هشدار تکاندهنده آیات و روایات درباره ربا

[نورا]

​

امام علی (ع) بالای منبر فرمود: «ای جماعت بازرگانان! نخست فقه، آنگاه تجارت».

حضرت در ادامه چنین قسم یاد میکند که ربا در امت مخفیتر از راه رفتن مورچه بر روی تخته سنگهای بزرگ و سیاه است.
​

حرمت ربا از ضروریات دین است/ رباخوار مورد لعن خداوند است


ربا در آیات و روایات فراوانی مورد تفسیر و توجه قرار گرفته و به حرمت آن اذعان شده است. حتی بعضی از فقها در مورد حکم حرمت ربا ادعای ضرورت کردهاند مانند وجوب نماز و روزه و حج که از ضروریات دین است.

در قرآن و روایات تعبیراتی در مورد ربا به کار رفته که بسیار هشدار دهنده و نشانگر بزرگ بودن این گناه است، تا جایی که فرد ربا خوار، کسی که معامله ربوی را مینویسد و کسی که بر معامله ربوی شهادت میدهد و به طور کلی هر کسی به هر نحوی در فعالیتهای ربوی دستی داشته باشد، مورد لعن خداوند قرار میگیرد.
​

 

[نورا]

ربا خوار در قیامت مانند دیوانگان بر میخیزد

خداوند در آیه 275 سوره بقره میفرماید: «الَّذینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَس...؛ کسانى که ربا مى‏خورند، برنمى‏خیزند مگر مانند کسى که بر اثر تماس شیطان، دیوانه شده...» یعنی رباخوار تعادل خودش را نمیتواند حفظ کند، و وقتی میخواهد حرکت بکند گاهی زمین میخورد و گاهی بر میخیزد.

خداوند بیع را حلال و ربا را حرام قرار داده است (بقره/ 275) و در ادامه آمده که خداوند، ربا را نابود مى‏کند و صدقات را افزایش مى‏دهد (بقره/ 276) مسلماً با توجه به چنین ظرافتهایی میتوان به تاثیر ربا در جامعه پی برد.

ربا مخفیتر از راه رفتن مورچه بر روی تخته سنگ سیاه است

امام علی (ع) بالای منبر فرمود: «ای جماعت بازرگانان! نخست فقه، آنگاه تجارت» یعنی ابتدا باید یک تاجر احکام دینش را یاد بگیرد و سپس اقدام به معامله و تجارت کند و در ادامه امام علی(ع) با قسم چنین میفرماید که بخدا سوگند ربا در این امت مخفی تر از راه رفتن مورچه بر روی تخته سنگهای بزرگ و سیاه است.
​

 

[نورا]

ربا خواری در تضاد با ایمان و خدا پرستی است

در آیه 278 سوره بقره آمده: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِیَ مِنَ الرِّبا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنین‏؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، و آنچه از (مطالبات) ربا باقى مانده، رها کنید اگر ایمان دارید!» این آیه با ایمان به خدا شروع میشود و با ایمان به خدا ختم میشود؛ یعنی خداوند در صدد تاکید بر این معناست که ربا خواری با ایمان و خداپرستی سازگار نیست. بنابراین ایمان برای کسانی حاصل میشود که تقوای الهی را پیشه کنند و به فرموده خداوند از باقی مانده مطالبات ربوی چشم بپوشند.



ادامه ربا خواری اعلان جنگ با خدا و رسول خداست

در آیه 279 سوره بقره آمده است: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُسُ أَمْوالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُون‏؛ اگر (چنین) نمى‏کنید، بدانید خدا و رسولش، با شما پیکار خواهند کرد! و اگر توبه کنید، سرمایه‏هاى شما، از آنِ شماست [اصل سرمایه، بدون سود] نه ستم مى‏کنید، و نه بر شما ستم وارد مى‏شود.» این یعنی خداوند زنگ خطر را به صدا در میآورد و به کسانی که حتی بعد از رسیدن این فرمان الهی باز هم با پند و اندرزهای قرآنی متنبه نشوند و به ربا خواری ادامه بدهند هشدار میدهد اگر همچنان به ربا خواری ادامه بدهند و در برابر حق و عدالت تسلیم نشوند و همانند زالو به مکیدن خون مردم ضعیف و محروم مشغول باشند حکومت اسلامی ناچار است با توسل به جنگ جلوی آنها را بگیرد.
​

 

[نورا]

ربا چند قسم است؟

ربا از نظر قوانین اسلام بر دو قسم است که هر دو قسم آن حرام است: اولی ربای در قرض است. رباى در قرض یعنى کسى پولى را قرض داده و شرط کند بدهکار چیزى اضافه بر آن پس دهد، خواه کم باشد یا زیاد، از همان جنس باشد یا جنس دیگر، ولى اگر شرط نکند و به خود حقّ هیچ‏گونه مطالبه ندهد، اما بدهکار خودش روى ملاحظات اخلاقى چیزى به آن اضافه کند مانعى ندارد.

وی در توضیح قسم دوم ربا گفت: قسم دوم ربا در معامله است. رباى در معامله یعنى دو چیز مورد معامله از یک جنس اما یکى از دیگرى بیشتر باشد مثلًا اگر 10 کیلو گندم مرغوب را با 12 کیلو گندم اگر چه متوسّط باشد خرید و فروش کنند رباست.
​