چگونگی پیدایش مذهب پروتستان

آسمان

کاربر فعال
"کاربر *ویژه*"
مسیحیت مانند هر دین دیگر، فرقه هاى متعددى دارد كه برخى از آنها باستانى و برخى نسبتا تازه هستند، همچنین برخى از آنها پیروان بسیار و برخى دیگر پیروان اندك دارند. مسیحیان فرقه را كلیسا مى نامند. در مسیحیت سه فرقه بزرگ و تعدادى فرقه كوچك وجود دارد. تفاوت بعضى از فرقه ها (مانند كاتولیك و ارتدوكس ) با یكدیگر بسیار كم است، ولى برخى از آنها(مانند كاتولیك و پروتستان) با هم بسیار تفاوت دارند.


مذهب پروتستان


پروتستان (Protestant) واژه اى فرانسوى است كه از زبان لاتینى آمده و معناى آن معترض است. پروتستان نهضتى بود علیه ارتجاع مذهب كاتولیك. فشار بیش از اندازه كلیساى كاتولیك و وجود دستورات بسیار سخنگیرانه آن و گرفتن باجهاى كلان از عوام بیچاره، مسیحى، باعث گردید كه گروهى از روشنفكران از كلیساى روم فاصله بگیرند و راهى جداى از مذاهب كاتولیك و ارتودوكس بجویند. آنان نخستین جریان معترضى بودند كه تاریخ مسیحیت خود مى دید. لوتر رهبر این نهضت در سال 1488 م علیه دكان روحانیت كاتولیك مبنى بر خرید و فروش گناه و بهشت و عفو نامه هاى پدران روحانى آشكارا به اعتراض برخاست. و این مبناى نخستین مذهب پروتستان گردید.
 

آسمان

کاربر فعال
"کاربر *ویژه*"
پاسخ : چگونگی پیدایش مذهب پروتستان

فلیسین شاله مى گوید: در قرون وسطى و پس از جنگهاى صلیبى، در اثر پیدایش افكار نوین در اروپا، گروهى دریافتند كه كلیساى روم از كلیساى اولیه دین عیسى دور شده است. از طرفى بعضى از پادشاهان اروپا از استیلأ روحانى رم رنج مى بردند و در صدد بودند خود را از بند پاپ رها سازند. اخذ مالیاتهاى ارضى بوسیله كلیسا موجب وخامت اوضاع و تحریك مردم علیه دستگاه روحانى شد. این علل اخلاقى و سیاسى و اقتصادى در قرن شانزدهم میلادى اصلاحات جدیدى را در دین ایجاد كرد. لوتر از این فرصت مناسب استفاده كرد و به مخالفت علیه دستگاه كلیساى رم قیام كرد و سازمان كلیساهاى پروتستانى را بوجود آورد. كلیساهاى پروتستانى با وجود این كه در برخى از مسائل با یكدیگر اختلاف دارند، مع ذلك در امورى مشترك هستند: همگى با قدرت الهى پاپ مخالف اند؛ بر خلاف كلیساى كاتولیك داراى تشكیلات دموكراسى هستند؛ اشخاص غیر روحانى در انتخاب پاسوران سهیم اند؛ مؤ منان براى ارتباط با خدا احتیاج به روحانیون ندارند؛ مقام كشیشى همگانى است؛ كشیشان ازدواج مى كنند؛ اعتراف به گناهان اجبارى نیست؛ اساس شریعت كتاب مقدس است؛ مؤ من مى تواند به آزادى اصول عقاید خویش را از كتاب مقدس بدست آورد و احتیاجى به روحانیان كلیسا ندارد؛ و به بكارت مریم و مقدسین و برزخ عقیده ندارند. در كلیساهاى پروتستانى در یك طرف مردمانى محافظه كار و قدیمى و در طرف دیگر مسیحیان آزادیخواه و حقیقت جو و عرفانى در مقابل یكدیگر قرار دارند. بعضى از علماى الهى پروتستانى آزادیخواه، عقاید مسیحى را طبق مقتضیات زمان براى متجددین تفسیر مى كنند. خودخواهى، گناه اصلى است و رستگارى در اجتناب از اغراض است. جهنم وجود ندارد ولى جهت شایستگان در جهان دیگر، سعادت برقرار است. مراسم به زبان كشورى انجام مى گیرد. افكار ملى به جدائى كلیساهاى پروتستانى كمك مى كند. از این جهت كلیساهاى كاتولیك به ذكر ارزش بین المللى بودن كلیساهاى كاتولیك مى پردازند و كلیساى پروتستان را موجد اختلاف و جدائى جامعه مسیحى مى دانند. كلیساهاى طرفدار لوتر در آلمان و كشورهاى اسكاندیناوى و كلیساهاى طرفدار كالون در فرانسه و سویس و هلند برقرار است. كلیساى آنگلیكان و كلیساى فرقه دیگرى از پروتستان در اكوس از تأسیسات انگلستان است.


از حدود پانصد سال پیش تا كنون فرقه هاى پروتستان بى شمارى در مسیحیت پدید آمده اند. پروتستانها به رهبرى متمركز عقیده ندارند و براى روحانیت مسیحى ارزش چندانى قائل نیستند. پروتستانها بسیارى از اعتقادات فرقه هاى دیگر را رد مى كنند و نوعى مسیحیت پیراسته را مى پذیرند. البته پروتستانها نیز بسیارى اعتقادات غیر عقلانى، مانند تثلیث و فدا را همچنان حفظ كرده اند. در آئین پروتستان، مخصوصا در انگلستان و ایالات متحده آمریكا فرقه هاى بسیارى دیده مى شود كه در بعضى اعمال با یكدیگر اختلاف دارند:
مغتلسه؛ تعمید كودكان را قبول ندارند، و بالغان را با فرو بردن در مایع، تعمید مى دهند. تشكیلات آنان به كلیساى ابتدائى شباهت دارد. با سوگند یاد كردن و خدمت نظام مخالفت دارند.
روشن گرایان؛ قرائت كتاب مقدس و تصفیه و تزكیه زندگى داخلى را طبق روش مخصوص از شرایط رستگارى مى دانند.
انجمن دوستان یا كاكرها؛ با دروغ و جنگ و بردگى دشمنى دارند.
مورمونها؛ كتاب مقدس را حاكم مى دانند.
یكتا گرایان؛ طرفدار آزادى كامل دینى هستند و از حكمت وحدت مطلقه خدا پیروى مى كنند و تثلیث را انكار مى كنند.
سالوتیان دسته دیگرى از فرق پروتستان اند.
صوفیان، آئین بودا و هندو و سایر ادیان را با دین مسیح جمع كرده و متحد ساخته اند.


در قرن چهاردهم میلادى یك نفر از روحانیون انگلیسى به نام جان ویگلف علیه قدرت پاپ قیام نمود. این مرد كه بین سالهاى 1384-1324 میلادى مى زیست، با مراسم عشاء ربانى، تدهین محتضر، اعتراف به گناه، صدور عفونامه از سوى پاپ و دخالت پاپ در امور سیاسى - دنیوى مخالفت كرد. پاپ او را تكفیر نمود و چهل سال پس از مرگش، جسد او را از خاك درآورده و سوزاندند. جان براى نخستین بار كتاب مقدس را به زبان انگلیسى ترجمه كرد و پیروان او مردم را آموزش مى دادند. جان ویگلف با فحشأ و فساد و شرب مسكرات در میان روحانیون بشدت مخالفت كرد. دربار انگلستان از جان حمایت كرد و همین حمایت باعث شد تا افكار او بزودى گسترش یابد. (567) اقدامات و افكار جان ویگلف بود كه زمینه هاى نهضت لوتر و كالون را فراهم ساخت. عصیان مارتین لوتر علیه مذهب مندرس و كلیساى مرتجع كاتولیك بسیار ریشه دار و عمیق بود. او نفى و محو مطلق مذهب كاتولیك را خواستار شد. كالون در ادامه راه لوتر اقدامات مشابه و مؤثرى كرد. تعالیم كالون در فرانسه طرفداران بسیارى پیدا كرد. فرقه پروتستان در حدود نود میلیون نفر پیرو دارد كه اكثرا در آلمان، آمریكا و كشورهاى اسكاندیناوى سكونت دارند. كلیساى لوتر از كلیساى كاتولیك جدا است؛ و از لحاظ سلسله مراتب، اختلافاتى با آن دارد. زبان مذهبى پروتستانها، انگلیسى است.
 

آسمان

کاربر فعال
"کاربر *ویژه*"
پاسخ : چگونگی پیدایش مذهب پروتستان

مراسم و شعائر پروتستانها


مراسم و شعائر پروتستانها عبارت است از:
1- تعمید.
2- اعتراف غیر اجبارى
3- تناول و افطار
4- تلاوت كتاب مقدس.
5- حضور در كلیسا و قرائت ادعیه لوتر
6- ازدواج
اعیاد مذهبى پروتستانها با اعیاد كاتولیك ها یكى است. برخى آمار تعداد پروتستانها را در جهان به دویست و شش میلیون نفر مى رساند. محل اجتماع پروتستانها در انگلستان، اسكاتلند، استرالیا، آمریكا و كانادا مى باشد.


مارتین لوتر، رهبر و بنیانگذار فرقه پروتستان


لوتر در خانواده اى كارگرى بدنیا آمد. پدرش كارگر معدن بود. زندگى لوتر به شیوه معمول هر خانواده فقیر مى گذشت. او براى تأمین معیشت به كار پرداخت. فرد نیكوكارى مخارج تحصیل او را بر عهده گرفت. لوتر فلسفه و حقوق و ادبیات و موسیقى را تحصیل كرد. او در 22 سالگى دچار حادثه طوفان در دریا شد و نذر كرد اگر جان سالم به در ببرد، راهب خواهد شد. در سال 1505 میلادى راهب صومعه اوگوستن شد و در آنجا پنج سال در لباس راهبان درآمد و معلومات مذهبى كسب كرد. او به مقام كشیشى دست یافت. مردى حساس و داراى فكرى بلند بود و پیوسته از گناه و شیطان و عدل خداوند بیمناك بود. كشیشى كه اعترافات او را گوش مى داد، كوشش مى كرد كه خاطر شوریده او را آرامش بخشد. لوتر آناجیل و دیگر كتب مقدس را به دقت مى خواند و آنها را براى شاگردانش تفسیر مى كرد. لوتر متوجه فاصله بسیار زیاد پاپ و تشكیلات كاتولیك با مسیحیت اولیه گردید. او به بدعتهاى پاپ و روحانیون در دین عیسى پى برد. فروش بهشت و خرید گناهان عوام توسط روحانیون را شیطانى دانست. اشرافیت و رفاه فوق العاده روحانیون و همدستى آنان با قیصر و حكام دولتى را نتوانست تحمل كند. او در سال 1517 میلادى رسما با عقاید و شعائر رسمى كاتولیك درافتاد.


بدین سان لوتر باعث بیدارى و شورش مسیحیان آلمان و شمال اروپا گردید و انقلاب بزرگى علیه پاپ و كشیشان و كلیساى كاتولیك روم بپا كرد. در اكتبر 1517 اعلامیه رسمى خود را كه اعتراض نامه او علیه آمرزش و خرید گناهان و دیگر بدعتهاى كلیساى كاتولیك بود، صادر كرد. این اعلامیه اعتراضى در نود و پنج ماده بر بالاى دروازه كلیساى شهر وتین برگ آلمان آویزان شد. اعلامیه او در تمام مواد مستند به كتب مقدسه عهد عتیق و جدید بود. پاپ از این اعتراض به وحشت افتاد و او را در هفتم اوت 1518 میلادى به وسیله نامه اى، فراخواند. ولى لوتر این دعوت را نپذیرفت. پاپ در شوراى مذهبى لایپ زینك در حضور امپراطور آلمان شارل كن و اساقفه كاتولیك وى را به ارتداد و كفر محكوم كرد. امپراطور آلمان كه تازه به قدرت رسیده بود و از انقلاب لوتر مى ترسید، دستور پاپ را اجرا كرد. پاپ از لوتر خواست كه تا پایان فرصت 60 روزه مى تواند توبه كند و از عقاید اعتراضى خود دست بردارد. ولى لوتر نپذیرفت. پیروان او با جان و مال از وى حمایت مى كردند. لوتر نامه پاپ را به آتش كشید. پاپ او را مهدور الدم اعلام كرد و كتابهاى او از طرف اولیأ كلیسا و پاپ تحریم شد. اما على رغم این تكفیر و تحریم ها، بر تعداد پیروان لوتر افزوده مى شد و مطالعه آثار او در میان جوامع مختلف مسیحى با شدت تعقیب مى شد. انقلاب یا نهضت بزرگ پروتستانیزم در كشورهاى فرانسه، سویس، و... اوج گرفت. دهقانان آلمان علیه پاپ شورش كردند. لوتر با سى سال فعالیت مداوم، كلیساهاى پروتستان را در اروپا بنیاد نهاد و به اصلاحات عمیق مذهبى پرداخت.
مذهب او در اروپاى غربى و بسیارى از دیگر جاها مقبول شد. لوتر در سن 62 سالگى در سال 1546 میلادى درگذشت.
 

آسمان

کاربر فعال
"کاربر *ویژه*"
پاسخ : چگونگی پیدایش مذهب پروتستان

تفاوت هاى پروتستان با كاتولیك و ارتدكس


مصلحان پروتستان هیچ گونه اختلافى در محور «مسیح شناسى»، «عیسى خدایى» و «الهیات تثلیثى» با سایر مسیحیان نداشتند و همه ى آنها «اعتقاد نامه ى نیقیه» و سایر اعتقادنامه ها را تصدیق مى كردند و آموزه ى «تجسّد خدا» و «تثلیث الوهیت» را كاملا قبول داشتند; در عوض در برخى مسائل اعتقادى و آیین هاى مذهبى راه خود را از دیگر مسیحیان جدا كرده بودند كه برخى از آنها عبارتند:


1- یكى از مهم ترین محورهاى اختلاف میان پروتستان با دو شاخه ى دیگر، مسئله «حجیت كلیسا» است. پروتستان ها معتقدند كه «كتاب مقدس و، تنها كتاب مقدس، حجت است. » در حالى كه كلیساى كاتولیك معتقد است كه: «مرجع تشخیص عقایدِ صحیح و واسطه ى فیض، كلیسایى است كه سلسله ى مراتب اسقف هایش، به رسولان و در نهایت به مسیح برسد». طبق سخن كاتولیك ها كتاب مقدس باید به وسیله ى كلیسا و پاپ تفسیر گردد، در حالى كه از نظر پروتستان ها كتاب مقدس به هیچ مفسّرى نیاز ندارد و هر شخص مسیحى مى تواند خود به كتاب مقدس مراجعه و آموزه هاى عقیدتى و احكام عملى را از آن استفاده كند. كلیسا جماعت مؤمنان است و رئیسى جز مسیح ندارد; بنابراین هیچ فرد و نهادى واسطه ى فیض نیست. كلیساى كاتولیك و ارتدكس، در بحث حجیت كلیسا دو نكته را مطرح مى كردند:
ـ غیر از كتاب مقدس، تعالیم شفاهى دیگرى از حضرت عیسى باقى مانده و سینه به سینه نقل شده است.
ـ كلیسا معصوم است و هرگاه در موضع فتوا دادن قرار مى گیرد، با تأیید «روح القدس» از خطا در امان مى ماند. پروتستان ها هر دو امر را بى دلیل مى دانند.


2- كلیساى كاتولیك «فیض خداوند» و «اعمال صالح» را شرط سعادت بشر مى داند. اعمال نیك عبارت اند از: احكام خدا، یعنى احكام ده گانه ى عهد عتیق و اخلاق كامل مسیحیت. اخلاق مسیحیت قوانین عملى مشخصى است كه برعهده اشخاص گذاشته مى شود; مانند حضور در مراسم كلیسایى، شركت در عشاى ربانى، حضور براى اعتراف به گناه و مواردى دیگر. اما پروتستان ها در حصول نجات، «ایمان» را كافى مى دانند. مارتین لوتر معتقد بود كه: «وقتى خدا فردى را مى پذیرد، او را تغییر مى دهد. پس اعمال صالح نتیجه ى ضرورى ایمان است.
3- اختلاف دیگر در مسئله ى «عشاى ربّانى» است. كاتولیك ها این آیین را به منزله ى تقدیم قربانى به خداوند مى دانند كه لازم است تحت اشراف روحانیان انجام پذیرد. به علاوه، بر این مطلب پاى مى فشارند كه در مراسم عشاى ربانى، «نان و شراب» حقیقتاً و ذاتاً به «خون و گوشت مسیح» تبدیل مى شود و این آموزه را «تبدّل جوهر» مى نامند. اما لوتر هر دو مطلب را رد نمود و معتقد بود كه خداوند در همه جا حضور دارد و در نظریه ى «هم ذات شدن با خدا» این نكته را مطرح كرد كه خداوند از همان اول در اجزاى نان و شراب حضور داشته است. البته اصلاح گران سوییسى هم چون تسوینگلى به این باور رسیدند كه نان و شراب صرفاً نماد حضور مسیح در آیین عشاى ربانى هستند.
4- یكى دیگر از موارد اختلاف، مسئله ى «اعتراف» است. شخص گناهكار مقابل كشیش مى ایستد و اعتراف خود را در حالى كه سرش را به موازات كمربند كشیش خم كرده، اظهار و اعلام پشیمانى مى كند. كشیش نیز شخص توبه كننده را به تناسب بزرگى گناهش به دعا، روزه و زیارت هاى مخصوص مكلّف مى سازد. كلیساى پروتستان مخالفت خود را با اعترافات و آمرزش گناهان به دست كشیش و با شفاعت خواستن از مقدسات اعلام كرده است. 5- كاتولیك ها به «برزخ» اعتقاد دارند. برزخ جایگاهى است كه مؤمنان گناهكار، یعنى كسانى كه پس از تعمید گناه كرده و مجازات دنیوى مقرّر را تحمل نكرده اند، پس از مرگ مدتى در آن جا كفاره ى گناهان را مى گذرانند. ارتدكس ها هم به برزخ اعتقاد دارند ولى چنین اعتقادى نزد پروتستان ها پذیرفته نیست.
6- كاتولیك ها مناصب كلیسایى را به 7 رتبه تقسیم مى كنند، اما پروتستان ها و ارتدكس ها مناصب را تنها سه رتبه مى دانند: اسقفى، كشیشى و شمّاسى. به علاوه، لزوم تجرّد كشیشان را هم انكار مى كنند. لوتر تأكید مى كرد كه باید به كشیشان اجازه ى زناشویى داده شود.
7- دعا براى مردگان، كه در كلیساى كاتولیك و ارتدكس تجویز شده است و سبب دریافت احتمالى نور الهى است، در كلیساى پروتستان فاقد ارزش است. به گفته ى لوتر، زیارت اماكن مقدس، روزه و برگزارى مراسم دعا براى مردگان، باید منسوخ شود.
8- تصاویر شخصیت هاى مقدس كلیسایى و فرشتگان، از دیرباز مورد احترام فوق العاده كلیساى كاتولیك بوده و طبق تعالیم رسمى كلیسایى، احترام به تصاویر، تنها در صورتى كه به قصد احترام به شخص صاحب تصویر باشد، جایز است. پروتستان ها وجود تماثیل و تصاویر در كلیسا را جایز نمى دانند و این گونه احترام را پرستش تلقى مى كنند. امروزه بیش از نیمى از مسیحیان جهان پیرو كلیساى كاتولیك، حدود 30% تابع كلیساى پروتستان و 15% پیرو كلیساى ارتدكس هستند. كشورهاى آلمان، هلند، فرانسه، نروژ، سوئد، دانمارك، فنلاند، سوییس، آمریكا، كانادا، نیوزیلند، استرالیا و آفریقاى جنوبى از كشورهایى هستند كه پروتستان در آن جا طرف داران بیشترى دارد. در حال حاضر تمام گرایش هاى پروتستانى به آمریكا راه یافته اند و این كشور از مهم ترین مراكز پروتستان به شمار مى آید. در سده ى اخیر، پروتستان ها تبلیغات مسیحیت را در ایران سازمان دهى كرده اند.


منابع:

1- مسيحيت، مؤلف: سيد محمد اديب آل على، ناشر: انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم
2- جهان مسيحيت، اينار مولند، ص 35، ص 63، ص 57 ـ 59، ص 38
3- آشنايي با اديان بزرگ،، حسين توفيقي، ص 149-150
4- تاریخ ادیان و مذاهب، عبد الله مبلغی آبادانی، ج 2، بخش مسیحیت
5- تاريخ اصلاحات كليسا، جان الدر، ص 36
6- سرگذشت مسيحيت در طول تاريخ، آرل كرنز، ص 168، ص 203
7- مقدمه اى بر تفكر نهضت اصلاح دينى، آليستر مك گراث، ص 51 و ص 471-472 و ص196-230
8- تاريخ تفكر مسيحى، تونى لين، ص 476، ص 216، ص 256-259
9- تاريخ تمدن، ويل دورانت، ج 6 (اصلاح دينى)، ص 22 ـ 24، ج 4 (عصر ايمان)، ص 1048
10- تحقيقى در دين مسيح، جلال الدين آشتيانى، ص 427 ـ 428
 
بالا