با همه ی نگاه روایات و تفاسیر اسلامی به موضوع مرگ که آن را غیر از فنا و نابودی می داند
اما شاید برخی از تعابیر قرآنی درباره ی سرنوشت موجودات در ظاهر تناقص آمیز رخ نماید!
همچون تعبیر جدّی که در مورد سرنوشت نه فقط انسانها بلکه همه چیز در قرآن آمده است که می فرماید: کُلّ شی ءٍ هالکٌ إلاّ وجهه؛
همه چیز هلاک و نابود می شود به جز وجه خدای متعال!
به راستی چگونه است که همه چیز هلاک می شود و نابود می گردد؟!
آیا این تعبیر و تعابیری این چنینی که در قرآن کریم دیده می شود،
منافاتی با تعبیر از حقیقت "مرگ" ندارد؟!
مرگ فنا و نابودی نیست پس چگونه است که همه هلاک خواهند شد؟!
در مورد وجه خدا می توان گفت شهداء هستند که هلاک و نابود نمی شوند و با انتقال از دنیا به آخرت از حیات حقیقی و زندگانی واقعی برخوردار می شوند اما سایر انسانها که نتوانند مقام شهادت را بدست آورند هلاک و نابود می شوند!
باید دانست که همه ی نفوس پس از مرگ و انتقال از دنیا به آخرت بقاء دارند و به حیاتی اخروی می پردازند.
این مطلب هرگز قابل انکار نیست و مورد تأکید در آیات و روایات اسلامی به طور صریح و آشکار است.
از این رو تعبیر فنا در مورد حیات اخروی سایر نفوس غیر شهید به معنای فنای مطلق آنها و نابودی کامل آنها نیست
بطوری که با مرگ معدوم و هیچ شوند!
بلکه بقاء و حیات آنها در مرتبه ای پایین تر از حیات واقعی شهداء رقم می خورد. به تعبیر دقیق تر، چون شهداء پس از ورود به آخرت نزد خود خداوند متعال روزی می خورند و جایگاه و رتبه ی بالایی را احراز می نمایند،
صاحب حیاتی فنا ناپذیر و برتر شده اند
اما سایر نفوس با مرگ و انتقال به عالم آخرت نابود نمی شوند
اما در محشر، حیاتی به تناسب درک و معرفت دنیوی خویش بدست می آورند
که به هر حال پایین تر از مقام شهداست
و از این رو نسبت به آنها حیاتشان از کیفیت کمتری برخوردار است
و گویی هلاک و نابودی بیش نیست.
زیرا هر آنچه برای خدا و نزد خدا نباشد سزاوار عنوان هلاکت است!
براساس آنچه از دقت در تعابیر روایی و قرآنی درباره ی مرگ و حیات اخروی بدست می آید،
مرگ جز انتقال از یک جا به جای دیگر نیست
و با آن فنا و نابودی به معنای معدوم شدن و هیچ گشتن حاصل نمی شود
بلکه قطعاً حیات اخروی پس از مرگ با بقای همه ی نفوس وجود دارد.
اما در این میان برخی از نفوس از حیات اخروی برتری برخوردار می شون
د که نتیجه ی اعمال خود ایشان در دنیا بوده است که در مقابل آن و در مقام مقایسه با آن ،حیات سایر انسانها جز فنا و نابودی نیست!
زیرا آنچنان حیات باشکوهی را دارند که حیات سایر نفوس در مقابل آنها حیاتی پست و ناچیز است!
ن.رادفر
بخش اعتقادات شیعه تبیان
منابع و مآخذ: 1- تفسیر المیزان – علامه ی طباطبایی (ره) 2- معرفت نفس – آیت الله حسن زاده آملی 3- چهل حدیث – امام خمینی (ره) 4- اسرار الصلوة – امام خمینی (ره) 5- تفسیر نمونه – زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی