خلاصه صحبتهای بعضی از حجج اسلام ....و......و..و... پیرامون مبنای فقهی عزاداری و حد و حصر آن که گفتهاند:
عزاداری حد و حصر خاصی ندارد و نمیتوان عزاداری را به نوع خاصی محدود كرد،
بنابراین هر عملی كه عنوان عزاداری پیدا كند صحیح و مورد تأیید دین است .
تحلیل و نقد:
قسمتی از سخنان بالا قابل قبول است و قسمتی غیرقابل قبول میباشد . این كه عزاداری را نمیتوان به نوع خاصی محدود كرد حرف صحیح و درستی است اما این كه عزاداری حد و حصر خاصی ندارد، اگر به مفهوم خارج كردن عزاداری از حوزه نقد است و خط قرمز كشیدن برای نقد عزاداریهاست حرف كاملاً باطل و بی اساسی است .هیچ عملی در دین وجود ندارد كه در ترازوی صحت و بطلان قرار نگیرد. نماز كه بالاترین عمل مذهبی است و ستون دین معرفی شده است، دهها عامل میتواند باعث بطلان آن شود. و خداوند هیچ عملی را در دین قرار نداده كه آن را از حوزه نقد و تحلیل خارج كرده باشد .بنابراین عزاداری نه تنها حد و حصر دارد بلكه عوامل زیادی میتواند باعث بطلان آن شود و همین عمل مستحب ممكن است تبدیل به عملی حرام و باطل گردد.البته این صحبتها ممكن است در نقد صحبتهای این بزرگواران نباشد بلكه تكمیل كننده آنها باشد . اما چون بحث حد و حصر عزاداری را آقایان مطرح كردهاند ما نیز به آن میپردازیم .
[h=2]حد و حصر عزاداری[/h]
انواع عزاداریها از سه جنبهی:
1- هدف (جهت)
2- محتوا
3- شكل، قابل نقد و تحلیل هستند .
[h=2]1- هدف (جهت) عزاداری:[/h]
عزاداریها باید هدفمند باشند، اگر هدف و جهت عزاداری گم شود فاقد خاصیت و تأثیر مثبت خواهد بود و ممكن است تأثیر منفی هم بگذارد. اما عزاداریها چه هدفی میتوانند داشته باشند. برای شناخت هدف در عزاداری، ابتدا باید اندیشه و هدف صاحب مصیبت شناخته شود تا چنانچه عزاداری صورت گیرد نسبت به تحقق آن اندیشه و هدف، عملی صورت گیرد .
آیه قرآن میفرماید: "یا ایها الذین آمنوا كونوا انصار الله كما قال عیسی ابن مریم للحواریین من انصاری الی الله قال الحواریون نحن انصار الله"(صف/ 14)؛ ای كسانی كه ایمان آوردهاید یاوران خدا باشید، همچنان كه عیسی بن مریم به حواریون گفت: چه كسی یار من به سوی خداست، حواریون گفتند: ما یاوران خدا هستیم .
پیام آیه و حرف خدا این است كه بیایید یار خدا باشید. كاری برای خدا انجام دهید، سپس خداوند شاهد مثال میآورد كه شما همچون حواریون حضرت عیسی باشید كه تا حضرت عیسی طلب یاری كرد به كمكش شتافتند .
جمله حواریون كه نحن انصار الله و تأیید قرآن بر این جمله، حكایت از این دارد كه یاری كردن پیامبر در هر زمان یاری كردن خداوند است. و به تبع آن یاری كردن امام هر زمان یاری كردن خود خداست . گذشته از این آیه، خود امام حسین علیه السلام در كربلا و عاشورا ندایش طلب نصرت بود. "هل من ناصرِ ینصرنی"؛ آیا كسی هست كه مرا یاری كند؟ هدف امام از یاری گرفتن، تحقق اسلام واقعی و ریشه كن كردن ظلم و فساد بود و رسیدن به این هدف جز با كمك خواستن از دیگران امكانپذیر نیست. بنابراین ندای خداوند، یار گرفتن است، ندای همه پیامبران و ائمه نیز یار گرفتن است. ندای امروز امام زمان نیز همان جمله امام حسین علیه السلام است كه میفرمود: "هل من ناصر ینصرنی. "
حال كه ما مجالس عزاداری بر پا میكنیم هدفمان از این مجالس باید یاری كردن امام حسین علیهالسلام در راهی كه او شروع كرده بود، باشد. هدف از عزاداری باید كمك به تحقق بخشیدن اهداف و اندیشههای امام حسین علیه السلام باشد. این هدفمندی در برپایی مجالس عزاداری بیشترین اهمیت را دارد و به محتوا و شكل عزاداری - یعنی 2 عامل دیگر - جهت میدهد و در آنها تأثیر میگذارد و كیفیت آنها را تغییر میدهد.
همین هدفمند بودن عزاداریها در قبل از انقلاب بود كه باعث پیروزی انقلاب شد. چرا كه مردم میدیدند اگر بخواهند كاری حسینی بكنند باید با طاغوت بجنگند. شاه آن روز و سردمداران حكومتی، حكم یزیدیان را پیدا كردند لذا مبارزه با آنها كاری حسینی قلمداد میشد .
بنابراین عزاداری مقدمه رسیدن به یك هدف برتر و متعالی است. برپایی عزاداری، مقدمه یاری كردن امام حسین علیه السلام است. اما خیلی اتفاق میافتد كه فلسفه عزاداری فراموش میشود و عزاداری از مقدمه بودن به هدف بودن تبدیل میشود. یعنی عزاداری فی نفسه مقدس میشود و برپایی آن تبدیل به هدف میشود. آن وقت شاهد مراسم عزاداری برای عزاداری هستیم، نه عزاداری برای یاری كردن امام حسین علیه السلام .
قبلاً به سینه میزدند، حالا به پا میزنند، قبلاً با لباس سینه میزدند، حالا لخت میشوند، قبلاً با دست سینه میزدند حالا میخواهند تیغزنی و قمهزنی كنند .
عزاداری وقتی خودش هدف شد، دیگر چیزی گفته نمیشود كه دانسته شود بلكه گفته میشود كه گریانده شود. دیگر آنچه گفته میشود انسانها را به فكر فرو نمیبرد بلكه احساسات را برمیانگیزاند . دیگر نمیگویند چرا امام حسین علیه السلام كشته شد بلكه میگویند چگونه كشته شد. دیگر صحبتی از امام قبل از تاسوعا و عاشورا نیست .وقتی عزاداری خودش هدف شد، دیگر از این كه هدف امام حسین علیه السلام چه بود، چه چیزهایی گفت، چگونه عمل كرد ... بحثی به میان نمیآید. دیگر توی عزاداریها از این كه یاران امام حسین علیهالسلام چگونه آمدند و چگونه انتخاب كردند بحثی نمیشود بلكه صحبت از چگونه كشتنشان است. حرّ چگونه كشته شد، جون چگونه كشته شد، حضرت علی اكبر و حضرت ابوالفضل چگونه كشته شدند، حضرت علی اصغر چگونه كشته شد .
