حتما به یاد دارید که در دوران کودکی و نوجوانی ، زمانی که در مدرسه درس می خواندیم ، همیشه معلم های معارف می گفتند : قرآن برنامه زندگی انسان است که او را به سعادت دنیا و آخرت می رساند و این جمله جزء لاینفک کتاب های تعلیمات دینی و قرآن بود.
در آن سن و سال شاید به ذهن هیچ یک از ما نمی رسید که برنامه زندگی باید شامل چه سرفصل هایی باشد و اصلا مهم ترین دغدغه های زندگی بشر چیست؟ اما امروزه با توجه به تحقیقات انجام گرفته بر روی لایه های درونی قرآن کریم و معانی و مفاهیم گسترده آن؛ به این امر پی برده ایم که این کتاب شامل کلیه علوم مرتبط با زندگی بشر است و به تمامی نیازهای و دغدغه های بشری پاسخی درخور می دهد!
از آداب سخن گفتن (آیات ابتدایی سوره حجرات) قضا (آیات میانی سوره نسا) و پزشکی (بسیاری از آیات از جمله آیه ابتدایی سوره تین) گرفته تا زمین شناسی (آیات ابتدایی سوره نحل) دریا نوردی (آیات میانی سوره نور) و نجوم.
و نجوم جزو آن دسته علومی است که در همه اعصار و قرون طرفداران ویژه ای داشته و همواره یکی از کانون های توجه بشری بوده است.
از دیرباز تا کنون این شاخه از علم مورد مطالعه و بررسی های فراوان قرار گرفته و به دلیل پیچیدگی و رمزآلود بودنش تازگی و جذابیت خود را تا به امروز حفظ کرده و هنوز ناگفته های بسیار دارد.
در صده های اخیر، انسان در ارتباط با علم نجوم به پیشرفت های چشمگیری دست یافته و اکنون که بر قله های علم ایستاده می تواند عمق معنای تک تک کلمات کتاب زندگی را بهتر درک کند.
قرآن کریم در بیش از 1400سال پیش پرده از ابهاماتی در رابطه با پدیده های نجومی برداشته که انسان با پیشرفت علم و تکنولوژی تنها در سال های اخیر به آنها دست یافته است.
در اثنای آیات قرآن کریم به موضوعات بسیاری از علم نجوم در سطح پیشرفته برمی خوریم! رفت و آمد شب و روز، نقش طبقات جو زمین، منظومه شمسی و بسیاری موارد دیگر که دانشمندان علوم اسلامی آنها را جز اعجاز علمی قرآن کریم می دانند زیرا پیش از نزول قرآن کریم در هیچ کجای این کره خاکی و در هیچ یک از محافل علمی آن زمان این موضوعات کشف نشده و مورد بحث و بررسی قرار نگرفته اند.
به طور مثال در آیات پانزدهم و شانزدهم سوره نوح چنین می خوانیم "الم تروا کیف خلق الله سبع السماوات طباقا- و جعل القمر فیهن نورا و جعل الشمس سراجا" به معنای آیا ندیدید که خدا چگونه هفت آسمان را یکی بالای دیگری آفرید - و در آنها ماه را نور و خورشید را چراغی روشنگر قرار داد.
از آداب سخن گفتن (آیات ابتدایی سوره حجرات) قضا (آیات میانی سوره نسا) و پزشکی (بسیاری از آیات از جمله آیه ابتدایی سوره تین) گرفته تا زمین شناسی (آیات ابتدایی سوره نحل) دریا نوردی (آیات میانی سوره نور) و نجوم.
و نجوم جزو آن دسته علومی است که در همه اعصار و قرون طرفداران ویژه ای داشته و همواره یکی از کانون های توجه بشری بوده است.
از دیرباز تا کنون این شاخه از علم مورد مطالعه و بررسی های فراوان قرار گرفته و به دلیل پیچیدگی و رمزآلود بودنش تازگی و جذابیت خود را تا به امروز حفظ کرده و هنوز ناگفته های بسیار دارد.
در صده های اخیر، انسان در ارتباط با علم نجوم به پیشرفت های چشمگیری دست یافته و اکنون که بر قله های علم ایستاده می تواند عمق معنای تک تک کلمات کتاب زندگی را بهتر درک کند.
قرآن کریم در بیش از 1400سال پیش پرده از ابهاماتی در رابطه با پدیده های نجومی برداشته که انسان با پیشرفت علم و تکنولوژی تنها در سال های اخیر به آنها دست یافته است.
در اثنای آیات قرآن کریم به موضوعات بسیاری از علم نجوم در سطح پیشرفته برمی خوریم! رفت و آمد شب و روز، نقش طبقات جو زمین، منظومه شمسی و بسیاری موارد دیگر که دانشمندان علوم اسلامی آنها را جز اعجاز علمی قرآن کریم می دانند زیرا پیش از نزول قرآن کریم در هیچ کجای این کره خاکی و در هیچ یک از محافل علمی آن زمان این موضوعات کشف نشده و مورد بحث و بررسی قرار نگرفته اند.
به طور مثال در آیات پانزدهم و شانزدهم سوره نوح چنین می خوانیم "الم تروا کیف خلق الله سبع السماوات طباقا- و جعل القمر فیهن نورا و جعل الشمس سراجا" به معنای آیا ندیدید که خدا چگونه هفت آسمان را یکی بالای دیگری آفرید - و در آنها ماه را نور و خورشید را چراغی روشنگر قرار داد.
نجوم جزو آن دسته علومی است که در همه اعصار و قرون طرفداران ویژه ای داشته و همواره یکی از کانون های توجه بشری بوده است
آیه 16 می فرماید: و ماه را در آنها )یعنی در طبقات جو( تابشی گردانید و خورشید را چراغی روشنگر، این به این معنی است که ماه بیرون از طبقات جو تابنده نیست و خورشید نیز بیرون از طبقات جو چراغی روشنگر نیست.
همانگونه که آیه می فرماید، ماه در طبقات جو؛ بدلیل بازتاب نور آن توسط ذرات گاز، بخار، خاک و غیره تابش دارد و تابان است ولی بیرون از طبقات جو ماه تابنده نیست و فضا تاریک و سیاه است، چون چیزی وجود ندارد که نور آنرا بازتاب بدهد و ما فقط خودِ ماه را می توانیم ببینیم.
همینطور خورشید نیز چنانکه آیه می گوید در طبقات جو بدلیل بازتاب پرتو آن در ذرات معلق هوا چراغی روشنگر است و فضای طبقات جو را روشن می کند، ولی بیرون از طبقات جو خورشید چراغی روشنگر نیست و جائی را روشن نمی کند و فضا تاریک و سیاه است، چون چیزی وجود ندارد که نور آنرا بازتاب بدهد. شب هنگام نیز پرتو خورشید در فضای بالاتر از طبقات جو وجود دارد ولی فضا را روشن نمی کند.
قرآن کریم در پدیده های روزمره و عادی که بی توجه از کنار آنها رد می شویم نکاتی را گوشزد می کند که دانستن آن باعث افزایش سطح بینش و معرفت انسان به نظم و پیچیدگی جهان هستی و در نتیجه علم و حکمت آفریننده آن است.
همینطور خورشید نیز چنانکه آیه می گوید در طبقات جو بدلیل بازتاب پرتو آن در ذرات معلق هوا چراغی روشنگر است و فضای طبقات جو را روشن می کند، ولی بیرون از طبقات جو خورشید چراغی روشنگر نیست و جائی را روشن نمی کند و فضا تاریک و سیاه است، چون چیزی وجود ندارد که نور آنرا بازتاب بدهد. شب هنگام نیز پرتو خورشید در فضای بالاتر از طبقات جو وجود دارد ولی فضا را روشن نمی کند.
قرآن کریم در پدیده های روزمره و عادی که بی توجه از کنار آنها رد می شویم نکاتی را گوشزد می کند که دانستن آن باعث افزایش سطح بینش و معرفت انسان به نظم و پیچیدگی جهان هستی و در نتیجه علم و حکمت آفریننده آن است.
ما هرروز زفت و آمد خورشید و ماه را می بینیم و از کنارشان به آرامی رد می شویم.
در همان آیات سوره نوح در میان واژگان ، نور به معنی تابش و روشنائی بازتابی است و سراج به معنی چراغ روشنگر.
در لایه های درونی این واژگان این موضوع به چشم می خورد که خورشید سرچشمه نور است و ماه بازتابنده نور؛ "و ماه را در آن ها تابشی گردانید و خورشید را چراغی روشنگر" امروزه همه ی ما می دانیم که ماه نور خورشید را بازتاب می کند و نور خورشید سرچشمه از فعل و انفعالات شیمیایی درون خود دارد.
و در جایی دیگر همین موضوع به شیوه ای دیگر بیان شده: "هو الذی جعل الشمس ضیاء و القمر نورا ".که ضیاء به معنای سرچشمه نور و نور به معنای نمایانگر (بازتابنده) نور است.
یکی از نکات اعجاب برانگیز قرآن کریم در ارتباط با علم نجوم، تعدد آیات و پیشرفتگی سطح مطالب بیان شده است که تنها با علم و دانش امروز و یا حتی فردای جامعه بشری قابل درک می شود.
خدا در کتابش به ما گفته است که خورشید و ماه در تناسب هستند.
و اما چه تناسبی میان ماه و خورشید وجود دارد؟در همان آیات سوره نوح در میان واژگان ، نور به معنی تابش و روشنائی بازتابی است و سراج به معنی چراغ روشنگر.
در لایه های درونی این واژگان این موضوع به چشم می خورد که خورشید سرچشمه نور است و ماه بازتابنده نور؛ "و ماه را در آن ها تابشی گردانید و خورشید را چراغی روشنگر" امروزه همه ی ما می دانیم که ماه نور خورشید را بازتاب می کند و نور خورشید سرچشمه از فعل و انفعالات شیمیایی درون خود دارد.
و در جایی دیگر همین موضوع به شیوه ای دیگر بیان شده: "هو الذی جعل الشمس ضیاء و القمر نورا ".که ضیاء به معنای سرچشمه نور و نور به معنای نمایانگر (بازتابنده) نور است.
یکی از نکات اعجاب برانگیز قرآن کریم در ارتباط با علم نجوم، تعدد آیات و پیشرفتگی سطح مطالب بیان شده است که تنها با علم و دانش امروز و یا حتی فردای جامعه بشری قابل درک می شود.
خدا در کتابش به ما گفته است که خورشید و ماه در تناسب هستند.
جالب است بدانید قطر خورشید 1400000 کیلومتر است قطر ماه 3500 کیلومتر. فاصله خورشید تا زمین 150000000 کیلومتر است و یکی از فاصله های متوسط ماه تا زمین 375000 کیلومتر است.
تناسبی که مـیان آنها وجـود دارد این است که: قطر خورشید 400 بار از قطر ماه بزرگ تر است و 400 بار نیز از ماه دورتر است! به این خاطر تقـریباً به یک اندازه به نظر می آیند و در خسوف کامل تقـریباً بر هم منطبق می شوند.
و ماه می تواند بازتابنده خوبی برای نور خورشید باشد.
این تنها گوشه کوچکی از اعجاز قرآن کریم است و بسیاری نکات دیگر از این دست که قوه تفکر و تعمق آدمی را برمی انگیزد و همه و همه یه یک نکته رهنمون می سازد و آن این است که کتاب زندگی برای زندگی ما تدوین شده نه برای کتابخانه هایمان و در حروف،واژه ها و جملات این کتاب بی نهایت راه سعادت نهفته است که در انتظار ماست.
اگر مردم در قدرت عظیم خداوند و نعمت هاى فراوان او مى اندیشیدند، حتماً هدایت مى شدند (حضرت علی (ع) )
م.سادات میرزایی
بخش دانش و زندگی تبیان
بخش دانش و زندگی تبیان