باغ های تاریخی ایران

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ نشاط، فیروزه

 باغ نشاط فیروزه از باغهای اصیل و سنتی ایران و متعلق به دوران پهلوی اول است که در سه کیلومتری شمال شهر فیروزه واقع است. این باغ دارای تعداد زیادی درخت از جمله کاج و پسته بود که به علت کم آبی بیشتر این درختان خشک و یا قطع شده اند. مالکیت این باغ به صورت مشاع است. آقا بالاخان سالار معتمد (گنجی) از خوانین بزرگ خراسان و منطقه حدود 130 سال پیش این باغ بزرگ را که شامل عمارت شمالی ، مرکزی ، حصار ، برج و بارو است ، بنا کرد.
باغ نشاط با 16 هکتار مساحت با بهترین ترکیب اصیل فنی به شکل مربع در 2 طبقه ساخته شده و دارای عمارت مرکزی است و سر در ورودی های آن با گچ بری ها و آجر کاری های زیبا تزیین شده است. از آنجا که استاد کمال الملک هنرمند و نقّاش مشهور ایرانی در اواخر عمر خود در این مکان ساکن بوده است ، بر روی دیوارهای داخلی این عمارت نقاشی هایی منسوب به این استاد مشاهده می شود. این بنا در سال 1385 به شماره 4492 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

e547519e-2969-486a-92d2-1aa1556a8d75.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ مود، بیرجند

 باغ و قلعه مود در روستاي مود، در چهل كيلومتري شرق بيرجند قرار دارد. اين بنا با مساحت 60270 متر مربع داراي يك حصار و بيست برج مدور است كه با فاصله هاي مشخصي در حصار باغ قرار دارند. علاوه بر برج ها، يك خندق به عرض تقريبا ده متر در دور تا دور حصار حفر شده و دفاع از قلعه را آسان تر مي نموده است. ورودي اصلي باغ در ميانه ضلع شمالي آن قرار دارد و در دو طرف ورودي، دو برج و دو اتاق كوچك جهت سكونت نگهبانان ديده مي شود. در داخل قلعه بقايايي از يك بناي قديمي – عمارتي تشريفاتي – شامل چند ايوان، بقاياي يك هشتي، راهروها و اتاق ها بر جاي مانده است.
در مركز اين باغ عمارتي قرار دارد كه ويژگي هاي معماري آن متعلق به معماري اواخر دوره قاجار و اوايل پهلوي است. اين بنا بر روي سكويي به ارتفاع حدود يك متر از سطح زمين هاي اطراف ساخته شده است. ورودي بنا داراي يك ايوان با دو ستون قطور چهار ضلعي است. پس از ايوان، يك تالار وسيع ديده مي شود. در سه طرف تالار، ورودي هايي قرار دارد. در سمت شرق و غرب تالار، دو اتاق و در ضلع جنوب آن تالار ديگري درست به اندازه تالار اول قرار دارد. در طرف شرق و غرب تالار دوم نيز دو اتاق ديده مي شود. نقشه اين بنا به گونه اي طراحي شده است كه با تعبيه درهاي متعدد دستيابي به فضاهاي گوناگون به راحتي صورت مي گيرد. اكثر اتاق ها بخاري ديواري دارند. مطبخ بنا در گوشه جنوب شرقي آن قرار دارد. در مقابل عمارت، يك استخر درست در وسط خيابان اصلي ديده مي شود. باغ داراي دو خيابان اصلي است كه در مركز يكديگر را قطع مي كنند و درست در همين قسمت عمارت مركزي باغ واقع شده است. تزيينات بنا عبارتند از: تزيينات نقوش اسليمي، گل و بوته و نقش پرندگان بر روي ديوارها و طاق نماهاي ايوان عمارت قديمي، طاق نماهاي تزييني و تزيينات رسمي بندي در عمارت دقيمي و قرنيزهاي گچي – به عنوان سرستون – در عمارت مركزي.

0ca51095-307d-4e97-88b6-a969c8819558.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ معصومیه، بیرجند

 اين باغ در روستايي به همين نام در نزديكي بيرجند قرار دارد. اين روستا توسط «امير معصوم خان خزيمه» (حسام الدوله) احداث شد و به معصوميه معروف شد.
حسام الدوله در اين روستا باغ بسيار بزرگي احداث كرد و در آن درخت هاي فراوان كاج و ميوه كاشت و بناي مفصل و ارگ گونه اي نيز در آن ساخت.

79970ccc-02b6-4045-8f39-d871a2d6539d.jpg

 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ گلشن، طبس

 باغ گلشن در انتهای شرقی خیابان گلشن طبس و بوسیله میرحسن خان، سومین حاکم طبس، از سلسله خوانینی که به وسیله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، احداث گردید.
در وقفنامه ای که در سال ۱۲۱۸ هـ ق تهیه شده است، میرحسن خان، این باغ و املاک زیادی را وقف اولاد و امور خیریه نموده است. میرزاخانلرخان اعتصام الملک که در تاریخ ۱۲۹۴ هـ ق از طبس بازدید کرده موضوع ساختن باغ به وسیله میرحسن خان را ذ کر نموده است. این باغ با عمارتی در دو طبقه و زیرزمین کوچک، در یک نخلستان(2000 نفر خرما) با ابعادی در حدود 266 متر در 260 متر بنا شده و به شماره 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سایر جهانگردانی هم که از طبس دیدن کرده اند مانند: سون هدین (سوئدی در سال ۱۹۰۶) و خانم آندره گدار (فرانسوی) باغ گلشن را توصیف و از «درختان خرما و مرکبات»، «سایه خنک نخلها»، «نغمه زیبای آب روان جویها»، «چمنهای میان دو جوی»، «زمزمه باد در میان درختان» و «فواره های متعدد که آب را مانند تحفه ای به آسمان می فرستند»، در آن باغ سخن رانده اند.خانم گدار همسر آندرهگدار معمار معروف فرانسوی، باغ گلشن را چنین توصیف کرده است: «در این باغ حوضی بزرگ با فوارههای متعدد وجود دارد که آب یعنی این ماده با ارزش را مانند تحفه ای به آسمان می فرستد...» باغ گلشن در منطقه اي واقع شده است که در ميان دو کوير نمک زار ايران قرار دارد ، اما کيفيت معجزه آساي آب اين منطقه ، آبشارها و استخرهاي طبيعي زيبايي را تشکيل داده اند که " مادر طبيعت " آنها را با چمنزارهاي زيبا تزيين نموده است . احساس واحه گونه اين منطقه با وجود درختان قديمي نخل ، انارو مرکبات به همراه رايحه گلهاي رز و ختمي تکميل ميشود. سردر ورودی باغ با نمایی از اندود گچ سفید، رو به میدان و سوی دیگر رو به باغ، با ایوانی دو ستونه و تزیینات آجری نقش‎دار ساخته شده است. این باغ دارای دو خیابان اصلی متقاطع بوده و در مرکز آن حوضی است با ابعاد 85/25*5/7 متر و سه فواره، که محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم می‎کند. که هر کدام از این مربع‎ها با گذرگاه‎های کوچکی به چهار کرت تقسیم شده، که در داخل آنها 2500 اصله مرکبات (درختان نارنج و...) و انار (500 اصله) کاشته شده است. این باغ بر روی امتداد جریان آب چشمه‎های سرد و گرم که به جانب طبس می‎آید شکل گرفته، آب از انتهای مجموعه وارد باغ شده و پس از آبیاری کرتها و حرکت در جویها و فواره‎ها از زیر هشتی ساختمان سردر می‎گذرد و به شهر می‎رود. باغ گلشن طبس يکي از باغ هاي نادر ايراني است که آب جاري دايمي در آن جريان دارد . ساختمان سر در باغ گلشن طبس در زلزله ويرانگر شهريور 57 در اين ديار به کلي از بين رفت اما هم اکنون ، در همان محل ساختماني با همان نقشه بنا شده که مراحل انتهايي آماده سازي آن طي و بزودي به عنوان بنايي با جلوه معماري سنتي و کاربري فرهنگي به بهره برداري خواهد رسيد.
97d14757-018d-41b3-b51f-e9ffa8f2150e.jpg


58e5f3f2-dbf6-494f-8226-13aaa6b4bfae.jpg


833305a9-8e16-4079-9cef-6082f7de536e.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ قدمگاه، نیشابور

 باغ قدمگاه در زمان شاه عباس اول صفوي احداث شده است و به دستور وي 28 درخت كاج نيز در آن زمان در آن كاشته شده است . پايان ساختمان بقعه ي قدمگاه و حمام و رباط جدول كشي باغ مربوط به شاه سليمان صفوي بسال 1091 هجري قمري است. اين باغ در زمان صفويان جزو باغ هاي معتبر و زيباي ايران بوده است كه در دوره ي قاجاريه و پهلوي به صورت جدي دچار آسيب ديدگي و بعضا غارت هاي شديد قرار گرفته است و باغ آن آباداني گذشته را ندارد ولي هنوز هم از صفاي آن كاسته نشده است.
این باغ در بستری کوهستانی و در دامنه جنوب کوه بینالود و رو به دشت نیشابور واقع شده است. این باغ از سمت جنوب به جاده نیشابور - مشهد اتصال می‎یابد. از نیشابور حدود 24 کیلومتر و از مشهد حدود 100 کیلومتر فاصله دارد. این مکان به عنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی برخوردار است. این باغ را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی(ع) و سپس به حضرت رضا (ع) نسبت داده‎اند. وجه تسمیه باغ با توجه به وجود سنگی سیاه است که جای دو پا بر آن نقش بسته است. می‎گویند سال 200 هـ . ق حضرت رضا (ع) که از مدینه عازم مرو بودند، در این مکان توقف کرده و چون خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس و ایمن برای زایران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره‎های مختلف مجموعه‎ای میان راهی شامل: کاروانسرا، آبانبار، حمام و مکان‎هایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت. آخرین مرمت و بهسازی مجموعة مذکور در سال 1350 توسط سازمان حفاظت آثار آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد و به شماره 236 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کوشک هشت ضلعی، در مرکز باغ قرار دارد. در ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمه‎ای جوشان حفاظت می‎کند. روایت است آب آن هنگام وضوی حضرت رضا (ع) جوشیده و جاری گردیده است و به میمنت آن را چشمه حضرتی می‎نامند. این باغ به عنوان بخش اول این مجموعه با مساحتی برابر 1 هکتار، به صورت مربعی با ابعاد 100*100 متر و با دو ساختمان قدیمی در موقعیت مرکزی آن، مهمترین عنصر این مجموعه است. ین باغ منطبق با شیب کوهپایه بینالود در سه سطح، با اختلاف ارتفاع 5/1 متر از یکدیگر شکل گرفته است. در هر سطح، دو کرت بزرگ با درختان کاج وجود داشته که در دوره‎های بعد درختان چنار، گردو، و توت جایگزین بسیاری از درختان کاج شده است. آبیاری باغ از طریق دو قنات، که قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ به قنات اولی می‎پیوندد صورت می‎گیرد که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) می‎باشد. سردر وردی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه به فضای محصور باغ مرتبط می‎شود و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی می‎شود. در زمان ساخت اين بقعه توسط شاه عباس اول سيستم آبرساني خاصي در نظر گرفته نمي شود زيرا نهرهاي فراواني آنرا آبياري ميكرده اند و نيازي به آبياري مصنوعي نبوده است و در دهه هاي اخير است كه اين محل نياز به آبياري از منابع ديگر را پيدا كرده است. رود درود و مجموعه قنات هاي اسپريس در گذشته وظيفه ي آبياري اشجار آن را بر عهده داشته اند. كه به مرور رود اول بسيار كم آب شده و قنات ها هم در حال حاضر خشكيده اند. در ايوان جنوبي باغ مقرنس زيبايي به كار رفته است و در گذشته ايوان شمالي هم ( كه اكنون وجود ندارد ) داراي اين مقرنس كاري بوده است كه با ناداني مسوولين وقت اداره ي اوقاف نيشابور در جريان مرمت بنا در دهه ي 40 آسيب ميبيند و از بين ميرود. در بالای باغ دو کرت که استخر بزرگی در میان آن است وجود دارد که آب پس از ورود به استخر توسط جویهای باریکی به 4حوض هشت گوش دور بقعه هدایت شده و توسط آبنمایی در محور مرکزی به حوضچه‎های بعد انتقال می‎یابد. پوشش گیاهی باغ درختان چنار، کاج، توت، گردو و زبان گنجشک می‎باشد که در میان این درختان، گونه‎های درختان چنار، کاج و توت کهنسال به چشم می‎خورد. اين بنا به همراه امامزاده محروق از معدود بناهايي در نيشابور هستند كه ميتوان هنر گره چيني را در پنجره هاي آن ديد ( گره چيني پنجره ي مشبكي است از جنس چوب كه در آن حتي يك ميخ و يك قطره چسب به كار نرفته است و اجزاي پنجره به صورت گوه در هم فرو ميروند و از لحاظ هنري يكي از جلوه هاي هنر اصيل ايراني است كه متاسفانه در ايران رو به نابودي است .) دور تا دور بقعه هم با كاشيكاري معرق و بخش هاي تازه تر با كاشي كاري هفت رنگ تزيين شده است. در داخل بقعه هم آيه هايي از سوره ي مبارك فتح و احاديثي از پيامبر در مورد زيارت امام رضا ( ع ) آورد شده است و نهايتا حديث سلسلة الذهب كه از مفاخر نيشابور در تمام دوران است. سقف و ديواره هاي داخلي بنا هم كه با نقاشي ها و زركوب هاي زيبا تزيين شده و به تازگي بر روي قسمتي از ديوار كه سنگ بناي قدمگاه در آنجا نصب شده ضريحي قرار داده اند و مردم از پشت ضريح به زيارت جاي پاي امام رضا ( ع ) ميپردازند. تا 30 سال پيش در اين بقعه آتشداني برنجي بوده كه در آن 6 رديف 3 تايي شمع قرار ميگرفته و مربوط به زمان صفويه بوده است كه بخوبي ميشده سيستم نوررساني زمان صفويه را در آن مشاهده كرد كه تصوير آن در صفحه ي 356 كتاب آثار باستاني خراسان نوشته ي مرحوم مولوي بسال 1352 آمده و هم اكنون مثل بسيار ديگري از آثار يا از بين رفته است يا در جايي ديگر نگهداري ميشود كه كسي از آن باخبر نيست.
در ضلع شرقي بقعه ، چشمه اي است كه همچنان آب دارد و مردم به خاطر وضو گرفتن امام رضا ( ع ) با اين آب براي اين چشمه احترام خاصي قائل هستند.

904964be-4d40-44ae-a094-8897bdf9d315.jpg


52fcf2c0-5050-4c1a-9d52-741fe3d9d29c.jpg


0ec38e0c-80ca-4232-8708-8f40e6ccf579.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ فرمانیه (سفارت ایتالیا)، تهران

 اثر تاريخي باغ فرمانيه نمونه اي از معماري اصيل ايراني مربوط به اوايل دوره قاجار با كاشي هاي طرح دار دوره ناصري است.ملك فرمانيه شامل باغ، زمين بايرو چندين رشته قنات ،در سال 1326 ه.ق به كامران ميرزا نايب السلطنه قاجار تعلق گرفتو پس از فوت او به دخترش رسيد.بعد از آن ميرزا فرمانفرما از شاهزاده هاي قاجار ،شمال باغ،سهم قنات ها و ساير متعلقات را خريداري كرد.در سال 1319 باغ و تمام متعلقات آن به سفارت ايتاليا فروخته شد.بنا هاي اين باغ داراي جزييات معماري اصيل ايراني اوايل دوره قاجار است. مجموعه بناي بيروني شامل يك شاه نشين و دو اتاق سر دري در طرفين حوض خانه،دو اتاق پنج دري در دو طرف شاه نشين مشرف به باغ است.در مركز اين بنا ،حوض خانه هشت ضلعي كه با الگوي معماري چهار صفه و طاق گنبدي طراحي شده ،قرار دارد.گچ بري حوض خانه ،چشم را به فراز گنبد ،جايي كه نور گير گنبد نور خورشيد را به درون مي كشد و بر حوض مدور زيرين و پنجره هاياروسي سه طرف حوض خانه مي پراكند.،راهنمايي مي كند. مهمترين عامل تزييني به كار رفته در بناي بيروني و اندروني كاشي كاري هاي طرح دار دوره ناصري است.نماي شمالي بسار سادهو با ستون هاي آجري مسطح با تلفيقي از گچ مشاهده مي شود.نماي جنوبي و اصلي ساختمان بيروني با ايوان سراسري به فضاي باغ گشوده مي شود.ستون هاي موجود بخشي از تزيينات الحاقي است.

7c981ad6-7813-4fff-a998-a2569286d762.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ فتح آباد (بیگلربیگی)، کرمان

 باغ عمارت بیگلر بیگی (فتح آباد) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان کرمان، روستای اختیار آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۸۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. باغ فتح آباد که در 25 کيلومتري شهرستان کرمان درشهراختیارآباد قرار دارد و الگوي احداث باغ شاهزاده ماهان بوده است ازباغهاي تاريخي و مهم کرمان مي باشد. اين باغ از آثار عصر قاجار و از يادگارهاي فضلعلي خان بيگلربيگي است که به همين دليل آن را باغ بيگلربيگي نيز مي گويند. عبور آب فتح آباد از ميان اين باغ به آن صفا و طراوت خاصي مي بخشيده است. زمان احداث اين باغ به حدود سالهاي 1255 مي رسد. مصالح ساختمانها از خشت خام و تزيين آن با گچ و مقابل سر در باغ حوضي به ابعاد 60 در 5 متر با فواره هاي زيبا طراحي شده بود. علاوه بر سر در که ساختماني دو طبقه داشته طاق نماهايي نيز در طرفين آن احداث شده بود.

5fc90d6d-4228-405c-bdeb-2e638596bd13.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ عین الدوله، تهران

 عین الدوله صدراعظم مستبد مظفرالدین شاه بود که در دوره مبارزات آزادی خواهان آنان را سخت آزرد و سرکوب کرد.وی فردی مستبد بود و از مخالفین سر سخت مشروطیت به شمار می رفت. عین الدوله باغ و عمارتی در مبارک آباد بنا نهاد. در آن عصردر این منطقه وسیع که بیرون از حصار ناصری تهران بود، جز آبادی هایی بسیار خرد جایی مسکون و آباد نبود. شاهزاده عبدالمجید میرزا عین الدوله اراضی دیگری نیز در این حدود داشت .از آن جمله است باغ شازده(شاهزاده) در جنوب مبارک آباد که بعد ها آبجو سازی در قسمتی از آن اراضی ساخته شد و اکنون بخشی از آن اراضی با نام باغ شازده به صورت بوستان در آن جا دایر است. مجیدیه برگرفته از نام ایشان است.

در حوالی باغ عین الدوله باغ های مشهوری به فواصلی در جهات مختلف آن قرار داشت از آن جمله است؛ باغ سلطنت آباد ناصرالدین شاه ، باغ حاج امین الضرب (ضرابخانه بعد) باغ مهران (محل ساواک) و البته باغ های دیگر که مالکین مشهوری نداشتند.زمانی اطراف این باغ در مبارک آباد و حسین آباد و لویزان و ...باغ های سرسبز فراوانی وجود داشت،که با گذشت زمان کاربری آن ها تغییر کرد و اراضی آن ها به خانه سازی اختصاص یافتند. باغات اطراف كه تمام منطقه را پوشش میدادند، به مرور تفكيك شدند و از میان رفتند.

عین الدوله تا سال 1306خورشیدی در قید حیات بود.وی در سال های پایانی عمر با ورشکستگی بزرگی مواجه شد. طلبکاران بسیاری از اموال او را به یغما بردند و از طرفی تنها پسرش هم مردی لایق و با کفایت نشد که بتواند اموال پدر را جمع و جور نماید. به هر روی با شرایط پیش آمده، این باغ و عمارت از مالکیت عین الدوله بیرون آمد و مالک جدیدی با نام بصیرالدوله(هروی) پیدا کرد.بصیرالدوله دستی سر و گوش عمارت کشید و آن را به اسکان خانواده اش اختصاص داد.گو اینکه بعد ها نیز تغییراتی در بنا پدید آورد.بعد از مرگ مالک جدید عمارت و باغ مزبور به فرزندش دکتر نصرت الله هروی رسید،و از ایشان هم به دخترش شیرین انتقال یافت.تا این که در سال 1376خورشیدی با توافق آخرین مالک باغ ،شهرداری آن را در اختیار گرفت و با تصمیم درستی این باغ به فضایی عمومی تبدیل یافت که قابلیت موزه و مکان های دیگری با کاربری عمومی پیدا کرد.

كنفرانس تهران
از حوادث تاریخی و خطیری که در این باغ رخ داده کنفرانس تهران است. در خلال جنگ جهانی دوم سران سه کشور روس و انگلیس و آمریکا که پیشتر قوایشان در تهران مستقر شده بودند در پایتخت حضور یافتند.ایشان به جهت امنیتی و دیگر ملاحظات از مرکز شهر و تمرکز منطقه مسکونی دور شده و در عمارت عین الدوله استقرار پیدا کردند،و کنفرانس مشهور تهران را نیز در همین عمارت برگزار نمودند.
کنفرانس تهرا ن که در روزهای 6 تا 9 آذرماه سال 1322 خورشیدی برابر با دسامبر 1943 ميلادی در تهران انجام گردید، چهارمين كنفرانس سران كشورهای انگليس، امريكا و شوروی بود،که به منظور توافق درباره حواشی جنگ با متحدین و ترسیم جهان پس از پایان جنگ جهانی دوم به صورت سری برگزار شد.
عكس تاريخی چرچيل، روزولت و استالين در ايوان شمالی بنای عينالدوله، يادگاری از اين رويداد است.

باغ و ساختمان عمارت
عرصه باغ11900 مترمربع است که به شكل مستطيلی شمالی جنوبی تعیین شده است .باغ دارای چهار در است؛ دو ورودی اصلی درسمت شمال و جنوب و دو ورودی فرعی در دو جهت شرق و غرب.
درشمالی در اصلی و تشريفاتی مجموعه به شمار می رود.
مساحت ساختمان 800متر است که در دو طبقه بنا گردیده. ساختمان اوليه بنایی اعيانی ولی ساده ييلاقی در دو طبقه بود.از زمان احداث بنا خبر دقیقی در دست نیست اما با قراین و امارات باید عمارت بين سالهاي 1330-1310 قمری ساخته شده باشد.
در طبقه همكف شاهنشين با سقف آيينهكاری شده و تزئينات قرار داشت ،که دوطرف آن راهرو ایجاد شده بود .دسترسی به طبقه دوم از طریق راه پله ای بود که سمت شمال شرقی ساخته اند .

بصيرالدوله در دوران اسکان دراین باغ چند مرتبه دست به تعمیرات و ساختمان زد.بار نخست در سمت شمال شاه نشين با ایجاد سالنی فضای ورودی ساختمان تقویت بخشید.که این خود سبب پیدایی بالكنی در طبقه دوم گردید
بار دیگر راه پله ساختمان را از شمال شرقی به ميان ضلع غربی انتقال داد و با توسعه سالن ضلع شمالی، در طبقه همكف ، چند اتاق به صورت دو گوشواره قرينه در دو سمت بنا ساخت .افزون بر آن مالک در قسمت ميانی طبقه همكف مبادرت به ایجاد سرويس بهداشتی و حمام درون عمارت نمود .با از میان رفتن مالک اولیه رفته رفته باغ به حال خود رها شد .وقتی در اختیار شهرداری قرار گرفت كه از سالها پيش ويران و متروك شده بود. در دوران آبادی ،در وسط باغ،استخر بزرگی با جزایر کوچک ساخته بودند. این جزایر با پل های فلزی کوچکی به خشکی و به یکدیگر مرتبط بودند. در این بنا در جهت شمال به جنوب ورودی،یک کرسی به ارتفاع 1/5 متر قرار دارد و توسط ده پله به ایوانی وارد می شود که دور تا دور ساختمان را می چرخد. بنا با نقاشی دیواری،گچ بری،آیینه کاری و قاب بندی تزئیین شده است.
وضعيت بنایی که در سال 1376 در اختیار شهرداری قرار گرفت طبق گزارش ثبت شده ؛ عمارت درون ملك كاملاً ويران و مخروب و تمام درختان سمت جنوب آن سوخته و زمينی كه از قسمت جنوبی بنا منفك و 10 متر گود برداری شده بود، بخشي از عرصه همين منزل بود كه استخر سابق باغ در آنجا قرار داشت .
بعد ها ساختمان رها شد و به همین سبب خرابی قابل توجهی به عمارت و درختان باغ وارد گردید. تعدادی از درخت های جنوب باغ به علت تغییر مسیر آب قنات از بین رفت.

مرمت و بازسازی
وضعيت بنایی که در سال 1376 در اختیار شهرداری قرار گرفت طبق گزارش ثبت شده ؛ عمارت درون ملك كاملاً ويران و مخروب و تمام درختان سمت جنوب آن سوخته و زمينی كه از قسمت جنوبی بنا منفك و 10 متر گود برداری شده بود، بخشي از عرصه همين منزل بود كه استخر سابق باغ در آنجا قرار داشت که با شكايت ميراث فرهنگی و اهالی محل در سال 1378 متوقف شد.
تعميرات بنا از مهرماه سال 1381 آغاز گرديد و طی چند مرحله تغييرات به شكل فعلی در آمده است تا در بهار سال 1386 و به مناسبت صدمين سالگرد بلديه تهران افتتاح شد .
در سال 1387، سازمان زيباسازی شهر تهران، ضمن تجهيز فضاهای داخلی و خارجی عمارت جهت تعريف كاربری نگارخانه، فعاليت خود را در زمينه حمايت و گسترش هنرهای شهری پيگيری نمود. در حال حاضر نگارخانه برگ كه يكی از معتبرترين و پرسابقهترين نگارخانههای ايران است باگشايش دوباره خود درتاريخ 18 مهرماه 1387 در مكان جديد آن مجموعۀ عمارت عينالدوله، دور تازهای از فعاليتشن را آغاز كرد.
توافق با شهرداری
آخرین مالک خصوصی باغ و عمارت عین الدوله دختر دكتر هروی خانم شيرين بود كه حاضر شد تا این ملک را برای استفاده عمومی به شهراداری بفروشد.
ثبت آثار ملی
این بنا و باغ در تاريخ 4 /4 / 1377 با شمارة 2042 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
نگارخانه
در حال حاضرنگارخانه برگ در عمارت عین الدوله دایر است
عمارت عين الدوله در پاسداران، ميدان هروی خيابان وفا منش، خيابان افتخاريان ، کوچه جلالی قرار دارد.


f1df48a0-d5c7-4933-96cc-4c74b1d79361.jpg


eac75aab-1410-4c46-8620-5e129d320289.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : باغ های تاریخی ایران

باغ عفيف آباد (گلشن)، شيراز

 در ورودی اصلی باغ گلشن رو به شمال است. در نمای سر در باغ، چهار ستون گچی ساده مشاهده میشود كه سرستونهای آنها با اقتباس از طرح سرستونهای تخت جمشید گچبری شده است. در دو طرف دهلیز ورودی اتاقهایی برای سكونت خدمه ساخته شده و سقف این دهلیز با قابهای چوبی دارای اشكال هندسی مرتب و زیبا پوشیده شده است. بر روی هلالی پیشانی سمت داخلی دهلیز ورودی با كاشیهای هفت رنگ نقاشی شده در دو سوی دهلیز ورودی دیوار باغ است. در فاصلههای معین دیوار باغ ستونهایی با تزئینات آجری ساخته شده است. در جانب غربی ساختمان ورودی و پشت دیوار، حمام باغ واقع است. این حمام نمونه جالبی از حمامهای قدیمی شیراز است.
ساختمان باغ گلشن در وسط باغ قرار گرفته و دو طبقه است. طبقه زیر دارای زیرزمینی كاشیكاری و محوطه وسیعی است و آب نمای زیبایی در وسط آنساخته شده كه آب زلال در آن روان است. نمای شرقی این زیر زمین از پنجرههای مشبك آهنین پوشیده شده است. مدخل اصلی این عمارت در سمت شمال واقع شده كه به وسیله چند پله سنگی به تراس سرپوشیده زیبا و ایوان طبقه دوم مربوط میشود. دورادور طبقه دوم عمارت را ایوانی با ستون های زیبا در بر میگیرد كه به همه اتاق های این طبقه ارتباط دارد و در وسط جانب مشرقی ساختمان ،ایوانی وسیع و شكوهمند با چهار ستون بلند ایجاد شده است. سقف این ایوان با قطعات چوبی چهارگوش و شش گوش پوشیده شده و روی آنها با نقاشیهای رنگ و روغن گل و بوته و مناظر ساختمانها و رودخانهها و شكارگاه ها و رزمگاه ها تزئین گردیده است. دیگر ستون های ایوان های عمارت هم از گچ ساخته شده و همه سرستون ها دارای گچبری های زیبایی است. دیوار تالار اصلی و ایوان ها و اتاق ها مزین به مقرنس كاری ها و گچبری های مفصل است و سقف آنها دارای نقاشی میباشد. هلال پیشانی عمارت كاشیكاری است. نمای غربی ساختمان نسبت به جانب شرقی آن سادهتر میباشد و ایوان جنوبی از نظر تزئینات تقریباً همانند ایوان شمالی است. همه درهای این عمارت منبت كاری و نفیس و پنجرهها و درك های چوبی ساختمان دارای شیشههای رنگی بسیار زیبا است. تزئینات داخل ساختمان هم از زیبایی های خاصی برخوردار میباشد. اتاق ها دارای سقف چوبی با زینتهای منظم هندسی و بدنه و دیوارها رنگآمیزی و نقاشی شده است. زیباترین سالن این عمارت تالار بزرگ پذیرایی آن است. اِزاره این تالار از سنگ مرمر است و در بالای دیوارها یك رشته گچبری های رنگارنگ وجود دارد. این ساختمان در هر دو طبقه تقریباً دارای سی اتاق و تالار است. عمارت باغ از بعضی جهات شباهت هایی به باغ ارم شیراز دارد. نمای اصلی عمارت باغ گلشن همچون باغ ارم رو به مشرق است. در جلو این بنا حوض بسیار وسیعی با لبههای سنگی وجود دارد كه پیوسته آب از میان آن روان است. از جلو حوض خیابان اصلی باغ شروع میشود كه در وسط دارای آب نما و گلكاری است، و در دو سوی آن درختان سرو و كاج و چنار كهن وجود دارد، و در محوطه وسیع باغ، باغچههای بزرگ ایجاد شده كه به وسیله خیابان ها و راهروها از یكدیگر مجزا میشوند. این باغچهها با نظم خاصی كرت بندی و از درختان میوه دار گوناگون به ویژه انار پوشیده شده و همچنین صنوبر و بید و عرعر و درختان بسیار دیگر در آنها كاشتهاند. در سمت شمالی باغ هم محوطه وسیعی وجود دارد. در سال های پیش به وسیله وزارت فرهنگ و هنر تعمیرات مفصلی در باغ گلشن به عمل آمده است. تاریخچه باغ گلشن یكی از باغهای قدیمی شیراز است. این باغ در دوره صفویه از باغهای آباد و مهم شیراز و محل نزول پادشاهان بوده است. یعقوب خان ذوالقدر حكمران فارس در زمان شاه عباس صفوی، در قسمتی از اراضی این باغ قلعهای محكم ساخته و برای بنای این قلعه سنگهای گورستان جعفرآباد و مصلی را به كار برده است. پس از صفویه این قلعه ویـران شد و این باغ ،سـال ها رونق و آبادانی خود را از دست داد. در سال 1863م (1284 ه.ق) میرزا علی محمد خان قوامالملك عمارت و باغ فعلی را احداث نمود. وی برای آبیاری درختان باغ كاریز لیمك را كه در قصر قمشه بود خریداری كرد. در آن دوره كه معاصر حكومت قاجاریه است، باغ گلشن یكی از زیباترین باغ های شیراز به شمار می رفته است. دور این باغ حصاری از چینه گل كشیده و انواع درختان میوه به جز نارنج و خرمالو در آن كاشته بودند. همچنین خیابان هایی با ردیف درختان سرو و صنوبر و چنار و بید و عرعر و آبشارهای سنگی با آب جاری و دائمی در باغ احداث كرده بودند. در دو جانب آبشارها، گیاهان مرغ و چمن كاشته بودند. حوضی كه در صحن عمارت این باغ بوده بازمانده سالیان ویرانی باغ است.

1760247d-cc8a-4416-a473-203de8bc71f5.jpg
 
بالا