دریاچه ها و تالاب های ایران

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : دریاچه ها و تالاب های ایران

تالاب لیپار


بعد از روستاي رمين در 15 كيلومتري چابهار، در مسير جاده ساحلي چابهار ـ گواتر، تنگهاي صخرهاي مشرف به درهاي سرسبز و زيبا قرار دارد كه از بالاي آن روستاي ليپار در ميان سبزهزارها پيداست. در ميان دو كوه كه فاصلة چنداني با هم ندارند، آببندي ايجاد شده كه آبهاي سرگردان اطراف را در خود جمع كرده و به آبگيري به طول 14 كيلومتر تبديل شده است. در اين آبگير انواع بوتهها و درخچههاي «گز» و «چش» با چشماندازي زيبا، منطقهاي بكر با اكوسيستم خاصي را به وجود آورده است. پرندگاني چون چنگر، فلامينگو، كشيم، حواصيلهاي سفيد و خاكستري، طاووسكن، باقرقره، تيهو، جيرفتي، عقاب دشتي، خوتكا و دلينجه زيبايي زايدالوصفي در منطقه به وجود آوردهاند.

f496f433-f4bd-4df6-9fc0-eeb289b6404f.jpg

5e728544-3ac8-4295-a5d0-2853d3ca2149.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : دریاچه ها و تالاب های ایران

تالاب میانگران

تالاب میانگران یکی از تالاب های مطرح کشور است که در شمال غربی استان خوزستان در شهر باستانی ایذه قرار دارد و با مساحتی متغیر اما در حدود ۲۴۰۰ هکتار در جنوب غربی کوهپایه زاگرس در فاصله یک و نیم کیلومتری شهر ایذه واقع شده است. بسیاری از گردشگران و مسافران هنگامی که از سمت اهواز، باغملک یا شهرکرد ،اصفهان تصمیم به ورود به شهر ایذه دارند با دشتی سرسبز و پر آب در مقابل خود مواجه می شوند که همان تالاب میانگران است. در کنار این تالاب جاده ایذه – شهرکرد- اصفهان قرار دارد که تالاب فصلی بندون گاهی نمایان می شود. برای دسترسی به تالاب میانگران که از چهار جهت شهر ایذه قابل مشاهده است پس از ورود به شهر ایذه با قرار گرفتن در جاده پیون یا جاده دسترسی به کول و فرح، پرچستان و دیگر روستاهای در مسیر می توان به مشاهده از نزدیک تالاب پرداخت. برای اینکه در جریان جزئیات کامل وضعیت تالاب قرار بگیرم. این جاذبه طبیعی علاوه بر آنکه تالاب محسوب می شود در بهمن ماه سال ۱۳۸۹ به عنوان پناهگاه حیات وحش میانگران به تائید سازمان محیط زیست کشور رسید. منبع تغذیه تالاب از هیچ رودخانه ای نیست و به همین دلیل نزولات جوی و آبهای ناشی از آب شدن برفهای ارتفاعات منطقه و حتی بخشی از فاضلاب های شهری به این تالاب ورود پیدا می کند. نی، گیاهان مرتعی، خارشتر، انواع یونجه و شنبلیله و نوعی از گیاهان محلی به نامهای شتی و پاوکده از پوشش گیاهی غالب در تالاب محسوب می شوند. تالاب میانگران که همواره در معرض آسیب بوده است یکی از محدود تالاب هایی است که علاوه بر دارا بودن جاذبه های طبیعی از جاذبه های متعدد تاریخی به جای مانده از دوره ایلام بهره برده است. پیرامونی تالاب میانگران با روستاهای میانگران علیا، کرم علی وند، یارعلی وند، میانگران سفلی، خنگ اژدر، پرچستان فاضل، پرچستان علی، پرچستان گورویی، پرچستان اورک، کول فرح، راسوند و بلوطک شیخان و مجاورت تنگ تاریخی کول فرح با صدهها نقش انسان و حیوان ، اشکفت سلمان، نقش برجسته های یارعلی وند و کمال وند، قلعه کژدم، نقش برجسته خنگ اژدر، راسوند و... با تالاب، ضمن آنکه می تواند از تهدیدات پی در پی جلوگیری کند، توانایی تبدیل شدن تالاب میانگران به قطب گردشگری را دارد. یکی از مخاطراتی که حیات این تالاب و زیستگاه پرندگانی همچون اردک نوک پهن، خوتکا، فلامینگو، لک لک سفید و سیاه، لک لک سرحنایی، و حواصیل خاکستری و حتی گونههای جانوری مهم و کمیاب تالاب مثل اردک مرمری، اردک سرسفید و غاز پیشانی سفید را به خطر می اندازد خشک شدن پی در پی تالاب و افزودن آن به اراضی کشاورزی، ورود فاضلاب و پسابهای اراضی کشاورزی و از همه مهمتر تصمیم به برداشت آب در طرحی به نام آبیاری اراضی اطراف تالاب میانگران است که در صورت اتمام طرح آبیاری اراضی اطراف تالاب که بدون دریافت توافقات تکمیلی از سازمان محیط زیست به مرحله اجرا رسیده و هم اکنون با پیشرفت قابل توجهی که داشته متوقف است، بیش از پیش برای تالاب ایجاد مشکل می کند. مصرف بیرویه آب از این تالاب در سال ۱۳۷۶ منجر به خشک شدن طبیعت باستانی این تالاب و حمله میلیونها قورباغه به شهر ایذه شد.
c943798f-bea5-4e21-8b99-5b860d33a2e8.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : دریاچه ها و تالاب های ایران

تالاب میقان

درياچه ميغان آخرين حلقه اکولوژيک حوزه آبريز دشت اراک است که آبهاى سطحى مسيلهاى فصلى را جذب مىکند. گياهان دشتى اطراف درياچه ميغان از گونه خشکى پسند و شورپسند هستند. مساحت درياچه ميغان با توجه به آبهاى ورودى آن از حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ کيلومترمربع متغير است. اين محدوده از نظر اقليمى زمستانهاى معتدل دارد و به جهت همين ويژگى، توقفگاه گروههاى بزرگى از پرندگان مهاجر است که از نواحى سردسير شمال به سرزمينهاى گرمسير جنوب کوچ مىکنند. اين درياچه در روزگاران گذشته به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است. محيط درياچه ميغان از ۱۶ تا ۲۴ کيلومتر متغير است و جزيره کوچکى در وسط آن قرار گرفته است که آثار و خرابههاى ساختمانى در آن وجود دارد. آب درياچه به قدرى شور است که در هر ليتر آن در تابستان ۵۰ گرم، در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک وجود دارد. اين درياچه زيستگاه گروههاى بزرگ پرندگان است و آب و هواى آن در فصل پاييز بسيار مناسب است.
28083f88-b769-410f-bc69-000bd9f4d576.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : دریاچه ها و تالاب های ایران

تالاب هشیلان

این تالاب در فاصله 36 کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه، بین طول جغرافیایی ΄́́́15 ˝54˚ 46 شرقی و عرض جغرافیایی ΄34˚ 34 تا ΄35˚ 34 شمالی قرار گرفته و 1310 متر نیز از سطح دریا ارتفاع دارد. تالاب هشیلان در یک منطقه دشتی با شیب مختصر از شمال به جنوب قرار دارد. محدوده ای با وسعت تقریبی 780 هکتار از این تالاب ، از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه به عنوان منطقه شکار و تیر اندازی ممنوع در نظر گرفته شده است. حدود 30 درصد از 450 هکتار وسعت خالص تالاب را جزیره های کوچک و بزرگی می پوشاند. در فصل زمستان بویژه در روزهای پر باران، در اثر افزایش دبی آب تالاب، بعضی از جزایر وسط تالاب غرقابی می شوند.

اقلیم و آب و هوا: استان کرمانشاه به استثنای قصر شیرین، دارای اقلیم نیمه خشک گرم، نیمه خشک سرد است. بنابراین تابستانهای تقریباً گرم و زمستانهای نسبتاً سردی بر این منطقه حاکم است. میانگین بارندگی سالانه تالاب هشیلان 451 میلیمتر است در سراسر سال، باد در این منطقه در همه جهات وزش دارد

زمین شناسی: این تالاب از نظر سنی متعلق به تریاس، ژوراسیک بوده و از نظر سنگ شناسی از آهک فسیل دار متراکم تشکیل شده است.

منابع تامین آب تالاب: سراب سبزعلی به عنوان مهمترین و پرآب ترین منبع تامین کننده می باشد.

پوشش گیاهی:

درختان: در داخل محدوده تالاب هیچ درخت خودرویی وجود ندارد فقط گونه ای بید Salix spp. بصورت خیلی پراکنده و بسیار اندک در نقاطی چند از تالاب رویش دارد.

درختچه: در هیچ جای محدوده تالاب رویش ندارد.

گیاهان علفی: گیاهان علفی روئیده شده تالاب به سه گروه تقسیم می شوند که عبارتند از :

1- هیدروفیت ها(آبرست): به عنوان گیاهانی که قسمتی از سال را در آب سپری می کنند و شامل گیاهان آبزی و نیمه آبزی هستندکه بطور غوطه ور و رویا، برگهای غوطه ور و شناور دارند، گلها و گل آذین ممکن است بن در آب باشند . معروفترین گونه های این گروه عبارتند از: سیم واش Ceratophylum demersum ، نیلوفر آبی Nymphea ، عدسک آبی Lemna trisula ، بزواش potamogeton Spp ، انواع نی Phragemites australis، لوئی Typh australis ، بولاغوتی Nesturtium officinal و پونه آبی Meatha aquatica . سه کوله خیز Tarpa natansچیرگی دراند.

2- هلوفیتها(مرداب رست): به عنوان گیاهانی که در خاکهای اشباع از آب مرداب زندگی می کنند و جوانه های حامل گل و برگ هر دو به شکل بن در آب بوجود می آیند. مثل هزار نی Butamus umbellats .

3- گیاهان حاشیه ای: گونه هایی از هلوفیت ها هستند که خشکزی بوده و در حاشیه تالاب می رویند، معروفترین آنها عبارتند از: چند گونه چگن نظیر Carex distance ، C. divulsa و C. hispida و گونه هایی نیز از خانواده Juncaceae و خانواده پنیرک Malvaceae.

جانوران تالاب:

1- پستانداران: در داخل و حاشیه تالاب از حیوانات رده فوق ، علاوه بر راسته جوندگان از خانواده موش ها، پستاندارانی چون گرگ، روباه، خرگوش، شغال، گربه وحشی نیز زندگی می کنند. ارتفاعات خورین واقع در شمال و شمال غربی تالاب، زسیتگاه مناسبی جهت بز وحشی(Wild goat) می باشد.

تشی نیز از جمله جانوران دیگری است که در ارتفاعات مذکور مشاهده می شود.

2- پرندگان: این تالاب ماًمن و ماًوای مناسبی برای زمستان گذرانی تعداد زیادی از پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی به شمار می رود. بر اساس بررسیهای بعمل آمده، هر ساله با شروع بارانهای پائیز و سرد شدن هوا، پرندگان زیادی از شمال شوروی سابق به این اکوسیستم می آیند و در صورت مساعد بودن شرایط و اعتدال هوا، بیشتر پرندگان مذکور زمستان را در این تالاب میگذرانند ولی در زمستانهای سرد و یخبندان سطح تالاب، پرندگان مهاجر ناگزیر به مهاجرت خود به سوی زیستگاههای جنوبی کشور ادامه می دهند.

در بین پرندگان مورد بحث، اردک سر سبز، خوتکا، اردک ارده ای، گیلار، خوتکای پر سفید، نوک پهن، کشیم کوچک، کشیک گردن سرخ، غاز خاکستری، چنگر معمولی، چنگر، نوک سرخ، کاکایی نوک سبز، و بعضی سالها نیز بطور اتفاقی فلامینگو، پلیکان و قو بعنوان گروه پرندگان آبزی و بوتیمار، بوتیمار کوچک، یلوه، اگرتهای کوچک و بزرگ،گاو چرانک، حواصیلها، لک لک، خروس کولی، خروس کولی اجتماعی، سلیم کوچک، سلیم طلایی، آبچیلک پا سبز، ماهی خورک کوچک و ماهی خورک ابلق بعنوان پرندگان کنار آبچر و سایر پرندگان از جمله شکاریها ( عقاب، سارگپه، سنقر، کور کور) جغد کوچک، شاه بوف، سبزه قبا، زنبور خور، هدهد، کبک، بلدرچین، تیهو، چکاوک، دم جنبانک، سار، زاغی، کلاغ سیاه، زاغ نوک سرخ و حتی غراب بعنوان پرندگان خشکزی که در اطراف تالاب زندگی میکنند.

3- خزندگان: نامگذاری تالاب بر اساس گویش کردی(محلی)، مرکب از دو سیلاب « هشی» به معنی مار و « لان» مخفف لانه است،«لانه ماران» بدین جهت انتخاب شده است که تعداد زیادی مار بویژه مار آبی Natrix natrix و مار چلیپر Natrix tessellate در تالاب وجود دارند.

لاک پشت خزری یا گونه لاک پشت برکه ای و لاک پشت مهمیز دار در این زیستگاه بوفور مشاهده می شوند. از سوسمارها آگاما، مارمولک و احتمالاً سمندر را نیز می توان یافت.

4- آبزیان: با توجه به پوشش گیاهی اراضی حاشیه و داخل تالاب، به یقین می توان غنای فیتو پلانکتون ها را جستجو کرد.

از گونه های عمده ماهیان تالاب، می توان به عروس ماهی، سیاه ماهی، سفید کولی، زردک و سس ماهی از خانواده Cyprinidae ( کپور ماهیان) اشاره کرد، با این وجود کپور پرورشی و یا کپور قرمز(زینتی) که به قصد پرورش در محیط تالاب رها سازی شده است، نیز در تالاب مشاهده می شود.

راه دسترسی : مسیر جاده کرمانشاه روانسر در 26 کیلومتری شمال غربی کرمانشاه

39a9e502-da38-40f8-ab0d-8698f19408fc.jpg

 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : دریاچه ها و تالاب های ایران

تالاب هورالعظیم (هور الهویزه)

هورالعظيم که تنها باقيمانده تالابهاي بسيار بزرگ بينالنهرين است در غرب استان خوزستان واقع است و به لحاظ تنوعزيستي فوق العاده غني است و عمده منابع آبي تالاب از طريق رودخانههاي کرخه، نيسان، سابله و نهرهاي انشعابي تامين ميشود.
هورالعظيم ياهورالهويزه درجنوب غرب شهرستان جديدالتأسيس هويزه واقع بوده وشهررفيع مركز بخش نيسان در3كيلومتري آن قرار دارد. این تالاب شاهدي زنده براقوام وتمدنهاي مختلفي از بدو خلقت تاكنون بوده است اين تالاب يابه اصطلاح محلي«هور» همواره منبع اقتصادي غنيي براي مردم مجاور آن بوده وحاشيه نشينان هور كه مردمي از تبار عرب مي باشند بواسطه نعمات موجود درآن امرار معاش مي نمودند و تا قبل ازجنگ تحميلي دهها روستا و آبادي حاشيه هور با استفاده از هور و نيز از آبزيان آن اقتصاد خانواده هاي خويش رات أمين مي كردند. اما تقريباً تمام روستاهاي مجاورهور بجز شهر رفيع به طور كلي ازبين رفته وعملاً جز اسمي آز آنها جيزي برجاي نمانده است از جمله ي اين روستاها مي توان به روستاهاي زير اشاره كرد:حسچه،لوليه،عمه،كسر،مچريه،محيّره، سيّديّه، ابوچلاچ، مشيمشيّه، جرايه، طبر، شط علي،زهيريِه،برگه ،برص و...

پيشينه تاريخي اين تالاب ها نيز بسيار مورد توجه جهانيان است، بررسيها نشان داده که اين تالابها زماني مساحتشان به دو ميليون هکتار ميرسيد و تقريبا يکسوم مساحت عراق را اشغال ميکرد به طوري که بالاتر از بغداد شروع شده و تا اروندرود ادامه مييافت.

هورالظعيم که يک سوم در ايران و دو سوم آن در عراق واقع شده يکي از زيستگاههاي حساس و مهم پرندگان مهاجر آبزي و بومي منطقه است و حواصيل، غاز پيشاني سفيد، شغال، روباه، گربه جنگلي، سمور آبي، گراز، شير بد و انواع ماهي کپور از جمله حيات وحش منحصر به فرد اين تالاب هستند.

اين هور تنها تالابي است که بر اساس بررسي هاي کارشناسي از 100 نمره، نمره 100 را کسب کرده و هيج تالابي تاکنون چنين نمره اي را به دست نياورده است و بيشترين تعداد پرندههاي در معرض خطر در اين تالاب بهسر ميبرند و اين تالاب از نظر حجم و انوع پرنده نيز بسيار قابل توجه است.

يکي از کارکردهاي مهم تالاب، جلوگيري از طوفان شن و گرد و خاک است چراکه تالابها رطوبت آب را بالا ميبرند و خشک شدن هورالعظيم چه در ايران و چه در عراق ميزان وقوع طوفانهاي شن را افزايش داده است و باعث شده استان خوزستان در سه سال اخير با گرد و غبارهايي حدود 21 برابر استاندارد مواجه شود.

b7913bc8-998d-4e9d-a8fb-3f3f582699f1.jpg

bd7034f9-864d-47e6-b4ba-17332fb0b593.jpg


196f364d-d7ed-4084-bae4-44af601dec0b.jpg
 
بالا