طبق آمار به طور تقريبي يك نفر از هر 10 نفر، دستكم يكبار سابقه خونريزي شديد از بيني داشته و اکثر افراد حداقل يک بار خونريزي بيني را تجربه کردهاند.
خونريزي بيني شايعترين مورد اورژانس در گوش، حلق و بيني است و در دهه پنجم زندگي زنان و مردان شايعتر است. گرچه در اکثر موارد خونريزيهاي بيني بدون علت خاصي رخ ميدهند، ضربه موضعي بيني كه معمولا توسط خود شخص وارد ميشود، مانند دستكاري آن ، يکي از علل شايع خونريزي بيني است.
خونريزي از بيني به ندرت ميتواند سبب به خطر انداختن حيات شود. گاهي ممكن است بيماريهاي مهمي در ايجاد آن نقش داشته باشند که غفلت از آنها ميتواند عوارض جدي به دنبال داشته باشد. ضمن آن كه معمولا خونريزي بيني در فصل تابستان بيشتر است.
بيني يکي از پرخونترين اعضاي بدن است. از نظر شرايط ساختماني بيني، خصوصيات آناتوميک رگهاي بيني اين عضو را در معرض خونريزي قرار داده است.
ناحيهاي در قسمت جلويي تيغه بيني وجود دارد که از ارتباط رگهاي مختلف، يک شبکه رگي در آنجا تشکيل شده است. اين ناحيه که به ناحيه ليتل معروف است، حاوي شبكه متراكم رگهاي زير مخاطي است.
پارگي خودبهخودي رگها
دكتر محسن نراقي، رئيس انجمن تحقيقات راينولوژي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران در گفتگو با «جامجم»، علل خونريزي از بيني را ناشي از 2 عامل موضعي و سيستميك عنوان كرده و ميگويد: عوامل موضعي در خونريزي از بيني بسيار شايعترند.
وي ميافزايد: در ميان عوامل موضعي كه سبب خونريزي بيني ميشوند، ميتوان از ضربههاي وارده به بيني و صورت، عواملي که باعث التهاب مخاط بيني ميشوند، مانند عفونتها و آلرژيها، دفورميتيها و ناهنجاريهاي ساختماني، وجود جسم خارجي، تماس با مواد شيميايي سمي، مداخله جراحي و تومورهايداخل بيني نام برد.به گفته اين متخصص، ضربه موضعي يكي از علل شايع خونريزي بيني است.
دستكاري داخل بيني يکي از مهمترين انواع اين ضربههاست. بعضي از افراد با دستکاريهاي زياد داخل بيني، خود باعث صدمه به مويرگهاي ظريف شبکه داخل بيني ميشوند.
اين موضوع به مرور زمان بيني را مستعد خونريزي ميکند. جراحيهاي بيني هم در بعضي از افراد ممکن است آنها را مستعد خونريزي کند.
رئيس انجمن تحقيقات راينولوژي ايران ميافزايد: ناهنجاريهاي ساختماني مادرزادي يا اكتسابي بيني ميتوانند سبب درگيري قسمت غضروفي يا استخواني تيغه بيني يا شاخكها شوند. در اين حالت هواي دميده شده، با سرعت و تلاطم بيشتري وارد بيني ميشود.
اينمساله سبب خشكي غشاي مخاطي، التهاب و دلمه بستن ميشود. برداشتن دلمهها از طريق پاك كردن بيني يا با فشار وارد كردن هوا از راه بيني انسداديافته، عروق خوني سطحي را در معرض پارگي قرار ميدهد و موجب خونريزي ميشود.
التهابات بيني ناشي از آلرژي، ويروسها و عوامل باكتريايي هم به علت ايجاد التهاب و پرخونتر شدن مخاط بيني ميتوانند حتي باضربهاي ناچيز، مانند مالش بيني موجب خونريزي شوند.
خونريزي هاي خطرناك بيني در پسران
دكتر نراقي تصريح ميكند: تومورهاي متعددي ميتوانند با خونريزيهاي خودبهخودي بيني تظاهر كنند. يكي از علل بسيار خطرناك خونريزي شديد بيني در پسران، تومور آنژيوفيبروم است. اين تومور خوشخيم پررگ كه از ناحيه پشت بيني منشا ميگيرد، ممكن است به صورت خودبهخودي يا در پاسخ به ضربه خونريزي كند.
وي ميافزايد: در مواردي که خونريزي بيني با علائم ديگري مانند گرفتگي يکطرفه بيني و يا ترشحات خونابهاي بيني همراه باشد حتما بايد معاينه اند وسکوپيک دقيق توسط متخصص جهت رد کردن احتمال تومورهاي مختلف بيني و سينوسها انجام شود.
به گفته اين متخصص فشار خون بالا، اختلالات خوني و عروقي، كمبود ويتامين و اختلالات انعقادي (كه توسط نارسايي كليه ايجاد ميشوند)، بيماري مزمن كبدي و داروهاي مختلکننده انعقاد از عوامل سيستماتيك خونريزي است و رگهايي که طي افزايش سن دچار سفتشدگي يا تصلب شرايين ميشوند، بيشتر شکننده بوده و در همراهي با فشار خون در سنين بالا ممكن است طي بحرانهاي فشار خون بالا براحتي پاره شوند.
به گفته او ، عوامل قلبي ـ عروقي مانند تنگي دريچه ميترال و نارسايي قلبي نيز سبب افزايش فشار سياهرگها و پرخوني رگهاي مخاطي بيني ميگردند كه حتي با كوچكترين ضربه ممكن است پاره شوند. سابقه كبودي مكرر پوست و طولاني شدن خونريزي پس از آسيبي جزئي، بيانگر وجود اختلالات خوني است.
بندآوردن خون دماغ
بهترين وضعيت هنگام خونريزي بيني نشستن به صورت عمودي و سر کمي به طرف جلوست. خم کردن سر به عقب موجب وارد شدن خون به پشت حلق و تحريک تهوع ميشود.
اين متخصص تاكيد ميكند: اگر به مدت 5 دقيقه قسمت جلويي بيني را در سمت خونريزي به روي تيغه بيني با انگشت دست بفشاريم، بسياري از خونريزيهاي بيني مهار ميشوند. به بيماران گوشزد ميشود كه پنبه يا دستمال در بيني خود نگذارند، زيرا ممكن است هنگام درآوردن آنها دچار مشكل شوند و مخاط بيني بيشتر دچار آسيب شود.
به گفته دكتر نراقي، اگر سابقه خونريزي شديد يا طولاني وجود دارد يا در حين معاينه، بيمار دچار افت فشار خون شود، تعيين سطح هموگلوبين جهت تصميمگيري در مورد ضرورت تزريق خون به بيمار الزامي است.
مهار خونريزي احتياج به همكاري بيمار و وسايل معاينه دقيق دارد، ضمن آن كه روشهاي متعددي براي توقف خونريزي وجود دارد كه در بخشهاي اورژانس توسط پزشکان عمومي به کار ميروند.
هنگام خونريزي بيني چه كنيم؟
بيمار بايد با آسودگي كامل صاف بنشيند و سر را به سمت جلو بياورد. پزشك بايد پيش از هر اقدامي با معاينه دقيق حفره بيني موضع خونريزي را دقيقا پيدا کند. در اکثر موارد با فشار پانسمان روي عروق خوني داخل بيني خونريزي مهار ميشود.
اين پانسمان بايد دستكم 2 روز باقي بماند و طي اين مدت هم به دليل اين كه اين پانسمان راه تخليه سينوسها را ميبندد از آنتيبيوتيك استفاده ميشود.
سوزاندن رگهاي بيني و يك خطر
اين متخصص درباره سوزاندن رگهاي داخل بيني هشدار داد و گفت: ممکن است در موارد خاصي بنا به تشخيص پزشک سوزاندن رگهاي داخل بيني لازم باشد، ولي در بيشتر موارد نياز به چنين اقدامي نيست. سوزاندن رگهاي داخل بيني اگر دقيق نباشد خود ممکن است موجب عوارضي مانند چسبندگي داخل بيني و حتي سوراخشدگي تيغه بيني شود.
به گفته دكتر نراقي، در مواردي كه محل خونريزي در قسمتهاي عمقيتر بيني و غيرقابل تشخيص است، اين خونريزيها نيازمند به ارزيابي توسط متخصص گوش، گلو و بيني است. در اين موارد با اندوسکوپي تشخيصي بيني ميتوان دقيقا محل خونريزي را تشخيص داد.
وي يادآور شد: خونريزيهاي بيني در کودکان سطحيتر و در قسمتهاي جلوتر بيني است و با وجود آن که به سادگي قابل کنترل و درمان است موجب نگراني بيش از اندازه والدين ميشود.
پيشگيري
براي پيشگيري از ادامه خونريزي هنگامي كه خونريزي بند آمد، يا در کساني که به خونريزيهاي جزئي مکرر دچارند، استفاده از قطره كلرور سديم، مرطوب کردن هواي تنفسي، اجتناب از دستكاري داخل بيني و استفاده روزانه از پماد مناسب براي چرب نگاه داشتن تيغه بيني ميتواندمفيد باشد.
س:جدیدترینها