لزوم نیکی کردن به والدین و مدارا نمودن با آنها حتی در صورتی که اهل گناه و معصیت باشند
1-امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: سه امر است که در هر حال باید انجام پذیرد.
1)رد نمودن امانت و پس دادن آن به صاحبش آن شخص خوب باشد یا بد،
2)وفا نمودن به عهد و پیمان هر شخص آن شخص خوب باشد یا بد،
3)نیکی نمودن به والدین آن دو خوب باشند یا بد.(1)
2-امام صادق علیه السلام در حدیث دیگری در باره این موضوع فرمود:
برای هیچ شخصی-در انجام دادن این سه امر عذر و بهانه ای نیست.(2)
3-امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: سه چیز است که خدای متعال در آنها برای هیچ شخصی جای گریزی قرار نداده است:
1)نیکی نمودن به والدین خوب باشند یا بد،
2)وفا نمودن به عهد و پیمان هر شخص آن شخص خوب باشد یابد،
3)ادا نمودن امانت به صاحبش-آن شخص خوب باشد یا بد-(3)
لزوم نیکی کردن به والدین ومدارا نمودن با آنها حتی در صورتی که اهل مذهب حق نباشند
4-معمّر بن خلّاد می گوید:به امام رضا علیه السلام گفتم:آیا برای والدینم-حتّی اگر دارای مذهب حق نباشند-دعا کنم؟
امام رضا علیه السلام فرمود: برای آنها دعا کن و از طرف آنها صدقه بده و اگر آنهازنده هستند و مذهب حق را نمی شناسند با آنها مدارا نما. زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بدرستیکه خدای عزّ و جلّ مرا برای رحمت و مهربانی برانگیخت نه برای سرکشی و عقوق (4).
5- مردی به امام صادق علیه السلام گفت: والدین من بر مذهب حق نیستند؟
امام صادق علیه السلام به او فرمود:به آنها نیکی نما همانگونه که به دوستداران ما نیکی می کنی (5).
6-شخصی به امام جواد علیه السلام نامه ای نوشته و در آن بیان داشت که پدرم ناصبی می باشد(و نسبت به اهل بیت عصمت دشمنی و عداوت می ورزد) و به همین جهت از او ناراحتیهای زیادی دیده ام و مشکلات فراوانی را متحمّل شده ام، برای من دعا نمایید و تکلیف مرا نسبت به او روشن فرمایید؟
آیا با او دشمنی ورزم یا با او مدارا نمایم؟
امام جواد علیه السلام در جواب او- به این مضمون- نوشتند: نامه ات را خواندم و از حال پدرت مطلّع گشتم.
و برای تو دعا می کنم و بدانکه مدارا نمودن با پدربهتر از دشمنی کردن با او می باشد و بدانکه بعد از هر سختی و مشکلی، گشایش و راحتی وجود خواهد داشت.صبر نما و شکیبایی پیشه کن زیرا عاقبت از آن اهل تقوا خواهد بود.
خدای عزّ وجلّ تو را بر ولایت اهل بیت ثابت قدم بدارد. ما و شما در پناه خدا و در گرو ودیعه او هستیم و خدای متعال ودیعه خود را ضایع نمی سازد.
راوی می گوید: پس از گذشت مدت زمانی خدای متعال دل آن پدر را نسبت به فرزندش نرم و مهربان کرد .بصورتی که در سلوک و رفتار خود-با فرزندش -مخالفتی نمی نمود (6).
7-مردی به امام کاظم علیه السلام گفت:چه می فرمایید درباره شخصی که از طرف والدین-و خویشان خود-حجّ و عمره می رود و نماز می خواند و روزه می گیرد.و صدقه می دهد؟
امام کاظم علیه السلام به این مضمون فرمود: اشکالی در این کار نیست و این کار سزاوار است. زیرا او-برای انجام این عمل- اجر و ثواب می برد و برای او همچنین- بخاطر صله رحم و تفقّد نمودن از خویشان- اجر و ثواب افزونتری خواهد بود.
سپس آن مرد به امام کاظم علیه السلام گفت: اگر آنها بر مذهب حق نباشند چطور؟
امام کاظم علیه السلام به این مضمون فرمود: این گونه اعمال موجب تخفیف عذاب آنها می گردد.(7)
لزوم نیکی کردن به والدین ومدارا نمودن با آنها حتی در صورتی که مسلمان نباشند
-شخصی به نام زکریّا بن ابراهیم می گوید: من مسیحی بودم که به دین اسلام گرویدم.
و پس از مسلمان شدن مراسم حج را بجای آوردم.
در هنگام مراسم حج بر امام صادق علیه السلام وارد شدم و به ایشان گفتم: من مسیحی بودم و به دین اسلام مشرّف شدم.
امام صادق علیه السلام فرمود: خدا تورا هدایت کرده است.
سپس آن حضرت علیه السلام در حقّ من دعا کرده و فرمود:
خدایا او را در هدایت ثابت بدار.
آنگاه آن حضرت علیه السلام رو به من نموده و فرمود:
از هر چه که می خواهی از من سؤال کن.
من به آن حضرت علیه السلام گفتم: پدر و مادرم و خانواده من نصرانی و مسیحی هستند و مادرم بینایی خود را از دست داده است و زندگی و خورد و خوراک من با آنها می باشد.
آن حضرت علیه السلام فرمود:آیا آنها گوشت خوک می خورند؟
من در جواب گفتم: خیر.
آنها گوشت خوک نمی خورند و به آن دست هم نمی زنند.
امام صادق علیه السلام فرمود: اشکالی ندارد.(یعنی در این صورت معاشرت و خورد و خوراک تو با آنها اشکالی ندارد.)
سپس امام صادق علیه السلام به من فرمود: مادر خود را دریاب و به او نیکی نما و اگر او از دنیا رفت خودت شخصاً به تجهیز و تکفین او اقدام کن و انجام آن کار ها را بر عهده شخص دیگری واگذار منما.
زکریّا بن ابراهیم می گوید: پس از انجام مراسم حج به شهر کوفه بازگشتم. پس از بازگشت از سفر حج با مادرم، مهربانی نموده و به او نیکی بسیاری می کردم با دست خود در دهان او غذا قرار می دادم، از او پرستاری می نمودم و نظافت او را بر عهده می گرفتم و لباسهای او را می شستم و به او خدمت می نمودم.
پس از گذشت مدتی مادرم با تعجّب به من گفت: ای فرزند- این کارهای نیکی را که در مورد من انجام می دهی قبلاً انجام نمی دادی!
از وقتی که از مسافرت برگشته ای رفتار تو با من نیکو گشته است!
آیا به دین اسلام گرویده ای؟
زکریّا می گوید: در جواب به ماردم گفتم:شخصی که فرزند پیغمبر است مرا به انجام این کارهای نیک دستور داده است.
مادرم گفت: این شخص حتماً پیامبر است.
من در جواب گفتم: خیر.او پیامبر نیست. بلکه او فرزند پیامبر است.
اما مادرم دوباره گفت: ای فرزندم! او حتماً پیامبر است. زیرا این رفتارهای نیک سفارش انبیا است.
من به او گفتم: ای مادر! بعد از پیامبر اسلام پیامبر دیگری نخواهد بود و این شخص فرزند پیامبر است.
سپس مادرم گفت:-ای فرزند! دین تو بهترین دین و آئین است. این دین را بر من عرضه کن.
زکرِیّا می گوید: من در این هنگام دین مبارک اسلام را بر مادرم عرضه نمودم.
و او به دین اسلام مشرّف گشت و بدین ترتیب مسلمان شد. سپس او واجبات دین را به او آموختم.و احکام نماز را به او یاد دادم.
آنگاه مادرم نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء را به جای می آورد. سپس هنگام شب کسالتی بر او عارض گشت.
در این هنگام مرا به سوی خود خوانده و به من گفت:-ای فرزند! بار دیگر احکام دین اسلام را بر من عرضه نما و به من بیاموز.
من نیز چنین کردم و ان به آن حقایق اقرار نمود و سپس از دنیا رفت و من در هنگام صبح به تجهیز و تکفین او پرداختم و بر جنازه اش نماز خواندم و او را دفن نمودم (8).
لزوم نیکی کردن به والدین ومدارا نمودن با آنها حتی در صورتی که کافر باشند
9- وَ اِن جَاهَداکَ عَلَی اَن تُشرِکَ بِی مَا لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمُ فَلاَ تُطِعهُماَ وَ صَاحِبهُمَا فِی الدُّنیَا مَعروُفاً (9)...«15»(لقمان).
در این آیه مبارکه به فرزندان توصیه شده است که با والدین خود - اگرچه کافر و مشرک باشند-با نیکی رفتار کنند و با آنها با رفق و مدارا معاشرت نمایند.
10- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: سه چیز است که در آنها برای هیچ شخصی جای گزینی نیست:
وفا نمودن به عهد و پیمان هر شخص مسلمان باشد یا کافر،
نیکی نمودن به والدین مسلمان باشد یا کافر،
ادا نمودن امانت به صاحبش مسلمان باشد یا کافر (10).
11-اسماء همسر ابوبکر به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گفت: با مادرم دیدار کردم و در حالی که او کافر است. آیا به او رسیدگی کنم و از او تفقّد نمایم؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: بله؛ به مادرت رسیدگی کن و به او تفقّد نما (11).
12-مردی در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مسلمان شد در حالی که والدین او کافر بودند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مرد فرمود: با والدین خود به نیکی رفتار نما.(12)
13-پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مردی فرمود: از والدین خود اطاعت نما؛ اگرچه کافر باشند (13).
14-امام رضا علیه السلام به این مضمون فرمود: نیکی کردن به والدین واجب است و اگر آنها کافر بودند اطاعت از آنها در راه معصیت خدا جایز نیست.(14)
15-امام رضا علیه السلام به این مضمون فرمود: و لازم است که به والدین نیکی شود.و اگر آنها کافر بودند.نباید از آنها اطاعت نمود.(15)
16-علی بن جعفر علیه السلام می گوید: به امام کاظم علیه السلام گفتم: چه می فرمایید درباره مرد مسلمانی که والدین او کافر هستند؟
آیا مصلحت می دانید که او برای والدین خود - در نماز- استغفار نماید؟
امام کاظم علیه السلام به این مضمون فرمود: اگر این شخص والدین خود را در حالی که کوچک بود از آنها دور شده و نمی داند که آنها مسلمان شدند یا نه استغفار کردن او برای آنها اشکالی ندارد، ولی اگر او بر کافر بودن آنها اطمینان دارد در نماز خود برای آنها استغفار نکند ولی اگر نمی داند، بهتر است که برای آنها دعا نماید (16).
17-شیخ مفید رحمه الله علیه در کتاب مقنعه در باب وقف و صدقات می فرماید:
اشکالی ندارد شخصی که مسلمان است بر والدین خود- گرچه آنها کافر باشند- چیزی را وقف کند (17).
18-پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مردی درباره والدین سفارش نموده و به او فرمود:
از والدین خود اطاعت نما و به أنها در حال حیات و پس از ممات نیکی نما (19).
19-امام رضا علیه السلام در مورد حقوق والدین به این مضمون فرمود:
هنگامی که والدین زنده هستند با نیکی کردن به آنها و هنگامی که آنها از دنیا رفتند با دعا نمودن در حقّ آنها و طلب رحمت نمودن برای آنها وظایف خود را نسبت به آنها بنحو احسن انجام دهید. زیرا روایت شده است: شخصی که در هنگام زنده بودن پدر به او نیکی می کند اما پس از مرگ او برایش دعا نمی کند؛ خدای متعال چنین شخصی را عاق والدین می نامد.
20-معمّر بن خلاد می گوید: به امام رضا علیه السلام گفتم:آیا برای والدینم حتّی اگر دارای مذهب حق نباشند دعا کنم؟
امام رضا علیه السلام فرمود: برای آنها دعا کن و از طرف آنها صدقه بده و اگر آنها زنده هستند و مذهب حق را نمی شناسند با آنها مدارا نما. زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بدرستی که خدای عزّ و جلّ مرا برای رحمت و مهربانی بر انگیخت.نه برای سرکشی و عقوق (20).
21-امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: نباید چیزی مانع از نیکی کردن شما به والدین گردد.
چه آنها در حال حیات باشند و چه از دنیا رفته باشند (21).
.gif "علیهم السلام :S (31):")
دشمنی و عداوت می ورزد) و به همین جهت از او ناراحتیهای زیادی دیده ام و مشکلات فراوانی را متحمّل شده ام، برای من دعا نمایید و تکلیف مرا نسبت به او روشن فرمایید؟