52. آشكار بودن همه چیز نزد خدا
لا یخفی علیه من عباده شخوص لحظه، و لا كرور لفظه، و لا ازدلاف ربوه، و لا انبساط خطوهُ،فی لیل داج، و لا غسق ساج. (خطبه 163)
هیچ عملی از اعمال بندگان خدا بر او پوشیده نیست؛ نه نگاه خیره ای و نه تكرار واژه ای و نه نزدیك شدن به تپه ای و نه برداشتن گامی در شبی تیره و ظلمتی آرام.
53. برتری علم خدا
كل علام غیره متعلم. (خطبه 65)
هر دانایی - جز خدا - دانش آموخته است.
54. دانای ازلی و ابدی
عالم اذ لا معلوم، و رب اذ لا مربوب، و قادر اذ لا مقدور. (خطبه 152)
او دانا بوده آن گاه كه هنوز معلومی وجود نداشت و پروردگار و مالك بوده آن گاه كه پرورده و مملوكی نبوده و توانا بوده در زمانی كه هنوز مقدوری در كار نبوده است.
55. علم ذاتی خدا
... العالم بلا اكتسابٍ، و لا ازدیادٍ، و لا علمٍ مستفادٍ ... لیس ادراكه بالابصار، و لا علمه بالاخبار. (خطبه 213)
داناست بی آن كه دانش خود را كسب كرده، یا بر آن افزوده یا از كسی فرا گرفته باشد ... درك او از اشیا به دیدن نیست. و علم و آگاهی اش به خبر یافتن توسط دیگری نه.
56. عجز توصیف
لا تقع الاوهام له علی صفه، و لا تعقد القلوب منه علی كیفیه. (خطبه 85)
اوهام، به درك صفت از او نمی رسد و دل ها به كیفیتی از او پی نمی برد.
57. علم به اشیا
احال الاشیا لا وقاتها... عالما بها قبل ابتدائها. (خطبه 1)
پدید امدن اشیا را به زمان خودشان موكول كرد ... و پیش از آن كه پدیدشان آورد به آن ها علم داشت.
58. اندیشیدن در ذات خدا
الظاهر بعجائب تدبیره للناظرین، و الباطن بجلال عزته عن فكر المتوهین. (خطبه 213)
بر اثر شگفتی های تدبیرش، برای بینندگان آشكار است به سبب شكوه عزتش از اندیشه و اوهام اندیشندگان پنهان است.
59. توصیف مجاز از خدا
من وصفه فقد حده، و من حده فقد عده، و من عده فقد ابطل ازله، و من قال: «كیف» فقد استوصفه، و من قال: «این» فقد حیزه. (خطبه 153)
هر كه خدا را وصف كند، برا یاو حد و مرز قایل شده است و هر كه برایش حد و مرز قائل شود، او را شمرده است، برایش اجزا قائل شده است و هر كه او را بشمارد، ازلی بودنش را باطل ساخته است. كسی كه پرسیده: (چگونه است) بی گمان او را وصف كرده است و كسی كه پرسید كجاست او را در مكان قرار داده است.
60. توصیف از خدا
لا یوصف بالازواج، و لا یخلق بعلاج. و لا یدرك بالحواس و لا یقاس بالناس. الذی كلم موسی تكلیما، و اراه من آیاته عظیما. بلا جوارج و لا ادوات، و لا نطق و لا نطق و لا لهوات. بل ان كنت صادقا ایها المتكلف لوصف ربك! فصف جبرائیل و میكائیل و جنود الملائكه المقربین فی حجرات القدس مرجحنین، متولهه عقولهم ان یحدوا احسن الخالقین . فانما یدرك بالصفات ذوو الهیئات و الادوات و من ینقضی اذا بلغ امد حده بالفنا. (خطبه 182)
به جفت ها، وصف نمی شود و در افرینش موجودات نیازی به ممارست و ابزار ندارد و با حواس درك نمی شود... ای كسی كه متكلفانه در وصف پروردگارت می كوشی! اگر راست می گویی جبرئیل و میكائیل و سپاه فرشتگان مقرب را وصف كن، همان ها كه در غرفه های پاك در برابر سلطنت و عظمت خدا خاضع اند و خردهایشان در تعریف و وصف بهترین آفرینندگان متحیر است. تنها موجوداتی به وسیله صفات درك می شوند كه دارای شكل و هیات و ابزار وجوارح هستند و نیز كسی كه چون مدتش به سر آمدد و به نقطه ء پایان خود رسید، فانی می شود.
