اتم و هسته به زبان ساده

[armin57ghazal]

همه مواد در جهان از اتم ساخته شده اند.
هر اتم شامل تعدادی هسته باردار مثبت مرکزی می باشد که تعدادی الکترون نیز دارد. الکترون ها بارهای منفی دارند و حول هسته ها در مدارهای معینی در حرکت هستند.
هسته اتم شامل پروتون و نوترون هست. پروتون دارای بار مثبت برابر با بار الکترون هست و نوترون خنثی می باشد و بدون بار.
اتم ها معمولا دارای تعداد برابری پروتون و الکترون هستند و بنابراین از نظر الکریکی خنثی هستند.
شکل زیر مدل منظومه خورشیدی اتم اکسیژن را نشان می دهد که دارای 8 پروتون، 8 نوترون و 8 الکترون مداری هست.

 

[armin57ghazal]

تعداد الکترون های اتم و در نتیجه تعداد پروتون ها(در اتم های خنثی) یک مشخصه منحصربفرد به عنصر می دهد، که با نام عدد اتمی شناخته میشود. مثلا عدد اتمی کربن 6، لیتیوم 7 ،سرب 82 و اورانیوم 92 است.
چون پروتون ها و نوترون ها، که تقریبا جرم یکسانی دارند، و خیلی سنگین تر از الکترون ها هستند؛
بیشتر جرم یک اتم در هسته متمرکز می شود.
تعداد کل پروتون ها و نورتون های یک اتم ، عدد جرمی نامیده می شود.

 

[armin57ghazal]

چون تعداد الکرتون و پروتون ها در اتم خنثی برابر است، می توان به تعداد پروتون و نوترون های داخل اتم یک اسم تخصیص داد. چون تعداد پروتون ها برای یک عنصر منحصربفرد است، می توان هر "نوکلید" را با اسم عنصر و عدد جرمی نشان داد.
مثلا کربن-12 یک نوکلید با 6 پروتون و 6 نوترون است، یا سرب-208 یک نوکلید با 82 پروتون و 126 نوترون است.

نوکلیدهای یک عنصر که تعداد پروتون یکسانی دارند اما تعداد نوترون ها و در نتیجه عدد جرمی متفاوتی دارند "ایزوتوپ" نامیده می شوند. برای مثال عنصر هیدروژن سه ایزوتوپ دارد:
هیدروژن-1 : دارای هسته ای با فقط یک پروتون. فراوارترین عنصر هیدروژن است.
اگر با اکسیژن ترکیب شود آن را با نام آب سبک می شناسند.
هیدروژن-2: که دوتریوم نامیده می شود. هسته آن دارای یک نوترون و یک پروتون است.
آب سنگین در خود بجای هیدروژن-1 دارای دوتریوم است.
هیدروژن-3: که تریتیوم نامیده می شود. دو نوترون و یک پروتون دارد.

 

[armin57ghazal]

اتم های عنصرهای مشابه یا متفاوت می توانند ترکیب شوند و موجودات خنثای بزرگتری را ایجاد کنند که "مولکول " نامیده می شوند. اتم ها برای تشکیل مولکول برای بدست آوردن پایداری و باقی ماندن در کمترین حالت انرژی ترکیب می شوند.

برای مثال دو اتم هیدروژن و یک اکسیژن با هم یک مولکول آب را ایجاد می کنند.