نمازخواندن بهره بردن است و نماز اول وقت خواندن بهره ويژه بردن.
ام حمیده پس از شهادت امام صادق علیه السلام می‌فرمود:
امام در موقع جان سپردن چشم‌های مبارک خود را باز کرد و فرمود«تمام اقوام مرا نزد من جمع کنید.» پس از اینکه همه به بالینش آمدند، نگاهی به آنها کرد و فرمود:«شفاعت ما اهل بیت کسی که نماز را سبک بشمارد، نمی‌رسد.»
و روشن است که یکی از مصادیق سبک شمردن نماز، آن است که خواندن آن را از اول وقت به تأخیر افکنیم.
فضیلت نماز اول وقت.
نماز اول وقت حضور بر سر قرار با معشوق است. زيرا قراري که معشوق براي عاشق مي گذارد، در هنگامه نماز اول وقت مي باشد . لذا انسان نمازگذار بايد براي حاضر شدن بر سر قرار، خود را آماده کند و آن آماده بودن جهت تکبيره الاحرام در اول وقت مي باشد .
نماز خواندن بهره بردن است و نماز اول وقت خواندن بهره ويژه بردن.
زيرا زمان اول وقت براي نماز داراي مغناطيسي است که انسان را در فضاي معنوي قرار مي دهد . زمان اول وقت براي نماز درياي کرامت است که هر کس در آن غوطه ور شود اهل کرامت مي شود .
بطوري که يکي از عرفا مي گويد: بر نماز اول وقت اصرار و مداومت کنيد، اگر اهل کرامت نشديد مرا لعن کنيد .
يکي ديگر از عرفا به شاگردانش مي گويد:
بجاي پرداختن به اين همه مستحبات و نوافل، سعي کنيد نماز را اول وقتش بخوانيد، که هر چه مي خواهيد در نماز اول وقت است . شما اصل را رها کرده ايد و به فروعات چسبيده ايد .
منتهي اين را هم بدانيد که نماز اول وقت خيلي سخت است . چون اراده مي خواهد . روحيه ماجرا جويي در برابر نفس اماره راحت طلب، مي خواهد . رها کردن رختخواب در صبح و رها کردن کار در ظهر و شب مي خواهد . و اينها همه هزينه کردن عاشق در مسير عشق مي باشد .
در زمان اول وقت براي نماز درهاي رحمت خداوند به روي بندگان باز مي شود و هر کس در آن زمان بيدار و در عرصه راز و نياز رو به قبله و در نماز باشد و از خدا طلب کند، قافيه زندگي را برده است . به ويژه هنگام نماز صبح که از با فضيلت ترين اوقات، طلايي ترين فرصت و با بهره ترين زمان حضور در محضر دوست مي باشد .
عرفا مي گويند: وقتي عاشق در حوزه عشق بازي اصرار داشته باشد و مرتب بر در خانه معشوق بکوبد و به جاي خسته عشق شدن، کشته عشق شود و معشوق پافشاري او را در عشق بازي ببيند، در اينجا انقلابي صورت مي گيرد و معشوق خود، عاشق مي شود و وضعيتي پيش مي آيد که خدا مي شود عاشق و بنده مي شود معشوق .
حديث قدسي: و من عشقته قتلته (معشوق خدا کشته عشق است)
و اين پرواز روح و معراج مومن و ورود به عالم ملکوت و غوطه ور شدن در درياي کرامت و گام نهادن در مسير کمال است و کمال انسان هنگامي شروع مي شود که انسان معشوق خدا گردد .
سفارش امام زمان (عج) به نماز اول وقت
مرحوم کليني از زهري نقل کرده که گفت: مدت هاي مديدي در طلب حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف بودم و در اين راه اموال فراواني (در راه خدا) خرج کردم اما به هدف نرسيدم تا اينکه به خدمت محمد بن عثمان رسيدم و مدتي در خدمت او بودم تا روزي از او به التماس خواستم که مرا به خدمت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف ببرد . محمد بن عثمان پاسخ منفي داد ولي در مقابل تضرع بسيار من سرانجام لطف کرد و فرمود: فردا اول وقت بيا .
فرداي آن روز اول وقت به خدمت محمد بن عثمان رفتم . ديدم جواني خوش سيما و خوشبو همراه اوست و به من اشاره کرد که: اين است آن کس که در طلبش هستي .
به خدمت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف رفتم و آنچه داشتم مطرح کردم . ايشان جواب مرا فرمود ، تا به خانه اي رسيديم و داخل خانه شد و ديگر حضرتش را نديدم . در اين ملاقات ايشان دو بار به من فرمود: از رحمت خود به دور است کسي که نماز مغرب را به قدري به تاخير بيندازد تا ستاره ها نمايان شوند .
محبوبيت نماز در وقت
امام صادق علیه السلام فرمودند: بهترين اعمال نزد خداوند، نماز اول وقت است پس از آن نيكى به پدرو مادر، و سپس جهاد در راه خدا است .
ضايع نمودن وقت نماز
حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: شيطان هميشه از مؤ من مى ترسد تا زمانى كه بر نمازهاى پنجگانه محافظت دارد و در وقتش به جا مى آورد، اما هنگامى كه وقت نماز را ضايع كرد بر او جرات پيدا مى كند و او را در گناهان بزرگ مى اندازد .
تأخير نماز و محروميت از شفاعت حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: فرداى قيامت شفاعت من به كسى كه نماز واجب را تا پس از وقت آن به تاخيراندازد، نخواهد رسيد .
نماز در وقت خودش
امام صادق علیه السلام فرمودند: نماز واجب را در وقت خودش بخوان، مانند كسى كه نماز وداع مى خواند و مى ترسد كه بعد از اين توفيق نماز خواندن نيابد .
مذمت تأخير نماز
حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: سه چيز را نبايد تاخير انداخت، نماز همين كه وقت آن رسيد، و برداشتن جنازه وقتى آماده شد، و شوهر دادن بيوه وقتى هم كفو خود را يافت .
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: ملعون است، ملعون است، كسى كه نماز صبحش را تاخير بيندازد تا زمانى كه ستارگان محو شوند .
تأثير نماز اول وقت حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند:
بنده اى (نمازگزار) كه اهتمام و مواظبت به اوقات نماز نمايد، و مواضع آفتاب را براى وقت نمازش دقت كند، من ضمانت مى كنم براى او در دم مرگ، راحتى را و دفع و رفع هموم و درد و اندوه و نجات از آتش جهنم را .
پاداش نماز اول وقت امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:
موسى با خداوند سخن گفت و از پروردگار خويش پرسيد: خدايا! پاداش كسى كه نمازش را اول وقت مى خواند چيست؟ خداوند تبارك و تعالى فرمود: خواهش و خواسته او را برآورده مى كنم و بهشت را بر او مباح مى گردانم .
نماز اول وقت نورى از در قيامت
حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: كسى كه نمازهاى پنج گانه اش را با طهارت كامل در اول وقت به جا آورد، اين نماز در قيامت براى او نور و برهان است و كسى كه نمازش را ضايع كند، با فرعون و هامان محشور خواهد بود .
نماز امیرالمومنین در معرکه صفین
امیرالمؤمنین علی علیه السلام در جنگ صفین در حال جنگ، گاه به گاه به خورشید نگاه می‌کرد. ابن عباس دلیل این کار را پرسید. امام فرمود:«می‌خواهم بدانم کی ظهر می‌شود تا نماز بخوانیم.»
ابن عباس گفت:«مگر حالا وقت نماز است؟ ما در حال جنگیم!»
امام فرمود:«ما برای نماز می‌جنگیم!»
تعجیل در کارنیک
زُراره از امام باقر (ع) می پرسد: خداوند کار شما را به صلاح آورد، اداى نمازها در اول وقت آن بهتر است، یا در وسط وقت، یا در آخر وقت؟ امام (ع) فرمود: در اول وقت. رسول خدا (ص) فرمود: «خداوند عزّوجلّ، کارهاى نیک را موقعى دوست دارد که در انجام آن تعجیل شود».
كمال نماز در اول وقت
امام صادق (ع): «هر که نمازهاى واجب را در اول وقت بخواند و درست ادا کند، فرشته آن را پاک و درخشان به آسمان رساند و آن نماز فریاد زند خدا تو را حفظ کند چنانچه حفظم کردی و تو را به خدا سپارم چنانچه مرا به فرشتهاى کریم سپردى و هر که بدون عذر بعد از وقتش، آن را بدون دقت و ارتباط معنوی لازم بخواند، فرشته آن را سیاه و تاریک بالا برد و آن نماز فریاد کشد خدا ضایعت کند چنانچه ضایعم کردى و رعایتت نکند چنانچه رعایتم نکردى...».
علمای بزرگ هم با توجه به این احادیث مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند.
الکافی، ج 3، ص 274.
وسائل الشیعة، ج 4، ص 123 و 124.
ر.ک: موسوی (امام خمینی)، سید روح الله،آداب الصلاة، ص 108، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، چاپ هفتم، 1378ش.
ام حمیده پس از شهادت امام صادق علیه السلام می‌فرمود:
امام در موقع جان سپردن چشم‌های مبارک خود را باز کرد و فرمود«تمام اقوام مرا نزد من جمع کنید.» پس از اینکه همه به بالینش آمدند، نگاهی به آنها کرد و فرمود:«شفاعت ما اهل بیت کسی که نماز را سبک بشمارد، نمی‌رسد.»
و روشن است که یکی از مصادیق سبک شمردن نماز، آن است که خواندن آن را از اول وقت به تأخیر افکنیم.
فضیلت نماز اول وقت.
نماز اول وقت حضور بر سر قرار با معشوق است. زيرا قراري که معشوق براي عاشق مي گذارد، در هنگامه نماز اول وقت مي باشد . لذا انسان نمازگذار بايد براي حاضر شدن بر سر قرار، خود را آماده کند و آن آماده بودن جهت تکبيره الاحرام در اول وقت مي باشد .
نماز خواندن بهره بردن است و نماز اول وقت خواندن بهره ويژه بردن.
زيرا زمان اول وقت براي نماز داراي مغناطيسي است که انسان را در فضاي معنوي قرار مي دهد . زمان اول وقت براي نماز درياي کرامت است که هر کس در آن غوطه ور شود اهل کرامت مي شود .
بطوري که يکي از عرفا مي گويد: بر نماز اول وقت اصرار و مداومت کنيد، اگر اهل کرامت نشديد مرا لعن کنيد .
يکي ديگر از عرفا به شاگردانش مي گويد:
بجاي پرداختن به اين همه مستحبات و نوافل، سعي کنيد نماز را اول وقتش بخوانيد، که هر چه مي خواهيد در نماز اول وقت است . شما اصل را رها کرده ايد و به فروعات چسبيده ايد .
منتهي اين را هم بدانيد که نماز اول وقت خيلي سخت است . چون اراده مي خواهد . روحيه ماجرا جويي در برابر نفس اماره راحت طلب، مي خواهد . رها کردن رختخواب در صبح و رها کردن کار در ظهر و شب مي خواهد . و اينها همه هزينه کردن عاشق در مسير عشق مي باشد .
در زمان اول وقت براي نماز درهاي رحمت خداوند به روي بندگان باز مي شود و هر کس در آن زمان بيدار و در عرصه راز و نياز رو به قبله و در نماز باشد و از خدا طلب کند، قافيه زندگي را برده است . به ويژه هنگام نماز صبح که از با فضيلت ترين اوقات، طلايي ترين فرصت و با بهره ترين زمان حضور در محضر دوست مي باشد .
عرفا مي گويند: وقتي عاشق در حوزه عشق بازي اصرار داشته باشد و مرتب بر در خانه معشوق بکوبد و به جاي خسته عشق شدن، کشته عشق شود و معشوق پافشاري او را در عشق بازي ببيند، در اينجا انقلابي صورت مي گيرد و معشوق خود، عاشق مي شود و وضعيتي پيش مي آيد که خدا مي شود عاشق و بنده مي شود معشوق .
حديث قدسي: و من عشقته قتلته (معشوق خدا کشته عشق است)
و اين پرواز روح و معراج مومن و ورود به عالم ملکوت و غوطه ور شدن در درياي کرامت و گام نهادن در مسير کمال است و کمال انسان هنگامي شروع مي شود که انسان معشوق خدا گردد .
سفارش امام زمان (عج) به نماز اول وقت
مرحوم کليني از زهري نقل کرده که گفت: مدت هاي مديدي در طلب حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف بودم و در اين راه اموال فراواني (در راه خدا) خرج کردم اما به هدف نرسيدم تا اينکه به خدمت محمد بن عثمان رسيدم و مدتي در خدمت او بودم تا روزي از او به التماس خواستم که مرا به خدمت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف ببرد . محمد بن عثمان پاسخ منفي داد ولي در مقابل تضرع بسيار من سرانجام لطف کرد و فرمود: فردا اول وقت بيا .
فرداي آن روز اول وقت به خدمت محمد بن عثمان رفتم . ديدم جواني خوش سيما و خوشبو همراه اوست و به من اشاره کرد که: اين است آن کس که در طلبش هستي .
به خدمت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف رفتم و آنچه داشتم مطرح کردم . ايشان جواب مرا فرمود ، تا به خانه اي رسيديم و داخل خانه شد و ديگر حضرتش را نديدم . در اين ملاقات ايشان دو بار به من فرمود: از رحمت خود به دور است کسي که نماز مغرب را به قدري به تاخير بيندازد تا ستاره ها نمايان شوند .
محبوبيت نماز در وقت
امام صادق علیه السلام فرمودند: بهترين اعمال نزد خداوند، نماز اول وقت است پس از آن نيكى به پدرو مادر، و سپس جهاد در راه خدا است .
ضايع نمودن وقت نماز
حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: شيطان هميشه از مؤ من مى ترسد تا زمانى كه بر نمازهاى پنجگانه محافظت دارد و در وقتش به جا مى آورد، اما هنگامى كه وقت نماز را ضايع كرد بر او جرات پيدا مى كند و او را در گناهان بزرگ مى اندازد .
تأخير نماز و محروميت از شفاعت حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: فرداى قيامت شفاعت من به كسى كه نماز واجب را تا پس از وقت آن به تاخيراندازد، نخواهد رسيد .
نماز در وقت خودش
امام صادق علیه السلام فرمودند: نماز واجب را در وقت خودش بخوان، مانند كسى كه نماز وداع مى خواند و مى ترسد كه بعد از اين توفيق نماز خواندن نيابد .
مذمت تأخير نماز
حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: سه چيز را نبايد تاخير انداخت، نماز همين كه وقت آن رسيد، و برداشتن جنازه وقتى آماده شد، و شوهر دادن بيوه وقتى هم كفو خود را يافت .
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: ملعون است، ملعون است، كسى كه نماز صبحش را تاخير بيندازد تا زمانى كه ستارگان محو شوند .
تأثير نماز اول وقت حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند:
بنده اى (نمازگزار) كه اهتمام و مواظبت به اوقات نماز نمايد، و مواضع آفتاب را براى وقت نمازش دقت كند، من ضمانت مى كنم براى او در دم مرگ، راحتى را و دفع و رفع هموم و درد و اندوه و نجات از آتش جهنم را .
پاداش نماز اول وقت امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:
موسى با خداوند سخن گفت و از پروردگار خويش پرسيد: خدايا! پاداش كسى كه نمازش را اول وقت مى خواند چيست؟ خداوند تبارك و تعالى فرمود: خواهش و خواسته او را برآورده مى كنم و بهشت را بر او مباح مى گردانم .
نماز اول وقت نورى از در قيامت
حضرت محمد صلی الله علیه وآله فرمودند: كسى كه نمازهاى پنج گانه اش را با طهارت كامل در اول وقت به جا آورد، اين نماز در قيامت براى او نور و برهان است و كسى كه نمازش را ضايع كند، با فرعون و هامان محشور خواهد بود .
نماز امیرالمومنین در معرکه صفین
امیرالمؤمنین علی علیه السلام در جنگ صفین در حال جنگ، گاه به گاه به خورشید نگاه می‌کرد. ابن عباس دلیل این کار را پرسید. امام فرمود:«می‌خواهم بدانم کی ظهر می‌شود تا نماز بخوانیم.»
ابن عباس گفت:«مگر حالا وقت نماز است؟ ما در حال جنگیم!»
امام فرمود:«ما برای نماز می‌جنگیم!»
تعجیل در کارنیک
زُراره از امام باقر (ع) می پرسد: خداوند کار شما را به صلاح آورد، اداى نمازها در اول وقت آن بهتر است، یا در وسط وقت، یا در آخر وقت؟ امام (ع) فرمود: در اول وقت. رسول خدا (ص) فرمود: «خداوند عزّوجلّ، کارهاى نیک را موقعى دوست دارد که در انجام آن تعجیل شود».
كمال نماز در اول وقت
امام صادق (ع): «هر که نمازهاى واجب را در اول وقت بخواند و درست ادا کند، فرشته آن را پاک و درخشان به آسمان رساند و آن نماز فریاد زند خدا تو را حفظ کند چنانچه حفظم کردی و تو را به خدا سپارم چنانچه مرا به فرشتهاى کریم سپردى و هر که بدون عذر بعد از وقتش، آن را بدون دقت و ارتباط معنوی لازم بخواند، فرشته آن را سیاه و تاریک بالا برد و آن نماز فریاد کشد خدا ضایعت کند چنانچه ضایعم کردى و رعایتت نکند چنانچه رعایتم نکردى...».
علمای بزرگ هم با توجه به این احادیث مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند.
الکافی، ج 3، ص 274.
وسائل الشیعة، ج 4، ص 123 و 124.
ر.ک: موسوی (امام خمینی)، سید روح الله،آداب الصلاة، ص 108، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، چاپ هفتم، 1378ش.