همگاني بودن امر به معروف و نهي از منكر به اين معناست كه بايد همه در اين باب خود را مسئول دانسته و نسبت به آن بخش از اين وظيفه همگانه كه بر عهده آنها نهاده شده است دغدغه داشته باشند .
به گزارش گروه فرهنگی فرهنگ نیوز، كلمات بار مفهومي خاص خود را دارند كه بايد به آن توجه شود. گاه گفتن يا نگفتن يك جمله و يا يك كلمه و يا به كار بردن يا نبردن يك اسلوب ادبي، كلام را تبديل به سخني ميكند كه به چند وجه قابل برداشت است و در صورتي كه متكلم به وجوه آن توجه نداشته باشد، ميتواند بستري شود براي سوء استفاده كساني كه در پي چهره به ظاهر حق خود در پي اهدافي هستند كه گاه شايد با هدف اصلي گوينده در تضاد است .
چند روز گذشته پيامي از حجت الاسلام سيد حسن خميني خطاب به همايش دانشجویان و تشکلها و انجمنهای اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شد كه نكات خوبي در آن بيان شده بود. ترغيب دانشجويان به تهذيب نفس و آشنايي با معارف قرآن، تشويق به بهره گيري از آرمانهاي انقلاب و نيز فعاليت تشكيلاتي از جمله نكات خوب گنجانده شده در اين پيام بود . اما با توجه به اين محسنات نقدهايي نيز به محتواي پيام ايشان وارد است كه انتظار ميرفت پيام از اين ايرادات پيراسته باشد چرا كه از جايگاهي صادر ميشود كه منتسب به علم است .
توجه دائم به هدایت رهبری در نهان و آشکار
اولين نكته اي كه در پيام ايشان مغفول مانده است همان نكته ايست كه امام راحل(ره) در اكثر ديدارها و توصيه هاي سياسي الهي خود به آن اشاره ميفرمودند . از آنجا كه خط سير يك جامعه را رهبريش مشخص ميكند و تشكل هاي سياسي و ديني داعيه دار تبيين اين خط سير هستند، لازم است زماني كه شخصي براي يك تشكل با دغدغه هاي سياسي و ديني پيامي صادر ميكند آن تشكل را به رأس هرم و رهبري آن جريان رهنمون گردد. چيزي كه در سطور مرقومه ی ايشان مفقود است. پيروي از ولايت فقيه و نيز پيروي از شخص ولي بايد دائما مورد توجه قرار گيرد؛ چرا كه ولايت ركن جريان سياسي اسلام است و ولايت فقيه كه تجسم آن در ولي فقيه است به فرموده امام راحل(ره) همان ولايت رسول الله(صلي الله عليه و آله) است. البته اين مساله را بايد ناشي از غفلت در نگارش دانست وگرنه ايشان كه علي الدوام داعيه ترويج تفكر امام(ره) را دارند و يقينا با توجه به اهتمام امام(ره) به جريان ولايت فقيه به به اين ركن اساسي علما و عملا التزام دارند.
امر به معروف و نهي از منكر، از وظائف آحاد ملت است
مسئله ديگر در مورد نظر ايشان در خصوص امر به معروف و نهي از منكر است. ايشان در بند چهارم پيام خود با توصيه به امر به معروف و نهي از منكر حاكمان مينويسند:" مهمترین وظیفه ی دانشگاهی شما عزیزان، اصلاح انحرافات و نیز اعتقاد و التزام به امر به معروف و نهی از منکرِ حاکمان است وظیفه ای که به هیچ فرد یا گروهی نمی توان برای انجام آن وکالت داد."
امر به معروف و نهي از منكر يقينا از وظائف آحاد ملت است و بنا به فرموده امام راحل(ره) "امر به معروف و نهی از منکر دو اصلی است در اسلام که می خواهد همه چیز را اصلاح کند .
یعنی با این دو اصل می خواهد تمام اقشار مسلمین را اصلاح کند . به همه مأموریت داده ، به همه ی ما ، به تمام افراد زیر پرچم مأموریت داده که باید وادار کنید همه را به کارهای صحیح و جلوگیری از کارهای فاسد." و اين به اين معناست كه اين وظيفه بر دوش آحاد ملت نهاده شده است و بر همگان لازم است نسبت به آن اقدام نمايند . قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نيز به صراحت به اين نكته اشاره نموده و ميگويد "در جمهوری اسلامی ایران، دعوت به خیر،امر به معروف و نهی از منکر وظیفهای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت، شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین میکند. والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض،یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر"
امر به معروف و نهي از منكر و رابطه آن با امر و نهی حاكمان
يكي از مصاديق مهم امر به معروف و نهي از منكر امر و نهي حاكمان است؛ كه در لسان روايات از آن به النصيحه لائمة المسلمين ياد شده است. امام صادق(عليه السلام) از رسول خدا(صلي الله عليه و آله) نقل ميفرمايد: كه حضرت در مسجد خيف خطبه اي خواندند و در آن خطبه فرمودند: "سه چيز است كه قلب مرد مؤمن نسبت به آنها رغبت دارد و از آن روي گردان نيست.
عمل خالص براي خدا و نصيحت پيشگامامن و حاكمان مسلمان و اهتمام نسبت به امور جماعت مسلمين ." اين روايت با بيانهاي مختلف بيش از 65 مرتبه در كتب روايي آمده است و نكته جالب اين است كه سه چيز يعني اخلاص در عمل و نصيحت حاكمان و اهتمام به امور مسلمين همراه هم آمده است و اين خط، سير نصيحت را مشخص مينمايد و شايد بتوان با نگاه فقاهتي چنين برداشتي نمود كه نصيحت نسبت به ائمه مسلمين بايد محفوف و پيچيده شده در اخلاص در عمل و نيز توجه به مصالح عامه مسلمين بايد باشد و نه اغراض فردي و يا حزبي و گروهي.
گستره تكرار اين جمله نشان ميدهد كه از اصول مهم در ادبيات سياسي اسلام است و و برزگاني چون ثقة الاسلام كلينى در كتاب الحجة از كتاب كافى شريف ، بابي با نام باب ما امر النبى(ص )بالنصيحة لائمة المسلمين گشوده و به احاديث مرتبط با اين باب پرداخته است.
امام راحل در اين خصوص ميفرمايند :اگر من پایم را کج گذاشتم شما مسؤلید اگر نگویید چرا پایت را کج گذاشتی ؟
با نگاهي به مراتب امر به معروف و نهي از منكر و نيز شرايط آن به نكات قابل توجيه ی ميرسيم كه به واسطه آن نكات نقدي جدي بر اين جمله حجت الاسلام خميني كه فرموده اند وظیفه ای که به هیچ فرد یا گروهی نمی توان برای انجام آن وکالت داد. وارد ميشود كه از دريچه انصاف اين بيان از كسي كه داعيه دار فهم بار اجتهادي كلمات است بعيد است.
وظیفه ای که توسط شارع مقدس برای آن قانون گذاشته شود، واجب الاجراست
نكته قابل توجه كه در امر به معروف و نهي از منكر وجود دارد اين است كه امر به معروف و نهي از منكر يك وظيفه است و هر چيزي كه وظيفه شد قطعا از طرف شارع مقدس براي آن قواعدي مشخص شده است تا با توجه به آن قواعد ثمره مطلوب از آن تكليف به دست آيد كه امر به معروف و نهي از منكر نيز از اين قاعده مسنثني نيست.
يكي از قواعد مهم در امر به معروف و نهي از منكر توجه به مراتب امر به معروف و نهي از منكر است كه براي آن سه مرتبه ذكر نموده اند. مرتبه قلبي كه در آن فرد مسلمان قلبا از منكر انجام شده منزجر است، مرتبه زباني كه انسان مؤمن در مقابل منكرات سكوت نميكند و با زبان تذكر ميدهد و مرتبه عملي كه در اين مرحله در برابر منكر به صورت عملي اقدام ميشود. امير المومنين (علیه السلام) فرمودند: كسى كه منكَر را با قلب و زبان و دستش و انكار نكند، مرده اى است ميان زندگان.
به گزارش گروه فرهنگی فرهنگ نیوز، كلمات بار مفهومي خاص خود را دارند كه بايد به آن توجه شود. گاه گفتن يا نگفتن يك جمله و يا يك كلمه و يا به كار بردن يا نبردن يك اسلوب ادبي، كلام را تبديل به سخني ميكند كه به چند وجه قابل برداشت است و در صورتي كه متكلم به وجوه آن توجه نداشته باشد، ميتواند بستري شود براي سوء استفاده كساني كه در پي چهره به ظاهر حق خود در پي اهدافي هستند كه گاه شايد با هدف اصلي گوينده در تضاد است .
چند روز گذشته پيامي از حجت الاسلام سيد حسن خميني خطاب به همايش دانشجویان و تشکلها و انجمنهای اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شد كه نكات خوبي در آن بيان شده بود. ترغيب دانشجويان به تهذيب نفس و آشنايي با معارف قرآن، تشويق به بهره گيري از آرمانهاي انقلاب و نيز فعاليت تشكيلاتي از جمله نكات خوب گنجانده شده در اين پيام بود . اما با توجه به اين محسنات نقدهايي نيز به محتواي پيام ايشان وارد است كه انتظار ميرفت پيام از اين ايرادات پيراسته باشد چرا كه از جايگاهي صادر ميشود كه منتسب به علم است .
توجه دائم به هدایت رهبری در نهان و آشکار
اولين نكته اي كه در پيام ايشان مغفول مانده است همان نكته ايست كه امام راحل(ره) در اكثر ديدارها و توصيه هاي سياسي الهي خود به آن اشاره ميفرمودند . از آنجا كه خط سير يك جامعه را رهبريش مشخص ميكند و تشكل هاي سياسي و ديني داعيه دار تبيين اين خط سير هستند، لازم است زماني كه شخصي براي يك تشكل با دغدغه هاي سياسي و ديني پيامي صادر ميكند آن تشكل را به رأس هرم و رهبري آن جريان رهنمون گردد. چيزي كه در سطور مرقومه ی ايشان مفقود است. پيروي از ولايت فقيه و نيز پيروي از شخص ولي بايد دائما مورد توجه قرار گيرد؛ چرا كه ولايت ركن جريان سياسي اسلام است و ولايت فقيه كه تجسم آن در ولي فقيه است به فرموده امام راحل(ره) همان ولايت رسول الله(صلي الله عليه و آله) است. البته اين مساله را بايد ناشي از غفلت در نگارش دانست وگرنه ايشان كه علي الدوام داعيه ترويج تفكر امام(ره) را دارند و يقينا با توجه به اهتمام امام(ره) به جريان ولايت فقيه به به اين ركن اساسي علما و عملا التزام دارند.
امر به معروف و نهي از منكر، از وظائف آحاد ملت است
مسئله ديگر در مورد نظر ايشان در خصوص امر به معروف و نهي از منكر است. ايشان در بند چهارم پيام خود با توصيه به امر به معروف و نهي از منكر حاكمان مينويسند:" مهمترین وظیفه ی دانشگاهی شما عزیزان، اصلاح انحرافات و نیز اعتقاد و التزام به امر به معروف و نهی از منکرِ حاکمان است وظیفه ای که به هیچ فرد یا گروهی نمی توان برای انجام آن وکالت داد."
امر به معروف و نهي از منكر يقينا از وظائف آحاد ملت است و بنا به فرموده امام راحل(ره) "امر به معروف و نهی از منکر دو اصلی است در اسلام که می خواهد همه چیز را اصلاح کند .
یعنی با این دو اصل می خواهد تمام اقشار مسلمین را اصلاح کند . به همه مأموریت داده ، به همه ی ما ، به تمام افراد زیر پرچم مأموریت داده که باید وادار کنید همه را به کارهای صحیح و جلوگیری از کارهای فاسد." و اين به اين معناست كه اين وظيفه بر دوش آحاد ملت نهاده شده است و بر همگان لازم است نسبت به آن اقدام نمايند . قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نيز به صراحت به اين نكته اشاره نموده و ميگويد "در جمهوری اسلامی ایران، دعوت به خیر،امر به معروف و نهی از منکر وظیفهای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت، شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین میکند. والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض،یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر"
امر به معروف و نهي از منكر و رابطه آن با امر و نهی حاكمان
يكي از مصاديق مهم امر به معروف و نهي از منكر امر و نهي حاكمان است؛ كه در لسان روايات از آن به النصيحه لائمة المسلمين ياد شده است. امام صادق(عليه السلام) از رسول خدا(صلي الله عليه و آله) نقل ميفرمايد: كه حضرت در مسجد خيف خطبه اي خواندند و در آن خطبه فرمودند: "سه چيز است كه قلب مرد مؤمن نسبت به آنها رغبت دارد و از آن روي گردان نيست.
عمل خالص براي خدا و نصيحت پيشگامامن و حاكمان مسلمان و اهتمام نسبت به امور جماعت مسلمين ." اين روايت با بيانهاي مختلف بيش از 65 مرتبه در كتب روايي آمده است و نكته جالب اين است كه سه چيز يعني اخلاص در عمل و نصيحت حاكمان و اهتمام به امور مسلمين همراه هم آمده است و اين خط، سير نصيحت را مشخص مينمايد و شايد بتوان با نگاه فقاهتي چنين برداشتي نمود كه نصيحت نسبت به ائمه مسلمين بايد محفوف و پيچيده شده در اخلاص در عمل و نيز توجه به مصالح عامه مسلمين بايد باشد و نه اغراض فردي و يا حزبي و گروهي.
گستره تكرار اين جمله نشان ميدهد كه از اصول مهم در ادبيات سياسي اسلام است و و برزگاني چون ثقة الاسلام كلينى در كتاب الحجة از كتاب كافى شريف ، بابي با نام باب ما امر النبى(ص )بالنصيحة لائمة المسلمين گشوده و به احاديث مرتبط با اين باب پرداخته است.
امام راحل در اين خصوص ميفرمايند :اگر من پایم را کج گذاشتم شما مسؤلید اگر نگویید چرا پایت را کج گذاشتی ؟
با نگاهي به مراتب امر به معروف و نهي از منكر و نيز شرايط آن به نكات قابل توجيه ی ميرسيم كه به واسطه آن نكات نقدي جدي بر اين جمله حجت الاسلام خميني كه فرموده اند وظیفه ای که به هیچ فرد یا گروهی نمی توان برای انجام آن وکالت داد. وارد ميشود كه از دريچه انصاف اين بيان از كسي كه داعيه دار فهم بار اجتهادي كلمات است بعيد است.
وظیفه ای که توسط شارع مقدس برای آن قانون گذاشته شود، واجب الاجراست
نكته قابل توجه كه در امر به معروف و نهي از منكر وجود دارد اين است كه امر به معروف و نهي از منكر يك وظيفه است و هر چيزي كه وظيفه شد قطعا از طرف شارع مقدس براي آن قواعدي مشخص شده است تا با توجه به آن قواعد ثمره مطلوب از آن تكليف به دست آيد كه امر به معروف و نهي از منكر نيز از اين قاعده مسنثني نيست.
يكي از قواعد مهم در امر به معروف و نهي از منكر توجه به مراتب امر به معروف و نهي از منكر است كه براي آن سه مرتبه ذكر نموده اند. مرتبه قلبي كه در آن فرد مسلمان قلبا از منكر انجام شده منزجر است، مرتبه زباني كه انسان مؤمن در مقابل منكرات سكوت نميكند و با زبان تذكر ميدهد و مرتبه عملي كه در اين مرحله در برابر منكر به صورت عملي اقدام ميشود. امير المومنين (علیه السلام) فرمودند: كسى كه منكَر را با قلب و زبان و دستش و انكار نكند، مرده اى است ميان زندگان.