دعاي امام در عيد فطر و روز جمعه (دعاي چهل و ششم صحيفه سجاديه

[ندا66]

دعای امام سجاد (ع) در روز فطر و روز جمعه​

ایشان هنگامی که سلام نماز را گفتند و از نماز فارغ شدند ، ایستادند و رو به قبله کردند و فرمودند :​

يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ ​

اى كسى كه رحم مى‏كند، به آنكه بندگان به او رحم نمى‏كنند. ​

وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ ​

و اى كسى كه مى‏پذيرد، آن را كه (اهل) شهرها او را نمى‏پذيرند. ​

وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ​

و اى كسى كه حاجتمندانش را خوار و پست نمى‏شمارد. ​

وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ . ​

و اى كسى كه اصراركنندگانِ خود را نااميد نمى‏كند.


وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ​

 

[ندا66]

و اى كسى كه دست رد بر پيشانى آنان كه به محبّت او اعتماد دارند، نمى‏ زند. ​

وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ . ​

و اى كسى كه تحفه خردى را كه به او داده مى‏ شود، برمى‏گزيند و اندك عملى را كه براى او انجام مى‏شود، سپاس مى‏دارد. ​

وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ ​

و اى كسى كه (عمل) كم را سپاس مى‏گذارد و پاداش بزرگ مى‏دهد. ​

وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ . ​

و اى كسى كه به هر كه به او نزديك شود، نزديك مى‏شود. ​

 

[ندا66]

و اى كسى كه دست رد بر پيشانى آنان كه به محبّت او اعتماد دارند، نمى‏ زند. ​

وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ . ​

و اى كسى كه تحفه خردى را كه به او داده مى‏ شود، برمى‏گزيند و اندك عملى را كه براى او انجام مى‏شود، سپاس مى‏دارد. ​

وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ ​

و اى كسى كه (عمل) كم را سپاس مى‏گذارد و پاداش بزرگ مى‏دهد. ​

وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ . ​

و اى كسى كه به هر كه به او نزديك شود، نزديك مى‏شود. ​

 

[ندا66]

وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ .​

و اى كسى كه به سوى خود مى ‏خواند كسى را كه، از او روى گردانَد. ​

وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ . ​

و اى كسى كه نعمت را تغيير نمى‏دهد و به كيفر سخت، شتاب نمى‏كند. ​

وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا ، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا . ​

و اى كسى كه نيكى را بارور مى ‏كند، تا آن را بيفزايد و از بدى درمى‏گذرد، تا آن را محو كند. ​

انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ ،
فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ . ​

آرزوها پيش از رسيدن به پايان كرمت، با حاجت‏ها برآورده شده است و ظرف خواسته‏ها با زيادى جودت، پر گشته است و توصيف‏ها پيش از رسيدن به وصف تو، از هم گسيخته‏اند. پس بلندترين بلندى بر فوق هر بلندى، و بزرگ‏ترين بزرگى بر فوق هر بزرگى براى توست. ​

 

[ندا66]

كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ ​

هر بزرگى نزد تو كوچك، و هر بزرگوارى در كنار بزرگوارى‏ات حقير است. آنان كه بر جز تو وارد شدند، نااميد گشتند و آنان كه به غير تو پرداختند، زيان ديدند و آنان كه بر درگاه جز تو رفتند، ضايع شدند و جويندگان كه غير از فضل تو جويا شدند، دچار خشكسالى گرديدند​

بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ . ​

در تو براى آنان كه خواهانند، باز است و بخشش تو براى درخواست‏كنندگان ، روا است و فريادرسى‏ات به فرياد رس خواهان، نزديك است.​

لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ ​

آرزومندان از (درگاه) تو بى‏بهره نمى‏شوند و آنان كه به تو پرداختند، از عطايت مأيوس نمى‏گردند و آمرزش‏خواهان به كيفرت تيره‏بخت نمى‏شوند. ​

 

[ندا66]

رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ . ​

روزىِ تو براى كسى كه تو را نافرمانى كرده، گسترده است و حلمت به كسى كه با تو دشمنى نموده، پرداخته است. عادت تو احسان به بدكاران، و روش تو مهربانى با تجاوزكنندگان است. تا اينكه مهلت دادن تو آنان را از بازگشتن فريب داد و فرصت دادن تو، آنها را از دست برداشتن بازداشت. ​

وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا ، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا . ​

همانا از اين رو با آنان درنگ كرده‏اى، تا به فرمان تو بازگردند و از آن جهت مهلتشان داده‏اى كه به دوام پادشاهى خود اعتماد دارى. پس هر كه از سعادتمندان باشد، برايش به سعادت پايان دهى و هر كه از شقاوتمندان باشد، او را از آن جهت خوار مى‏كنى.​

كُلُّهُمْ صَائِرُونَ ، إِلَى حُكْمِكَ ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ . ​

همه ايشان به حكم تو مى‏رسند و كردارشان به فرمان تو خواهد رسيد. درازى زمانِ ايشان، سلطنت تو را سست نكرده و از جهت شتاب نكردن در عذاب آنان، برهان تو باطل نشده است. ​

 

[ندا66]

حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْرَّ بِكَ . ​

حجّت تو پابرجاست كه باطل نمى‏شود و سلطنت تو ثابت و بى‏زوال است. پس افسوس هميشگى، براى كسيست كه از تو برگشته و يأس ذلّت‏بار براى كسيست كه از تو نااميد شده و بدبخت‏ترين بدبختى براى كسيست كه به تو مغرور گشته. ​

مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ . ​

أَكْثَرَ چه زياد است از حالى به حالى گشتن او، در عذاب تو! و چه طولانى است پى‏درپى بازگشتنش، در كيفرت! و چه دور است كه در پايان ( كار ) او گشايش حاصل شود! و چه نااميد است از به آسانى رهايى يافتن ! ( همه گرفتارى‏هايش ) از روى عدل در حكم توست، كه در آن ستم نمى‏كنى. و از حكم منصفانه توست، كه بر او جفا نمى‏نمايى. ​

 

[ندا66]

فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ​

پس به تحقيق حجّت‏ها را، پى‏درپى آشكار كرده‏اى و عذرها را، بيان نموده‏اى و هشدارها را، پيشتر داده‏اى و با لطف خود، ترغيب نموده‏اى و مَثَل‏ها زده‏اى و مهلتِ طولانى داده‏اى و با آنكه بر شتاب نمودن توانايى،
(عذاب را) به تأخير انداخته‏اى و با آنكه به پيش‏دستى كردن قادرى، درنگ نموده‏اى. ​

لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً ، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً ، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً ، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً ، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى ، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ . ​

درنگ نمودن تو از روى ناتوانى نبوده است و مهلت دادنت نه از روى سستى، و خوددارى‏ات نه از روى غفلت، و به تأخير انداختنت نه از روى نرمى كردن است. بلكه براى آنست كه حجّت تو رساتر، و كرم تو كامل‏تر، و احسان تو فراوان‏تر، و نعمت تو تمام‏تر باشد و همه آن‏ها از ازل بوده است، و آنها تا ابد پايدار خواهد بود. ​

 

[ندا66]

حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ​

حجّت تو بزرگ‏تر از آنست كه به همه آن وصف شود، و بزرگى تو بالاتر از آنست كه حقيقت آن به حدّى درآيد، و نعمت تو بيشتر از آنست
كه تمامش به شماره آيد، و احسان تو افزون‏تر از آنست كه بر كمترين آن شكر توان كرد. ​

وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ،
وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً . ​

و سكوت، مرا از سپاس تو به كوتاهى انداخته، و خوددارىْ (از سخن)، مرا از بزرگ داشتن تو درمانده كرده، و نهايت تلاش من اقرار به درماندگى است. نه از روى بى رغبتى -اى خداى من- بلكه از روى ناتوانى است. ​

 

[ندا66]

حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ​

حجّت تو بزرگ‏تر از آنست كه به همه آن وصف شود، و بزرگى تو بالاتر از آنست كه حقيقت آن به حدّى درآيد، و نعمت تو بيشتر از آنست
كه تمامش به شماره آيد، و احسان تو افزون‏تر از آنست كه بر كمترين آن شكر توان كرد. ​

وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ،
وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً . ​

و سكوت، مرا از سپاس تو به كوتاهى انداخته، و خوددارىْ (از سخن)، مرا از بزرگ داشتن تو درمانده كرده، و نهايت تلاش من اقرار به درماندگى است. نه از روى بى رغبتى -اى خداى من- بلكه از روى ناتوانى است. ​