کلام مولاعلی.ع.

[ندا66]

علی علیه السلام :خداوند، ملائكه را از نيروى عقل محض ، حيوانات را از غرائز و شهوات محض و انسان را تركيبى از هر دو آفريد. آن كس كه نيروى انديشه و فكرش ‍ بر شهوتش غلبه كند، از ملائكه برتر و آن كس كه نيروى شهوت و غريزه اش ‍ بر قوه عقل غالب شود از حيوانات پست تر است .
( بحارالانوار، ج 57، ص 299، حديث 5 )

 

[ندا66]

حکمت 34:
وَ قَالَ ع: اءَشْرَفُ الْغِنَى تَرْكُ الْمُنَى.
و درود خدا بر او فرمود: بهترین بى نیازى ترك آرزوهاست.

حکمت 87:
وَ قَالَ ع: عَجِبْتُ لِمَنْ یَقْنَطُ وَ مَعَهُ الاِسْتِغْفارُ.
و درود خدا بر او فرمود: در شگفتم از كسى كه مى تواند استغفار كند و ناامید است.​

 

[ندا66]

حکمت 249:
وَ قَالَ ع: یَا كُمَیْلُ، مُرْ اءَهْلَكَ اءَنْ یَرُوحُوا فِی كَسْبِ الْمَكَارِمِ، وَ یُدْلِجُوا فِی حَاجَةِ مَنْ هُوَ نَائِمٌ، فَوَ الَّذِی وَسِعَ سَمْعُهُ الْاءَصْوَاتَ مَا مِنْ اءَحَدٍ اءَوْدَعَ قَلْبا سُرُورا إِلا وَ خَلَقَ اللَّهُ لَهُ مِنْ ذَلِكَ السُّرُورِ لُطْفا، فَإِذَا نَزَلَتْ بِهِ نَائِبَةٌ جَرَى إِلَیْهَا كَالْمَاءِ فِی انْحِدَارِهِ حَتَّى یَطْرُدَهَا عَنْهُ كَمَا تُطْرَدُ غَرِیبَةُ الْإِبِلِ.
و درود خدا بر او فرمود: اى كمیل! خانواده ات را فرمان ده كه روزها در به دست آوردن بزرگوارى، و شبها در رفع نیاز خفتگان بكوشند، سوگند به خدایى كه تمام صداها را مى شنود، هر كس دلى را شاد كند، خداوند از آن شادى لطفى براى او قرار دهد كه به هنگام مصیبت چون آب زلالى بر او باریدن گرفته و تلخى مصیبت را بزداید چنانكه شتر غریبه را از چراگاه دور سازند.
(شماره ی حکمت ها و ترجمه از نسخه ی مرحوم دشتی)

 

[ندا66]

حکمت 54:
وَ قَالَ ع: الْقَنَاعَةُ مَالٌ لاَ یَنْفَدُ.
و درود خدا بر او فرمود: قناعت مالى است كه پایان نمى پذیرد.

حکمت 296:
وَ قَالَ ع: إِنَّ الْمِسْكِینَ رَسُولُ اللَّهِ فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللَّهَ، وَ مَنْ اءَعْطَاهُ فَقَدْ اءَعْطَى اللَّهَ.
و درود خدا بر او فرمود: نیازمندى كه به تو روى آورده فرستاده خداست، كسى كه از یارى او دریغ كند، از خدا دریغ كرده، و آن كس كه به او بخشش كند، به خدا بخشیده است.​

 

[ندا66]

حکمت 86:
وَ قَالَ ع: مَنْ اءَصْلَحَ ما بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ اءَصْلَحَ اللَّهُ ما بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النَّاسِ، وَ مَنْ اءَصْلَحَ اءَمْرَ آخِرَتِهِ اءَصْلَحَ اللَّهُ لَهُ اءَمْرَ دُنْیاهُ، وَ مَنْ كانَ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ واعِظٌ كانَ عَلَیْهِ مِنَ اللَّهِ حافِظٌ.
و درود خدا بر او فرمود: كسى كه میان خود و خدا اصلاح كند، خداوند میان او و مردم را اصلاح خواهد كرد و كسى كه امور آخرت را اصلاح كند، خدا امور دنیاى او را اصلاح خواهد كرد، و كسى كه از درون جان، واعظى دارد، خدا را بر او حافظى است.

 

[ندا66]

حکمت 135:
وَ قَالَ ع: مَنْ اءُعْطِیَ اءَرْبَعا لَمْ یُحْرَمْ اءَرْبَعا: مَنْ اءُعْطِیَ الدُّعَاءَ لَمْ یُحْرَمِ الْإِجَابَةَ، وَ مَنْ اءُعْطِیَ التَّوْبَةَ لَمْ یُحْرَمِ الْقَبُولَ، وَ مَنْ اءُعْطِیَ الاِسْتِغْفَارَ لَمْ یُحْرَمِ الْمَغْفِرَةَ، وَ مَنْ اءُعْطِیَ الشُّكْرَ لَمْ یُحْرَمِ الزِّیَادَةَ.
وَ تَصْدیقُ ذلِكَ فى كِتابِ اللّهِ تَعالى، قالَ الله فِی الدُّعاء: (ادْعُونِی اءَسْتَجِبْ لَكُمْ) وَ قالَ فِی الاسْتِغْفارِ: (وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءا اءَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللّهَ یَجِدِ اللّهَ غَفُورا رَحِیما) وَ قالَ فی الشَّكْرِ: (لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَاءَزِیدَنَّكُمْ) وَ قالَ فِی التَّوْبَةِ: (إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولئِكَ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْهِمْ وَ كانَ اللّهُ عَلِیما حَكِیما).
و درود خدا بر او فرمود: كسى را كه چهار چیز دادند، از چهار چیز محروم نباشد، با دعا از اجابت كردن، با توبه از پذیرفته شدن، با استغفار از آمرزش گناه، با شكرگزارى از فزونى نعمتها.
(و این حقیقت مورد تصدیق كتاب الهى است كه در مورد دعا گفته است: «مرا بخوانید تا خواسته هاى شما را بپردازم.» (قرآن كریم، سوره مومن، آیه 60) در مورد استغفار گفته است: «هر آنكه به بدى دست یابد یا بر خود ستم روا دارد و از آن پس به درگاه خدا استغفار كند، خداى را آمرزش گر و مهربان یابد.» (قرآن كریم، سوره نسا، آیه 110) در مورد سپاس فرموده است: «بى شك اگر سپاسگزارید، نعمت را برایتان مى افزایم.» (قرآن كریم، سوره ابراهیم، آیه 7) و در مورد توبه فرموده است: «تنها توبه را خداوند به سود كسانى عهده دار است كه از سر نادانى به كار زشتى دست مى یابند و تا دیرنشده است باز مى گردند، تنها چنین كسانند كه خداوند در موردشان تجدید نظر مى كند، كه خدا دانا و حكیم است.» (قرآن كریم، سوره نسا، آیه 17))

 

[ندا66]

حکمت 333:
وَ قَالَ ع فِی صِفَةِ الْمُؤْمِنِ: الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِی وَجْهِهِ، وَ حُزْنُهُ فِی قَلْبِهِ، اءَوْسَعُ شَیْءٍ صَدْرا، وَ اءَذَلُّ شَیْءٍ نَفْسا، یَكْرَهُ الرِّفْعَةَ، وَ یَشْنَأُ السُّمْعَةَ، طَوِیلٌ غَمُّهُ، بَعِیدٌ هَمُّهُ، كَثِیرٌ صَمْتُهُ، مَشْغُولٌ وَقْتُهُ، شَكُورٌ صَبُورٌ، مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ، ضَنِینٌ بِخَلَّتِهِ، سَهْلُ الْخَلِیقَةِ، لَیِّنُ الْعَرِیكَةِ، نَفْسُهُ اءَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ، وَ هُوَ اءَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ.
و درود خدا بر او در توصیف مومن فرمود: شادى مومن در چهره او، و اندوه وى در دلش پنهان است، سینه اش از هر چیزى فراخ تر، و نفس او از هر چیزى خوارتر است، برترى جویى را زشت، و ریاكارى را دشمن مى شمارد، اندوه او طولانى، و همت او بلند است، سكوتش فراوان، و وقت او با كار گرفته است، شكرگزار و شكیبا و ژرف اندیش است، از كسى درخواست ندارد و نرم خو و فروتن است، نفس او از سنگ خارا سخت تر اما در دیندارى از بنده خوارتر است.

 

[ندا66]

حکمت 312:
وَ قَالَ ع: إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالاً وَ إِدْبَارا، فَإِذَا اءَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ، وَ إِذَا اءَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِضِ.
و درود خدا بر او فرمود: دلها را روى آوردن و نشاط، و پشت كردن و فرارى است، پس آنگاه كه نشاط دارند آن را بر انجام مستحبات وادارید، و آنگاه كه پشت كرده بى نشاط است، به انجام واجبات قناعت كنید.
​

 

[ندا66]

غرائب کلام، حدیث 9:
و فی حدیثه ع: كُنَّا إِذَا احْمَرَّ الْبَأْسُ اتَّقَیْنَا بِرَسُولِ اللَّهِ، ص، فَلَمْ یَكُنْ اءَحَدٌ مِنَّا اءَقْرَبَ إِلَى الْعَدُوِّ مِنْهُ.
روایتى دیگر از امام (ع)؛ جهاد و شجاعت پیامبر (ص)؛ هرگاه آتش جنگ شعله مى كشید، ما به رسول خدا (ص) پناه مى بردیم، كه در آن لحظه كسى از ما همانند پیامبر (ص) به دشمن نزدیك نبود.

 

[ندا66]

حکمت 454:
وَ قَالَ ع: مَا لاِبْنِ آدَمَ وَ الْفَخْرِ؛ اءَوَّلُهُ نُطْفَةٌ وَ آخِرُهُ جِیفَةٌ، لاَ یَرْزُقُ نَفْسَهُ، وَ لاَ یَدْفَعُ حَتْفَهُ.
و درود خدا بر او فرمود: فرزند آدم را با فخرفروشى چه كار؟ او كه در آغاز نطفه اى گندیده، و در پایان مردارى بدبوست، نه مى تواند روزى خویش را فراهم كند، و نه مرگ را از خود دور نماید.

حکمت 444:
وَ قَالَ ع: قَلِیلٌ مَدُومٌ عَلَیْهِ، خَیْرٌ مِنْ كَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.
و درود خدا بر او فرمود: چیز اندك كه با اشتیاق تداوم یابد، بهتر از فراوان رنج آور است.​