این روزها، یکی از موضوعات جذاب برای پژوهشگران پزشکی، نور است. مثلا درمان تومورهای سرطانی به کمک نور؛ در این روش رنگدانه های متصل شونده به سلولهای سرطانی به محض قرار گرفتن در معرض نور تغییر ساختار داده و به مادهای سمی تبدیل میشوند. به این ترتیب علیرغم اینکه سلولهای سرطانی با قساوت هر چه تمامتر نابود میشوند، سلولهای سالم مجاور کمترین آسیب ممکن را میبینند.
و یا روش جدیدی به نام اپتوژنتیک که برای فعال یا غیر فعال کردن نورونهای دستکاری شده (سلولهای عصبی) از طریق تحریک با نور به کار میرود و دانشمندان امیدوارند از طریق آن بتوانند راههای مناسبی برای کنترل بیماریهای سلولهای عصبی پیدا کنند.
اما خبر جدید در مورد روشی پیچیدهتر از هر دو مورد بالا است. در این روش قرار است ابتدا کارخانه های کوچکی برای تولید پروتئین وارد بدن شوند و بعد از رسیدن به مقصد، از طریق نور فعال شده و به تولید دارو و عرضه آن در محل بپردازند.
این کارخانههای نانومتری مجموعههای مولکولی پروتئینسازی هستند که داخل یک پاکت از جنس غشای سلولی قرار میگیرند و یک ژن غیر فعال حاوی کد پروتئینسازی هم داخل این مجموعه خواهد بود. این ژن غیر فعال بوسیله مادهای که به آن چسبیده برای سیستم پروتئینساز غیر قابل دسترسی گردیده اما به محض اینکه در معرض نور قرار بگیرد از ماده چسبنده جدا میشود و کدهای خود را در اختیار کارخانه داروسازی ما قرار میدهد تا کار ساخت دارو و عرضه آن از تولید به مصرف آغاز شود.
در اولین آزمایشات، دانشمندان این مجموعه را با مواد لازم برای ساختن یک پروتئین درخشنده به بدن موشها تزریق کردند و دیدند که کمی بعد از تاباندن نور به بافت هدف، محل مورد نظر در پوست موش بیچاره شروع به نورافشانی کرد.
البته هنوز تا ساخت داروهای پیچیده و کنترل دقیق آنها با این روش فاصله داریم اما به نظر میرسد که با برداشتن این گامهای مثبت، این فاصله چندان طولانی هم نباشد. البته میتوان کاربردهای عجیب و غریبی مانند ساخت تاتوهای درخشان و مواردی از این دست را هم تصور کرد. شما فکر می کنید استفاده از چنین روش تا چه حد مفید و مقرون به صرفه خواهد بود؟
