اهانت و تحقیر نمودن بندگان خدا و مذمت آن
شكی نیست كه این صفت مذمومه در شریعت مقدسه حرام، و موجب هلاكت صاحب آن است.
از حضرت پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ روایت شده است كه: «خدای ـ تعالی ـ فرمود: هر كه اهانت برساند به یكی از دوستان من، پس كمر به مبارزهی با من بسته است».[1]
و در حدیث دیگر از آن سرور منقول است كه: «پروردگار عالم ـ جل شأنه ـ فرمود: به تحقیق كه با من جنگ كرده است هر كه ذلیل كند یكی از بندگان مؤمن مرا».[2]
و از حضرت امام جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ مروی است كه: «هر كه پست و حقیر كند مؤمنی را ـ خواه مسكین باشد و خواه غیر مسكین ـ خدای ـ تعالی ـ باز نمیایستد از پست كردن و دشمنی او، تا رجوع كند از آنچه به آن مؤمن كرده است.»[3]
و احادیث در این خصوص بسیار است.
و هر كه نسبت میان خدا و بندهی او را فی الجمله ادراك كند، و ربط خاصی كه میان خالق و مخلوق است بفهمد، میداند كه اهانت بنده، اهانت مولای اوست، و تحقیر مخلوقی، فی الحقیقه تحقیر خالق اوست. و همین قدر در مذمت این عمل كافی است.
پس بر هر عاقلی واجب است كه پیوسته متذكر این معنی بوده باشد، و اخبار و آثاری را كه در مذمت اهانت بندگان خدا وارد شده در نظر داشته باشد، و آنچه در خصوص مدح و تعظیم ایشان رسیده است نصب العین خود نماید، و خود را از این عمل (كار) قبیح باز داد تا موجب رسوایی او در دنیا و آخرت نگردد.
تعظیم و احترام كردن به بندگان خدا و فضیلت آن
و مخفی نماند كه ضدّ این صفت، كه اكرام و تعظیم و احترام داشتن بندگان خدا بوده باشد، از شریفترین عملها و با فضیلتترین كارها است.
و در حدیث قدسی وارد شده است كه: «حق ـ سبحانه و تعالی ـ فرمود كه: باید ایمن شود از غضب من هر كه اكرام كند بندهی مؤمن مرا».[4]
و از حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ روایت شده است كه: «هیچ بندهای از امت من نیست كه نیكویی و نرمی كند با برادر مؤمن خود، به نوعی از ملاطفت، مگر اینكه خدا از خدمهی بهشت خدمتكار از برای او مقررّ میفرماید.»[5]
و از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ مروی است كه: «هر كه ذلت را از روی برادر مؤمن خود بردارد، خدای ـ تعالی ـ ده حسنه برای او مینویسد، و هر كه بر روی برادر مؤمن خود تبسم كند، خدای ـ تعالی ـ از برای او حسنه ثابت كند.»[6]
و فرمود: «هر كه برادر مؤمن خود را تحسین كند، خدای ـ تعالی ـ تا روز قیامت برای او تحسین مینویسد.»[7]
و فرمود: «هر كه نزد برادر مسلم خود آید و او را گرامی دارد، خدای تعالی را گرامی داشته است.»[8]
روزی آن حضرت به اسحق بن عمار فرمود كه: «ای اسحق! به دوستان من هر قدر توانی احسان كن، كه هیچ مؤمنی احسان به مؤمنی نكرد و اعانت او ننمود مگر اینكه صورت ابلیس را خراشید، و دل او را مجروح ساخت.»[9]
شكی نیست كه این صفت مذمومه در شریعت مقدسه حرام، و موجب هلاكت صاحب آن است.
از حضرت پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ روایت شده است كه: «خدای ـ تعالی ـ فرمود: هر كه اهانت برساند به یكی از دوستان من، پس كمر به مبارزهی با من بسته است».[1]
و در حدیث دیگر از آن سرور منقول است كه: «پروردگار عالم ـ جل شأنه ـ فرمود: به تحقیق كه با من جنگ كرده است هر كه ذلیل كند یكی از بندگان مؤمن مرا».[2]
و از حضرت امام جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ مروی است كه: «هر كه پست و حقیر كند مؤمنی را ـ خواه مسكین باشد و خواه غیر مسكین ـ خدای ـ تعالی ـ باز نمیایستد از پست كردن و دشمنی او، تا رجوع كند از آنچه به آن مؤمن كرده است.»[3]
و احادیث در این خصوص بسیار است.
و هر كه نسبت میان خدا و بندهی او را فی الجمله ادراك كند، و ربط خاصی كه میان خالق و مخلوق است بفهمد، میداند كه اهانت بنده، اهانت مولای اوست، و تحقیر مخلوقی، فی الحقیقه تحقیر خالق اوست. و همین قدر در مذمت این عمل كافی است.
پس بر هر عاقلی واجب است كه پیوسته متذكر این معنی بوده باشد، و اخبار و آثاری را كه در مذمت اهانت بندگان خدا وارد شده در نظر داشته باشد، و آنچه در خصوص مدح و تعظیم ایشان رسیده است نصب العین خود نماید، و خود را از این عمل (كار) قبیح باز داد تا موجب رسوایی او در دنیا و آخرت نگردد.
تعظیم و احترام كردن به بندگان خدا و فضیلت آن
و مخفی نماند كه ضدّ این صفت، كه اكرام و تعظیم و احترام داشتن بندگان خدا بوده باشد، از شریفترین عملها و با فضیلتترین كارها است.
و در حدیث قدسی وارد شده است كه: «حق ـ سبحانه و تعالی ـ فرمود كه: باید ایمن شود از غضب من هر كه اكرام كند بندهی مؤمن مرا».[4]
و از حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ روایت شده است كه: «هیچ بندهای از امت من نیست كه نیكویی و نرمی كند با برادر مؤمن خود، به نوعی از ملاطفت، مگر اینكه خدا از خدمهی بهشت خدمتكار از برای او مقررّ میفرماید.»[5]
و از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ مروی است كه: «هر كه ذلت را از روی برادر مؤمن خود بردارد، خدای ـ تعالی ـ ده حسنه برای او مینویسد، و هر كه بر روی برادر مؤمن خود تبسم كند، خدای ـ تعالی ـ از برای او حسنه ثابت كند.»[6]
و فرمود: «هر كه برادر مؤمن خود را تحسین كند، خدای ـ تعالی ـ تا روز قیامت برای او تحسین مینویسد.»[7]
و فرمود: «هر كه نزد برادر مسلم خود آید و او را گرامی دارد، خدای تعالی را گرامی داشته است.»[8]
روزی آن حضرت به اسحق بن عمار فرمود كه: «ای اسحق! به دوستان من هر قدر توانی احسان كن، كه هیچ مؤمنی احسان به مؤمنی نكرد و اعانت او ننمود مگر اینكه صورت ابلیس را خراشید، و دل او را مجروح ساخت.»[9]