نماز شب

[آسمان]

دوستای عزیز لازم دیدم راجع به نماز شب و کیفیت و طریقه ی نماز شب مطالبی جمع آوری کنم.
نماز شب نمازی هست که من در وصف عشقی که یه انسان میتونه از این نماز به دست بیاره عاجزم.
امیدوارم من حقیر رو در قنوت آخر نماز شب از یاد نبربد...
التماس دعا
​

 

[آسمان]

پاسخ : نماز شب

و من اللیل فتهجّد به نافلةً لك عسی ان یبعثك ربّك مقاماً محموداً.
خداوند متعال به پیامبرش میفرماید: پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن (و نماز) بخوان، این یك وظیفه اضافی برای توست تا پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد.« اسراء ، 79»
بعد از ذكر نمازهای فریضه پنجگانه این چنین اضافه میكند پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن بخوان «و من اللیل فتهجد به».[1]
مفسران معروف اسلامی این تعبیر را اشاره به نافله شب كه در فضیلت آن روایات بیشماری وارد شده است دانسته اند، هر چند آیه صراحت در این مسأله ندارد ولی با قرائن مختلفی كه در دست است این تفسیر روشن به نظر میرسد.
سپس میگوید: این یك برنامه اضافی است، علاوه بر نمازهای فریضه برای تو (نافلة لك)
بسیاری این جمله را دلیل بر آن دانسته اند كه نماز شب بر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ واجب بوده است، زیرا (نافله) به معنی (زیاده) است، اشاره به اینكه این فریضه اضافی مربوط به تو است.

اسرار و آثار نماز شب
1ـ نماز شب یك عبادت بزرگ روحانی
غوغای زندگی روزانه از جهات مختلف، توجه انسان را به خود جلب میكند و فكر آدمی را به وادیه ای گوناگون میكشاند، به طوری كه جمعیت خاطر و حضور قلب كامل در آن بسیار مشكل است، اما در دل شب و به هنگام سحر و فرو نشستن غوغای زندگی مادی و آرامش روح و جسم انسان در پرتو مقداری خواب، حالت توجه و نشاط خاصی به انسان دست میدهد كه بینظیر است.
آری در این محیط آرام و دور از هرگونه ریا و تظاهر و خودنمایی و توأم با حضور قلب، توجهی به انسان دست میدهد كه فوق العاده روح پرور و تكامل آفرین است.
به همین دلیل دوستان خدا همیشه از عبادتهای آخر شب برای تصفیه روح و حیات قلب و تقویت اراده و تكمیل اخلاص نیرو میگرفته اند.
در آغاز اسلام نیز پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ با استفاده از همین برنامه روحانی مسلمانان را پرورش داد و شخصیت آنها را آن قدر بالا برد كه گویی آن انسان سابق نیستند، یعنی از آنها انسانهای تازهای آفرید مصمم، شجاع، با ایمان، پاك و با اخلاص و شاید مقام محمود كه در آیات فوق به عنوان نتیجه نافله شب آمده است اشاره به همین حقیقت نیز باشد.
بررسی روایاتی كه در منابع اسلام در فضیلت نماز شب وارد شده نیز روشنگر همین حقیقت است؛ به عنوان نمونه:
1ـ پیغمبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ میفرماید:
خیركم من اطاب الكلام و اطعم الّطعام و صلَّی باللیل و الناس نیام.
بهترین شما كسانی هستند كه در سخن گفتن مؤدبند گرسنگان را سیر میكنند و در شب در آن هنگام كه مردم خوابند نماز میخوانند.[2]
2ـ امیر مؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ میفرماید:
قیام اللیل مصحّحة للبدن و مرضاة للّرب عزّوجلّ و تعرّض للرّحمة و تمسك باخلاق النبیّین.
قیام شب موجب صحت جسم و خشنودی پروردگار و در معرض رحمت او قرار گرفتن و تمسك به اخلاق پیامبران است.[3]
3ـ امام صادق ـ علیه السّلام ـ به یكی از یارانش فرمود:
لاتدع قیام اللّیل فانّ المغبون من حرم قیام اللّیل.
دست از قیام شب برمدار، مغبون كسی است كه از قیام و عبادت شب محروم گردد.[4]
4ـ رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ میفرماید:
من صلّی باللّیل حسن وجهه بالّنهار.
كسی كه نماز شب بخواند صورت (و سیرتش) در روز نیكو خواهد بود.[5]
حتی در بعضی از روایات میخوانیم كه این عبادت به قدری اهمیت دارد كه جز پاكان و نیكان موفق به آن نمیشوند.

ساده ترین صورت آداب نماز شب
البته نماز شب آداب فراوانی دارد ولی بد نیست ساده ترین صورت آن را در اینجا بیاوریم تا عاشقان این عمل روحانی بتوانند بهره بیشتر گیرند، نماز شب به طور كاملاً ساده یازده ركعت است كه به ترتیب ذیل به سه بخش تقسیم میشود.
الف ـ چهار نماز دو ركعتی كه مجموعاً هشت ركعت میشود و نامش نافله شب است.
ب ـ یك نماز دو ركعتی كه نامش نافله (شَفع) است.
ج ـ نماز یك ركعتی كه نامش نافله (وَتر) است و طرز انجام این نمازها درست همانند نماز صبح میباشد، ولی اذان و اقامه ندارند و قنوت وَتر را هر چه طولانیتر كنند بهتر است.[6]

پی نوشتها:

[1] . «تهجد» از مادهی «هجود» در اصل ـ چنانكه راغب در مفردات میگوید به معنی خواب است، ولی هنگامی كه به باب تفعل میرود معنی از بین بردن خواب و انتقال به حالت بیداری آمده است، ضمیر در «تهجد به» به قرآن برمیگردد یعنی قسمتی از شب را بیدار باش و قرآن بخوان، ولی این كلمه بعداً در لسان اهل شرع به معنی نماز شب به كار رفته است و متهجد به كسی میگویند كه نماز شب میخواند.
[2] . بحارالانوار، ج87، ص142 تا 148.
[3] . بحارالانوار، ج87، ص142 تا 148.
[4] . بحارالانوار، ج87، ص142 تا 148.
[5] . بحارالانوار، ج87، ص142 تا 148.
[6] . جمعی از فقهاء احتیاط كردهاند كه در نماز شفع قنوت نخوانند و یا به قصد رجاء بخوانند

 

[آسمان]

پاسخ : نماز شب

کیفیت نماز شب به طور کامل(ساده)

​

نماز شب يازده ركعت است: چهار تا دو ركعت (مثل نماز صبح) به نيت نماز شب و يك نماز دو ركعت به نيت نماز شَفْعْ و يك نماز يك ركعتي به نيت نماز وَتْر
نيت: دو ركعت نماز شب ميخوانم قُربة اِلي الله
- در ركعت اول: يك بار سوره حمد + يك بار سوره قلهو الله احد + ركوع + سجده
- در ركعت دوم: يك بار سوره حمد + يك بار سوره قل هو الله احد + قنوت + ركوع + سجده + تشهد + سلام.
(نماز شبي كه در قست بالا آمده است را چهار بار تكرار كنيد كه جمعاً هشت ركعت نماز شب ميشود). ​

نيت: دو ركعت نماز شَفْعْ ميخوانم قُربة اِلي الله
- در ركعت اول: يك بار سوره حمد + يك بار سوره قل هو الله احد + يك بار سوره قل اعوذ برب الناس + ركوع + سجده.
- در ركعت دوم: يك بار سوره حمد + يك بار سوره قول هو الله احد + يك بار سوره قل اعوذ برب الفلق + قنوت + ركوع + سجده + تشهد + سلام.

نيت: يك ركعت نماز وَتْر ميخوانم قُربة اِلي الله
- در ركعت اول: يك بار سوره حمد + سه بار سوره قل هو الله احد + يك بار سوره قل اعوذ برب الفلق + يك بار سوره قل اعوذ به رب الناس
- در قنوت: خواندن كامل قنوت + در حاليكه دستهايتان در حالت قنوت است، (با انگشتان دست راست يا با تسبيح) چهل بار بگوييد ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنينَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمينَ وَ اَلْمُسلِماتْ ) «خدايا ببخش جميع مؤمنين مرد و مؤمنين زن را». و بعد از آن هفتاد بار بگوييد ( اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبي وَ اَتُوبُ اِلَيه) «آمرزش ميطلبم از خدايي كه پروردگارم است و بسويش باز ميگردم». سپس هفت بار بگوييد (هذا مَقامُ الْعائِذِ بِكَ مِنَ اَلْنار) «اين است مقام كسي كه از آتش قيامت به تو پناه ميبرد». سپس سيصد مرتبه بگوييد ( اَلْعَفو ) «ببخش». + و سپس يك بار بگوييد ( رَبّ اغْفِرْلى وَ ارْحَمْنى وَ تُبْ عَلىََّ اِنَّكَ اَنْتَ التّوابُ اَلْغَفُورُ الرّحيم ) «پروردگارا ببخش مرا و رحم كن به من و توبه مرا بپذير به راستي كه تو، توبه پذيرنده، بخشنده و مهرباني». ( البته طلب استغفار برای 40 مومن در این قنوت بسیار با فضیلت است) + ركوع + سجد + تشهد + سلام + (پايان نماز) + تسبيحات فاطمة زهرا (س)

(تسبيحات حضرت زهرا (سلام الله عليها): (34 مرتبه، الله اكبر، 33 مرتبه، الحمد لله و 33 مرتبه، سبحان الله) در حديثي آمده: خواندن تسبيحات فاطمه زهرا (سلام الله عليها) از هزار ركعت نماز مستحب، نزد خداوند بهتر است)

 

[آسمان]

پاسخ : نماز شب

كيفيّت نماز شب به صورت مفصّل
چون از خواب برخاستيد، سجده كنيد براى خداوند تعالى و نيكو است در اين حال يا در حال برداشتن سر از سجده بگويد:

(اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى اَحْيانى بَعْدَ ما اَماتَنى وَ اِلَيْهِ النُّشُورُ اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى رَدَّ عَلَىَّ رُوحى لاَِحْمَدَهُ وَ اَعْبُدَهُ).

و چون برخاستيد و ايستايد بگوييد:
(اَللّهُمَّ اَعِنّى عَلى هَوْلِ الْمُطَلَّعِ وَ وَسِّعُ عَلَىَّ الْمَضْجَعَ وَارْزُقْنى خَيْرَ ما بَعْدَ الْمُوتِ).

و چون صداى خروس شنيديد بگويد:
(سُبُّوْحٌ قُدُّوْسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوْحِ سَبَقَتْ رَحْمَتُكَ غَضَبَكَ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ عَمِلْتُ سُوَّْءً وَ ظَلَمْتُ نَفْسى فَاغْفِرْلى اِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاّ اَنْتَ فَتُبْ عَلَىَّ اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الرَّحيمُ).

و چون نگاه كنيد به اطراف آسمان بخوانيد:
(اَللّهُمَّ اِنَّهُ لا يُوارى مِنْكَ لَيْلٌ ساجٍ وَ لا سَماَّءٌ ذاتُ اَبْراجٍ وَ لا اَرْضٌ ذاتُ مِهادٍ وَلا ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ وَلا بَحْرٌ لُجِّىُّ تُدْلِجُ بَيْنَ يَدَىِ الْمُدْلِجِ مِنْ خَلْقِكَ تُدْلِجُ الرَّحْمَةَ عَلى مَنْ تَشاءُ مِنْ خَلْقِكَ تَعْلَمُ خائِنَةَ الاْ عْيُنِ وَ ما تُخْفِى الصُّدُوْرُ غارَتِ النُّجُوْمُ وَ نامَتِ الْعُيُونُ وَ اَنْتَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ لاتَاْخُذُكَ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمينَ وَ اِلهِ الْمُرْسَلينَ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمينَ).

پس بخواند پنج آيه آل عمران:
(اِنَّ فى خَلْقِ السَّمواتِ وَ الاَْرضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لاََّياتٍ لاُِولِى الاَْلْبابِ الَّذينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِياماً وَ قُعُوداً و َعَلى جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ فى خَلِقِ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ رَبَنّا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النّارِ رَبَّنا اِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النّارَ فَقَدْ اَخْزَيْتُهُ وَ ما لِلظّالِمينَ مِنْ اَنْصارٍ رَبَّنا اِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادى لِلاْيمانِ اَنْ امِنُوْا بِرَبِّكُمْ فَامَنّا رَبَنّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَكَفِّرْ عَنّا سَيِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الاَْبْرارِ رَبَّنا وَ اتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لاتُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ اِنَّكَ لاتُخْلِفُ الْميعادَ).

دندانهايتان را مسواك بزنيد، و بعد از آن وضو بگيريد و خود را خوشبو سازيد، پس برخيزد به نماز شب.
ابتدا شروع مىكنيد به هشت ركعت نماز شب و بعد از هر دو ركعت، سلام مىدهيد، و خوبست كه در دو ركعت اوّل بعد از حمد سى مرتبه توحيد بخواند، (كه در دو ركعت مجموعاً شصت مرتبه توحيد خوانده شود) از اثرات ثواب آن اين است كه: تا منصرف شود از نماز نبوده باشد ميان او و خداى عزّوجلّ هيچ گناهى.
و يا آنكه در ركعت اوّل آن توحيد و در ركعت دوّم (قُلْ يا اَيُّهَا الْكافِرُونَ) را بخواند.
در شش ركعت ديگر حمد و هر سوره كه خواهد بخواند و كافى است حمد و (قُلْ هُوَ اللّه اَحَدْ) در هر ركعتى.
و چنانكه سنّت است قنوت در نمازهاى واجبى، در هر ركعت دوّمى از نافلهها نيز سنّت است.
و كافى است در قنوت سه بار (سُبْحانَ اللّهِ) گفتن.
و يا آنكه گفته شود: (اَللّهُمَّ اغْفِرْلَنا وَ ارْحَمْنا وَ عافِنا وَاعْفُ عَنّا فِى الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَى ءٍ قَديرٌ).
و يا آنكه بگويد: (رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّكَ اَنْتَ الاَْعَزُّ الاَْجَلُّ الاَْكْرَمْ).
و روايت شده كه حضرت امام موسى (ع) چون شب در محراب عبادت مىايستاد مىخواند:
(اَللّهُمَّ اِنَّكَ خَلَفْتَنى سَوِيّاً ...) و اين دعاء پنجاهم صحيفه كامله است.
و چون فارغ شود از هشت ركعت نماز شب پس بجا بياورد دو ركعت نماز شفع و يك ركعت نماز وتر.
و مىخواند در اين سه ركعت بعد از حمد (قُلْ هُوَ اللّه اَحَدْ) تا بمنزله آن باشد كه يك ختم قرآن كرده باشد، زيرا كه سوره توحيد ثلث قرآن است، و يا آنكه بخواند در نماز شَفْع در ركعت اوّل حمد و (قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ) و در ركعت دوّم حمد و (قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقْ).
و چون از نماز شَفْع فارغ شد مستحب است آنكه بخواند: (اِلهى تَعَرَّضَ لَكَ فى هذَا اللَّيْلِ الْمُتَعَرِّضُوْنَ ...) و اين دعائى است كه در اعمال شب نيمه شعبان در مفاتيح الجنان مذكور شد.
و چون از دو ركعت شَفْع فارغ شد برمىخيزد به جهت يك ركعت وَتر و مىخواند در آن حمد و سوره توحيد و يا آنكه مىخواند بعد از حمد (قُلْ هُو اللّهُ اَحَدٌ) سه مرتبه، و معوذّتين يعنى (قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقْ)، پس دست بر مىدارد براى قنوت و دعا مىخواند آنچه بخواهد.
شيخ طوسى رحمه الله عليه فرموده: دعاهائى كه در قنوت نماز وَتر خوانده مىشود از زيادى به شمارش نمىآيد.
مستحب است كه انسان در قنوت نماز وتر گريه كند از خوف خدا و ترس از عقاب خدا، يا خود را به حال گريه در آورد و دعا كند براى برادران مؤمن، و مستحب است كه ذكر شود چهل نفر، پس بدرستيكه كسيكه دعا كند براى چهل مؤمن دعايش مستجاب مىشود انشاء اللّه تعالى. و دعا كند به آنچه خواسته باشد.
(علامت و نشانه شقاوت و پليذی انسان آن است که چشمانش از گريستن بخشکد و گريه نکند. گريه نکردن در اثر سنگدلی و پليدی دل است و پليدی و آلودگی دل نشانه زيادی گناه و معصيت خداست و گناه و معصيت خدا نشانه علاقه و محبت به دنياست).
شيخ صدوق رحمه الله عليه فرموده كه: حضرت رسول خدا (ص) در قنوت وَتر مىخواند: (اَللّهُمَّ اهْدِنى فيمَنْ هَدَيْتَ وَ عافِنى فيمَنْ عافَيْتَ و تَوَلَّنى فيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَ بارِكْ لى فيما اَعْطَيْتَ وَ قِنى شَرَّ ما قَضَيْتَ فَاِنَّكَ تَقْضى وَ لايُقْضى عَلَيْكَ، سُبْحانَكَ رَبَّ الْبَيْتِ، اَسْتَغْفِرُكَ وَ اَتُوبُ اِلَيْكَ وَ اُوْمِنُ بِكَ وَ اَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِكَ يا رَحيمُ).
سزاوار است آنكه هفتاد مرتبه بگويد: (اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَيْهِ).
سزاوار است كه دست چپ را به دعا بلند كرده باشد و استغفار را به دست راست بشمارد روايت شده كه حضرت رسول خدا (ص) استغفار مىكرد در نماز وَتر هفتاد مرتبه و هفت مرتبه مىگفت: (هذا مَقامُ الْعاَّئِذِ بِكَ مِنَ النّارِ).
روايت شده كه حضرت امام زين العابدين (ع) در سحر، در نماز وتر سيصد مرتبه مىگفت: (اَلْعَفْوَ الْعَفْوَ). و بگويد بعد از اين:
(رَبِّ اغْفِرْلى وَارْحَمْنى وَ تُبْ عَلَىَّ اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحيمُ).
و سزاوار است آنكه طول دهد قنوت را و چون فارغ شد از قنوت به ركوع رود و چون سر از ركوع برداشت بخواند اين دعا را كه شيخ در تهذيب از حضرت موسى بن جعفر (ع) نقل كرده:
(هذا مَقامُ مَنْ حَسَناتُهُ نِعْمَةٌ مِنْكَ وَ شُكْرُهُ ضَعيفٌ وَ ذَنْبُهُ عَظيمٌ وَ لَيْسَ لِذلِكَ اِلاّ رِفْقُكَ وَ رَحْمَتُكَ فَاِنَّكَ قُلْتَ فى كِتابِكَ الْمُنْزَلِ عَلى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كانُوا قَليلاً مِنَ اللَّيْلَ ما يَهْجَعُونَ وَ بِالاَْسْحارِهُمْ يَسْتَغْفِرُوْنَ طالَ هُجُوعى وَ قَلَّ قِيامى وَ هذَا السَّحَرُ وَ اَنَا اَسْتَغْفِرُكَ لِذُنُوبى اِسْتِغْفارَ مَنْ لا يَجِدُ لِنَفْسِه ضَرّا وَ لا نَفْعاً وَ لا مَوْتاً وَ لاحَيوةً وَ لا نُشُوْراً).
پس به سجده رود و نماز را تمام كند و بعد از سلام تسبيح حضرت زهرا عليها السلام بخواند، پس بگويد:
(اَلْحَمْدُ لِرَبِّ الصَّباحِ اَلْحَمْدُ لِفالِقِ الاِْصْباحِ).

و بگويد سه مرتبه:
(سُبْحانَ رَبِّىَ الْمَلِكَ الْقُدُّوْسِ الْعَزيزِ الْحَكيمِ).

پس بگويد:
(يا حَىُّ يا قَيُّومُ يا بَرُّ يا رَحيمُ يا غَنىُّ يا كَريمُ ارْزُقْنى مِنَ التِّجارَةِ اَعْظَمَها فَضْلاً وَ اَوْسَعَها رِزْقاً وَ خَيْرَها لى عاقِبَةً فَاِنَّهُ لا خَيْرَ فيما لا عاقِبَةَ لَهُ).
پس به سجده رود و بگويد پنج مرتبه: (سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَالرُّوْحِ). پس بنشيند و بخواند آيه الكرسى را، دوباره به سجده رود و ذكر سابق را پنج مرتبه بخواند.
(إ نَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ تقُوم أ دنى من ثُلْثَىِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ و ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مَّنَ الَّذِينَ مَعَكَ).
(اى پيامبر!) پروردگارت مىداند كه تو و گروهى از آنها كه با تو هستند نزديك دو سوّم شب يا نصف يا ثلث آن را به پا مىخيزند.

- تذكر (اول): بعد از فراغ از نماز شَفْعْ خواندن دعاى «الهى تعرض لك فى هذا الليل المتعرضون...» مستحب است كه براي ديدن اين دعا به كتاب مفاتيح در اعمال شب نيمه شعبان مراجعه كنيد.
- تذكر (دوم): در نماز وَتر، مستحب است قنوت آن را طول داد و براى چهل مؤمن دعا كرد و هفتاد مرتبه استغفار نمود و سيصد مرتبه اُْلعَفو گفت و هفت مرتبه هذا مقام العائذ بك من النار ناگفته نماند، اينها تمام استحباب در استحباب است. يعنى اگر خوانده نشود هيچ اشكالى ندارد و ثواب نماز شب را داريم. حتى اگر يازده ركعت بدون سوره و حتى نشسته بخوانيد ثواب نماز شب را مىبريد.
- تذكر (سوم): بهتر اين است كه قنوت نماز وَتر را به اين ترتيب بجا بيآوريد:
1- دعاي فرج آقا امام زمان (ع) كه اين دعا است:
(لاالهالله الحليم الكريم لاالهالاالله العلي العظيم سبحان الله رب السموات السبع و سبحان الله رب الارضين السبع و ما فيهن و ما بينهن و رب العرش العظيم و سلام علي المرسلين).
2- هفت مرتبه بگويد: (استغفر الله الذي لاالهالا هو الحي القيوم ذوالجلال و الاكرام من جميع ظلمي و جرمي و اسرافي علي نفسي و اتوب اليه).
بعد از آن 70 مرتبه بگويد:
(استغفر الله ربي و اتوب اليه).
پس از آن 300 مرتبه بگويد:
(العفو).

سپس براي چهل مؤمن دعا كند (به زبان غير عربي هم اشكال ندارد، مثلاً بگويد: خداوندا! فلاني را بيامرز).
از آن پس براي خود و پدر و مادر خود دعا كند و در خاتمه قنوت 7 مرتبه بگويد: (هذا مقامُ الغائذِ بكَ مِنَ النارِ).
3- بخوانيد بعد از هر دو ركعت از نماز شب و شَفْع و بعد از دعاهاى وَتر دعاهايى را كه شيخ و سيد نقل كردهاند سيزدهم بجا آورد سجدهها و دعاهايى را كه از رسول خدا (ص) روايت شده از جمله روايتى است كه شيخ از حماد بن عيسى از ابان بن تغلب روايت كرده كه گفت حضرت صادق (ع) فرمودند: شب نيمه شعبانى داخل شد و بود رسول خدا (ص) در آن شب نزد عايشه همين كه نصف شب شد برخاست رسول خدا (ص) از رختخواب خود براى عبادت پس چون بيدار شد عايشه يافت كه پيغمبر (ص) بيرون رفته از رختخواب او و داخل شد بر او آنچه كه فرو مىگيرد زنها را يعنى غيرت و گمان كرد كه آن حضرت رفته پيش بعض زنهاى خود پس برخاست و پيچيد بر خود شمله يعنى چادر خود را و قسم به خدا كه شمله او از ابريشم و كتان و پنبه نبود و لكن تار آن مو و پود آن از كركهاى شتر بود و جستجو مىكرد رسول خدا (ص) را در حجرههاى زنهاى ديگرش حجره به حجره پس در اين بين كه در جستجوى آن حضرت بود به ناگاه نظرش افتاد بر رسول خدا (ص) كه در سجده است مثل جامهاى كه چسبيده شده بر روى زمين پس نزديك آن حضرت شد شنيد كه مىگويد در سجده خود: (سَجَدَ لَكَ سَوَادِي وَ خَيَالِي وَ آمَنَ بِكَ فُؤَادِي هَذِهِ يَدَايَ وَ مَا جَنَيْتُهُ عَلَى نَفْسِي يَا عَظِيمُ [عَظِيما] تُرْجَى [يُرْجَى] لِكُلِّ عَظِيم اغْفِرْ لِيَ الْعَظِيمَ فَإِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظِيمَ إِلا الرَّبُّ الْعَظِيمُ).
پس بلند كرد سر خود را و دوباره برگشت به سجده و شنيد عايشه كه ميگويد:
(أَعُوذُ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي أَضَاءَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ وَ انْكَشَفَتْ لَهُ الظُّلُمَاتُ وَ صَلَحَ عَلَيْهِ أَمْرُ الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ مِنْ فُجْأَةِ نَقِمَتِكَ وَ مِنْ تَحْوِيلِ عَافِيَتِكَ وَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِكَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي قَلْبا تَقِيّا نَقِيّا وَ مِنَ الشِّرْكِ بَرِيئا لا كَافِرا وَ لا شَقِيّا).
پس بر خاك نهاد دو طرف روى خود را و گفت: (عَفَّرْتُ وَجْهِي فِي التُّرَابِ وَ حُقَّ لِي أَنْ أَسْجُدَ لَكَ).
پس همينكه خواست رسول خدا (ص) برگردد شتافت عايشه به سوى رختخواب خود پس رسول خدا (ص) آمد به رختخواب او و شنيد كه نفس بلند مىزند فرمود چيست اين نفس بلند آيا ندانستهاى كه چه شبى است امشب اين شب نيمه شعبان است كه در آن قسمت مىشود روزيها و در آن نوشته مىشود اجلها و در آن نوشته مىشود روندگان به حج و بدرستى كه خداى تعالى مىآمرزد در اين شب از خلق خود بيشتر از عدد موهاى بزهاى قبيله كلب و مىفرستد خداى تعالى ملائكه خود را از جانب آسمان به سوى زمين در مكه.
- تذكر (چهارم): حضرت موسى بن جعفر (ع) بعد از فراغ از نماز شب در حال سجده مي‏گفت:
(لَكَ الْمَحْمَدَةُ إِنْ أَطَعْتُكَ وَ لَكَ الْحُجَّةُ إِنْ عَصَيْتُكَ لا صُنْعَ لِى وَ لا لِغَيْرِى فِى إِحْسَانٍ إِلا بِكَ يَا كَائِنُ [كَائِنا] قَبْلَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ يَا مُكَوِّنَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ مِنْ شَرِّ الْمَرْجِعِ فِى الْقُبُورِ وَ مِنَ النَّدَامَةِ يَوْمَ الْآزِفَةِ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ عَيْشِى عِيشَةً نَقِيَّةً وَ مِيتَتِى مِيتَةً سَوِيَّةً وَ مُنْقَلَبِى مُنْقَلَبا كَرِيما غَيْرَ مُخْزٍ وَ لا فَاضِحٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَئِمَّةِ يَنَابِيعِ الْحِكْمَةِ وَ أُولِى النِّعْمَةِ وَ مَعَادِنِ الْعِصْمَةِ وَ اعْصِمْنِى بِهِمْ مِنْ كُلِّ سُوءٍ وَ لا تَأْخُذْنِى عَلَى غِرَّةٍ وَ لا عَلَى غَفْلَةٍ وَ لا تَجْعَلْ عَوَاقِبَ أَعْمَالِى حَسْرَةً وَ ارْضَ عَنِّى فَإِنَّ مَغْفِرَتَكَ لِلظَّالِمِينَ وَ أَنَا مِنَ الظَّالِمِينَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى مَا لا يَضُرُّكَ وَ أَعْطِنِى مَا لا يَنْقُصُكَ فَإِنَّكَ الْوَسِيعُ رَحْمَتُهُ الْبَدِيعُ حِكْمَتُهُ وَ أَعْطِنِى السَّعَةَ وَ الدَّعَةَ وَ الْأَمْنَ وَ الصِّحَّةَ وَ الْبُخُوعَ وَ الْقُنُوعَ وَ الشُّكْرَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ التَّقْوَى وَ الصَّبْرَ وَ الصِّدْقَ عَلَيْكَ وَ عَلَى أَوْلِيَائِكَ وَ الْيُسْرَ وَ الشُّكْرَ وَ اعْمُمْ بِذَلِكَ يَا رَبِّ أَهْلِى وَ وَلَدِى وَ إِخْوَانِى فِيكَ وَ مَنْ أَحْبَبْتُ وَ أَحَبَّنِى وَ وَلَدْتُ وَ وَلَدَنِى مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُؤْمِنِينَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ).
ابن اشيم گفته: اين دعا بعد از هشت ركعت نماز شب و پيش از نماز وَتر است آنگاه سه ركعت وتر را بجا مي‏آورى پس چون سلام دادى بگو در حالتى كه نشسته باشى: (الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى لا تَنْفَدُ خَزَائِنُهُ وَ لا يَخَافُ آمِنُهُ رَبِّ إِنِ ارْتَكَبْتُ الْمَعَاصِىَ فَذَلِكَ ثِقَةٌ [ثِقَةً] مِنِّى بِكَرَمِكَ إِنَّكَ تَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِكَ وَ تَعْفُو عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ وَ تَغْفِرُ الزَّلَلَ وَ إِنَّكَ [فَإِنَّكَ‏] مُجِيبٌ لِدَاعِيكَ وَ مِنْهُ قَرِيبٌ وَ أَنَا تَائِبٌ إِلَيْكَ مِنَ الْخَطَايَا وَ رَاغِبٌ إِلَيْكَ فِى تَوْفِيرِ حَظِّى مِنَ الْعَطَايَا يَا خَالِقَ الْبَرَايَا يَا مُنْقِذِى مِنْ كُلِّ شَدِيدَةٍ [شِدَّةٍ] يَا مُجِيرِى مِنْ كُلِّ مَحْذُورٍ وَفِّرْ عَلَىَّ السُّرُورَ وَ اكْفِنِى شَرَّ عَوَاقِبِ الْأُمُورِ [فَإِنَّكَ‏] فَأَنْتَ اللَّهُ عَلَى نَعْمَائِكَ وَ جَزِيلِ عَطَائِكَ مَشْكُورٌ وَ لِكُلِّ خَيْرٍ مَذْخُورٌ ).
و بدانكه علما از براى هر شب اين ماه نماز مخصوصى ذكر فرموده‏اند مقام را گنجايش نقل آن نيست.

 

[آسمان]

پاسخ : نماز شب

ـ امام صادق (ع ) : هر کار نیکى که بنده مى کند , در قرآن برایش ثوابى ذکر شده است مگر نماز شب کـه از بـس نـزد خـدا پر اهمیت است ثواب آن را معلوم نکرده است .



نتایج شب زنده دارى :

ـ پیامبر خدا(ص ) : بر شما باد به شب زنده دارى که آن شیوه شایستگان پیش ازشماست .

ـ امام صادق (ع ) : بر شما باد به نماز شب که آن سنت پیامبر شماست و شیوه صالحان پیش ازشما و دور کننده درد و بیمارى از جسمهایتان .

ـ امام على (ع ) : شب زنده دارى مایه تندرستى است و خشنودى پروردگار عزوجل و قرارگرفتن در معرض رحمت خدا و چنگ آویختن به اخلاق پیامبران .



ـ شب زنده دارى , مایه تندرستى است :

ـ از آن زمان که این سخن پیامبر(ص ) را شنیدم که : نماز شب نور است , نماز شب را ترک نکردم .

ـ امـام صـادق (ع ) دربـاره آیـه ((هـماناخوبیها بدیها را از بین مى برد)) , فرمود : نماز شب مؤمن , گناهى را که در روز مرتکب شده است از بین مى برد.
ـ نـمـاز شـب چهره را سفید و نورانى مى کند , نماز شب انسان را خوشبو مى کند , نماز شب روزى مى آورد.
ـ ازامـام سـجاد(ع ) سؤال شد : چرا شب زنده داران از همه مردم خوش سیماترند؟
فرمود : چون با خداوند خلوت مى کنند و خدا نیزجامه اى از نور بر آنان مى پوشاند.
ـ پیامبر خدا(ص ) : هر که نماز شب زیاد بخواند , روز هنگام خوش سیما باشد.​

​

​

​

 

[آسمان]

پاسخ : نماز شب

بسم الله​

فضیلت نماز شب
در برخاستن از خواب و نماز شب خواندن بدانکه روایات بسیار وارد شده است از اصحاب عصمت در باب برخاستن شب و بیان فضیلت آن و روایت شده که آن شرف مؤ من است و آنکه نماز شب باعث صحّت بدن و کفّاره گناهان روز و برطرف کننده وحشت قبر است رُوى را سفید و بُوى را پاکیزه و روزى را جَلْب مى نماید و آنکه مال و پسران زینت حیات دنیایند و هشت رکعت نماز در آخر شب با نماز وتر زینت آخرت است و گاهى حق تعالى جمع مى فرماید این دو زینت را براى بعضى از مردمان و آنکه دروغ گفته کسى که بگوید من نماز شب مى کنم و روز گرسنگى مى برم زیرا که نماز شب ضامن روزى روز است و از حضرت صادق علیه السلام روایت است که فرموده بود در وصیّت رسول خدا به علىّ عَلَیْهِما وَ الِهِمَا السَّلامُ یا على وصیّت مى کنم ترا در باب نفس خودت به چند خصلت پس حفظ کن آنها را بعد از آن فرمود خداوندا یارى کن او را و ذکر فرمود
جمله اى از خصلتها تا اینکه فرمود: وَعَلَیْکَ بِصَلوةِ اللَّیْلِ وَ عَلَیْکَ بِصَلوةِ اللَّیْلِ
بر تو باد به خواندن نماز شب و بر تو باد به خواندن نماز شب
وَعَلَیْکَ بِصَلوةِ اللَّیْلِ وَ عَلَیْکَ بِصَلوةِ الزَّوالِ وَعَلَیْکَ بِصَلوةِ الزَّوالِ وَعَلَیْکَ
و بر تو باد به خواندن نماز شب و بر تو باد به خواندن نماز زوال و برتو باد به خواندن نماز زوال و بر تو باد
ِصَلوةِ الزَّوالِ * و ظاهر اینست که حضرت اراده کردند به نماز شب سیزده رکعت را و به
به خواندن نماز زوال * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
نماز زوال هشت رکعتى که نافله زوال است و از انس روایت است که گفت شنیدم حضرت پیغمبر صلى الله علیه و آله فرمود دو رکعت نماز در دل شب بهتر است بسوى من از دنیا و آنچه در دنیا است و روایت شده که از امام زین العابدین علیه السلام سؤ ال کردند که چه شده که کسانى که در شب تهجّد مى کنند رویشان از همه کس نیکوتر است فرمود براى آنکه ایشان خلوت مى کنند با خدا حق تعالى مى پوشاند به ایشان از نور خویش وبالجمله روایات در این باب بسیار است و مکروه است ترک برخاستن شب و شیخ بسند صحیح از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که فرمود نیست بنده اى مگر اینکه بیدار مى شود در هر شب یک مرتبه یا دو مرتبه یا چند مرتبه پس اگر برخاست که برخاست و اگر نه مى گشاید شیطان میان پاهاى خود را پس بول مى کند در گوش او آیا نمى بیند آن کسى که برنخاسته است از براى نماز شب صبح که برمى خیزد گران و مکدّر و سنگین و کَسِل است و شیخ برقى به سند معتبر از حضرت امام محمّد باقر علیه السلام روایت کرده که فرمود از براى شب شیطانى است که او را رها مى گویند پس هرگاه بنده اى از خواب بیدار شود و اراده کند برخاستن براى نماز شب را آن شیطان به او گوید حالا وقت برخاستن تو نیست پس دفعه دیگر که بیدار شود و خواهد برخیزد آن شیطان گوید که وقت برخاستن نشده یعنى زود است پس پیوسته او را از برخاستن زایل کند و حبس کند او را تا فجر طلوع کند و چون فجر طالع شود بول کند در گوش او آن وقت بگذرد از او در حالیکه دُم خود را مى جنباند از ناز و بخود مى بالد و ابن ابى جمهور از رسول خدا صلى الله علیه و آله نقل کرده که آن حضرت روزى به اصحاب خود فرمود که احدى از شما هرگاه خوابید شیطان گره مى زند بر پس سر او سه گره بزند مکان هر گرهى عَلَیْکَ لَیْلٌ طَویلٌ فَارْقُدْ یعنى شبت دراز است بخواب پس هرگاه بیدار شد و ذکر خدا کرد یک گِره گشوده شود و اگر وضوء گرفت یک گره دیگر گشوده گردد و اگر نماز خواند یک گره دیگر گشوده گردد پس داخل صبح شود به حال نشاط پاکیزه نفس والاّ صبح کند خبیث النَّفس کَسْلان و این روایت در کتب اهل سنّت نیز مذکور است و قطب راوندى روایت کرده از امیرالمؤ منین علیه السلام که فرمود طمع مکن در سه چیز با سه چیز طمع مکن در بیدارى شب با پرخوردن و در نور صورت با خوابیدن در جمیع شب و در امان از دنیا با صحبت فُسّاق و نیز قطب راوندى روایت کرده که حضرت عیسى علیه السلام صدا زد مادر خود مریم علیه السلام را بعد از مردنش و گفت اى مادر با من تکلّم کن آیا مى خواهى به دنیا برگردى گفت بلى براى آنکه نماز گذارم براى خدا در شب بسیار سرد و روزه بگیرم در روز بسیار گرم اى پسر جان من این راه بیمناک است .

 

[آسمان]

پاسخ : نماز شب

اهمیت نماز شب در آینه قرآن و حديث

الف) قرآن:
نماز راز گفتن است و در امید کوفتن.
نماز خویشتن را از دست نفس ربودن است و حضرت دوست را ستودن.
علامه رشید الدین میبدی در تفسیر کشف الاسرار گوید: «خدای تعالی در سوره «مزمل» فرمود: ای محمد! به دوستان ما بگوی چونکه خواهید با ما راز کنیدروی به قبله شرع آرید و قدم در حضرت نماز نهید.»
در قرآن کریم 112 مرتبه در 45 سوره درباره نماز اوامری آمده است، و نیز در 17 آیه (11 سوره) آیاتی درباره نماز شب و دعوت بندگان برای بپا داشتن آن آمده است و اینهمه نشان از اهمیت فراوان خلوت شبانه با معبود محمود دارد.
ما تنها به ذکر دو نمونه اکتفا می کنیم و بقیه را آدرس می دهیم:
1- و مِنَ اللَّیل فتهجَّدبه نافلهً لَکَ عَسی اَن یَبعَثَکَ رَبُّکَ مقاماً مَحموداً.
خداوند متعال به پیامبر (ص) می فرماید: «پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن (و نماز) بخوان این یک وظیفه اضافی برای توست تا پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد.»
بسیاری از مفسران این آیه را دلیل وجود نماز شب بر پیامبر دانسته اند، و مقام مقام محمود را مقام شفاعت خوانده اند.
2- قُم اللَّیلِ اِلاّ قَلیلاً – نِصفَهُ اَوِ منه قَلیلاً – اَورزِد عَلَیهِ و رتَّلِ القزآنَ ترتیلاًو
شب را به جز کمی به پا خیز، که نصف یا چیز کمتر از نصف باشد، یا بر نصف آن بیفزا و قرآن را با دقت و تأمل بخوان.
ب) حدیث:
احادیث فراوانی از پیامبر مکرر اسلام (ص) و ائمه طاهرین در سفارش، فضیلت و آثار نماز شب و شب زنده داری آمده است. از جمله:
1- شرافت مرد در نماز شب است:
«جبرئیل به حضور پیامبر (ص) آمد و فرمود: ای محمد! هر قدر خواهی زندگی کن، همانا خواهی مرد. هر که راخواهی دوست بدار، سر انجام از او جدا خواهد شد. هر عملی خواستی انجام ده، پاداش و کیفر آن خواهی دید. آگاه باش و بدان که شرافت مرد به عبادت او در شب است و عزتش در بی نیازی جستن از مردم.»
2- محبوب ترین چیزها:
رسول خدا (ص) مب فرمود: «دو رکعت نماز در دل شب محبوب تر است نزد من از دنیا و آنچه که در ان است.»
3- نماز شب شعار پرهیزکاران و روش مشتاقان:
حضرت علی (ع): «سَهرُ اللَّیلِ شعارُ المتَّقین و شیمهُ المشتاقین.»
شب زنده داری شعار پرهیزکاران و روش مشتاقان است.
4- نشانه های عشق و محبت به معشوق:
در حدیث قدسی آمده است: دروغ گفت آنکه دعوی محبت ما کرد، چون شب درآمد تماماً بخفت و از دوستی ما بپرداخت، مگر هر عاشقی خلوت با معشوقش را دوست ندارد.
نماز شب نشانه عشق و محبت انسان به آفریگار خویش است و همین است که او را از بستر خواب جدا کرده و آن زمان که همه خفته اند و رفت و آمدی نیست و حواس آدمی جمع و توجه به مبدأ و گراش کامل به آستان رفیع معبود مقدور است و در تاریکی شبانه دل خود صفا بخشد و تا سحرگاهان به ابراز بندگی حضرت دوست بپردازد و از آن پمرات اسحار نصیب و بهره ببرد و ببیند که می بندگی حق چه نشئه ها دراد.
شب دراز نخفتم که دوستان گویند به سرزنش عجباً للمحب کیف ینام.
«سعدی»
5- سنت پیامبر (ص) و سیره صالحان:
امام صادق (ع): عَلَیکُم بِصَلاهِ اللَّیلِ، سُنِّهِ نبیّکم و دأبِ الصالحین.
بر شما باد به خواندن نماز شب، که سنت پیامبر شما و سیره صالحان استو
6- بهترین شما اهل نماز شب هستند:
7- پیامبر اسلام (ص): بهترین شما کسی است که سخن زیبا بگوید، طعام بدهد و هنگامی که مردم در خوابند نماز شب بخواند.
8- احادیث نورانی ائمه معصومین (ع) فراوان است و هر کدام حاوی نکته ای جانفزا، مجال اندک است و مقام مختصر و ذکر قطره ای از دریا کفایت است برای تشنگان این وادی که می خواهند درو از هوی و هوس شبی به ذکر و راز و نماز به صبح رسانند چنانکه شیخ اجل سعدی شیرین سخن گ.ید:
شبی چنین در هفت آسمان رحمت باز زخویش نفسی ای پسر به حق پرداز
چه روزها به شب رفت و در هوی و هوس شبی به روز کن آخر به ذکر و شکر و نماز
مگوی شب به عبادت چگونه روز کنم محب را ننماید شب وصال دراز
بر آر دست تضرع ببار اشک ندم زبی نیاز بخواه آنچه بایدت به نیاز
و کلام آخر اینکه:
جوانا ره طاعت امروز گیر که فردا نیاید جوانی ز پیر
کسی روز محشر نگردد خجل که شب ها به درگه برد سوز دل
اگر هوشمندی ز داور بخواه شب توبه تقصیر روز گناه
هنوز از سر صلح داری چه بیم در عذر خواهان نبندد کریم
«سعدی»

 

[نورا]

در ميان نوافل،«نماز شب‏»جايگاه خاصى دارد و تاكيد فراوانى كه در آيات قرآن و احاديث در باره آنست،به مراتب بيش از نمازهاى ديگرمستحب است و به همين جهت،اولياء خدا بر آن مداومت و مواظبت‏ داشتند و به تهجد و عبادت نيمه شب مى‏پرداختند.تا آنجا كه نماز شب‏ را خداوند،بر بنده محبوبش حضرت محمد(ص)واجب ساخته و چنين فرمان داده بود: «و من الليل فتهجد به نافلة لك‏» (1) بخشى از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحر خيزى كن. قرآن،در توصيف كسانى كه نيايشگران شب و اهل نماز شب‏اند،چنين مى‏فرمايد: «و المستغفرين بالاسحار» ، (2) استغفار كنندگان در سحرها «و الذين يبيتون لربهم سجدا و قياما» (3) آنانكه در حال سجود و قيام،براى خدا شب زنده‏دارى مى‏كنند. «كانوا قليلا من الليل ما يهجعون‏» (4) مردان خدا،مقدار كمى از شب‏را مى‏خوابيدند. در آيه ديگر مى‏خوانيم:مردان خدا براى انجام نيايش سحرگاهان ونماز شب،از بستر گرم فاصله مى‏گيرند و به نماز شب مشغول مى‏شوند،پاداش آنان،غير از بهشت و حوريان و... چيزهايى است كه خداوندبرايشان ذخيره كرده كه موجب روشنى ديدگانشان است: «فلا تعلم‏نفس ما اخفى لهم من قرة اعين‏» (5) از اين رو،نماز شب،مورد عنايت تمام انبياء بوده (6) و رسولخداچندين مرتبه حضرت على را به نماز شب سفارش نموده و فرمود:«عليك‏بصلاة الليل،عليك بصلاة الليل،عليك بصلاة الليل‏» (7) بر تو باد،نماز شب.(سه مرتبه) و در حديث است: «شرف المؤمن صلاته بالليل‏» (8) شرف مؤمن به نماز شب اوست. و امام صادق(ع)فرمود:در خانه‏هايى كه نماز شب خوانده مى‏شود و قرآن‏تلاوت مى‏گردد،آن خانه‏ها نزد آسمانيان،همچون ستاره‏ها درخشانند. (9) گذشته از آن،سحرخيزى و استفاده از هواى مفيد آن هنگام،براى‏بدن،نشاط آور است و در حديث است كه:«قيام الليل مصحة البدن‏» (10) شب زنده‏دارى،بدن را تندرست مى‏كند. و در حديث ديگرى اضافه برآثار معنوى آن،خاصيت دردزدايى براى آن بيان شده است:«...و مطردة‏الداء عن اجسادكم‏» (11) نماز شب،نشان عشق و محبت انسان به آفريدگار است و اين علاقه،انسان را از خواب،جدا مى‏كند و به راز و نياز نيمه‏شب،با محبوب وا مى‏دارد،و اگر آن عشق نباشد،انسان با چه انگيزه‏اى،در تنهايى وتاريكى،از استراحت دست‏بشويد و در خلوتى عارفانه،به گفتگو بامعشوق بپردازد؟ در يك حديث قدسى از قول خداوند،مى‏خوانيم: «كذب من زعم انه يحبنى فاذا جنه الليل نام عنى،اليس كل محب يحب خلوة حبيبه؟» (12) دروغ مى‏گويد آنكه مدعى محبت من است،ولى وقتى شب‏او را فرا مى‏رسد،مى‏خوابد،آيا مگر نه اينكه هر عاشقى،خلوت با معشوقش را دوست دارد؟... نماز شب،توفيقى مى‏خواهد كه آنرا هم بايد از خدا طلبيد. گاهى گناهان و دروغ‏ها،سبب محروميت انسان از نماز شب مى‏گردد و شيرينى عبادت و نيايش،از انسان گرفته مى‏شود. در حديث است: «ان الرجل ليكذب الكذبة فيحرم بها عن صلاة الليل‏» (13) گاهى كسى دروغ مى‏گويد،و به همين سبب از نماز شب‏محروم مى‏شود. انسان،با تداوم نماز شب و تهجد و عبادت‏هاى شبانه،مى‏تواند به مقامى‏از كمال و صفاى نفس و قرب به خدا برسد كه چشم و گوش و دست‏خدايى پيدا كند(جز حق نبيند،جز حق نشنود و جز حق،عمل نكند)وبه آنجا برسد كه هر دعايى كند،مستجاب گردد. (14) ----------------------------------------------- 1-اسراء،آيه 79. 2-آل عمران،آيه 17. 3-فرقان،آيه 64. 4-ذاريات،آيه 18. 5-سجده،آيه 17. 6-بحار،ج 84 ص 136. 7-وافى،ج 2 ص 22. 8-وافى،ج 2 ص 21. 9-وافى،ج 2 ص 22. 10-وسائل،ج 5 ص 272. 11-وافى،ج 2 ص 22. 12-نقل از:مصباح الشريعه. 13-نورالثقلين،ج 3 ص 204. 14-ثواب الاعمال،ص 88- ​