سويد بن عمرو الخثعمى
مردى شريف و كثيرالصلوه و دلير و صاحب تجربه در جنگها بود.
او يكى از دو نفرى است كه تا لحظات آخر در كنار امام حسين (ع ) بود.
سويد در روز عاشورا قدم پيش گذاشت و جنگيد تا بدنش پر از جراحت شد و از اسب نقش زمين گشت و به رو افتاد، لذا دشمن گمان كرد كه او كشته شده است .
او كه زخمى بود، چون شنيد كوفيان شادى كنان مى گويند: حسين كشته شد با همان تن مجروحش از جا بر خاست و با خنجرى كه داشت ، به جنگ پرداخت تا به شهادت رسيد.
چون شهادتش پس از شهادت امام (ع ) بود، او را آخرين كشته ميدان كربلا گفته اند.
52 ابوالشعثا الكندى
نام او يزيد بن زياد مى باشد و مردى شريف ، دلير و جسور و تير اندازى ماهر بود.
وى پيش از ملاقات حسين (ع ) با حر، از كوفه به سوى آن حضرت رفت .
ابوالشعثا در روز عاشورا سواره مى جنگيد، چون اسبش پى شد، روى زانو در محضر امام (ع ) نشست و تيرهاى فراوانى به طرف دشمن پرتاب كرد و جمعى از آنان را به هلاكت رساند.
امام حسين (ع ) براى وى چنين دعا مى كرد: خدايا! خدايا تيرش را به هدف برسان و بهشت را پاداش او قرار ده .
چون تيرهايش تمام شد، از جا برخاست و با شمشير جنگيد تا به شهادت رسيد.
53 بشير بن عمروالحضرمى
او از تابعين بود (از كسانى كه اصحاب رسول خدا را درك كرده اند)
دلاورى فرزندان او در جنگها معروف است .
قبل از شروع جنگ به امام حسين (ع ) پيوست .
در روز عاشورا در حالى كه مشغول جنگيدن بود به او گفته شد كه : فرزندت در مرز رى اسير گشته است .
امام حسين (ع ) به او فرمود: خدا رحمتت كند، من بيعتم را از تو برداشتم ، برو و در آزادى پسرت كوشش كن . بشير گفت : درندگان مرا پاره پاره كنند اگر از تو جدا شوم .
او در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد.
54 عبدالله بن عروه (عزره )
55 عبدالرحمن بن عروه (عزره )
اين دو برادر از اشراف و دليران كوفه بودند.
جدشان از ياران على (ع ) بوده و در جنگهاى آن حضرت شركت داشت .
عبدالله و عبدالرحمن در كربلا به خدمت امام حسين (ع ) رسيدند.
آنها در روز عاشورا به نزد حضرت آمده و سلام كردند و گفتند: دوست داريم كه در برابرت مبارزه كرده و از حريم تو دفاع كنيم . حضرت به آنها فرمود: آفرين باد بر شما!
اين دو برادر در حاليكه نزديك امام بودند با دشمن جنگيده تا به شهادت رسيدند.
56 عبدالله بن عمير الكلبى
57 ام وهب النمريه
او مردى دلاور و از مسيحيان كوفه بود كه با ديدن كثرت لشكريان كوفه براى قتل امام حسين (ع ) مسلمان شد.
وى شب هنگام همراه با همسرش ام وهب به سوى كربلا حركت كرده و به خدمت امام حسين (ع ) رسيدند.
عبدالله در روز عاشورا به ميدان جنگ شتافت در حالى كه جراحاتى بر بدنش وارد شده بود، همسرش ام وهب به ميدان آمده و به او گفت : پدر و مادرم به فدايت ، در برابر فرزند رسول خدا با دشمن مبارزه كن .
پس از شهادتش ، ام وهب بر بالين او نشست و گفت : بهشت تو را گوارا باد! از خدا مى خواهم كه مرا همراه تو در بهشت قرار دهد.
در اين هنگام ، دشمن عمودى آهنين را بر سر ام وهب فرود آورد و در كنار شوهر شهيدش جان سپرد.
58 مسلم بن كثير
59 رافع بن عبدالله
مسلم از تابعين (كسانى كه ياران پيامبر را درك كرده اند مى باشد.
او از ياران على (ع ) بوده و در يكى از جنگهاى آن حضرت پايش آسيب ديده و معلول گرديد.
او به همراه غلامش رافع از كوفه خارج شدند و نزديك فرود آمدن امام حسين (ع ) به كربلا، به آن حضرت پيوستند.
مسلم در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد، اما غلامش رافع بعد از نماز ظهر و در برابر حضرت (ع ) به شهادت رسيد.
60 النعمان بن عمرو الازدى
61 الجلاس (الحلاس ) بن عمرو
اين دو برادر از مردم كوفه و از اصحاب على (ع ) بودند و جلاس در كوفه جز نظاميان آن حضرت بود.
آنها با سپاه عمر بن سعد از كوفه خارج شدند. چون ابن سعد شروط و پيشنهادات امام حسين (ع ) را نپذيرفت ، آن دو به لشكر حضرت پيوستند.
نعمان و جلاس در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
62 يزيد بن ثبيط
63 عبدالله بن يزيد
64 عبيدالله بن يزيد
يزيد از شيعيان بصره و در ميان قومش شريف و بزرگوار بود.
او با دو تن از فرزندانش عبدالله و عبيدالله و عده اى ديگر از بصره بيرون آمده و در محلى به نام (ابطح ) در نزديكى مكه به امام حسين (ع ) پيوستند. يزيد روز عاشورا در جنگ تن به تن به شهادت رسيد ولى دو فرزندش در حمله اول كه دسته جمعى بود به شهادت رسيدند.
65 عامر بن مسلم العبدى
66سالم
عامر از شيعيان بصره بود.
او به همراه غلامش سالم و عده اى از شيعيان بصره به سوى امام حسين (ع ) حركت كرده و خدمت آن حضرت رسيدند.
عامر و سالم در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
67 مسعود بن الحجاج
68 عبدالرحمن بن مسعود
مسعود و پسرش از شيعيان نامى و از شجاعان مشهور بودند.
هر دو با لشكر عمر بن سعد از كوفه خارج شدند ولى پيش از درگيرى ، به سپاه امام حسين (ع ) پيوستند.
مسعود و عبدالرحمن در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
69 عمار بن حسان
او از شيعيان مخلص و دليران صاحب نام بود.
پدرش حسان از ياران على (ع ) بود، كه در جنگ جمل و صفين شركت جست و در جنگ به شهادت رسيد.
عمار از كسانى است كه از مكه همراه با حسين (ع ) بود.
او در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد.
70 قاسط بن زهير
71 كردوس بن زهير
72 مقسط بن زهير
اين سه برادر از ياران على (ع ) بوده و جز پيشتازان در جنگهاى آن حضرت بودند.
پس از شهادت على (ع ) در كنار امام حسن مجتبى (ع ) قرار گرفته و در كوفه اقامت گزيدند.
آنها شبانه خود را در كربلا به امام حسين (ع ) رساندند.
سه برادر در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
73 مجمع بن زياد الجهنى
74 عباد بن مهاجر
75 عقبه بن الصلت
اين سه در منزلگاه جهينه در اطراف مدينه زندگى مى كردند.
زمانى كه حسين (ع ) از كنار اين منزلگاه عبور مى كرد، آنان به حضرت پيوستند.
گرچه بعضى از اطراف حضرت پراكنده شدند، اما آنها در سپاه حضرت باقى ماندند.
آنها در ورز عاشورا به فيض شهادت رسيدند.
76 حر بن يزيد الرياحى
حر در دوران جاهليت و اسلام ، در ميان قومش مورد احترام بود.
هنگامى كه از قصر ابن زياد خارج مى شد تا براى مقابله با امام حسين (ع ) برود، صدايى شنيد كه مى گويد: اى حر، بهشت بر تو مژده باد!برگشت ولى كسى را نديد. به خود گفت : جنگ با حسين و بهشت ؟!
در ابتدا با هزار جنگجو، در ميانه راه جلو كاروان حسين (ع ) را گرفت .
وقتى متوجه شد كه عمر بن سعد پيشنهاد امام حسين (ع ) را نپذيرفته و قصد كشتن آن حضرت را دارد، در حالى كه سپرش را وارونه بود خود را به سپاه امام رسانيد.
حر بر حسين (ع ) سلام كرد و گفت : فدايت شوم ! من !همانم كه جلوى تو را گرفتم ولى پشيمانم ، آيا توبه ام پذيرفته مى شود؟
امام (ع ) فرمود: بلى ، خدا توبه ات را مى پذيرد.
او در روز عاشورا با شجاعتى تمام ، جنگ سختى كرد تا به شهادت رسيد و آن وعده بهشتى را كه شنيده بود، تعبير گشت .
77 الحجاج بن بذر التميمى
78 قعنب بن عمر النمرى
آن دو از مردم بصره بودند.
حجاج حامل نامه مسعود بن عمرو (يكى از اشراف و بزرگان ) را كه در پاسخ به نامه امام حسين (ع ) نوشته بود، تقديم آن حضرت كرد.
حجاج و قعنب همراه حضرت بودند تا در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسيدند. عده اى شهادت حجاج را در جنگ تن به تن در بعد از ظهر عاشورا گفته اند.
79 سعيد بن عبدالله الحنفى
او از بزرگان ، دليران و زاهدان شيعه در كوفه بود.
سعيد نامه هاى مردم كوفه را به امام حسين (ع ) رساند، حضرت جواب آن نامه ها را نيز توسط او به كوفه ارسال نمود.
او از كسانى است كه در مقابل مسلم بن عقيل در كوفه از جا برخاست و گفت : به خدا سوگند آماده يارى حسين و قربانى شدن در راهش شده ام .
در روز عاشورا چون حسين (ع ) نماز ظهر را خواند جنگ سختى در گرفت ، سعيد جلوى امام ايستاد و با صورت و سينه و پهلوهايش به استقبال تيرها مى رفت تا امام اصابت نكند.
هنگاميكه به زمين افتاد، گفت : يا بن رسول الله ! آيا به عهد خود وفا كردم ؟ حضرت فرمود: بلى ، تو در بهشت جلوى من خواهى بود و سپس به شهادت رسيد.
80 سوار بن منعم
او قبل از شروع جنگ ، از كوفه به كاروان امام حسين (ع ) پيوست .
در روز عاشورا و در حمله اول شركت كرد، اما مجروح گرديد و توسط سپاه كوفه اسير گشت . او را نزد عمر بن سعد بردند، ابن سعد خواست او را به قتل برساند ولى خويشان او وساطت نموده او را آزاد كردند.
چون جراحات او شديد بود، شش ماه پس از واقعه كربلا به شهادت رسيد.
81 عمرو بن عبدالله الجندعى
او از كسانى است كه قبل از شروع جنگ ، خود را به كربلا رسانده و به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا در ركاب آن حضرت جنگيد تا نقش زمين گشت ، دشمن يك ضربت كارى بر سرش وارد آورد. قوم و قبيله اش تن مجروح او را از ميدان نبرد خارج كردند.
عمرو كه جراحات سختى برداشته بود تا يك سال پس از واقعه كربلا در بستر بيمارى بود، اما بر اثر همان جراحات به شهادت رسيد.
82 الموقع بن ثمامه
او شبانه همراه با عده اى خود را به كربلا رسانده و به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا در ركاب آن حضرت جنگيد تا نقش زمين گشت ، قوم و قبيله اش او را نجات داده ، به كوفه آوردند و پنهانش نمودند.
ابن زياد از مخفيگاه او مطلع شد تا خواست او را به قتل برساند، عده اى وساطت كردند. لذا دستور داد او را به غل و زنجير بسته به منطقه اى به نام الزاره (عمان فعلى ) تبعيدش كنند.
موقع در اثر جراحات وارده و بعد از يكسال جان به جان آفرين تسليم كرد.
83 سعد بن الحارث
84 نصر بن ابى نيزر
85 الحارث بن نبهان
سعد، نصر و حارث ابتدا از غلامان حضرت على (ع ) و سپس امام حسن مجتبى (ع ) بودند. پس از شهادت آن دو معصوم (ع )، به خدمت امام حسين (ع ) در آمدند.
آنها همراه حضرت از مدينه به مكه و از آنجا به كربلا آمدند.
اين سه غلام در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
86 منجح بن سهم
87 قارب بن عبدالله
منجح غلام امام حسن مجتبى (ع ) بود كه به همراه فرزندان آن حضرت در كربلا حضور داشت .
قارب غلام امام حسين (ع ) و مادرش كنيز آن حضرت بود.
اين دو غلام در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
88 اسلم بن عمرو
او از خدمتگزاران امام حسين (ع ) بود.
وى در روز عاشورا جنگيد تا نقش بر زمين گشت .
حضرت به بالين اسلم آمد، و او را در آغوش گرفت ، و صورت به صورتش گذاشت .
اسلم لبخندى زد و گفت : كيست مثل من ، كه حسين (ع ) صورت به صورتش گذاشته باشد؟ آن گاه روح از بدنش پرواز كرد.
89 سليمان بن رزين
او از خدمتگزاران امام حسين (ع ) بود.
امام حسين (ع ) هنگاميكه در مكه بود نامه هايى را كه به روساى قبائل بصره نوشته بود، به وسيله سليمان فرستاد. اما يكى از آن ها خيانت نموده سليمان را به نزد عبيدالله بن زياد (زمانى كه هنوز به سوى كوفه حركت نكرده بود) برد.
عبيدالله تا نامه حضرت به روساى قبايل را خواند، دستور داد سليمان را گردن بزنند.
او يكى از شهداى نهضت حسينى در بصره است .
90 جون
او غلام ابوذر يار با وفاى پيامبر(ص ) است .
جون هميشه ملازم اهل بيت (ع ) بود، او از مدينه به مكه و تا كربلا همراه حضرت بود.
او در مقابل حسين (ع ) ايستاد و گفت : اى پسر رسول خدا!من در صلح كنار شما باشم و در سختى شما را تنها بگذارم ؟ بوى بدنم بد، جسمم پست و رنگم سياه است . عنايتى بفرما تا بدنم خوشبو، جسمم شريف و رنگم سفيد شود.
جون در روز عاشورا به ميدان جنگ رفته و سپس به شهادت رسيد.
پس از شهادتش امام حسين (ع ) فرمودند: خدايا!رويش را سفيد، بويش را عطرآگين و او را با نيكان محشور فرما.
91 سالم بن عمرو
92 جابر بن الحجاج
سالم غلام بنى المدينه و از شيعيان كوفه بود كه به سپاه امام حسين (ع ) پيوست .
جابر غلام عامر بن نهشل و مردى دلير و جنگجو بود كه در كربلا به محضر حضرت (ع ) رسيد.
اين دو غلام در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
93 عمار بن سلامه الهمدانى
94 نعيم بن العجلان الانصارى
آن دو از ياران على (ع ) بودند و در بعضى از جنگها در ركاب آن حضرت جنگيدند.
عمار از اصحاب رسول خدا (ص ) است و نعيم از شجاعان و شعراى عرب به شمار مى رود.
آن دو كه از حركت امام حسين (ع ) به عراق با خبر شدند، به آن حضرت پيوستند و در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
95 جبله بن على الشيبانى
96 الحباب بن عامر التيمى
آن دو از شجاعان و شيعيان كوفه هستند.
هردو جزو بيعت كنندگان با مسلم بن عقيل بودند. پس از شهادت مسلم آنها از كوفه بيرون آمده و به سپاه حسين (ع ) پيوستند.
جبله و حباب در روز عاشورا مردانه جنگيدند تا به فيض شهادت رسيدند.
97 اميه بن سعد الطائى
98 جندب بن حجير الكندى
آن دو از بزرگان شيعه و از ياران على (ع ) بودند.
اميه و جندب قبل از شروع جنگ خود را به سپاه حسين (ع ) رساندند.
آن دو روز عاشورا و در آغاز جنگ به شهادت رسيدند.
99 يزيد بن مغفل المذحجى
100 عبدالله بن بشر الخثعمى
آن دو از مردان دلير و حاميان حق بودند.
يزيد بن مغفل كه از ياران على (ع ) بود، در مكه به حسين (ع ) پيوست و همراه ايشان به كربلا آمد.
عبدالله كه با سپاه عمر بن سعد از كوفه بيرون آمده بود در فرصت مناسب به ياران حسين (ع ) پيوست .
آن دو روز عاشورا به فيض شهادت رسيدند.
101 زاهر بن عمرو
102 الحارث بن امر القيس
آن دو از قبيله بنى كند هستند.
زاهر كه در شجاعت و محبت اهل بيت (ع ) مشهور بود، در سال 60 هجرى به حج رفت و سپس به سپاه امام حسين (ع ) پيوست .
حارث كه با سپاه عمر بن سعد از كوفه خارج شده بود، در فرصت مناصب به ياران حضرت ملحق گرديد.
هر دو در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
103 عمر بن ضبيعه
104 بكر بن حى
آن دو از قبيله بنى تيم هستند.
عمر بن ضبيعه مردى شجاع بود. او افتخار درك رسول خدا (ص ) را داشته است .
آنها به همراه سپاه عمر بن سعد از كوفه خارج شدند و در موقعيت مناسب به ياران حسين (ع ) پيوستند.
عمرو و بكر در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
105 عبد الا على بن يزيد الكلبى
106 عماره بن صلخب الازدى
آن دو از جنگجويان دلير و از شيعيان كوفه هستند.
آنها با مسلم بن عقيل بيعت كردند و پس از شهادت مسلم و هانى در كوفه دستگير شدند.
ابن زياد دستور داد عبد الا على و عماره را به ميان قبيله شان برده و گردن بزنند.
آن دو از شهداى نهضت حسينى در كوفه هستند.
107 زهير بن سليم
108 قاسم بن حبيب
آن دو از قبيله بنى ازد و از شيعيان كوفه بودند.
زهير و قاسم با سپاه عمر بن سعد از كوفه بيرون آمده و در موقعيت مناسب به ياران حسين (ع ) پيوستند.
آن دو در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسيدند.
109 ضرغامه بن مالك
110 كنانه بن عتيق
آن دو از قبيله بنى تغلب و از شيعيان كوفه بودند.
ضرغامه با مسلم بن عقيل بيعت كرد. او پس از شهادت مسلم ، با سپاه عمر بن سعد از شهر خارج شده و در فرصت مناسب خود را به ياران حسين (ع ) رسانيد. وى پس از نماز ظهر روز عاشورا در جنگ تن به تن به شهادت رسيد.
كنانه از اصحاب رسول خدا (ص ) و از زاهدان و قاريان قرآن بود.
او در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيد.
111 سيف بن مالك
112 ادهم بن اميه
آن دو از قبيله بنى عبد قيس و از شيعيان بصره بودند.
سيف و ادهم همراه با عده اى ديگر از بصره خارج شده و در محلى به نام ابطح در نزديكى مكه به امام حسين (ع ) پيوستند.
ادهم در حمله اول روز عاشورا و سيف بعد از نماز ظهر در جنگ تن به تن به شهادت رسيدند.
113 جو ين بن مالك التيمى
او شيعه علوى بود.
چون به قبيله بنى تيم وارد شده بود لذا همراه آنها به سوى امام حسين (ع ) رفت تا با او بجنگد.
وقتى پيشنهادات حسين (ع ) از جانب عمر بن سعد در شد، جوين به همراه عده اى شبانه به ياران حضرت پيوستند.
او در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد.
114 زياد ابو عمره
115 حبشى بن قيس
آن دو از قبيله بنى همدان هستند.
زياد محضر پيامبر (ص ) را درك كرده است . او مردى شب زنده دار و پرهيز كار بود.
سلمه جد حبشى از اصحاب رسول خدا بوده است .
مؤ لف :حجت الاسلام محمد باقر روشندل
پيشگفتار
با فرارسيدن ماه محرم ، جا دارد از فداكارى هاى سيدالشهدا عليه السلام و قربانى هايى كه در راه نهضت او بويژه در عاشوراى محرم 61 هجرى پيش آمد بهره بردارى بشود تا چراغى فرا راه بشريت بالعموم و ملت مسلمان ايران بالخصوص باشد، و به ما بياموزد تا از دين خود محافظت نموده و در برابر جريانها و افكار انحرافى ايستادگى كرده و ثابت قدم باشيم آنچنان كه حسين بن على عليه السلام و اصحاب برگزيده اش بخاطر دين و مقدساتشان در مقابل ارتش سهمگين يزيد بن معاويه ثابت قدم ايستادند.
مجموعه اى كه در معرض ديد شماست ، ويژه نامه اى است كه توسط معاونت فرهنگى سازمان عقيدتى سياسى و به منظور معرفى شهداى نهضت خونينن حسينى به چاپ رسيده است . از متن كتاب نيز تعداد 10 سوال تهيه كه شرايط شركت در مسابقه مى توانند طبق شرايط مذكور پاسخنامه را تكميل و ارسال نمايند. ضمنا كتيبه هاى شهدا در 81 قطعه و با ابعاد 35*50 به صورت تمام رنگى جهت نصب درحسينيه ها، مساجد و مكانهاى عمومى توسط سازمان عقيدتى سياسى ارتش چاپ شده است . علاقه مندان به دريافت آنها به دريافت آنها به اطلاعيه پشت جلد همين كتابچه رجوع نمايند.
قبل از مطالعه اشاره به نكات زير ضرورى است .
1 گرچه بعضى عدد شهداى كربلا را منحصر در 72 تن مى دانند (البته اين عدد، افراد شاخص و نام آور را تشكيل مى دهند) اما محققان بيش از اين عدد را ذكر نكرده اند.
2 عدد 115 تن از تحقيق مرحوم سماوى (ره ) در كتاب معروف ابصار العين فى انصار الحسين (ترجمه عقيقى بخشايشى ) استفاده گرديده است .
3 بعضى ديگر از منابع و ماخذ استفاده شده :
الف وقعه الطف لابى مخنف
(تحقيق : از محمد هادى يوسفى )
ب - قصه كربلا (تحقيق از: على نظرى منفرد)
ج فرهنگنامه عاشورا (تحقيق از جواد محدثى )
د چهره حقيقى قيام حسينى ...
( تحقيق از عبدالكريم قزوينى )
معاونت فرهنگى سازمانى عقيدتى سياسى
1- حسين بن على (ع )
پدرش : اميرالمومنين على عليه السلام و مادرش : فاطمه زهرا (س ) و كنيه او: ابو عبدالله .
رسول خدا (ص ) درباره وى مى فرمايد:
حسين منى و انا من حسين (حسين از من است و من از حسين )
از صفات برجسته آن حضرت : علم ، بخشش ، بزرگوارى ، فصاحت ، شجاعت ،تواضع ، حلم و...
با مرگ معاويه در سال 60، سيدالشهدا كه فساد و بى لياقتى يزيد را مى دانست از بيعت با او امتناع كرد.
حسين عليه السلام براى نجات اسلام از سلطه يزيد كه به محو دين مى انجاميد،راه جهاد و شهادت را پيش گرفت .
آن حضرت از مدينه به مكه هجرت كرده و پس از رسيدن نامه هاى كوفيان به دعوت از امام ، به سوى عراق حركت مى كند.
پيمان شكنى كوفيان و شهادت نماينده حضرت (مسلم بن عقيل ) باعث مى گردد كه سپاه حضرت در كربلا به محاصره سپاه كوفه در آيد.
حسين عليه السلام در روز عاشورا پس از به شهادت رسيدن يارانش و جوانان بنى هاشم ، يكه و تنها به دشمن حمله ور گرديد تا به شهادت رسيد.
سن 57 سال
2 عباس بن على (ع )
پدرش : اميرالمومنين (ع ) و مادرش : فاطمه ام البنين ، كنيه او ابوالفضل
قامتى رشيد و شجاعتى كم نظير و بينش اعتقادى و علمى و فقهى روشنى داشت .
به خاطر سيماى جذابش او را ((قمر بنى هاشم )) مى خواندند.
امان نامه اى را كه شمر براى او از عمر بن سعد گرفته بود، رد كرد.
علمدار (پرچمدار) كربلا و مظهر ايثار و فداكارى بود.
به خاطر آوردن آب به خيمه ها سقا لقب يافت .
امام سجاد فرمود : تا اينكه دو دست عباس قطع شد، خداوند به او همانند جعفر طيار دو بال عطا فرمود كه در بهشت با فرشتگان پرواز كند.
سن :34 سال
محل دفن : كنار نهر علقمه
3 على بن الحسين عليه السلام
پدرش امام حسين عليه السلام ، و مادرش ليلى دختر ابى مره مى باشد
كنيه او ابوالحسن و به على اكبر معروف است .
در گفتار، اخلاق و اندام ظاهرى ، شبيه ترين مردم به رسول خدا (ص ) بود.
نخستين شهيد از بنى هاشم در روز عاشورا بود كه جسد مباركش مورد كينه دشمن قرار گرفته و قطعه قطعه گرديد.
نزديك ترين شهيدى است كه در كنار امام حسين عليه السلام دفن شده است
سن او را از 18 تا 27 سال ، مختلف نقل كرده اند.
4- مسلم بن عقيل
پدرش عقيل (برادر على ع و مادرش عليه مى باشد.پسر عموى امام حسين (ع ) و نماينده او به كوفه براى بررسى اوضاع و بيعت گرفتن از مردم بود.
در ابتداى ورود به شهر كوفه ، حدود 18000 تن با او بيعت كردند.
با ورود عبيدالله بن زياد به كوفه و تهديد نمودن بزرگان و اشراف ، مردم از گرداگرد مسلم متفرق شدند.
مسلم چنان يكه و تنها گشت كه يك نفر را هم در كنار خويش نيافت .
شب ميهمان طوعه بود. ولى فردايش كه منزل را در محاصره ماموران يافت ، خارج گرديد و پس از ساعتى جنگ دلاورانه ، دستگير و او را به دارالاماره آوردند.
مسلم بن عقيل را در روز 9 ذى الحجه به شهادت رسانده و بدن مطهر او را از بالاى دارالاماره به زير افكندند.
محل دفن مسلم در كنار مسجد كوفه است .
سن او 34 سال .
5 عبدالله بن الحسين (ع )
پدرش امام حسين (ع )، مادرش رباب دختر امرءالقيس مى باشد.
او كه به (على اصغر) مشهور است ، كودكى شير خوار بيش نبود.
وى در حاليكه در بغل پدر بود، تيرى به گلويش اصابت كرد و به شهادت رسيد.
امام حسين (ع ) دستش را از خون او پر كرده و بطرف آسمان پاشيد و قطره اى از خون به زمين بازنگشت .
حضرت با غلاف شمشير نزديك خيمه گودال كوچكى حفر كرد و او را به خاك سپرد.
6- عبدالله بن على (ع )
پدرش ، على عليه السلام و مادرش ، فاطمه ام البنين مى باشد .
به توصيه و تشويق برادرش حضرت عباس به ميدان كارزار شتافت .
اولين فرزند ام البنين است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد .
سن او 25 سال بود .
7 عثمان بن على (ع )
پدرش ، اميرالمومنين (ع ) و مادرش ، فاطمه ام البنين مى باشد.
بخاطر علاقه شديدى كه على (ع ) به عثمان ابن مظعون (يكى از اصحاب رسول خدا) داشت نام فرزندش را عثمان گذاشت .
او به سفارش حضرت عباس ، پس از شهادت برادرش عبدالله به ميدان كارزار شتافت .
دومين فرزند ام البنين است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد.
سن او 23 سال بود.
8- جعفر بن على
پدرش ، على (عليه السلام )
و مادرش ، فاطمه ام البنين مى باشد.
على (ع ) به واسطه علاقه و محبتى كه به برادرش (جعفر طيار) داشت ، نام فرزندش را (جعفر) نهاد.
امام حسين (ع ) به وى فرمود: به كارزار بشتاب تا تو را مانند دو برادرم (عبدالله و عثمان ) شهيد ببينم .
سومين فرزند ام البنين است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد.
سن او 21 سال بود.
9- ابوبكر بن على (ع )
پدرش ، على (ع ) و مادرش ، ليلى دختر مسعود بن خالد مى باشد.
او را محمد اصغر و يا عبدالله مى خواندند.
او در روز عاشورا پس از كارزار با دشمن ، به محاصره آنها در آمده و به شهادت رسيد.
نوشته اند: جسد بى جان او را در آبراه خشكى در كربلا يافتند
10- قاسم بن الحسن (ع )
پدرش ، امام حسن مجتبى (ع ) و مادرش (رمله ) مى باشد.
صورتش چون پاره ماه مى درخشيد.
بدليل كمى سن قاسم ، امام حسين (ع ) ابتدا اجازه ميدان رفتن را به او نداد، ولى قاسم پيوسته تقاضاى خود را تكرار كرد تا اجازه گرفت .
پس از كارزار با دشمن ، بر اثر ضربت شمشير نقش بر زمين گشت و عمويش حسين (ع ) را صدا زد.
حضرت خود را بر بالين قاسم رساند و فرمود: چقدر بر عموى سخت است كه او را بخوانى و از دست او كارى بر نيايد.
سن او 13 سال بود.
11 ابوبكر بن الحسن (ع )
پدرش ، امام حسن مجتبى (ع ) و مادرش ، كنيز آن حضرت بود.
او از مدينه همراه امام حسين (ع ) به كربلا آمد.
او در روز عاشورا پس از شهادت برادرش قاسم ، به ميدان كارزار رفته و جنگيد تا به شهادت رسيد.
12 عبدالله بن الحسن (ع )
پدرش ، امام حسن مجتبى (ع ) و مادرش ، دختر شليل بن عبدالله مى باشد.
در كربلا نوجوانى بود كه به سن بلوغ نرسيده بود.
چون عمويش حسين (ع ) را زخمى و بى ياور ديد، خود را به آن حضرت رسانيد و گفت : به خدا سوگند از عمويم جدا نمى شوم .
ناگهان شمشيرى به طرف حسين (ع ) روانه شد، عبدالله دستش را سپر كرد.
شمشير دست او را قطع كرده و به پوست آويزان نمود.
گفته شده در حاليكه حضرت او را در آغوش گرفته بود، حرمله با تيرى او را به شهادت رساند.
سن او 11 سال بود.
13 عون بن عبدالله
پدرش ، عبدالله (فرزند جعفر طيار) و مادرش حضرت زينب (س ) دختر على (ع ) مى باشد.
عون در اوائل راه مكه به كربلا، در وادى عقيق به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا به ميدان نبرد تاخت و شمشير زد تا به درجه شهادت رسيد.
مى نويسند: تا خبر شهادت او به پدرش عبدالله رسيد، گفت : به خدا قسم ، شهادت پسرم در ركاب حسين (ع ) مصيبت مرا آسان مى كند...
14 محمد بن عبدالله
پدرش ، عبدالله (فرزند جعفر طيار) و مادرش خوصاء مى باشد.
او همراه با برادرش عون در راه مكه به كربلا در وادى عقيق به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا قبل از برادرش عون به ميدان رفت و به شهادت رسيد.
نوشته اند: تا خبر شهادت او به پدرش عبدالله رسيد گفت : اگرچه من توفيق يارى حسين را نيافتم ، ولى با تقديم پسرانم او را يارى كردم .
15 عبدالله بن مسلم
پدرش ، مسلم بن عقيل و مادرش ، رقيه دختر حضرت على (ع ) مى باشد.
وى (در ميدان جنگ ) در سه مرحله با دشمن كارزار نمود
دشمن به سوى او تيرى رها كرد و عبدالله دستش را روى صورت گذاشت تا از اصابت تير جلوگيرى كند. تير دستش را به پيشانى دوخت . تيرى ديگر، قلب او را نشانه رفت و اينگونه در روز عاشورا به شهادت رسيد.
سن : 14 سال .
16 محمد بن مسلم
پدرش ، مسلم بن عقيل و مادرش از كنيزان بود.
امام حسين (ع ) فرياد زد: اى عموزاده ها براى نيل به شهادت شكيبا و صبور باشيد.
او در روز عاشورا پس از شهادت برادرش عبدالله در حمله دسته جمعى فرزندان ابيطالب به دشمن شركت كرده ، سپس به شهادت رسيد.
سن : 13 سال .
17 محمد بن ابى سعيد
پدرش ، ابوسعيد (فرزند عقيل ) و مادرش از كنيزان بود.
وى در روز عاشورا وقتى امام حسين (ع ) در قتلگاه افتاده بود، وحشت زده و هراسان از خيمه بيرون آمد.
در حالى كه دستش عمود خيمه اى گرفته بود و به راست و چپ نگاه مى كرد، ناگه دشمن به سرعت خود را به محمد رسانيد و با شمشير او را قطعه قطعه كرد.
او هنگام شهادت كودكى 7 ساله بود.
18 عبدالرحمن بن عقيل
پدرش ، عقيل برادر على (ع ) و مادرش از كنيزان ميباشد.
وى عموزاده امام حسين (ع ) است .
امام حسين (ع ) فرياد زد: اى عموزادگان من ! صبر ومقاومت پيشه سازيد...
كه بعد از اين هرگز سختى و مصيبتى نخواهيد ديد.
وى در روز عاشورا در حمله دسته جمعى فرزندان ابيطالب به ، دشمن شركت كرده و در آن حمله به شهادت رسيد.
19 جعفر بن عقيل
پدرش ، عقيل برادر على (ع ) و مادرش ، خوصاء دختر عمرو مى باشد.
وى عموزاده امام حسين (ع ) است .
برخى گفته اند: مادرش در واقعه كربلا حضور داشته است .
جعفر در روز عاشورا به ميدان جنگ شتافت و در حالى كه مادرش جلوى خيمه ايستاده بود و او را نظاره مى كرد، به شهادت رسيد.
20 عبدالله بن بقطر (يقطر)
چون مادرش از امام حسين (ع ) در كودكى نگه دارى كرده ، او را برادر رضاعى امام حسين (ع ) مى خوانند.
او صحابى مى باشد (يعنى رسول خدا (ص ) را درك كرده است )
او فرستاده امام حسين (ع ) است به سوى مسلم بن عقيل كه در كوفه بود.
پس از دستگيرى عبدالله ، او را بالاى قصر دارالاماره مى برند تا در برابر مردم ، حسين (ع ) و پدرش را لعنت كند! ولى او بعكس ، مردم را به يارى حسين (ع ) فرا مى خواند.
او را از بالاى قصر به پايين انداختند، هنوز رمقى داشت كه سرش را از بدن جدا كردند.
عبدالله از شهداى نهضت حسينى در كوفه است .
21 انس بن الحارث الاسدى
از اصحاب رسول خدا (ص ) است ، ودر جنگهاى بدر و حنين در خدمت پيامبر بوده است .
پير مردى سالخورده و از شيعيان كوفه است .
از پيامبر نقل مى كند كه فرمود: اين فرزندم ( حسين ) در سرزمينى از عراق ( كربلا ) شهيد خواهد شد، هركس در آنجا باشد بايد او را يارى كند.
وى شبانه به لشكر حسين (ع ) پيوست و در روز عاشورا به شهادت رسيد.
22 حبيب بن مظاهر
از اصحاب رسول خدا (ص ) است . فقيهى بزرگوار و از خواص ياران امام على (ع ) بود و در تمام جنگها در خدمت آن حضرت شمشير زده است .
حبيب در شهر كوفه از مردم براى امام حسين (ع ) بيعت مى گرفت .
پس از شهادت مسلم بن عقيل در كوفه ، مخفيانه خود را به لشكر ابى عبدالله (ع ) رساند.
فرمانده جناح چپ سپاه امام حسين (ع ) در كربلا بود.
وى در روز عاشورا عده اى از دشمن را كشت و سپس او را به شهادت رسانده سر مباركش به گردن اسبى آويختند و در ميان لشكر گرداندند.
سن او بيش از 70 سال بود.
23 مسلم بن عوسجه
از اصحاب رسول خدا (ص ) مى باشد.
پير مردى عابد و زاهد و شجاعت او در فتوحات اسلامى زبانزد بوده است .
او در كوفه مسئوليت جمع آورى اموال و خريد سلاح و گرفتن بيعت براى امام حسين (ع ) را بر عهده داشت .
او پس از شهادت مسلم بن عقيل متوارى شد و سپس با خانواده اش به كاروان حسين (ع ) پيوست .
مسلم در روز عاشورا به دشمن حمله ور شد و سپس با ضربتى نقش بر زمين گشت ، هنوز رمقى داشت كه امام حسين (ع ) بر بالين او آمد و فرمود: اى مسلم بن عوسجه ! خدا تو را رحمت كند.
سن او بيش از 60 سال بود.
24 قيس بن مسهر
مردى شريف و شجاع و از مخلصين در محبت اهل بيت (ع ) است .
او نامه مسلم را كه حاوى خبر بيعت كوفيان بود به مكه برد و تسليم امام حسين (ع ) كرد. حضرت نامه اى كه در آن خبر حركت خويش به سوى كوفه بود را توسط او براى كوفيان فرستاد.
او را در ميانه راه دستگير و به نزد ابن زياد بردند و از او خواستند كه بالاى منبر رفته و حسين را دشنام دهد. او در بالاى منبر گفت : اى مردم ! حسين بن على بهترين خلق خداست پس دعوت او را اجابت كنيد، و بر عبيدالله و پدرش لعنت فرستاد.
قيس را از بالاى دارالاماره كوفه به زمين پرتاپ كرده به شهادت رساندند.
25 عمرو بن خالد الاسدى
26 سعد
عمرو از بزرگان كوفه و شيعيان با اخلاص بود.
و پس از خيانت مردم كوفه و تنها گذاشتن مسلم بن عقيل ، مخفى گشت .
وى پس از به شهادت رسيدن قيس بن مسهر به همراه غلامش سعد از كوفه خارج شده و به سپاه امام حسين (ع ) پيوستند.
عمرو و سعد به همراه عده اى در روز عاشورا در اول جنگ به دشمن حمله كرده و به شهادت رسيدند.
وقتى خبر شهادت آنها به امام حسين (ع ) رسيد، آن حضرت به طور مكرر براى آنان رحمت مى فرستاد.
27 ابو ثمامه عمرو الصائدى
او از چهره هاى سرشناس شيعه در كوفه بود.
از اصحاب على (ع ) و در جنگها در ركاب آن حضرت بود. از طرف مسلم بن عقيل مسئوليت جمع آورى كمكهاى مالى و خريد اسلحه را داشت .
پس از خيانت مردم كوفه ، به لشكر حسين (ع ) پيوست .
وى در روز عاشورا نزد حضرت آمده و گفت : ... دوست دارم در حالى با خدا ملاقات كنم كه نماز ظهر امروز را كه وقتش نزديك شده خوانده باشم .
حسين (ع ) در جوابش فرمود: نماز را به ياد آوردى ، خدا تو را از نماز گزاران قرار دهد.
ابو ثمامه پس از خواندن نماز ظهر به امامت حضرت ، به ميدان كارزار رفته و به شهادت رسيد.
28 برير بن حضير(خضير)
شخصى عابد و زاهد و از اساتيد قرآن بود.
از اصحاب على (ع ) بود و از اشراف كوفه به شمار مى رفت .
وى از كوفه به مكه رفته و به امام حسين (ع ) پيوست و همراه حضرت به كربلا آمد.
در روز عاشورا با دشمن چنين سخن گفت : ... اين آب فرات است و حيوانات صحرا از آن استفاده مى كنند ولى پسر رسول خدا از آن محروم باشد، آيا پاداش خدمات محمد (ص ) اين است ؟
روز عاشورا با دشمن به كارزار پرداخت تا به شهادت رسيد.
29 عابس بن ابى شبيب
از رجال برجسته شيعه ، عابد و شب زنده دار و سخنورى توانا بود.
او از قبيله بنى شاكر است . (اين قبيله از مخلصين در محبت على (ع ) بودند و آن حضرت در جنگ صفين درباره آنها فرمود: اگر تعدادشان به هزار نفر مى رسيد، خداوند به شايستگى عبادت مى شد.
او در روز عاشورا به حسين (ع ) گفت : اى حسين ! مطمئن باش ، به خدا در روى زمين كسى نزد من محبوب تر و عزيزتر از تو وجود ندارد.
از دلير مردان عرب بود و كسى ياراى جنگ تن به تن با او را نداشت ، لذا روز عاشورا از هر طرف به سوى او سنگ پرتاب كردند و او نيز سپر و نيزه را كنار گذاشت و با شمشير به جنگ دشمن رفت . او را محاصره كرده و به شهادت رساندند.
30 شوذب بن عبدالله
او از بزرگان شيعه و از جنگجويان انگشت شمار بود.
حافظ و حامل حديث از على (ع ) بود و مردم شيعه براى اخذ حديث به وى مى رسيدند.
وى همراه مولايش عابس از مكه تا كربلا با سپاه حسين (ع ) بود.
(از او سئوال كردند كه چه خواهى كرد؟) گفت : در كنار پسر دختر رسول خدا مى جنگم تا كشته شوم .
وى در روز عاشورا به ميدان جنگ رفته و به شهادت رسيد.
31 حنظله بن اسعد
او از شخصيتهاى شيعه ، شجاع ، فصيح و قارى قرآن بود.
حنظله موقع ورود امام حسين (ع ) به كربلا خدمت آن حضرت رسيد.
به لشكر ابن سعد گفت : اى مردم !... دست به قتل حسين (ع ) نزنيد كه مستحق عذاب الهى خواهيد شد.
حنظله روى به حضرت كرد و گفت : درود بر تو اى حسين ...
خداوند شناسايى برقرار كند ميان ما و شما در بهشتش . وى در روز عاشورا با شمشير آخته به دشمن حمله كرد و پس از مبارزه اى شجاعانه به درجه شهادت رسيد.
32 عبدالرحمن الارحبى
او مردى بزرگوار، شجاع و دلاور بود.
وى به همراه قيس ، نامه هاى مردم كوفه را در مكه به خدمت حسين (ع ) رسانيد.
حسين (ع ) او را با مسلم بن عقيل به سوى كوفه فرستاد، ولى دوباره به خدمت آن حضرت بازگشت و تا كربلا همراه سپاه ايشان بود.
وى در روز عاشورا وقتى وضع را سخت ديد اجازه ميدان گرفت و جنگيد تا به شهادت رسيد.
33 سيف بن الحارث الهمدانى
34 مالك بن عبدالله الهمدانى
35 شبيب
سيف و مالك پسر عموى يكديگر بوده و به همراه غلامشان شبيب به سپاه حسين (ع ) پيوستند.
روز عاشورا آن دو در حالى كه مى گريستند به خدمت حضرت رسيدند. امام (ع ) فرمود: چرا گريه مى كنيد؟ آن دو گفتند: فدايت شويم ، براى خودمان گريه نمى كنيم ولى براى شما گريه مى كنيم كه در محاصره دشمن قرار گرفته ايد و ما بيش از جانمان چيزى نداريم تا با آن از تو حمايت كنيم . حضرت به آنها فرمود: خداوند از بابت علاقه و همدرديتان با من به شما پاداش دهد.
آن دو در حاليكه يكديگر را حمايت مى كردند به جنگ دشمن رفته و به شهادت رسيدند.
36 هانى بن عروه
او از اصحاب رسول خدا (ص ) و رئيس قبيله مذحج بود.
وى و پدرش از خواص ياران على (ع ) بشمار مى رفتند و در جنگ جمل ، صفين و نهروان ملازم ركاب آن حضرت بودند. منزل هانى در كوفه مخفى گاه مسلم بن عقيل گشته بود.
ماموران دستگيرش كردند و به دارالاماره بردند. ابن زياد با عصايى كه داشت چنان به صورت هانى زد كه بينى او شكسته و خون از محاسنش فرو ريخت و لباسهايش خون آلود گشت .
به دستور عبيدالله او را به بازار برده و در مقابل چشم مردم گردن زدند.
وى از شهداى نهضت حسينى در كوفه است .
سن او بيش از 80 سال بود.
37 جناده بن الحارث المذحجى
38 واضح
جناده از بزرگان مشهور شيعه و از ياران على (ع ) بود.
او با مسلم بن عقيل در شهر كوفه بيعت كرد، ولى چون عهد شكنى مردم را ديد، همراه با غلام پدرش واضح تركى و جماعتى ديگر به سوى حسين (ع ) حركت كردند.
در روز عاشورا جناده و همراهانش به محاصره دشمن در آمدند، گرچه حضرت عباس آنها را نجات داد ولى حاضر نشدند كه سالم برگردند، لذا جنگيدند و يكجا به شهادت رسيدند.
هنگامى كه واضح هنگام جنگ با دشمن به زمين افتاد، حسين (ع ) بسوى او شتافت و صورت به صورت او گذاشت . واضح در حالى كه به اين رفتار امام مباهات مى كرد به شهادت رسيد.
39 مجمع بن عبدالله
40 عائذ بن مجمع
پدر مجمع از اصحاب رسول خدا (ص ) بوده و خودش از ياران على (ع ) است .
مجمع و پسرش عائذ همراه با تعدادى از كوفه خارج و به امام حسين (ع ) پيوستند.
امام حسين (ع ) از آنها درباره مردم كوفه پرسيد: آنها گفتند: بزرگان كوفه رشوه هاى كلانى گرفته و دوستدار حكومت شده اند، اما بقيه مردم دلهايشان به شما گرايش دارد، ولى فردا شمشيرهايشان بر عليه شما خواهد بود.
اين پدر و پسر در روز عاشورا با هم به شهادت رسيدند.
41 نافع بن هلال
او مردى بزرگوار و شجاع و قارى قرآن و نويسنده حديث بود.
وى از ياران على (ع ) بوده و در جنگهاى جمل ، صفين و نهروان حضور داشت .
نافع در خطاب به حسين (ع ) گفت : ... به خدا سوگند از حكم خدا باكى ندارم و ملاقات با خدا براى ما ناپسند نيست ، زيرا ما با نيت و بصيرت خودمان دوستدار تو را دوست ، و دشمنت را دشمن مى داريم . او در روز عاشورا نامش را بر روى تيرهاى مسمومش نوشته و به سوى دشمن پرتاب نمود. وقتى تيرهايش تمام شد، با شمشير به دشمن حمله كرد.
دشمن اطراف نافع را گرفته با پرتاب سنگ بازوان او را شكسته و اسيرش كردند و به نزد ابن سعد آوردند، سپس شمر با ضربتى او را به شهادت رساند.
42 الحجاج بن مسروق
او از ياران على (ع ) و از شيعيان كوفه است .
وى از كوفه خود را به امام حسين (ع ) در مكه رساند و همراه امام به كربلا آمد. موذن سيدالشهدا بود و در پنج وقت ، اذان مى گفت .
در روز عاشورا به ميدان رفت و در حالى كه غرقه در خون بود، برگشت . حضرت فرمود: من هم پشت سر تو به ملاقات جد و پدرم نايل خواهم شد.سپس حجاج دوباره به ميدان رفت و جنگيد تا به شهادت رسيد.
43 عمرو بن قرظه
پدرش قرظه از اصحاب رسول خدا (ص ) و از ياران على (ع ) بود.
عمرو قبل از شروع جنگ در كربلا، به امام حسين (ع ) پيوست .
در روز عاشورا به ميدان رفت و جنگيد، ولى به سوى حسين (ع ) برگشت تا آن حضرت را از دشمن محافظت كند.
او خود را سپر حضرت كرده و تيرها به صورت و سينه اش بر خورد مى كرد تا آسيبى به امام حسين (ع ) نرسد.
در حالى كه بدنش پر از جراحت شده بود، رو به حضرت كرد و گفت : يا بن رسول الله ! آيا به عهد خود وفا كردم ؟ حضرت فرمود: در بهشت جلوى من خواهى بود و سلام مرا به رسول خدا برسان . در همين لحظه عمرو به زمين افتاد و به شهادت رسيد.
44 عبدالرحمن بن عبد ربه
او از اصحاب رسول خدا (ص ) و از ياران با اخلاص على (ع ) بود.
وى از كسانى است كه به حادثه غدير خم گواهى داد و گفت : از رسول خدا (ص ) كه فرمود: آگاه باشيد همانا خداى عز و جل ولى من است و من ولى مومنين ، پس هركس من مولاى او هستم ، على مولاى اوست .
على (ع ) قرآن را به او تعليم داد و او را تربيت كرد. او همراه امام حسين از مكه به كربلا آمد.
در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيد.
45 جناده بن كعب
46 عمرو بن جناده
عمرو همراه پدرش جناده و مادرش ، از مكه با سپاه امام حسين (ع ) بودند.
جناده و در روز عاشورا، در حمله اول به شهادت رسيد.
عمرو كه نوجوانى بيش نبود، در روز عاشورا پس از شهادت پدر نزد حسين (ع ) آمد و گفت : به دستور مادرم آمده ام ، لذا امام (ع ) اجازه رفتن به ميدان جنگ را به او داد.
دشمن پس از شهادتش ، سر او را از تن جدا كرده و به سوى حسين (ع ) پرتاب كرد.
مادر سر فرزند را برداشت و به سر يكى از سپاهيان ابن سعد زد و او را به هلاكت رساند.
47 سعد بن الحارث الانصارى
48 ابوالحتوف بن الحارث
اين دو برادر (قبل از واقعه كربلا) در گروه محكمه (خوارج ) بودند.
آنها همراه با عمر بن سعد براى جنگ با حسين (ع ) از كوفه خارج شدند.
در روز عاشورا چون صداى استغاثه امام بلند شد كه مى فرمود: آيا كسى نيست كه به ما كمك كند؟ اين دو برادر، از سپاه ابن سعد خارج شده و به كمك حسين (ع ) شتافتند و با سپاهيان كوفه جنگيدند تا به شهادت رسيدند.
49 زهير بن القين
او از شخصيتهاى برجسته كوفه بود.
وى نخست از طرفداران عثمان بود. اما در بازگشت از زيارت خانه خدا، در ميانه راه به كاروان حسين (ع ) برخورد نمود و با عنايت الهى از ياران آن حضرت گشت .
وى با همسرش با كاروان حسين (ع ) به كربلا آمد.
در شب عاشورا از جا برخواست و گفت : به خدا سوگند اگر هزار بار كشته شوم و زنده گردم هرگز از يارى حسين (ع ) و جوانانش دست بر نخواهم داشت .
او فرمانده جناح راست سپاه حسين (ع ) بود.
وى در روز عاشورا پس از اقامه نماز با امام حسين (ع )، به ميدان نبرد رفته و به شهادت رسيد.
50 سلمان بن مضارب
او پسر عموى زهير بن القين بود.
سلمان همراه با زهير در سال 60 هجرى به حج مشرف شده بود. در بازگشت ، در ميانه راه با هدايت يافتن زهير او نيز جزو ياران حسين (ع ) گشت .
در روز عاشورا سلمان همراه چند نفر ديگر بعد از اداى نماز ظهر با امام حسين (ع )، به ميدان نبرد رفته و سپس به شهادت رسيدند.
51 سويد بن عمرو الخثعمى
مردى شريف و كثيرالصلوه و دلير و صاحب تجربه در جنگها بود.
او يكى از دو نفرى است كه تا لحظات آخر در كنار امام حسين (ع ) بود.
سويد در روز عاشورا قدم پيش گذاشت و جنگيد تا بدنش پر از جراحت شد و از اسب نقش زمين گشت و به رو افتاد، لذا دشمن گمان كرد كه او كشته شده است .
او كه زخمى بود، چون شنيد كوفيان شادى كنان مى گويند: حسين كشته شد با همان تن مجروحش از جا بر خاست و با خنجرى كه داشت ، به جنگ پرداخت تا به شهادت رسيد.
چون شهادتش پس از شهادت امام (ع ) بود، او را آخرين كشته ميدان كربلا گفته اند.
52 ابوالشعثا الكندى
نام او يزيد بن زياد مى باشد و مردى شريف ، دلير و جسور و تير اندازى ماهر بود.
وى پيش از ملاقات حسين (ع ) با حر، از كوفه به سوى آن حضرت رفت .
ابوالشعثا در روز عاشورا سواره مى جنگيد، چون اسبش پى شد، روى زانو در محضر امام (ع ) نشست و تيرهاى فراوانى به طرف دشمن پرتاب كرد و جمعى از آنان را به هلاكت رساند.
امام حسين (ع ) براى وى چنين دعا مى كرد: خدايا! خدايا تيرش را به هدف برسان و بهشت را پاداش او قرار ده .
چون تيرهايش تمام شد، از جا برخاست و با شمشير جنگيد تا به شهادت رسيد.
53 بشير بن عمروالحضرمى
او از تابعين بود (از كسانى كه اصحاب رسول خدا را درك كرده اند)
دلاورى فرزندان او در جنگها معروف است .
قبل از شروع جنگ به امام حسين (ع ) پيوست .
در روز عاشورا در حالى كه مشغول جنگيدن بود به او گفته شد كه : فرزندت در مرز رى اسير گشته است .
امام حسين (ع ) به او فرمود: خدا رحمتت كند، من بيعتم را از تو برداشتم ، برو و در آزادى پسرت كوشش كن . بشير گفت : درندگان مرا پاره پاره كنند اگر از تو جدا شوم .
او در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد.
54 عبدالله بن عروه (عزره )
55 عبدالرحمن بن عروه (عزره )
اين دو برادر از اشراف و دليران كوفه بودند.
جدشان از ياران على (ع ) بوده و در جنگهاى آن حضرت شركت داشت .
عبدالله و عبدالرحمن در كربلا به خدمت امام حسين (ع ) رسيدند.
آنها در روز عاشورا به نزد حضرت آمده و سلام كردند و گفتند: دوست داريم كه در برابرت مبارزه كرده و از حريم تو دفاع كنيم . حضرت به آنها فرمود: آفرين باد بر شما!
اين دو برادر در حاليكه نزديك امام بودند با دشمن جنگيده تا به شهادت رسيدند.
56 عبدالله بن عمير الكلبى
57 ام وهب النمريه
او مردى دلاور و از مسيحيان كوفه بود كه با ديدن كثرت لشكريان كوفه براى قتل امام حسين (ع ) مسلمان شد.
وى شب هنگام همراه با همسرش ام وهب به سوى كربلا حركت كرده و به خدمت امام حسين (ع ) رسيدند.
عبدالله در روز عاشورا به ميدان جنگ شتافت در حالى كه جراحاتى بر بدنش وارد شده بود، همسرش ام وهب به ميدان آمده و به او گفت : پدر و مادرم به فدايت ، در برابر فرزند رسول خدا با دشمن مبارزه كن .
پس از شهادتش ، ام وهب بر بالين او نشست و گفت : بهشت تو را گوارا باد! از خدا مى خواهم كه مرا همراه تو در بهشت قرار دهد.
در اين هنگام ، دشمن عمودى آهنين را بر سر ام وهب فرود آورد و در كنار شوهر شهيدش جان سپرد.
58 مسلم بن كثير
59 رافع بن عبدالله
مسلم از تابعين (كسانى كه ياران پيامبر را درك كرده اند مى باشد.
او از ياران على (ع ) بوده و در يكى از جنگهاى آن حضرت پايش آسيب ديده و معلول گرديد.
او به همراه غلامش رافع از كوفه خارج شدند و نزديك فرود آمدن امام حسين (ع ) به كربلا، به آن حضرت پيوستند.
مسلم در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد، اما غلامش رافع بعد از نماز ظهر و در برابر حضرت (ع ) به شهادت رسيد.
60 النعمان بن عمرو الازدى
61 الجلاس (الحلاس ) بن عمرو
اين دو برادر از مردم كوفه و از اصحاب على (ع ) بودند و جلاس در كوفه جز نظاميان آن حضرت بود.
آنها با سپاه عمر بن سعد از كوفه خارج شدند. چون ابن سعد شروط و پيشنهادات امام حسين (ع ) را نپذيرفت ، آن دو به لشكر حضرت پيوستند.
نعمان و جلاس در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
62 يزيد بن ثبيط
63 عبدالله بن يزيد
64 عبيدالله بن يزيد
يزيد از شيعيان بصره و در ميان قومش شريف و بزرگوار بود.
او با دو تن از فرزندانش عبدالله و عبيدالله و عده اى ديگر از بصره بيرون آمده و در محلى به نام (ابطح ) در نزديكى مكه به امام حسين (ع ) پيوستند. يزيد روز عاشورا در جنگ تن به تن به شهادت رسيد ولى دو فرزندش در حمله اول كه دسته جمعى بود به شهادت رسيدند.
65 عامر بن مسلم العبدى
66سالم
عامر از شيعيان بصره بود.
او به همراه غلامش سالم و عده اى از شيعيان بصره به سوى امام حسين (ع ) حركت كرده و خدمت آن حضرت رسيدند.
عامر و سالم در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
67 مسعود بن الحجاج
68 عبدالرحمن بن مسعود
مسعود و پسرش از شيعيان نامى و از شجاعان مشهور بودند.
هر دو با لشكر عمر بن سعد از كوفه خارج شدند ولى پيش از درگيرى ، به سپاه امام حسين (ع ) پيوستند.
مسعود و عبدالرحمن در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
69 عمار بن حسان
او از شيعيان مخلص و دليران صاحب نام بود.
پدرش حسان از ياران على (ع ) بود، كه در جنگ جمل و صفين شركت جست و در جنگ به شهادت رسيد.
عمار از كسانى است كه از مكه همراه با حسين (ع ) بود.
او در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد.
70 قاسط بن زهير
71 كردوس بن زهير
72 مقسط بن زهير
اين سه برادر از ياران على (ع ) بوده و جز پيشتازان در جنگهاى آن حضرت بودند.
پس از شهادت على (ع ) در كنار امام حسن مجتبى (ع ) قرار گرفته و در كوفه اقامت گزيدند.
آنها شبانه خود را در كربلا به امام حسين (ع ) رساندند.
سه برادر در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيدند.
73 مجمع بن زياد الجهنى
74 عباد بن مهاجر
75 عقبه بن الصلت
اين سه در منزلگاه جهينه در اطراف مدينه زندگى مى كردند.
زمانى كه حسين (ع ) از كنار اين منزلگاه عبور مى كرد، آنان به حضرت پيوستند.
گرچه بعضى از اطراف حضرت پراكنده شدند، اما آنها در سپاه حضرت باقى ماندند.
آنها در ورز عاشورا به فيض شهادت رسيدند.
76 حر بن يزيد الرياحى
حر در دوران جاهليت و اسلام ، در ميان قومش مورد احترام بود.
هنگامى كه از قصر ابن زياد خارج مى شد تا براى مقابله با امام حسين (ع ) برود، صدايى شنيد كه مى گويد: اى حر، بهشت بر تو مژده باد!برگشت ولى كسى را نديد. به خود گفت : جنگ با حسين و بهشت ؟!
در ابتدا با هزار جنگجو، در ميانه راه جلو كاروان حسين (ع ) را گرفت .
وقتى متوجه شد كه عمر بن سعد پيشنهاد امام حسين (ع ) را نپذيرفته و قصد كشتن آن حضرت را دارد، در حالى كه سپرش را وارونه بود خود را به سپاه امام رسانيد.
حر بر حسين (ع ) سلام كرد و گفت : فدايت شوم ! من !همانم كه جلوى تو را گرفتم ولى پشيمانم ، آيا توبه ام پذيرفته مى شود؟
امام (ع ) فرمود: بلى ، خدا توبه ات را مى پذيرد.
او در روز عاشورا با شجاعتى تمام ، جنگ سختى كرد تا به شهادت رسيد و آن وعده بهشتى را كه شنيده بود، تعبير گشت .
77 الحجاج بن بذر التميمى
78 قعنب بن عمر النمرى
آن دو از مردم بصره بودند.
حجاج حامل نامه مسعود بن عمرو (يكى از اشراف و بزرگان ) را كه در پاسخ به نامه امام حسين (ع ) نوشته بود، تقديم آن حضرت كرد.
حجاج و قعنب همراه حضرت بودند تا در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسيدند. عده اى شهادت حجاج را در جنگ تن به تن در بعد از ظهر عاشورا گفته اند.
79 سعيد بن عبدالله الحنفى
او از بزرگان ، دليران و زاهدان شيعه در كوفه بود.
سعيد نامه هاى مردم كوفه را به امام حسين (ع ) رساند، حضرت جواب آن نامه ها را نيز توسط او به كوفه ارسال نمود.
او از كسانى است كه در مقابل مسلم بن عقيل در كوفه از جا برخاست و گفت : به خدا سوگند آماده يارى حسين و قربانى شدن در راهش شده ام .
در روز عاشورا چون حسين (ع ) نماز ظهر را خواند جنگ سختى در گرفت ، سعيد جلوى امام ايستاد و با صورت و سينه و پهلوهايش به استقبال تيرها مى رفت تا امام اصابت نكند.
هنگاميكه به زمين افتاد، گفت : يا بن رسول الله ! آيا به عهد خود وفا كردم ؟ حضرت فرمود: بلى ، تو در بهشت جلوى من خواهى بود و سپس به شهادت رسيد.
80 سوار بن منعم
او قبل از شروع جنگ ، از كوفه به كاروان امام حسين (ع ) پيوست .
در روز عاشورا و در حمله اول شركت كرد، اما مجروح گرديد و توسط سپاه كوفه اسير گشت . او را نزد عمر بن سعد بردند، ابن سعد خواست او را به قتل برساند ولى خويشان او وساطت نموده او را آزاد كردند.
چون جراحات او شديد بود، شش ماه پس از واقعه كربلا به شهادت رسيد.
81 عمرو بن عبدالله الجندعى
او از كسانى است كه قبل از شروع جنگ ، خود را به كربلا رسانده و به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا در ركاب آن حضرت جنگيد تا نقش زمين گشت ، دشمن يك ضربت كارى بر سرش وارد آورد. قوم و قبيله اش تن مجروح او را از ميدان نبرد خارج كردند.
عمرو كه جراحات سختى برداشته بود تا يك سال پس از واقعه كربلا در بستر بيمارى بود، اما بر اثر همان جراحات به شهادت رسيد.
82 الموقع بن ثمامه
او شبانه همراه با عده اى خود را به كربلا رسانده و به امام حسين (ع ) پيوست .
او در روز عاشورا در ركاب آن حضرت جنگيد تا نقش زمين گشت ، قوم و قبيله اش او را نجات داده ، به كوفه آوردند و پنهانش نمودند.
ابن زياد از مخفيگاه او مطلع شد تا خواست او را به قتل برساند، عده اى وساطت كردند. لذا دستور داد او را به غل و زنجير بسته به منطقه اى به نام الزاره (عمان فعلى ) تبعيدش كنند.
موقع در اثر جراحات وارده و بعد از يكسال جان به جان آفرين تسليم كرد.
83 سعد بن الحارث
84 نصر بن ابى نيزر
85 الحارث بن نبهان
سعد، نصر و حارث ابتدا از غلامان حضرت على (ع ) و سپس امام حسن مجتبى (ع ) بودند. پس از شهادت آن دو معصوم (ع )، به خدمت امام حسين (ع ) در آمدند.
آنها همراه حضرت از مدينه به مكه و از آنجا به كربلا آمدند.
اين سه غلام در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
86 منجح بن سهم
87 قارب بن عبدالله
منجح غلام امام حسن مجتبى (ع ) بود كه به همراه فرزندان آن حضرت در كربلا حضور داشت .
قارب غلام امام حسين (ع ) و مادرش كنيز آن حضرت بود.
اين دو غلام در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
88 اسلم بن عمرو
او از خدمتگزاران امام حسين (ع ) بود.
وى در روز عاشورا جنگيد تا نقش بر زمين گشت .
حضرت به بالين اسلم آمد، و او را در آغوش گرفت ، و صورت به صورتش گذاشت .
اسلم لبخندى زد و گفت : كيست مثل من ، كه حسين (ع ) صورت به صورتش گذاشته باشد؟ آن گاه روح از بدنش پرواز كرد.
89 سليمان بن رزين
او از خدمتگزاران امام حسين (ع ) بود.
امام حسين (ع ) هنگاميكه در مكه بود نامه هايى را كه به روساى قبائل بصره نوشته بود، به وسيله سليمان فرستاد. اما يكى از آن ها خيانت نموده سليمان را به نزد عبيدالله بن زياد (زمانى كه هنوز به سوى كوفه حركت نكرده بود) برد.
عبيدالله تا نامه حضرت به روساى قبايل را خواند، دستور داد سليمان را گردن بزنند.
او يكى از شهداى نهضت حسينى در بصره است .
90 جون
او غلام ابوذر يار با وفاى پيامبر(ص ) است .
جون هميشه ملازم اهل بيت (ع ) بود، او از مدينه به مكه و تا كربلا همراه حضرت بود.
او در مقابل حسين (ع ) ايستاد و گفت : اى پسر رسول خدا!من در صلح كنار شما باشم و در سختى شما را تنها بگذارم ؟ بوى بدنم بد، جسمم پست و رنگم سياه است . عنايتى بفرما تا بدنم خوشبو، جسمم شريف و رنگم سفيد شود.
جون در روز عاشورا به ميدان جنگ رفته و سپس به شهادت رسيد.
پس از شهادتش امام حسين (ع ) فرمودند: خدايا!رويش را سفيد، بويش را عطرآگين و او را با نيكان محشور فرما.
91 سالم بن عمرو
92 جابر بن الحجاج
سالم غلام بنى المدينه و از شيعيان كوفه بود كه به سپاه امام حسين (ع ) پيوست .
جابر غلام عامر بن نهشل و مردى دلير و جنگجو بود كه در كربلا به محضر حضرت (ع ) رسيد.
اين دو غلام در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
93 عمار بن سلامه الهمدانى
94 نعيم بن العجلان الانصارى
آن دو از ياران على (ع ) بودند و در بعضى از جنگها در ركاب آن حضرت جنگيدند.
عمار از اصحاب رسول خدا (ص ) است و نعيم از شجاعان و شعراى عرب به شمار مى رود.
آن دو كه از حركت امام حسين (ع ) به عراق با خبر شدند، به آن حضرت پيوستند و در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
95 جبله بن على الشيبانى
96 الحباب بن عامر التيمى
آن دو از شجاعان و شيعيان كوفه هستند.
هردو جزو بيعت كنندگان با مسلم بن عقيل بودند. پس از شهادت مسلم آنها از كوفه بيرون آمده و به سپاه حسين (ع ) پيوستند.
جبله و حباب در روز عاشورا مردانه جنگيدند تا به فيض شهادت رسيدند.
97 اميه بن سعد الطائى
98 جندب بن حجير الكندى
آن دو از بزرگان شيعه و از ياران على (ع ) بودند.
اميه و جندب قبل از شروع جنگ خود را به سپاه حسين (ع ) رساندند.
آن دو روز عاشورا و در آغاز جنگ به شهادت رسيدند.
99 يزيد بن مغفل المذحجى
100 عبدالله بن بشر الخثعمى
آن دو از مردان دلير و حاميان حق بودند.
يزيد بن مغفل كه از ياران على (ع ) بود، در مكه به حسين (ع ) پيوست و همراه ايشان به كربلا آمد.
عبدالله كه با سپاه عمر بن سعد از كوفه بيرون آمده بود در فرصت مناسب به ياران حسين (ع ) پيوست .
آن دو روز عاشورا به فيض شهادت رسيدند.
101 زاهر بن عمرو
102 الحارث بن امر القيس
آن دو از قبيله بنى كند هستند.
زاهر كه در شجاعت و محبت اهل بيت (ع ) مشهور بود، در سال 60 هجرى به حج رفت و سپس به سپاه امام حسين (ع ) پيوست .
حارث كه با سپاه عمر بن سعد از كوفه خارج شده بود، در فرصت مناصب به ياران حضرت ملحق گرديد.
هر دو در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
103 عمر بن ضبيعه
104 بكر بن حى
آن دو از قبيله بنى تيم هستند.
عمر بن ضبيعه مردى شجاع بود. او افتخار درك رسول خدا (ص ) را داشته است .
آنها به همراه سپاه عمر بن سعد از كوفه خارج شدند و در موقعيت مناسب به ياران حسين (ع ) پيوستند.
عمرو و بكر در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيدند.
105 عبد الا على بن يزيد الكلبى
106 عماره بن صلخب الازدى
آن دو از جنگجويان دلير و از شيعيان كوفه هستند.
آنها با مسلم بن عقيل بيعت كردند و پس از شهادت مسلم و هانى در كوفه دستگير شدند.
ابن زياد دستور داد عبد الا على و عماره را به ميان قبيله شان برده و گردن بزنند.
آن دو از شهداى نهضت حسينى در كوفه هستند.
107 زهير بن سليم
108 قاسم بن حبيب
آن دو از قبيله بنى ازد و از شيعيان كوفه بودند.
زهير و قاسم با سپاه عمر بن سعد از كوفه بيرون آمده و در موقعيت مناسب به ياران حسين (ع ) پيوستند.
آن دو در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسيدند.
109 ضرغامه بن مالك
110 كنانه بن عتيق
آن دو از قبيله بنى تغلب و از شيعيان كوفه بودند.
ضرغامه با مسلم بن عقيل بيعت كرد. او پس از شهادت مسلم ، با سپاه عمر بن سعد از شهر خارج شده و در فرصت مناسب خود را به ياران حسين (ع ) رسانيد. وى پس از نماز ظهر روز عاشورا در جنگ تن به تن به شهادت رسيد.
كنانه از اصحاب رسول خدا (ص ) و از زاهدان و قاريان قرآن بود.
او در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسيد.
111 سيف بن مالك
112 ادهم بن اميه
آن دو از قبيله بنى عبد قيس و از شيعيان بصره بودند.
سيف و ادهم همراه با عده اى ديگر از بصره خارج شده و در محلى به نام ابطح در نزديكى مكه به امام حسين (ع ) پيوستند.
ادهم در حمله اول روز عاشورا و سيف بعد از نماز ظهر در جنگ تن به تن به شهادت رسيدند.
113 جو ين بن مالك التيمى
او شيعه علوى بود.
چون به قبيله بنى تيم وارد شده بود لذا همراه آنها به سوى امام حسين (ع ) رفت تا با او بجنگد.
وقتى پيشنهادات حسين (ع ) از جانب عمر بن سعد در شد، جوين به همراه عده اى شبانه به ياران حضرت پيوستند.
او در روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسيد.
114 زياد ابو عمره
115 حبشى بن قيس
آن دو از قبيله بنى همدان هستند.
زياد محضر پيامبر (ص ) را درك كرده است . او مردى شب زنده دار و پرهيز كار بود.
سلمه جد حبشى از اصحاب رسول خدا بوده است .
