برتری زیارت سیدالشهدا(ع) بر حج

[نورا]

شناخت حج و فضایل آن
حج یعنی قصد بندگی؛ برای حج معانی مختلفی در لغت بیان شده همانند: قصد، (1) فراوانی قصد به سوی کسی که بزرگ داشته میشود، (2) زیارت و {به دیدار} آمدن،(3) یعنی آهنگ توجه به بیت الله، یعنی عزم زیارت صاحب کبریا و عظمت یعنی همتی دوباره و صدباره برای فرمانبری پروردگار.

کسی که بار این کوچ میبندد در حقیقت قصد دارد به یکی از مهمترین عبادات اقدام کند. مطابق فرمایش صاحب دین، اسلام بر پنج پایه بنا گردیده است و یکی از آنها حج گزاردن است. امام باقر علیه السلام: اسلام بر 5 پایه بنا شده است؛ بر نماز و زکات و روزه و حج و ولایت و به هیچ چیز ندا در داده نشده آن گونه که به ولایت تاکید شده است. (4)

به عبارت دیگر هیچ یک از تکالیف به اندازهی ولایت امامان دوازدهگانه مهم نیست. یک یک اعمالی که در طول این سیاحت معنوی و الهی انجام میدهیم، رمز ها و راز ها در پس خود دارند.

 

[نورا]

بسیاری از این اسرار از دسترس چشمان ادراک ما به دورند. به این ترتیب بیان ناطق وحی و ائمه هدی باید پرده از آنها بردارد. یکایک آمد و رفتها و مشقتها در پس خود همان روحی را دارند که در کالبد هر عبادت دیگری دمیده گشته است.

این هویت، تذلل و خاکساری بر آستان آسمانی پروردگار است. فرمانهای الهی، در این زمینه از طریق دین به بندگان ابلاغ میشود. آنان، سر به زیر افکنده، آنها را بر چشم میگذارند. بی چون و چرا و با رغبت و شوق فرمانبری میکنند. میدانند خدایشان همان نعمت دهنده ای است که شکر او، در گوش سپردن به دستور اوست. میدانند او همان محبوبی است که ابراز محبت به او، در طاعت اوست.

معتقدند او همان مقصودی است که وصل او و قرب به او، در تعبد برابر اوست. افزون بر این وقتی در مییابند که پروردگار از فیض و تفضل خود بهره ورشان ساخته، رغبتشان به بندگی برانگیخته میشود. آنان مییابند که خداوند بر سر مائدهی عنایات خود دعوتشان کرده است. به همین خاطر سراپا اشتیاق و سراسر شور میشوند تا این راه را پیگیرند

 

[نورا]

همین است که زیارت بیت الله و به جای آوردن اعمال حج برای اهل حقیقت خاطرهای به یاد ماندنی و توفیقی دوست داشتنی است. دستان دعایشان در بهترین مواقع و مواضع استجابت دعا، این دیدار و زیارت را میطلبد.

التفات پروردگار، چه در دنیا و چه در آخرت، آغوش به روی حجگزاران میگشاید. کریمانه و بزرگوارانه در برشان میگیرد. آنان را از بهترین هدایا بهرهور میکند. در این میان، میتوان احسان بیپایان الهی را در دو موضع دنیا و آخرت نگریست که به ذکر برخی از آنها میپردازیم.

 

[نورا]

برخی آثار دنیوی حج و عمره

1. رفع فقر و فراوانی روزی

در لسان دین الهی به عنوان یکی از آثار حج و عمره رفع فقر و فراوانی روزی ذکر شده است. حج از آن دست کارهایی است که هر چه انسان بیشتر رود بیشتر به دست میآورد. افراد بسیاری هستند که در پی رفتن به حج، فقر شان از بین رفته و مشکلات مالیشان کمرنگ و محو شده است. این تجربه را روایات متعدد تایید میکنند.



امام صادق علیه السلام فرمودند: حج و عمره {گزاردن}، فقر و گناهان را میزدایند؛ همانگونه که ابزار دمیدن {آهنگر} سرباره{ی مذاب} را میبرد.(5)

وقتی آهنگر به آهن مذاب میدمد، سربارهها و ناخالصیهای آن به سرعت به کنار میروند. در نهایت مذابِ سَره و خالص بر جای میماند. در این روایت حج و عمره را به ابزار این دمیدن همانند نمودهاند.

 

[نورا]

فلاکت فقر و آلودگی گناهان را نیز به سربارههای آهن مذاب تشبیه کردهاند. این عبادت پر قدر، بینوایی دنیای فرد را به سرعت از میان میبرند. نکبت گناهان را هم از او میزدایند و مایهی مغفرت الهی برای زائر میشوند.

1. سلامت بدن، استغنا از دیگران و شایستگی ایمان

امام صادق علیه السلام از پدر بزرگشان حضرت سجادعلیه السلام چنین نقل فرمودهاند:

حج و عمره به جای آورید تا بدنهایتان سالم گردد و روزیهایتان گسترده و ایمانتان شایسته شود. (6)

 

[نورا]

برخی از ثوابهای اخروی

ثوابهای بسیار زیادی برای زیارت خانه خدا در روایات ذکر شده است. که ذکر تمام و کمال آنها خارج از توان این قلم است. پاداشهایی بیمنتها و ارزشمند که همگی نشان از عظمت این عبادت است. در اینجا به ذکر چند مورد بسنده میکنیم:



امام صادق علیه السلام در بیان برخی پاداشهای اخروی حج میفرمایند:

وقتی بنده به دور این خانه (کعبه) هفت دور طواف میکند و دو رکعت نماز میگزارد و میان دو کوه صفا و مروه سعی میکند، خداوند برایش شش هزار حسنه مینگارد و شش هزار گناه را از او میریزد و شش هزار درجه بالایش میبرد و شش هزار حاجت آنچنانی دنیای او را برآورده میکند. و برای آخرت او نیز به همان سان ذخیره میسازد.(7)

 

[نورا]

به جای آوردن اعمال حج مقتضی آن است که ثوابهای عظیمی (دنیوی و اخروی) را به ارمغان آورد. البته دریافت هر یک از این ثوابها منوط به قبولی عمل در درگاه الهی است. لذا اگر کسی شرایط قبولی عمل را(که در آیات و روایات ترسیم شده) کسب نکرده باشد، بر طبق ضوابط اعلام شده از این فیوضات بیبهره خواهد بود. شخص زائر نمیداند که عملش پذیرفته شده یا نه؟

به دست آمدن آثار هر عبادتی، منوط به پذیرش آن از سوی خداست. اگر عمل کسی مردود باشد نمیتواند خود را از خدای متعال متوقّع بداند.

نکته دیگر اینکه برآورده شدن حاجات به مولفههای دیگری نیز وابسته است. به طور مثال(بر طبق روایات) ممکن است برآورده شدن خواهش ما باعث قطع ارتباطمان با نزدیکان(قطع رحم) باشد.

ممکن است رفع حاجتمان مقدمه گناهی شود یا ما را در مسیر حرامی افکند. این امور میتوانند باعث محرومیت ما از خواستهمان شوند. ضمن اینکه ممکن است خداوند به واسطه دعا و زیارتمان( و به جای برآوردن آن حاجت دنیوی) مشکل و گرفتاری گریبانگیری را از سر ما بگرداند، و نیز ممکن است این عبادت را برای آخرت ما ذخیره نماید.

 

[نورا]

. به هر روی نمیتوان از رحمت الهی مایوس بود و خود را از هر جهت محروم دید. دعا و تضرع در پیشگاه پروردگار، رحمت ذات قدوسی او را به سویمان جلب میکند. شاید گاهی استجابت دعایمان را آشکارا ننگریم.

اما یقین داریم کسی که به مسألت (تقاضا) از خداوند رو آورد دستش خالی باز نمیگردد. امام باقرعلیه السلام: بندهای دو دستش را به سوی خداوند نمیگشاید(و به درخواست دراز نمیکند) مگر آنکه خداوند حیا میکند آن را خالی باز گرداند؛ تا اینکه در آن(از فضل و رحمت خویش) آنچه میخواهد قرار دهد.(8)



حیای خداوند از اینکه دست رد به سینه کسی بزند، به این معناست که پروردگار متعال در مقام اعلام وعدهای قطعی است؛ نه اینکه بمانند انسانها حالت شرم او را فرا گیرد.



و فضل و رحمت خود را در قالب ما یشاء(آنچه بخواهد) عطا میکند، نه آنچه بنده بخواهد. ممکن است بنده دعاگو زائر به آنچه میطلبیده نرسد اما در عین حال خداوند او را دست خالی باز نگردانده باشد.

 

[نورا]

در روایت دیگری نبی گرامی اسلامصلی الله علیه و آله آثاری اخروی مثل تطهیر از گناهان را بیان فرمودند:

... هنگامی که به گرد خانه(کعبه) طواف میکند، از گناهانش خارج (تطهیر) میشود و هنگامی که میان صفا و مروه سعی میکند از(ظلمت) گناهانش بیرون میشود و وقتی در عرفات وقوف میکند از گناهانش پاک میشود و زمانی که در مشعر توقف مینماید از گناهانش خارج میگردد و وقتی رمیِ جمرهها را میکند از گناهانش بیرون میرود ... چگونه تو میرسی (و ادراک میکنی) آنچه را حاجی بدان رسیده است؟ (9)

 

[نورا]

برتری زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت ایشان بر حج

با این پاداشهای پر برکت که برای حج و عمره بر شمردیم، عظمت قدر این عبادات تا حدی برایمان آشکار شد. میگوییم تا حدی چرا که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روایت قبل چنین فرمودند: چگونه تو میرسی (و ادراک میکنی) آنچه را حاجی بدان رسیده است؟



ایشان این جمله را پس از بر شمردن ثوابها و فضایل حج فرمودهاند. گویی ایشان فرموده باشند که: تحفههای الهی حج گزاران بسی فراتر از آن است که در میدان دید محدود بشر جای گیرد. تنها خدای تعالی است که میداند حاجی به چه جایگاه ارجمندی رسیده است.



اما ره به همین جا خاتمه نمیپذیرد. میتوان در زیارت مشاهد مشرفه معصومین به رتبهای از ثواب دست یافت که ثواب حج با آن قابل مقایسه نباشد.