شاید جمله «تبلیغ كالای خارجی ممنوع است» یکی از کلیشه ای ترین جملاتی بود که سال گذشته در محافل رسانه ای و در زبان بسیاری از مسئولان چرخید؛ جملهای زیبا كه میتوانست در روند رو به رشد حمایت هرچه بیشتر از تولید داخل و محقق شدن شعار سال 91 تاثیر بسزایی داشته و در نهایت به سود ایرانی و ایرانی باشد.
اما با گذشت یکسال و فرا رسیدن سالی جدید همانگونه که تصورش را می کردیم نه تنها تبلیغ کالای خارجی در سطح شهر بهبود پیدا نکرد بلکه با شدتی بیشتر از گذشته ادامه یافت!
کافی است این روزها سری به اتوبانهایی مثل شهید مدرس، شهید چمران، شهید همت و شهید آیت الله حکیم و حتی خیابان های پر تردد شهر البته از نوع بالایش، بزنید و بیلبوردهایی را که هیچ نشانی از کالای وطنی ندارند اما به وفور دیده می شوند را نیم نگاهی بیاندازید آن زمان است که متوجه می شوید تابلوهای تبلیغاتی تفاوتی عمده با گذشته داشته اند.
تبلیغات بیشمار کالاهای خارجی در خیابانها و اتوبانهای کلانشهرها به ویژه تهران در شرایطی سالیان اخیر در سطح تهران و دیگر کلانشهرها به وفور یافت میشد که با نامگذاری سال 91 به سال تولید ملی، شورای شهریها و دیگر مسئولان عزمشان را جزم کرده بودند تا جلوی اینگونه تبلیغات را در سطح کلان بگیرند.
با وجود این، هرچند در طی این مدت جلسات و حتی ممنوعیت هایی نیز اعمال شد اما در نهایت بیآنکه عزم راسخی برای اجرای این طرح وجود داشته باشد مسئولان هر روز این طرح را از دستی به دست دیگر میچرخانند تا در نهایت هم سال تولید ملی به پایان برسد و همچنان تنها مصاحبههای مسئولان است که در رسانهها شاید روسیاهی را برای ذغال باقی بگذارد. اکنون نیز بیآنکه از تعداد و حجم تبلیغ کالاهای خارجی کاسته شود، بر تعداد آنها افزوده نیز شده تا دیگر مرهمی به نام سال تولید ملی هم نتواند التیامی موقتی برای تولید داخل باشد!
از ابتدای سال گذشته و پس از بیانات مقام معظم رهبری فشارهای زیادی برای توقف و كاسته شدن تبلیغ كالای خارجی از سوی برخی رسانهها صورت گرفت. فشارهایی كه هرباره با یك مصاحبه دلخوشكننده از سوی اعضای شورای شهر، مدیران شهرداری، استانداری، وزارت ارشاد و وزارت صنعت همراه بود اما در كمال تعجب پس از آن مصاحبه بار دیگر همه چیز به فراموشی سپرده میشد و كوچكترین خبری هم از توقف یا كاسته شدن تبلیغات كالاهای خارجی نبود.
هرچند در طی این مدت جلسات و حتی ممنوعیت هایی نیز اعمال شد اما در نهایت بیآنکه عزم راسخی برای اجرای این طرح وجود داشته باشد مسئولان هر روز این طرح را از دستی به دست دیگر میچرخانند تا در نهایت هم سال تولید ملی به پایان برسد و همچنان تنها مصاحبههای مسئولان است که در رسانهها شاید روسیاهی را برای ذغال باقی بگذارد
روز از نوع روزی از نوع!
اما با وجود دست دست كردن مسئولان و گذشت یکسال از سال تولید ملی دیگر بهانه ای هم برای توقف تبلیغ کالای خارجی وجود ندارد. در چنین شرایطی حتی صدای اعتراض بسیاری از مردم هم از شرایط موجود در آمده است. منع تبلیغ كالاهای خارجی از آن جهت اهمیت بیشتری پیدا میكند كه برخی از این كالاها ساخت كشورهایی است كه در سال تولید ملی شدیدترین تحریمهای اقتصادی را برای تحت فشار قراردادن مردم ایران و نشان دادن دشمنی بیشتر خود با این مردم علیه ایران اعمال كردهاند اما در كمال تعجب كالاهای همین كشورها در اتوبانها و خیابانها و چهارراههای كلانشهرها و به خصوص پایتخت در حال جولان دادن هستند و طی سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی این تبلیغات با حجمی انبوه تر از گذشته بیلبوردهای تبلیغاتی را به تسخیر در آورده است!
حال اینكه در چنین اوضاعی با رسیدن سالی جدید اوضاع بدتر از گذشته نیز شده و اکنون حتی مسئولان مربوطه نیز در هیاهوی انتخابات و جدل های سیاسی بی توجه به چنین امر مهمی شده اند و در سایه غفلت آنها تبلیغات کالای خارجی در حال جولان دادن هستند.
حقوق مصرفكننده رعایت نمی شود
همه ما با تبلیغات و بیلبوردهای شهری كه حاوی تبلیغات محصولاتی با برندهای داخلی و خارجی هستند، مواجه شدهایم. گذشته از انتقادهای موجود درباره نقش این تبلیغات دررشد مصرف كالای خارجی، نكته دیگری در این باره وجود دارد كه شاید كمتر به آن پرداخته شده است.
بدیهی است صدور مجوز تبلیغات یك كالا در سطحی وسیع نیازمند تحقیق در خصوص پارهای موارد ظاهرا جزئی، ولی بااهمیت است. یكی از این موارد، تحقیق درباره وجود نمایندگی رسمی این برندها و نیز ارائه خدمات پس از فروش راضیكننده به مشتریان است.
این همان نكتهای است كه به ظاهر توجهی نسبت به آن نشده و همین غفلت، مشكلاتی را برای برخی شهروندان ایجاد كرده است.
براین اساس، شهروندان با تكیه برتبلیغات محیطی انجام شده اقدام به خرید كالاهای مختلف میكنند، اما پس از بروز مشكل دركالا و مراجعه به محلی كه آن را خریدهاند، متوجه میشوند كه یا آن كالا نمایندگی رسمی در كشور ندارد یا اگر دارد آن نمایندگی توانایی ارائه خدمات پس از فروش مناسب به آن كالا را ندارد. ماجرا وقتی پیچیده میشود كه توجه كنیم بسیاری از كالاهای مورد تبلیغ، قیمتهای گزافی دارند، اما خدمات ارائه شده به آنها اصلا در شأن بهای دریافت شده نیست.
از سوی دیگر ضمانتنامههای ارائه شده برای این كالاها هم آنقدر مبهم است كه اصولا حقوق مصرفكننده در آن محلی از اعراب ندارد.
با اینكه شاید از این نمونهها زیاد به چشم بخورد، اما یادآوری توجه دستگاههای مسئول به رعایت حقوق مصرفكننده وظیفهای همیشگی است؛ وظیفهای كه شاید با رشد قابل توجه قیمت كالاها به دلیل قیمت ارز و فشار آن بر دوش خانوارها، این روزها بیش از گذشته انجام دادنی باشد.
منع تبلیغ كالاهای خارجی از آن جهت اهمیت بیشتری پیدا میكند كه برخی از این كالاها ساخت كشورهایی است كه در سال تولید ملی شدیدترین تحریمهای اقتصادی را برای تحت فشار قراردادن مردم ایران و نشان دادن دشمنی بیشتر خود با این مردم علیه ایران اعمال كردهاند اما در كمال تعجب كالاهای همین كشورها در اتوبانها و خیابانها و چهارراههای كلانشهرها و به خصوص پایتخت در حال جولان دادن هستند
جالب اینجاست كه جلوگیری از چنین آسیبهایی براحتی با الزامی كردن دریافت مجوز خدمات پس از فروش معتبر و دریافت تعهد به ارائه گارانتی مناسب، پیش از صدور مجوز انجام تبلیغات امكانپذیر است؛ البته میتوان درصورت انجام نشدن این تعهد اجازه انجام تبلیغات را از برند متخلف سلب كرد.
خیانت به تولید ملی در روز روشن!
در حالی که تبلیغات گسترده کالاهای خارجی باعث افزایش متقاضیان این کالاها شده و با خرید هر کالای خارجی زمینه نابودی فرصتهای شغلی ایجاد میشود، اما همچنان و در کمال تعجب مسئولان دست روی دست گذاشتهاند و با توجیههای متفاوت از تبلیغ وسیع این اجناس در فضای عمومی شهرها چشمپوشی کردهاند! روند کند اعمال محدودیت در تبلیغات کالای خارجی، در گذشته انتقاد صریح نمایندگان مجلس نهم را نیز در پی داشته است اما به نظر میرسد که در شرایط کنونی نمایندگان هم دیگر از این شرایط دلسرد شده باشند!
شعار حمایت از تولید داخلی، راه به جایی نمی برد
بدون شک حمایت از تولیدکنندگان داخلی در بازاری که بخش وسیعی از آن را کالاهای وارداتی تشکیل داده و سهمی از تقاضا را به خود اختصاص دادهاند، کار راحتی نیست. در حال حاضر بخش وسیعی از بازار داخلی از مواد غذایی و محصولات کشاورزی گرفته تا کالاهای صنعتی مصرفی و لوکس را برندهای مختلف خارجی به خود اختصاص دادهاند که هر ساله سهم این کالاها در بازار داخلی ما رو به افزایش است.
بدون شک حمایت از تولید در سایه تبلیغات گسترده کالاهای خارجی در کشور امکان پذیر نیست. آیا بخش تولید میتواند در شرایط کنونی جایی برای رشد داشته باشد؟ میتوان از یک سو شعار حمایت از تولید داخلی سر داد و از سوی دیگر بخش وسیعی از تبلیغات کالایی را به محصولات خارجی اختصاص داد؟
البته کاهش حجم تبلیغات کالاهای خارجی مستلزم اعمال سیاستهایی در حوزه تجارت خارجی و ساماندهی واردات کالاهای مصرفی است تا بتوان زمینه حضور محصولات داخلی در بازار را فراهم کرد که این مسئله کار چندان سادهای نبوده و عزمی واقعی را میطلبد.
فرآوری: نسرین صفری
بخش اجتماعی تبیان
بخش اجتماعی تبیان
منابع:جام جم انلاین/خبرگزاری ایلنا/بولتن نیوز