قهوه؛ مفید یا مضرّ؟
- نویسنده موضوع Ali
- تاریخ شروع
[h=3]مشخصات[/h]درختچه ای نسبتا بلند که ارتفاع 5 متر دارد. برگ های همیشه سبز، براق و متقابلی دارد. گل های آن به رنگ سفید درخشان و به طور گروهی فشرده در کناره برگ ها، ظاهر می شود. میوه آن که دانه های قهوه را می دهد، به رنگ قرمز تیره است که در زمان رسیدن معمولاً حاوی دو عدد دانه قهوه بوده و از یک طرف محدب و از طرف دیگر صاف می باشد. در امتداد طولی دانه یک شیار دیده می شود. هر یک از دانه ها از یک پوست نازک سفید پوشیده شده و هر دو عدد دانه که در یک میوه قرار دارند، از یک ماده نرم گوشتی شیرین احاطه شده اند که روی آن را نیز یک غشای نازک به رنگ قرمز تیره پوشانده است که همان غشای خارجی قرمز تیره میوه می باشد. درخت قهوه دارای گونه های متعددی است که معروف ترین آنها از نظر کیفیت و خواص، قهوه عربی است و در حبشه، سودان و اغلب مناطق آفریقای استوایی به حالت وحشی و خودرو وجود دارد. در عربستان در ناحیه یمن و اطراف مکه کاشته و پرورش داده می شود. در حال حاضر کشت و پرورش این گونه در سایر مناطق دنیا از جمله برزیل، ونزوئلا، جزایر آنتیل، هند و مناطق دیگر دنیا معمول است و گونه های دیگر قهوه نیز هستند که بومی سیرالئون، نیجریه، گابن، کنگو، ماداگاسکار و ساحل عاج بوده و در این مناطق نیز کاشته می شوند.قهوه یک نوشیدنی محرک است که از دانه های رسیده و خشک و بو داده و آسیاب شده و گاهی از برگ های جوان بو داده آن به دست می آید.دانه قهوه در حالت تازگی دارای رنگ کمی سبز یا مایل به زرد است و دارای بوی ملایم مخصوص قهوه است. ابتدا طعم آن ملایم است ولی به تدریج که آب آن از دست می رود، گس می شود و پس از بو دادن، دارای بوی قوی معروف و خاص قهوه می گردد. درخت قهوه عربی در شرایط اقلیمی استوایی و حاره خوب رشد می کند و ثمر موفقی دارد. قهوه کشت شده در این اقلیم، اگر کمی در ارتفاع کاشته شده باشد، خیلی بهتر از کشت در ارتفاع سطح دریا می شود. تکثیر قهوه از طریق کاشت بذر آن صورت می گیرد. به این ترتیب که ابتدا در خزانه کاشته می شود که دارای سایه است و پس از اینکه نهال رشد کافی نمود، به محل اصلی منتقل شده و به فواصل 2 تا 5 متر کاشته می شود. درخت قهوه معمولاً از سال های سوم و چهارم شروع به ثمر دادن می نماید.
قهوه اصل و قهوه فوری
دانه قهوه بو داده و آسیاب گشته را قهوه اصل گویند، در حالی که دانه آسیاب شده و به طور منجمد خشک شده (freeze - dried) تولید قهوه فوری می کند. میزان کافئین در یک فنجان قهوه اصل دو برابر یک فنجان قهوه فوری است.
ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی در دانه قهوه وجود ماده ای به نام کافئین گزارش شده است. قهوه سیاه شیرین نشده دارای مقدار کمی نیاسین یا ویتامین ب 3 است. افزودن شکر، شیر یا خامه به قهوه سبب افزایش ارزش تغذیه ای آن می گردد.بوی مطبوع و عطر قهوه به علت وجود ماده ای به نام «مِرکاپتان» است که در قهوه بو داده وجود دارد.کافئین موجود در دانه های قهوه 1 تا 2/1 درصد است که یک ماده محرک و مدرّ می باشد.
چه مقدار قهوه بنوشیم؟
مصرف حداکثر 6 فنجان قهوه در روز به تحریک سیستم ایمنی و تمرکز فکری کمک می کند. یک فنجان قهوه تهیه شده از قهوه آسیاب شده، 115 میلی گرم کافئین تأمین می کند. یک فنجان قهوه فوری دارای 65 میلی گرم کافئین است. یک فنجان قهوه دکافئینه (کم کافئین) فقط 3 میلی گرم کافئین دارد.رعایت تعادل مهم ترین اصل می باشد. مصرف بیش از حد کافئین می تواند منجر به لرزش عضلات، تعریق، بی خوابی و تپش قلب گردد. مصرف بیش از حد قهوه می تواند باعث افزایش سطح کلسترول خون گردد.
دانه قهوه بو داده و آسیاب گشته را قهوه اصل گویند، در حالی که دانه آسیاب شده و به طور منجمد خشک شده (freeze - dried) تولید قهوه فوری می کند. میزان کافئین در یک فنجان قهوه اصل دو برابر یک فنجان قهوه فوری است.
ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی در دانه قهوه وجود ماده ای به نام کافئین گزارش شده است. قهوه سیاه شیرین نشده دارای مقدار کمی نیاسین یا ویتامین ب 3 است. افزودن شکر، شیر یا خامه به قهوه سبب افزایش ارزش تغذیه ای آن می گردد.بوی مطبوع و عطر قهوه به علت وجود ماده ای به نام «مِرکاپتان» است که در قهوه بو داده وجود دارد.کافئین موجود در دانه های قهوه 1 تا 2/1 درصد است که یک ماده محرک و مدرّ می باشد.
چه مقدار قهوه بنوشیم؟
مصرف حداکثر 6 فنجان قهوه در روز به تحریک سیستم ایمنی و تمرکز فکری کمک می کند. یک فنجان قهوه تهیه شده از قهوه آسیاب شده، 115 میلی گرم کافئین تأمین می کند. یک فنجان قهوه فوری دارای 65 میلی گرم کافئین است. یک فنجان قهوه دکافئینه (کم کافئین) فقط 3 میلی گرم کافئین دارد.رعایت تعادل مهم ترین اصل می باشد. مصرف بیش از حد کافئین می تواند منجر به لرزش عضلات، تعریق، بی خوابی و تپش قلب گردد. مصرف بیش از حد قهوه می تواند باعث افزایش سطح کلسترول خون گردد.
انتخاب و نگهداری
برای خرید قهوه دکافئینه، انواعی را انتخاب کنید که از مواد شیمیایی برای استخراج کافئین آن استفاده نکرده باشند.قهوه کامل یا آسیاب شده را در ظروف در بسته محکم و درون یخچال نگهداری کنید. برای تهیه قهوه، به این نکته توجه نمایید که اندازه ذرات آسیاب شده قهوه، تعیین کننده روش تهیه قهوه برای نوشیدن هستند.
کاربرد سنتی
قهوه به طور مرسوم برای دارا بودن اثرات محرک مصرف می شده است. در طب چینی جهت درمان آسم (تنگی نفس)، یرقان (زردی) و سردرد مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین به دلیل اینکه ملیّن خوبی است، برای افراد دچار یبوست توصیه می شود.چون کافئین برای اشخاص مبتلا به بیماری های قلبی و عصبی خوب نیست، بهتر است از انواع کم کافئین موجود در بازار استفاده کنند. برگ قهوه نیز در همان حدود دانه، دارای کافئین است، لذا از برگ آسیاب شده قهوه نیز مانند چای استفاده کرده و آن را دم می کنند. دم کرده برگ قهوه خیلی مطبوع و با کیفیت بالاست. طبق نظر حکمای طب سنتی مصرف دم کرده قهوه سبب باز کردن گرفتگی ها، مسکّن دردها و برطرف کننده صفرا و غلظت خون است. در یمن که یکی از مناطق کشت قهوه عربی است، دم کرده قهوه سبز را بعد از غذا می خورند، چرا که به هضم غذا کمک می کند.در مجموع، در مورد اینکه قهوه بی خوابی می آورد یا زیان های دیگری دارد، نظرها متفاوت است. در بعضی افراد اصولاً نوشیدن قهوه موجب بی خوابی نمی شود و ضررهای دیگر را نیز ندارد. آنچه مسلم است تعادل در مصرف و سن و خصوصیات فیزیولوژیک فرد در این امر دخالت دارد و یک قانون کلی نمی توان ذکر نمود.به طور کلی قهوه یکی از بهترین محرکات است و عمل هضم را سهل می کند و بدن را در مقابل ناراحتی های روحی مقاوم می سازد. به عنوان تب بر از آن استفاده می شود. برای برطرف نمودن سیاه سرفه، وبا، وجود قند در ادرار (در افراد مبتلا به بیماری قند) و همچنین وجود پروتئین در ادرار (در موارد بیماری های کلیوی و ...) و همچنین در اختلالات روده ای مصرف قهوه مفید است.دانه های بو داده قهوه ضد عفونی کننده بوده و در سوختگی ها از آن استفاده می گردد. جوشانده دانه های خام و بو نداده قهوه برای معالجه ناراحتی های مثانه و کلیه مفید است. از نظر خاستگاه، معروف است که درخت قهوه بومی حبشه بوده و از آن دیار برخاسته است. گفته می شود که شهرت و خواص قهوه مرهون چوپانی است که در حبشه در حین چراندن گوسفندانش روزی مشاهده می کند که گوسفندان پس از خوردن دانه های میوه قهوه فعالیت و نشاط خاصی یافته اند و انتشار داستان مشاهدات این چوپان سرآغاز شهرت خواص دانه های قهوه شده است.قهوه از اوایل قرن پانزدهم میلادی به سایر مناطق مشرق زمین رفته و معروف است که اولین قهوه خانه ها در شهر مکه در اوایل قرن شانزدهم میلادی ایجاد و افتتاح شده و پس از آن مصرف قهوه به تدریج به اروپا نیز وارد و معمول گردید. در سال 1654 میلادی اولین قهوه خانه در شهر مارسی فرانسه دایر گردیده و پس از آن به تدریج در تمام اروپا و سایر مناطق منتشر گردید.
برای خرید قهوه دکافئینه، انواعی را انتخاب کنید که از مواد شیمیایی برای استخراج کافئین آن استفاده نکرده باشند.قهوه کامل یا آسیاب شده را در ظروف در بسته محکم و درون یخچال نگهداری کنید. برای تهیه قهوه، به این نکته توجه نمایید که اندازه ذرات آسیاب شده قهوه، تعیین کننده روش تهیه قهوه برای نوشیدن هستند.
کاربرد سنتی
قهوه به طور مرسوم برای دارا بودن اثرات محرک مصرف می شده است. در طب چینی جهت درمان آسم (تنگی نفس)، یرقان (زردی) و سردرد مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین به دلیل اینکه ملیّن خوبی است، برای افراد دچار یبوست توصیه می شود.چون کافئین برای اشخاص مبتلا به بیماری های قلبی و عصبی خوب نیست، بهتر است از انواع کم کافئین موجود در بازار استفاده کنند. برگ قهوه نیز در همان حدود دانه، دارای کافئین است، لذا از برگ آسیاب شده قهوه نیز مانند چای استفاده کرده و آن را دم می کنند. دم کرده برگ قهوه خیلی مطبوع و با کیفیت بالاست. طبق نظر حکمای طب سنتی مصرف دم کرده قهوه سبب باز کردن گرفتگی ها، مسکّن دردها و برطرف کننده صفرا و غلظت خون است. در یمن که یکی از مناطق کشت قهوه عربی است، دم کرده قهوه سبز را بعد از غذا می خورند، چرا که به هضم غذا کمک می کند.در مجموع، در مورد اینکه قهوه بی خوابی می آورد یا زیان های دیگری دارد، نظرها متفاوت است. در بعضی افراد اصولاً نوشیدن قهوه موجب بی خوابی نمی شود و ضررهای دیگر را نیز ندارد. آنچه مسلم است تعادل در مصرف و سن و خصوصیات فیزیولوژیک فرد در این امر دخالت دارد و یک قانون کلی نمی توان ذکر نمود.به طور کلی قهوه یکی از بهترین محرکات است و عمل هضم را سهل می کند و بدن را در مقابل ناراحتی های روحی مقاوم می سازد. به عنوان تب بر از آن استفاده می شود. برای برطرف نمودن سیاه سرفه، وبا، وجود قند در ادرار (در افراد مبتلا به بیماری قند) و همچنین وجود پروتئین در ادرار (در موارد بیماری های کلیوی و ...) و همچنین در اختلالات روده ای مصرف قهوه مفید است.دانه های بو داده قهوه ضد عفونی کننده بوده و در سوختگی ها از آن استفاده می گردد. جوشانده دانه های خام و بو نداده قهوه برای معالجه ناراحتی های مثانه و کلیه مفید است. از نظر خاستگاه، معروف است که درخت قهوه بومی حبشه بوده و از آن دیار برخاسته است. گفته می شود که شهرت و خواص قهوه مرهون چوپانی است که در حبشه در حین چراندن گوسفندانش روزی مشاهده می کند که گوسفندان پس از خوردن دانه های میوه قهوه فعالیت و نشاط خاصی یافته اند و انتشار داستان مشاهدات این چوپان سرآغاز شهرت خواص دانه های قهوه شده است.قهوه از اوایل قرن پانزدهم میلادی به سایر مناطق مشرق زمین رفته و معروف است که اولین قهوه خانه ها در شهر مکه در اوایل قرن شانزدهم میلادی ایجاد و افتتاح شده و پس از آن مصرف قهوه به تدریج به اروپا نیز وارد و معمول گردید. در سال 1654 میلادی اولین قهوه خانه در شهر مارسی فرانسه دایر گردیده و پس از آن به تدریج در تمام اروپا و سایر مناطق منتشر گردید.
فواید اصلی قهوه
یک نوشیدنی محرک و انرژی زا می باشد که باعث افزایش میزان هوشیاری و تمرکز می گرددسرعت سوخت و ساز بدن را افزایش می دهدحملات آسمی را کاهش می دهد
خواص ویژه قهوه
ـ قهوه به عنوان نوشیدنی محرک
فعالیت های مغزی:قهوه یکی از نوشیدنی های معروف مورد علاقه مردم دنیاست که آثار تحرک زایی آن برای مغز و عضلات به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه ای کافئین به اثبات رسیده است.کافئین ماده ای است که کارآیی و قدرت کار مغز انسان را افزایش می دهد. اثر تحرک زایی کافئین روی مغز و اعصاب محسوسا موجب تفکر سریع تر، واکنش سریع تر، هوشیاری بیشتر و دقت بیشتر در پاسخگویی شده است.
یک نوشیدنی محرک و انرژی زا می باشد که باعث افزایش میزان هوشیاری و تمرکز می گرددسرعت سوخت و ساز بدن را افزایش می دهدحملات آسمی را کاهش می دهد
خواص ویژه قهوه
ـ قهوه به عنوان نوشیدنی محرک
فعالیت های مغزی:قهوه یکی از نوشیدنی های معروف مورد علاقه مردم دنیاست که آثار تحرک زایی آن برای مغز و عضلات به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه ای کافئین به اثبات رسیده است.کافئین ماده ای است که کارآیی و قدرت کار مغز انسان را افزایش می دهد. اثر تحرک زایی کافئین روی مغز و اعصاب محسوسا موجب تفکر سریع تر، واکنش سریع تر، هوشیاری بیشتر و دقت بیشتر در پاسخگویی شده است.
[h=4]ـ خستگی و افسردگی:[/h]کافئین در برخی اشخاص ایجاد تازگی کرده و واقعیت این است که طی قرن ها اغلب مردم از نوشیدنی های کافئین دار نظیر قهوه و چای برای رفع افسردگی های ملایم استفاده می کردند. به طوری که تحقیقات نشان داده است کافئین باعث افزایش سرعت فرآیند اطلاعات سریع توسط مغز به میزان 10 درصد می شود. یک فنجان معمولی قهوه سبب رفع کاهش تمرکز پس از صرف غذا می شود که اغلب اشخاص آن را تجربه نموده اند. کافئین به طور قابل توجهی میزان اضطراب و افسردگی را کاهش می دهد.کافئین یک ماده دارای تأثیر سریع است که به دلیل سرعت بالای جذب آن می باشد و ظرف 5 دقیقه پس از مصرف در مایع بافت ها وارد شده و سریعا و به آسانی در خون ظاهر می شود.
[h=4]ـ سرعت سوخت و ساز پایین:[/h]به طوری که مطالعات نشان می دهد مصرف کافئین منجر به افزایش موقتی در سرعت سوخت و ساز بدن و میزان تجزیه چربی ها می شود. هر چه میزان مصرف قهوه بیشتر باشد، این اثرات نیز بیشتر خواهد بود.گرچه کافئین سوختن انرژی را فقط به یک مقدار کمی افزایش می دهد، یک دریافت متعادل برای افرادی که تمایل به کاهش وزن دارند، مفید خواهد بود.
[h=4]ـ قهوه تنفس را بهبود می بخشد:[/h]تحقیقات علمی جدید نشان می دهد که قهوه اثر درمانی خوبی برای بیماری آسم دارد. بسیاری از افراد مبتلا به آسم دریافته اند که مصرف منظم قهوه باعث کاهش حملات آسمی آنها می شود. قهوه عملکرد ریه ها را بهبود می بخشد و برونش ها را باز کرده و به این ترتیب باعث تسهیل تنفس می گردد. قهوه در سال های 1800 میلادی از داروهای معجزه گر قرن برای بیماران مبتلا به آسم بود. ولی پس از مدتی جایش را به تئوفیلین داد که در حال حاضر داروی تجارتی برای کاهش حمله های آسمی است.کافئین همچنین تنفس را با کاهش خستگی عضلات تنفسی تسهیل می کند، بنابراین به نظر می رسد که قهوه داروی خوبی برای اشخاصی که در تنفس مشکل دارند، می باشد. بخصوص اشخاصی که مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه هستند می توانند از فواید قهوه استفاده کنند.
[h=4]ـ فقدان انرژی:[/h]قهوه علاوه بر تأمین کافئین، دارای ویتامین ب 3 است که برای تولید کارآیی انرژی در بدن و سوخت آن در سلول ها مورد نیاز است. هر چه بدن انرژی بیشتری بسوزاند، به ویتامین ب 3 بیشتری نیاز دارد. یک فنجان معمولی قهوه که از دانه آسیاب شده قهوه تهیه شده باشد، دارای 1 میلی گرم از این ویتامین است. دریافت توصیه شده روزانه ویتامین ب 3 برای زنان 13 میلی گرم و برای مردان 17 میلی گرم است.
[h=4]ـ اثر کافئین در تمرینات ورزشی:[/h]تحقیقات نشان می دهد که کافئین مسلما مدت زمانی را که یک شخص می تواند به ورزش های سنگین و کارهای بدنی سخت بپردازد افزایش می دهد و سبب می شود ورزشکار دیرتر احساس خستگی کند. در مسابقات دوچرخه سواری مشاهده شده است که دوچرخه سواران مصرف کننده 330 میلی گرم کافئین قادرند 7 درصد شدیدتر رکاب بزنند. ظاهرا به نظر می رسد که کافئین از خستگی عضلات جلوگیری می کند و قدرت بدنی برای سوزاندن چربی و ایجاد انرژی را افزایش می دهد و در نتیجه در مصرف قند صرفه جویی شده و ذخیره قند بدن بالا می رود و به علاوه ظرفیت مقاومت شخص را در مقابله با حرارت ناگهانی که احتیاج به صرف انرژی فوری و زیادی دارد، افزایش می یابد. از سوی دیگر کافئین ممکن است موجب اختلال در انجام کارهایی که هماهنگی انگشتان را ایجاب می کند نظیر سوزن نخ کردن، هدف کوچکی را زدن و ... گردد.