مقام علمی
جناب سید مرتضی به حق شاگرد اصلی شیخ مفید میباشد كه بنا بر آنچه نقل شده، شیخ مفید بعد از خوابی كه دید و دو فرزند حضرت فاطمه(علیهاالسلام) را به فرزندی قبول كرده بود، سیدمرتضی و سیدرضی را به شاگردی قبول كرد و تا آخر عمر به بارور كردن علم و عمل این دو برادر كوشید.
استادان دیگر این بزرگوار عبارتند از: ابومحمد هارون فرزند موسی تلعكبری، شیخ محمد صدوق، حسین بن علی بابویه برادر شیخ صدوق، احمد بن علی بن سعیدكوفی، ابوالحسن علی بن محمد كاتب و بسیاری علمای اعلام دیگر.
خداوند متعال به سید مرتضی استعدادی وافر داده بود و او نیز از این نعمت بزرگ الهی به خوبی بهره برداری كرد و در نتیجه تلاش و كوشش در مدتی نه چندان طولانی كتب زیادی تالیف كرد. مرحوم علامه امینی در الغدیر نام 86 اثر او را بیان كرده یكی از كتابهای وی دیوان معروف او با بیست هزار بیت است.
مرحوم علامه امینی در الغدیر نام 86 اثر او را بیان كرده یكی از كتابهای وی دیوان معروف او با بیست هزار بیت است.
او علاوه بر مقام علمی و اجتهاد دارای ذوق شعر و ادب بود و در زمان ایشان، غیر از برادرش سید رضی شاعری همانندش نبود. كتاب دیگر او امالی است كه در موضوع فقه و تفسیر و حدیث و شعر و فنون ادب است. كتاب دیگر ایشان شافی است كه هر چه علمای كنونی درباره امامت نوشتند، كمتر از آن است كه در شافی سیدمرتضی تحقیق كرده است. دیگر كتابهای ایشان عبارتند از مسائل ناصریه، مسائل طرابلسیه، مسائل موصلیه.
در باب تدریس مرحوم سیدمرتضی باید گفت ایشان علوم زیادی را تدریس میكرد. یكی از ویژگیهای درس او این بود كه بزرگان بسیاری در آن شركت میكردند، حتی گاهی استاد عالی قدرش شیخ مفید نیز در درس او حضور مییافت.
اما شاگردان حضرت استاد بسیارند از جمله: شیخ طوسی، ابویعلی سلار دیلمی، ابوالصلاح حلبی، قاضی ابن براج طرابلسی، شریف ابویعلی محمد بن حسن بن حمزه جعفری، ابو الصمصام مروزی، سید نجیب الدین كراجكی، شیخ ابوالحسن سلیمان صهرشی، جعفر بن محمد دوریستی، ثابت بن عبدالله نباتی، شیخ احمد خزاعی، شیخ مفید ثانی، شیخ ابوالمعالی احمد بن قدامه، شیخ ابوعبدالله محمد فرزند علی صلواتی و ابوزید فرزند كیابكی حسینی و بسیاری از علمای دیگر.