احكام پسران

[Ali]

درس چهاردهم : جهاد و دفاع در اسلام
با اينكه اسلام پذيرش و گرايش به سوى آئين توحيد را يك پاسخگويى به نداى درون و فطرت دانسته و رسول خدا فرموده هر نوزادى كه قدم به جهان مى گذارد با فطرت توحيد و يكتا پرستى متولد مى شود و قرآن در اين راستا مى فرمايد: فاقم وجهك للذين حنيفا فطرت الله التى فطرالناس ‍ عليها .

(چهره خود را متوجه آئين پاكى كن كه فطرت همه انسان ها بر اساس آن بنيان گذارى شده است ).
و پيامبر اسلام باز فرمود: كل مولود يولد على الفطرة (هر نوزادى بر اساس فطرت اسلام به دنيا آمده ).
با همه اين وجود، اسلام همه را در پذيرش دين آزاد گذاشته و هيچكس را ناگزير به پذيرش آن نساخته است ولى به هيچ كس اجازه نداده كه جلو گسترش و پيشرفت اسلام را به شكلى بگيرد.

اسلام با كسانى كه در انديشه توطئه و خيانت و تشكيل پيمانهاى نظامى و اقتصادى وسياسى عليه اسلام اند برخورد مى كند و با آنها وارد جنگ مى شود تا توطئه ها را خنثى سازد از اين رو، كليه جنگهائى كه اسلام چه بصورت غزوات كه خود پيامبر در آن شركت داشته و چه سرايا و جنگهاى كوچك منطقه اى كه پيامبر حضور نداشته همگى جنبه تدافعى داشته نه تهاجمى يعنى اسلامى خواسته كه جلو شيطنتها و توطئه ها را بگيرد نه آنكه با كشورى وارد جنگ شود تا آنها را ناگزير به پذيرش اسلام سازد از اين رو مى بينم كه جنگهاى اسلام و حمله به ايران صرفا براى جلوگيرى از به هم پيوستگى سپاه ايران و روم بوده كه مى خواسته اند با پيمان خود، اسلام را محاصره كنند و آن را نابود سازند و از طرفى قوانينى را در ايران آن روز، به نفع توده مرفه خوشگذران بوده و طبقه هاى ديگر از مزاياى انسانى محروم بوده اند.مانند آنكه تحصيل و استخدام دولتى ، مربوط به شاهزادگان و موبدزادگان بود و فرزندان كشاورزان و كارگران اين حق را نداشته اند ولى پس از تسلط حكومت اسلامى بر ايران ، تمام اين امتيازات لغو گرديد.

 

[Ali]

دفاع : دفاع حق همه مسلمانان در همه زبانها و مكانهاست و در هر منطقه اى كه دشمن بخواهد به كشورهاى اسلامى و حريم اسلام تجاوز نمايد بر هر زن و مرد لازم است كه به مبارزه برخاسته و از دادن جان و مال ، دريغ نورزند.
بديهى است كه فرق نمى كند كه دفاع از اسلام و مرزهاى اسلامى باشد و يا دفاع از حقوق شخصى افراد.
همانطور كه بايد به تجاوزگران مرزهاى اسلامى حمله كرد به كسانى هم كه دزد مال و ناموس انسانند بايد حمله نمود و جلو آنها را بايد گرفت و هر چند كه پيامدش مرگ مهاجم باشد.
و همانطور كسى كه به خانه مردم نگاه مى كند و ناموس مردم را مورد تجاوز خود قرار مى دهد و حريم آنها را مى شكند بايد از او جلوگيرى كرد، بخاطر توجه به مساءله دفاع است كه اسلام خدمت نظام وظيفه و آموزش دوره نظامى و آگاهى به رمز و راز و فنون آن را بر همه كسانى كه توان دارند لازم مى شمرد. حتى امام خمينى رحمة الله عليه براى رفتن به خدمت نظام اجازه پدر و مادر را لازم نمى داند.

 

[Ali]

درس پانزدهم : خريد و فروش
داد و ستد يكى از كارهايى است كه از دوران بسيار دور، بين مردم رواج و رونق داشته و امروز عده زيادى به شغل تجارت و معامله مشغولند در اسلام براى اين كه انسان به معاملات حرام آلوده نشود لازم است احكام معاملات بمقدارى كه مورد نياز است بداند زيرا اگر انسان نداند معامله اى كه انجام داده صحيح است يا باطل ، نمى تواند در مالى كه گرفته تصرف نمايد ولى اگر در موقع معامله احكام را مى دانسته ولى پس از معامله در صحت آن شك كند معامله صحيح و تصرف در آن بلا اشكال است .
معاملات به پنج دسته تقسيم مى شود:
1 - معامله واجب : و آن وقتى است كه براى تحصيل مخارج زندگى هيچ راهى بجز معامله نداشته باشد در اين صورت واجب است كه شخص مخارج زندگى خود را از اين راه به دست بياورد.
2 - معامله حرام :و آن معاملاتى است كه اسلام آنها را حرام دانسته است .مثل خريد و فروش ‍ چيزهاى نجس از قبيل مشروبات الكلى ، گوشت خوك و يا مردار و يا خون و مواد مخدر و غيره .
و يا خريد و فروش چيزهايى كه از راه دزدى به دست آمده و يا چيزهائى كه منافع حرام بدنبال دارد مثل ابزار قمار يا خريد و فروش كتابهائى كه سبب گمراهى و انحراف مردم مى شود، بديهى است همانطور كه فروش بستنى فاسد و مسموم به مردم ، حرام است . فروش كتابها و فيلمها و نوارهاى مسموم و انحراف آميز هم حرام است بلكه اينها از مواد غذايى مسموم ، بمراتب بدتر است ، زيرا مواد غذايى مسموم ، جسم را فاسد و خراب مى كند ولى كتابها و فيلمهاى مبتذل روح و روان انسانها را به انحراف مى كشاند و بديهى است كه انحرافات روحى و روانى به مراتب زيانبارتر از فساد جسمى است چون در مسموميتهاى جسمى خداوند دستگاه گوارش ‍ را طورى آفريده كه واكنش از خود نشان مى دهند و انسان با اسهال و يا استفراغ جسمى بهبودى چندان مشكل نيست ولى در بهبودى روانى و روحى بسيار مشكل وطاقت فرسا است .
3 - معاملات مستحب : معاملاتى است كه براى توسعه زندگى خانواده و سود رسانى به ساير مسلمانان انجام مى پذيرد مثل زراعت و كشاورزى كه هم به خانواده كمك مى شود وهم به ديگران
4 - معاملات مكروه : و آن معاملاتى است كه بتدريج موجب قساوت قلب و سنگدلى مى گردد و يا تمايل برانگيز نيست و توده مردم آنها را نمى پسندد.مثل كفن فروشى و يا معامله با افراد پست و فرومايه .
5 - معاملات مباح :و آن معاملاتى است كه از طرف شرع دستور خاصى نرسيده است مثل فروش دو جنس با هم و گرفتن زيادى مانند اين كه يك من برنج را به دو من گندم بفروشد.

 

[Ali]

ربا در معامله :
يكى از چيزهايى كه در اسلام از او به زشتى ياد شه و سبب بطلان معامله مى شود ربا است . ربا يعنى زياد گرفتن و براى تحقق به اين امر سه شرط دارد:
الف - آنكه در معامله يك طرف بيشتر از طرف مقابل بگيرد.
ب - دو جنسى كه با هم مبادله مى كنند بايد از يك جنس باشند مثل اين كه يك من گندم به دو من گندم بفروشد ولى اگر از دو جنس باشند ربا به وجود نمى آيد مثل اينكه يك من برنج به دو من گندم بفروشد.
ج - آنكه عوضين از اجناس كيلى يا وزنى باشند.
شرايط خريدار و فروشنده : براى خريدار و فروشنده شش شرط است كه بايد رعايت شود
1 - هر دو بالغ باشند و قدرت تشخيص نفع و ضرر خود را بدهند.
2 - عاقل باشند.
3 - حاكم شرع آنها را از تصرف در اموال خودشان منع نكرده باشد.
4 - قصد خريد و فروش داشته باشند.
5 - كسى آنها را مجبور نكرده باشد
6 - چيزى را كه مى خواهند بفروشند مالك آن باشند و يا حداقل اجاره فروش آن را داشته باشند.

 

[Ali]

مواردى كه مى توان معامله را به هم زد:
1 - جايى كه خريدار و فروشنده كه با هم معامله كرده اند، از هم جدا نشده باشند (خيار مجلس )
2 - آن كه هر يك از طرفين مغبون شده باشد (خيار غبن )
3 - طرفين قرار داد كنند كه بكلى يا تا مدتى معين حق فسخ معامله را داشته باشند (خيار شرط).
4 - فروشنده يا خريدار مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد(خيار تدليس )
5 - خريدار يا فروشنده شرط كنند كه كارى انجام دهند ولى به آن شرط عمل نكنند (خيار تخلف شرط).
6 - در جنس و يا عوض آن عيبى باشد (خيار عيب )
7 - معلوم شود مقدارى از جنسى را كه فروخته اند مال ديگرى است و طرف راضى نيست (خيار شركت )
8 - فروشنده خصوصياتى از جنس خود بگويد كه مشترى نديده و بعد معلوم شود چنين نبوده (خيار رؤ يت )
9- مشترى قيمت كالا را كه نقد خريده تا سه روز ندهد و فروشنده هم جنس را تحويل ندهد و شرطى هم در اين باره نكرده باشند(خيار تاءخير)
10 - حيوانى را خريده باشد كه خريدار تا سه روز مى تواند معامله را فسخ كند(خيار حيوان )
11 - فروشنده نتواند جنس را كه فروخته تحويل دهد(خيار تعذر تسليم )

 

[Ali]

درس شانزدهم : اجاره
ملكى كه انسان در اختيار دارد مى تواند به ديگرى اجاره دهد مثلا بگويد ملك خود را به تو اجاره دادم و او بگويد قبول كردم در اجاره شرائطى است كه بايد به آنها توجه كرد.
1 - مال مورد اجاره بايد معين باشد در اين صورت اگر بگويد يكى از مغازه هاى خود را به تو اجاره دادم و معين نكند صحيح نيست .
2 - مستاءجر بايد ملك مورد اجاره را ببيند يا بگونه اى خصوصيات آن را بيان كند كه كاملا معلوم باشد.
3 - چيزى نباشد كه با تصرف آن از بين برود پس اجاره ميوه ونان يا خوراكيها صحيح نيست .
4 - در اجاره بايد مدت اجاره ، معين باشد مثلا يكسال يا بيشتر.
5 - اگر مستاءجر ملكى را اجاره كند ولى از او استفاده ننمايد بايد مبلغ مورد اجاره را به مالك پرداخت نمايد.
6 - اگر منزلى با پرداخت وديعه اجاره كند نبايد وديعه با حساب درصد و از اجاره كم كند.مثلا خانه اى را اجاره كند ماهيانه به مبلغ صدهزار تومان و دو ميليون تومان پول به مالك بدهد قرار هر ميليون در ماه سى هزار تومان هر ماه هم پول بدهد.اين عمل ربا است و حرام است .بلكه بايد مبلغ دو ميليون تومان بابت قرض الحسنه بدهد و اجاره ماهى چهل هزار تومان حساب كند كه به اين اجاره مشروطه به قرض مى گويند

 

[Ali]

سرقفلى :
سرقفلى به پولى گفته مى شود كه به شخص ديگرى بدهد تا خانه يا مغازه اى كه در اجاره اوست به وى واگذار كند در اينصورت شخصى كه مدت اجاره اش تمام شده حق ندارد از صاحب ملك پولى دريافت كند تا مغازه را تخليه نمايد.
مساءله : اگر محلى از شخصى اجاره كرده و حق واگذارى به غير را نداشته باشد نمى تواند به ديگرى اجاره دهد و يا سرقفلى بگيرد.
مساءله : اگر محلى را از كسى اجاره كرده و حق داشته باشد كه آن را به ديگرى اجاره دهد و مدتى كه استفاده كرده ملك ترقى نموده مى تواند آن محل را به ديگرى به همان مبلغ اجاره دهد و سرقفلى را بگيرد.
مساءله : اگر شخصى ملكى را به كسى اجاره داد و سرقفلى هم نگرفته و با مستاءجر شرط كرده كه حق واگذارى و يا گرفتن سرقفلى را ندارد مستاءجر نمى تواند سرقفلى بگيرد يا جاى خود را به شخص ثالثى اجاره دهد.
قرض : قرض دادن به مسلمان و گره گشايى از كار ديگران اجر فراوانى دارد و در آيات قرآنى و احاديث و روايات اسلامى به آن سفارش شده است كه به كسانى كه گرفتارند قرض دهيم و با گرفتن وثيقه در مدت معين ، آن را وصول نمائيم همانطور كه قرض دادن اجر و ثواب دارد شخص قرض گيرنده هم موظف است با فرا رسيدن زمان بدهى خود بدون هيچ عذرى آنرا بپردازد.

 

[Ali]

قرض دادن به دو صورت است :
الف - قرض مدت دار كه در آن قيد شده كه بدهكار در چه مدت بدهى خود را بپردازد.
ب - قرض بدون مدت كه در آن زمان پرداخت قيد نشده است در قرض ‍ مدت دار يكبار طلبكار حق ندارد قبل از فرا رسيدن موعد طلب خود را مطالبه نمايد ولى در قرض بدون مدت ، طلبكار هر زمانى مى تواند طلب خود را درخواست نمايد در قرض ، طلبكار به هيچ وجه حق ندارد مازاد بر طلب خود را مطالبه كند ولى اگر بدكار بدون شرط قبلى و درخواست طلبكار مقدارى اضافه بر بدهى خود بپردازد. در اين صورت اين مقدار اضافى بلااشكال است بلكه اين كار استحباب دارد زيرا راهى است براى تشويق ديگران به قرض دادن بدون ربا.
امانتدارى :
اگر كسى امانت ديگرى را به او بسپرد و او بپذيرد و قبول كند بايد در حفظ آن بكوشد.
حكم امانتدارى :
1 - كسى كه نمى تواند امانت ديگران را حفظ كند نبايد آن را قبول نمايد.
2 - كسى كه امانت را مى پذيرد بايد جاى مناسبى براى نگهدارى آن در نظر بگيرد و طورى باشد كه مردم نگويند در امانت خيانت و يا در نگهدارى آن كوتاهى كرده است .
3 - اگر امانت سرقت شود و از بين برود در صورتى كه در نگهدارى آن كوتاهى كرده باشد بايد عوض آن را به صاحبش بپردازد ولى اگر كوتاهى نكرده و از بين رفته ملزم به پرداخت آن نيست ولى بهتر است عوض آن را بپردازد.

 

[Ali]

درس هفدهم : ازدواج
هر موجودى براى ادامه نسل و زندگى خود نياز به قانون تركيب و ازدواج دارد.
انسان كه عالى ترين نمونه خلقت است ، پس از رسيدن به سن بلوغ و شكوفا شدن غرائزش ، نياز به ازدواج دارد تا بتواند در سايه آن غريزه خود را معتدل ساخته و در كنار تشكيل خانواده و انتخاب همسر از اضطراب درونى خود بكاهد و با آرامش زندگى كند.
در دوران بلوغ كه دوران آشفتگى و ناآرامى است ، رها شدن پسران و دختران و زندگى در كنار هم ، بسيار خطرناك است .در اين دوران انواع فريبها، و دروغ پردازيها آغاز مى شود و جوان اصولا به آينده پرمخاطره خود نمى انديشد زيرا طغيان به سركشى شهوت ، ديده درك و عقل وى را از بين مى برد و تنها به آنچه جوان مى انديشد تخليه خود از نيروى غريزه جنسى است .
اينجاست كه بايد پدران و مادران مراقب اين دوره بحران باشند واز فرزندان خود مانند يك باغبان دلسوز از شكوفه هاى خود مراقبت كنند و در عين حالى كه زياد سخت نگيرند آنها را هم بحال خود رها نسازند.
قرآن براى تشكيل خانواده دو تعبير زيبا دارد:
از يك طرف زن و شوهر را مانند لباس براى هم مى داند و مى فرمايد: (زنان براى شما بمنزله لباسند و شماهم براى آنها به منزله لباسيد).
مى دانيم كه لباس براى انسان جنبه حفاظت ونگهدارى از سرما و گرما و خطرها دارد، علاوه كه لباس ، موجب آبرومندى و عزت و احترام انسان است .اكنون زن و مرد نسبت به يكديگر نقش حفاظت و نگهدارى از حوادث و خطرها و لغزشها را دارند چنانكه تحقيقا موجب حفظ آبروى يكديگر در انظار و عدم بروز بدنامى خواهند بود.
و از طرف ديگر قرآن درباره فلسفه ازدواج و تشكيل خانواده مى فرمايد: (ازدواج براى آن است كه به شما آرامش و راحتى دهد و شما از تشكيل خانواده و انتخاب همسر لذت بريد).
حال جوانان براى روح ناآرام خود بينديشند و با كنار گذاشتن توقعات و شرائط طاقت فرسا با توجه به سادگى و واقع نگرى به اين پيوند مقدس ‍ روى آورند و زندگى سالمى را آغاز نمايند تا از گسترش فساد و انحراف و اعتياد خانمانسوز جلوگيرى كنند.

 

[Ali]

محرم و نامحرم :
كسى كه نگاه كردن به آنها جايز است محارم و آن ها كه نگاه به آن ها حرام است و جايز نيست نامحرمند.
1 - مادر و مادر بزرگ
2 - دختر و دختر فرزند
3 - خواهر و خواهر زاده
4 - دختر برادر و برادرزاده
5 - عمه (خواهر پدر) و عمه پدر و يا مادر
6 - خاله (خواهر مادر) و خاله پدر و مادر
و همچنين كسانى كه از طريق ازدواج محرمند مانند:
1 - مادر زن و مادر بزرگ او
2 - دختر زن هر چند دختر خودش نباشد مانند آن كه انسان زنى را به همسرى خود انتخاب كند كه از شوهر قبلى خود دخترى داشته باشد.
3 - زن پدر(نامادرى )
4 - زن پسر
غير از اين زنانى كه نام برده شد نامحرمند و نگاه كردن به آنها چه از روى لذت باشد يا نباشد جايز نيست .