بوئینگ RC-135 یکی از اعضای خانواده هواپیماهای شناسایی بزرگ مورد استفاده توسط نیروی هوایی ایالات متحده برای حمایت اطلاعاتی از سران بلند پایه سطح ملی است که قابلیت جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات نزدیک به زمان واقعی را دارا می باشد . اساس بدنه این هواپیما ، Stratolifter C-135 می باشد که بر مبنای آن انواع مختلفی از RC-135 از سال 1961 تاکنون در خدمت بوده است . بر خلاف دو اعضای دیگر این خانواده یعنی C-135 و KC-135 که به عنوان مدل 717 شناخته می شوند ، RC-135 از مدل 739 طراحی شده توسط همین شرکت بهره می برد . شایان ذکر است که این طرح چندین بار اصلاح گردیده و در نتیجه این امر این هواپیما دارای تنوع زیادی نیز از نظر پیکر بندی ، طراحی و نام برنامه می باشد .
طراحی و توسعه
اولین مدل از این هواپیما که ملقب به RC-135A بود در سال 1962 توسط نیروی هوایی ایالات متحده برای جایگزینی با بوئینگ Superfortress RB-50 سفارش داده شد . در ابتدای امر تعداد این سفارش 9 فروند اعلام شد که بعد ها به چهار فروند کاهش یافت . این شرکت در آغاز کار ، بوئینگ 700-739 را برای ساخت این طرح در نظر گرفت اما این طرح دچار تغییر و قرار شد تا از مدل بدنه هواپیمای KC-135A استفاده شود که این مدل نیز همانند KC 135 از موتور J57-P بهره می برد . نوع بعدی این هواپیما که سفارش داده شد یک هواپیمای الینت ( ELINT ) برای جایگزینی با Stratojet RB-47H بود تا اینکه بتواند به صورت کامل تر و بهتری نسبت به RB-47H به انجام ماموریت بپردازد . بدنه این مدل نیز همانند مدل پیشین خود بود اما با این تفاوت که برای پیشران خود ، به جای موتورJ57 از موتورهای TF-33 قدرت می جست . ده فروند از این مدل در سال 1965 در حالی که در انتظار مجموعه لوازم الکترونیکی جدید برای ارتقا بودند ، برای ذخیره سازی به طور کامل تحویل گشتند . تمامی این 10 فروند که ذخیره شدند ، پس از بروز رسانی ؛ در سال 1967 به عنوان RC-135C ظهور یافتند که هر ده فروند در همان سال تحویل داده شدند . بوم سوخت گیری در این هواپیما برداشته شده و جایگاه اپراتور بوم نیز به همین ترتیب حذف شده و محل قرار گیری دوربین KA-59 شده است . سطح خارجی هواپیما مجهز به آنتن رادار SLAR می باشد که در زیر و در قسمت جلوی بدنه واقع شده است . RC-135B آخرین هواپیمای جدیدی بود که ساخته شد ، تمامی مدل های ساخته شده RC ، از نوع تغییر یافته مدل اولیه یا تانکر ( KC 135 ) بودند . در سال 2005 ، ناوگان RC-135 دچار تغییراتی در قسمت بدنه و ارتقا در ناوبری و... گشت که یکی از این ارتقاها شامل تعویض شدن موتورهای پرات اند ویتنی TF-33 با موتور F-108-CF-201 ( مورد استفاده در تانکر سوخت رسان KC-135R ) و همچنین شامل ارتقا ابزار دقیق کابین خلبان و سیستم ناوبری با استاندارد AMP می شد . این استاندارد مشمول ابزار انالوگ و تبدیل آن ها به سیستم های دیجیتال می شود .
تاریخچه عملیاتی
ناوگان کنونی RC-135 آخرین گونه از نسل این هواپیما می باشد که از دهه 60 تا کنون در حال انجام وظیفه هستند . در ابتدای امر این هواپیما در اختیار فرماندهی استراتژیک هوایی برای مقاصد شناسایی قرار داده شد و پس از آن از سال 1992 به بعد در اختیار فرماندهی جنگ هوایی (ACC) قرار گرفت و این پرنده در تمامی جنگ هایی که ایالات متحده در آن شرکت کرد ، حضور مستمر داشت که از جمله این عملیات ها می توان به عملیات پشتیبانی در ویتنام ، طوفان صحرا ، آزادی عراق و ... اشاره نمود که از اوایل دهه 90 میلادی به صورت ثابت در جنوب غربی آسیا حضور دارد . لازم به ذکر است که تمامی RC-135 ها در تمامی عملیات های مختلف ( تا قبل از سال 1992 ) از سوی فرماندهی استراتژیک هوایی مورد استفاده قرار گرفتند و پایگاه دائمی این پرنده ها پایگاه هوایی Offutt واقع در نبراسکا می باشد که در وینگ 55 ام مشغول خدمت می باشند . وینگ 55 ام شامل 22 پلت فرم از سه مدل : سه فروند RC-135 S ، دو فروند RC-135 U و هفده فروند RC-135 V/W می باشد . در تاریخ 9 آگوست 2010 ، بیستمین سالگرد Rivet Joint RC-135 V/W به خاطر خدمات مستمر در فرماندهی مرکزی ( که قدمت آن به آغاز عملیات طوفان صحرا باز می گردد ) به رسمیت شناخته شد که این نشان دهنده حضور ناگسستنی این هواپیما در میان موجودی های نیرویی هوایی آمریکاست که در طول مدت خدمتش توانست بیش از 8000 پرواز عملیاتی برای حمایت از نیروهای هوایی و زمینی در عملیات طوفان صحرا ، آزادی عراق ، دیده بان شمالی و ... انجام دهد که تا کنون نیز ادامه دارد .
در 22 مارس 2010 وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرد که با دولت ایالات متحده بر سر خرید این هواپیما و جایگزینی با هواپیمای Nimrod R1 ( که در سال 2011 بازنشسته شد ) به توافق رسیده است که قرار است در میان سال های 2014 تا 2018 تحویل ارتش انگلستان گردد .