تبیین ویژگی های یک مدیــر از دیدگاه امام علی علیه السلام

[.Soren.]

خصوصیات و معیارهای مکتبی

6- قیام به وظیفه
حضرت علی(ع) در فرازی از نامه به مالک اشتر می نویسد:
«و نزد خدا برای هر یک از این طبقات (افراد جامعه) جایگاهی است که در برگیرنده مسائل رفاهی و امکانات آنان است و برای هر یک از آنان تا حد تأمین و اصلاح وضع زندگی بر عهده زمامدار حقی است. زمامدار از عهده آنچه که خداوند بر دوش او قرار داده است بر نمی آید مگر با سعی و کوشش و استمداد از خدای بزرگ و آماده سازی نفس خود بر التزام به حق و شکیبایی در برابر دشواری ها و آنچه که پیش آید»

7- حق گرایی
حضرت علی(ع) در این مورد فرموده است:
«با ملازمت حق، پشتوانهٔ قوی حاصل می شود»، «هر که به حق عمل کند مردمان به او تمایل یابند»

8- مسئولیت در قبال جامعه
این ویژگی که همان داشتن مسئولیت اجتماعی است، در کلام امیرالمؤمنین به صورت زیر بیان گردیده است:
« شما در پیشگاه خداوند، مسئول بندگان خدا و شهرها و خانه ها و حیوانات هستید. خدا را اطاعت کنید و از فرمان خدا سر باز مدارید»

9- مهربانی با ضعیفان و قاطعیت با قدرتمندان
حضرت علی(ع) در نامه ۵۳ به مالک اشتر فرموده اند:
«پس برای کارهای مهم و کلیدی از سپاهان و لشگریان خود کسی را انتخاب نما که نسبت به ضعیفان مهربان و با محبت باشد و در مقابل زورمندان سخت گیری و استقامت داشته باشد»

10- خیرخواهی
امیرالمؤمنین(ع) در نامه به مالک اشتر در این مورد چنین فرموده است:
«برای فرماندهی سپاه، کسی را برگزین که خیرخواهی او برای خدا و پیامبر(ص) و امام بیشتر باشد»

 

[.Soren.]

خصوصیات و معیارهای مکتبی

11- داشتن آرمان
علی(ع) در خصوص آرمان خواهی در نامه ۶۶ به ابن عباس، یکی از کارگزاران سیاسی خود می نویسد:
« بهترین چیز در نزد تو در دنیا، رسیدن به لذتّ ها یا انتقام گرفتن نباشد، بلکه باید خاموش کردن باطل یا زنده کردن حق باشد، تنها به توشه ای که از پیش فرستاده ای خوشنود باش و بر آن چه بیهوده می گذاری حسرت خور و همت و تلاش خود را برای پس از مرگ قرار ده»

12- اهمیت دادن به نماز
امام علی(ع) در نامه ۲۷ خطاب به محمد بن ابی بکر وقتی که ادارهٔ مصر را به او سپرد، فرموده است: «نماز را به هنگامی که برای آن مقرر شده است، به جای آور، نه وقت آن را به علت فراغ از کار پیش انداز نه به سبب اشتغال به کار به تأخیر افکن و آگاه باش هر کار تو وابسته به نماز تُوست».

13-عبرت از گذشتگان
حضرت علی(ع) در نامه به مالک اشتر می فرمایند:
«سپس ای مالک بدان که ترا به دیاری فرستاده ام که پیش از تو داد و بیداد فراوان بر آن رفته است و مردم در کار تو همان گونه نظر خواهند کرد که تو در کار والیان پیش از خویش نظر می کنی و از تو همان خواهند گفت که تو درباره آنان می گویی. همانا که نیکوکاران را از سخنانی می توان شناخت که خدای دربارهٔ آنان بر زبان بندگان خود روان می سازد. پس کردار شایسته، نیکوترین اندوختهٔ تو باد. بر هوسناکی ها چیره باش و دریغ دار که نفس خویش به چیزی که نه حلال است بیالایی»

14- یاور ظالمان نبودن
حضرت علی(ع) در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر فرموده اند:
«بدترین وزیران تو وزیری است که پیش از تو وزیر اشرار و بدکاران و شریک آنها در گناهان بوده است. پس نباید از خواص و نزدیکان تو باشد زیرا آنان یار گناهکاران و برادر ستمگران هستند در حالی که تو به جای آنها کسانی که دارای اندیشه ها و کاربری های نیکو مانند آنها هستند، می توانی بهترین وزیر را بیابی که چنان گناهان و کارهای زشت آنان را مرتکب نشده باشد و ستمگر را بر ستم و گناهکار را بر گناهش همراهی و یاری نکرده باشد».

15- امتیاز ندادن به خویشان و اطرافیان
امیرالمؤمنین(ع) در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر فرموده اند:
«همانا زمامدار را نزدیکان و خویشاوندانی است که به مال دگران چشم دارند و به آن دراز دستی می کنند و در معامله کم انصافند پس وسایل تجاوزشان را از میان بردار تا رشتهٔ فسادشان بریده شود و دراز دستی شان کوتاه گردد. به هیچ یک از اطرافیان و خاصّان و نزدیکان خود، زمینی به رسم تیول وا مگذار و نباید که کسی از تو پاره زمینی طمع کند تا به همسایگان در سهم آب یا در عملی که بین او با همسایگان مشترک است، آنان را به بیگاری گیرد و به آنان زیان رساند و بار خویش بر دوش دیگران گذارد پس با این کارها، سود گوارا برای آنان باشد و سرزنش و گناه آن کار در این جهان و آن جهان گریبان گیر تو گردد».

 

[.Soren.]

خصوصیات و معیارهای مکتبی

16- صرفه جویی در اموال عمومی
امام علی(ع) به کارگزاران خویش مؤکّداً سفارش می کرد در مصرف بیت المال نهایت دقت و صرفه جویی را مراعات کرده و از اسراف و ریخت و پاش به شدت بپرهیزند.
در اینجا به یک نمونه از دستور آن حضرت در مورد صرفه جویی در کاغذ هنگام نگارش نامه اشاره می کنیم: «قلم هایتان را تیز کنید و سطرهایتان را نزدیک هم بنویسید، از زیاده نویسی بپرهیزید، منظورتان را کوتاهتر بیان کنید. مبادا زیاده نویسی و پرحرفی نمایید زیرا اموال مسلمانان زیانی را بر نمی تابد».
صرفه جویی خود آن حضرت در بیت المال مسلمانان به حدی است که حاضر نشد برای پاسخگویی به کسانی که شب هنگام برای کار خصوصی به او مراجعه کرده بودند، از نور چراغ بیت المال استفاده کند و چراغ بیت المال را خاموش فرمود و از چراغ شخصی خود استفاده نمودند.

17- عدم همکاری در اعمال خلاف
امیرالمؤمنین(ع) در نامه ۵۳ به مالک اشتر فرموده اند:
«سپس از میان خواص خود آن فردی را به خود نزدیکتر کن که از نظر حقیقت گویی صراحت لهجه داشته باشد و از کمک دادن به تو در کارهایی که خداوند آنها را برای اولیائش دوست ندارد خودداری نماید، خواه با هوای و هوس تو مطابق باشد یا نه»

18- پرهیز از سوء استفاده از مقام
آن حضرت در بخشی از عهدنامهٔ خود به مالک اشتر می فرماید:
«از امتیاز خواهی و اختصاص دادن چیزی که [بهره] همه مردم در آن یکسان است بپرهیز».


امید است با عنایت و بکارگیری توصیه های امیر المومنین علی علیه السلام در باب خصوصیات یک مدیر, بتوانیم نقش سازنده،مفید و موثری را برای خود خانواده و جامعه ای که در آن زندگی میکنیم داشته باشیم.

یا حق

 

[abshar]

پاسخ : خصوصیات و معیارهای ارزشی

21- صداقت
امام علی(ع) در نامه به مالک اشتر به او می فرماید که با اهل صدق بپیوندد و مسئولیت های کلیدی را به آنان بدهد ، همچنین آن حضرت فرموده اند:
«پیشوای قوم باید با مردم خود به راستی سخن گوید».

22- اعتماد به نفس
امام علی(ع) گرچه در نهج البلاغه و دیگر کلمات ارزشمند خود، خودپسندی و غرور را مورد نکوهش قرار می دهد و می فرماید پرهیز از غرور زدگی و خودپسندی یکی از ملاک های ارزشی در روابط اجتماعی است، اما افتخار کردن به خویشاوندان خوب و ارزش های اخلاقی خویش را که در جهت مثبت به کار گرفته شود مورد تأیید قرار داده اند.
حضرت در نامه ۲۸ در پاسخ به ادعاهای دشمن به برخی از افتخارات خویش اشاره می کند و آنها را با افتخار یادآوری می نمایند.

23-مشورت کردن
امیرالمومنین علی(ع) در نامه ۴۰ نهج البلاغه که به سران سپاه خود نوشته است، فرموده است:
«آگاه باشید حق شما بر من اینست که جز اسرار جنگی، هیچ سرّی را از شما پنهان نسازم و در اموری که پیش می آید، جز حکم الهی، بدون مشورت شما کاری انجام ندهم».

24- احتیاط و دقت در قضاوت
حضرت علی(ع) در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر چنین فرموده است:
«سپس کسی را برای قضاوت بین مردم برگزین که از همه در شبهات با احتیاط تر عمل نماید». همچنین در همان نامه، آن حضرت فرموده اند: «و از آنچه که در نظرت روشن نیست، کناره گیر».

سلام . ضمن تشکر از تاپیک مفیدتون باید عرض کنم درحال حاضر
متاسفانه کارگزاران ما فاصله ی زیادی با صفات ذکر شده در فرمایشات
حضرت امیر علیه السلام دارند ....

خدا همه ی ما رو هدایت کنه