***چقدر در انتخاب دوست دقت میکنید؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟***
- نویسنده موضوع *مریم*
- تاریخ شروع
آيا تا به حال برايتان پيش آمده که دغدغه ها و مشکلات زندگي آن قدر بر شما سخت گرفته باشند که بخواهيد با کسي درد دل کنيد؟ آيا تا به حال دوستي صميمي داشته ايد که باعث قوت قلب و دلگرميتان شود و شنونده خوبي براي حرفهايتان باشد؛
و يا اينکه آيا تا به حال با کسي دوست بوده ايد که باعث دلسردي، نااميدي و يا کدورت خاطر شما باشد؟
آيا تا به حال با خود انديشيده ايد که چگونه مي توان دوستي شايسته انتخاب کرد و اصولاً معيار انتخاب چنين دوستي چيست؟
اهميت دوست و رفيق در زندگي به اندازه اي است که بر طبق سخنان بزرگان دانش و فرزانگان،
هر انساني را مي توان از دوست و رفيقش شناخت.
بلکه بالاتر از آن؛ يک دوست واقعي و خوب مي تواند در تمام مراحل زندگي يار و ياور ما باشد و ما را در اين مسير،
به سوي سرنوشتي نيکو راهنمايي کند. برعکس؛
يک دوست نامناسب که با معيارهاي شايسته انتخاب نشده باشد، مي تواند مانع پيشرفت انسان يا باعث پسرفت او گردد.
لذا اين مطلب بسيار مهم است که با چه کسي دوستي مي کنيم و از چه کساني دوري مي گزينيم.
در باب دوست يابي و اهميت پيدا کردن دوست و رفيق در زندگي، مطالب بسياري گفته شده است.
امامان معصوم عليهم السلام نيز بر اين مطلب بسيار تاکيد کرده اند و آن را مورد توجه خاص قرار داده اند.
در همين خصوص، کلام زيبايي از امام سجاد عليه السلام نقل شده است که بخشي از معيارهاي دوستي و دوست يابي را برايمان روشن مي سازد.
امام سجاد عليه السلام به فرزند گرامي شان، امام باقر عليه السلام فرمودند:
« يا بني انظر خمسة فلا تصاحبهم و لا تحادثهم و لا ترافقهم في طريق فقلت يا ابه من هم قال اياک و مصاحبة الکذاب فانه بمنزلة السراب يقرب لک البعيد و يباعد لک القريب و اياک و مصاحبة الفاسق فانه بايعک باکلة او اقل من ذلک و اياک و مصاحبة البخيل فانه يخذلک في ماله احوج ما تکون اليه و اياک و مصاحبة الاحمق فانه يريد ان ينفعک فيضرک و اياک و مصاحبة القاطع لرحمه فاني وجدته ملعونا في کتاب الله عز و جل في ثلاثة مواضع ؛
پنج کس را در نظر داشته باش و با آن ها همراه و هم صحبت و رفيق راه مشو.
من گفتم: پدر جان آنها چه کسانند؟ فرمود: بپرهيز از همراهي و رفاقت با دروغگو؛
زيرا او به منزله سرابي است که دور را به تو نزديک و نزديک را از تو دور سازد؛
و بپرهيز از رفاقت با فاسق؛ زيرا او تو را بفروشد به لقمه اي از خوراکي يا کمتر از آن؛
و بپرهيز از رفاقت با بخيل؛ زيرا او تو را محروم مي کند از مالش در وقتي که تو نهايت احتياج را به او داري؛
و بپرهيز از رفاقت با احمق؛ زيرا او مي خواهد به تو سود رساند (ولي به واسطه حماقتش) به تو زيان مي رساند؛
و بپرهيز از رفاقت با کسي که قطع پيوند خويشاوندي کرده است زيرا من يافتم او را که در سه جاي قرآن از رحمت خداوند به دور شمرده شده است.»
(الکافي، جلد 2، صفحه 376)
منبع: كتاب چهل حديث، جلد سوم
و يا اينکه آيا تا به حال با کسي دوست بوده ايد که باعث دلسردي، نااميدي و يا کدورت خاطر شما باشد؟
آيا تا به حال با خود انديشيده ايد که چگونه مي توان دوستي شايسته انتخاب کرد و اصولاً معيار انتخاب چنين دوستي چيست؟
اهميت دوست و رفيق در زندگي به اندازه اي است که بر طبق سخنان بزرگان دانش و فرزانگان،
هر انساني را مي توان از دوست و رفيقش شناخت.
بلکه بالاتر از آن؛ يک دوست واقعي و خوب مي تواند در تمام مراحل زندگي يار و ياور ما باشد و ما را در اين مسير،
به سوي سرنوشتي نيکو راهنمايي کند. برعکس؛
يک دوست نامناسب که با معيارهاي شايسته انتخاب نشده باشد، مي تواند مانع پيشرفت انسان يا باعث پسرفت او گردد.
لذا اين مطلب بسيار مهم است که با چه کسي دوستي مي کنيم و از چه کساني دوري مي گزينيم.
در باب دوست يابي و اهميت پيدا کردن دوست و رفيق در زندگي، مطالب بسياري گفته شده است.
امامان معصوم عليهم السلام نيز بر اين مطلب بسيار تاکيد کرده اند و آن را مورد توجه خاص قرار داده اند.
در همين خصوص، کلام زيبايي از امام سجاد عليه السلام نقل شده است که بخشي از معيارهاي دوستي و دوست يابي را برايمان روشن مي سازد.
امام سجاد عليه السلام به فرزند گرامي شان، امام باقر عليه السلام فرمودند:
« يا بني انظر خمسة فلا تصاحبهم و لا تحادثهم و لا ترافقهم في طريق فقلت يا ابه من هم قال اياک و مصاحبة الکذاب فانه بمنزلة السراب يقرب لک البعيد و يباعد لک القريب و اياک و مصاحبة الفاسق فانه بايعک باکلة او اقل من ذلک و اياک و مصاحبة البخيل فانه يخذلک في ماله احوج ما تکون اليه و اياک و مصاحبة الاحمق فانه يريد ان ينفعک فيضرک و اياک و مصاحبة القاطع لرحمه فاني وجدته ملعونا في کتاب الله عز و جل في ثلاثة مواضع ؛
پنج کس را در نظر داشته باش و با آن ها همراه و هم صحبت و رفيق راه مشو.
من گفتم: پدر جان آنها چه کسانند؟ فرمود: بپرهيز از همراهي و رفاقت با دروغگو؛
زيرا او به منزله سرابي است که دور را به تو نزديک و نزديک را از تو دور سازد؛
و بپرهيز از رفاقت با فاسق؛ زيرا او تو را بفروشد به لقمه اي از خوراکي يا کمتر از آن؛
و بپرهيز از رفاقت با بخيل؛ زيرا او تو را محروم مي کند از مالش در وقتي که تو نهايت احتياج را به او داري؛
و بپرهيز از رفاقت با احمق؛ زيرا او مي خواهد به تو سود رساند (ولي به واسطه حماقتش) به تو زيان مي رساند؛
و بپرهيز از رفاقت با کسي که قطع پيوند خويشاوندي کرده است زيرا من يافتم او را که در سه جاي قرآن از رحمت خداوند به دور شمرده شده است.»
(الکافي، جلد 2، صفحه 376)
منبع: كتاب چهل حديث، جلد سوم
معيار و آداب دوستي و رفاقت در نگاه امامان
حضرت سجاد عليه السلام از شخصي پرسيدند: آيا كسي بر شما وارد ميشود از دوستان كه هر چه نياز دارد از كيسه شما بدون اجازه بردارد؟ عرض كرد: خير. حضرت فرمود: بنابراين شما با يكديگر برادر و دوست نيستيد.
هل يدخل احدكم يده في كمّ اخيه و كيسه فيأخذ منه ما يريد من غير اذن قال لا قال لستم باخوان.
محجة البيضأ / 3 / 320
1. معيار دوستي بر اساس تقوا
قال علي عليه السلام: احبب الاخوان علي قدر التقوي.
بحار / 78 /3 3
برادران (دينيات) را به اندازه تقواي آنان دوست بدار.
2. اعلام دوستي
قال رسول الله صلّي اللّه عليه و آله: اذا احب احدكم صاحبه او اخاه فليعلمه فانّه اصلح لذات البين.
بحار / 74 / 182
هرگاه يکي از شما برادر و همراه خود را دوست داشت و علاقهمند بود،
بايد او را از محبت و علاقه خودآگاه ساز چرا که اين کار موجب بهبودي روابط ميشود.
قال رسول الله صلّي اللّه عليه و آله: اذا احببت رجلا فاخبره.
بحار / 74 / 181
هر گاه کسي را دوست داشتي، مطّلعش کن.
3 .عدم شوخي و جدال با دوست
قال الصادق عليه السلام: اذااردت ان يصفولك ودّاخيك فلاتمازحنّه و لا تمارينّه.
بحار/78/291
هرگاه خواستي رفاقت و دوستي برادرت با تو پاکيزه (و دور از تيرهگي و کدورت) باشد، با او شوخي نكن و در صحبتهايت با وي بحث و جدل ننما.
نكته:شوخي کردن و شاداب بودن و شاد کردن ديگران صفتي است بسيار خوب و پسنديده و منظور از پرهيز از شوخي کردن در اينجا منظور شوخيهايي است که به دور از ادب بوده و يا کارهايي است که موجب رنجش شخصي و يا تحقير او ميشود.
4. انتخاب دوست قديمي
قال علي عليه السلام:اختر من كل شي ء جديده و من الاخوان اقدمهم.
غرر الحكم / 2461
از هر چيزي، جديدش را برگزين اما از دوستان، قديمي اش را.
5. دوست حقيقي
قال علي عليه السلام: انّ اخاك حقّا من غفر زلّتك و سدّ خلّتك و قبل عذرك و ستر عورتك و نفي وجلك و حقّق املك.
غرر الحكم / 3645
دوست و برادر واقعي تو کسي است که: لغزش و اشتباهت را ببخشد، و عذرت را بپذيرد و عيوبت را بپوشاند.
سؤ ال از نام و نشان دوست
قال رسول الله صلّي اللّه عليه و آله: "اذا اخا احدكم رجلا فليسئله عن اسمه واسم ابيه و قبيلته ومنزله فانّه من واجب الحق و صافي الاخأ".
هرگاه با کسي دوست شُديد بايد از اسمش و نام پدرش و قبيلهاش و منزلش سوال کني که اين جزو واجبات دوستي بوده و پاکيزهترين دوستي است.
بحار/74/174
نکته: آيا توجه کرديد گاهي انسان در طول يک سفر يا در اتوبوس با کسي چند ساعت با هم است و با هم حرف ميزنند اما تا آخر سفر حتي اسم همديگر را نميفهمند. اين جز آداب اسلامي نيست بلکه مطابق اين روايت بهتر است انسان وقتي با کسي آشنا ميشود اولين چيزي که از او ميپرسد اسمش باشد.
پرهيز از دوستان مادّي
قال الصادق عليه السلام: احذر ان توأخي من ارادك لطمع او خوف او ميل او للاكل و الشرب و اطلب موأخاة الاتقيأ و ان افنيت عمرك في طلبهم.
از دوستي با کساني که به طمع چيزي به سوي تو آمدهاند يا از روي ترس يا نياز و يا به خاطر خورد و خوراک با تو دوستي ميکنند برحذر باش و بپرهيز ، و دنبال دوستي با انسانهاي باتقوا باش هرچند در پي يافتن اين گونه افراد عمرت را صرف کني.
بحار/ 74/ 272
تكريم دوست
قال الصادق عليه السلام: من اتاه اخوه المسلم فاكرمه فانما اكرم الله عزّوجلّ.
هرگاه کسي برادر مسلمانش را که پيش وي آمد، احترام و اکرام کند، خداوند را اکرام کرده.
بحار/74/298
حفظ دوستي و عدم غرور به رياست
قال الصادق عليه السلام: اذا كان لك صديق فولّي ولاية فاصبته علي العشر ممّا كان لك عليه قبل ولايته فليس بصديق سوء.
هر وقت دوستي داشتي كه به رياستي رسيد و آنگاه با يك دهم آن حقي كه قبل از رياستش بر عهدهي او داشتي، با تو برخورد كرد،
بدان كه دوست خوبي است!
بحار / 75 / 341
بهترين دوست
الف قال رسول الله صلّي اللّه عليه و آله: "خير اخوانكم من اهدي اليكم عيوبكم ".
بهترين دوستان تو كسي كه عيبهايت را بر تو هديه كند.
تنبيه الخواطر/2/ 123
ب قال علي عليه السلام: خير اخوانك من دلّك علي هدي و اكسبك تقي و صدك عن اتباع الهوي.
بهترين دوستان تو کسي است که تو را به سوي راه هدايت راهنمايي کند و
باعث شود تقوا بدست آوري و تو را از هواپرستي و پيروي خواهشهاي نفس باز دارد.
غرر الحكم / 5029
قال علي عليه السلام: خير الاخوان من لم تكن علي الدنيا مودّته.
بهترين دوست كسي است كه دوستي و كمككاريش در راه دنيا نباشد.
غرر الحكم / 5016
قال رسول الله صلّي اللّه عليه و آله: "اذا اخا احدكم رجلا فليسئله عن اسمه واسم ابيه و قبيلته ومنزله فانّه من واجب الحق و صافي الاخأ".
هرگاه با کسي دوست شُديد بايد از اسمش و نام پدرش و قبيلهاش و منزلش سوال کني که اين جزو واجبات دوستي بوده و پاکيزهترين دوستي است.
بحار/74/174
نکته: آيا توجه کرديد گاهي انسان در طول يک سفر يا در اتوبوس با کسي چند ساعت با هم است و با هم حرف ميزنند اما تا آخر سفر حتي اسم همديگر را نميفهمند. اين جز آداب اسلامي نيست بلکه مطابق اين روايت بهتر است انسان وقتي با کسي آشنا ميشود اولين چيزي که از او ميپرسد اسمش باشد.
پرهيز از دوستان مادّي
قال الصادق عليه السلام: احذر ان توأخي من ارادك لطمع او خوف او ميل او للاكل و الشرب و اطلب موأخاة الاتقيأ و ان افنيت عمرك في طلبهم.
از دوستي با کساني که به طمع چيزي به سوي تو آمدهاند يا از روي ترس يا نياز و يا به خاطر خورد و خوراک با تو دوستي ميکنند برحذر باش و بپرهيز ، و دنبال دوستي با انسانهاي باتقوا باش هرچند در پي يافتن اين گونه افراد عمرت را صرف کني.
بحار/ 74/ 272
تكريم دوست
قال الصادق عليه السلام: من اتاه اخوه المسلم فاكرمه فانما اكرم الله عزّوجلّ.
هرگاه کسي برادر مسلمانش را که پيش وي آمد، احترام و اکرام کند، خداوند را اکرام کرده.
بحار/74/298
حفظ دوستي و عدم غرور به رياست
قال الصادق عليه السلام: اذا كان لك صديق فولّي ولاية فاصبته علي العشر ممّا كان لك عليه قبل ولايته فليس بصديق سوء.
هر وقت دوستي داشتي كه به رياستي رسيد و آنگاه با يك دهم آن حقي كه قبل از رياستش بر عهدهي او داشتي، با تو برخورد كرد،
بدان كه دوست خوبي است!
بحار / 75 / 341
بهترين دوست
الف قال رسول الله صلّي اللّه عليه و آله: "خير اخوانكم من اهدي اليكم عيوبكم ".
بهترين دوستان تو كسي كه عيبهايت را بر تو هديه كند.
تنبيه الخواطر/2/ 123
ب قال علي عليه السلام: خير اخوانك من دلّك علي هدي و اكسبك تقي و صدك عن اتباع الهوي.
بهترين دوستان تو کسي است که تو را به سوي راه هدايت راهنمايي کند و
باعث شود تقوا بدست آوري و تو را از هواپرستي و پيروي خواهشهاي نفس باز دارد.
غرر الحكم / 5029
قال علي عليه السلام: خير الاخوان من لم تكن علي الدنيا مودّته.
بهترين دوست كسي است كه دوستي و كمككاريش در راه دنيا نباشد.
غرر الحكم / 5016
آگاه نكردن دوست بر اسرار
قال الصادق عليه السلام: لا تطلع صديقك من سرّك الا علي ما لو اطلعت عليه عدوك لم يضرك فانّ الصديق قد يكون عدوا يوما ما.
هيچگاه دوستت را به رازهاي خود آگاه نکن مگر رازي که اگر دشمنت بداند بواسطه آن ضرري به تو نرسد چرا که دوست، روزي دشمن خواهد شد.
مشكاة الانوار /3 23
ملاك انتخاب دوست
قال الصادق عليه السلام: من غضب عليك من اخوانك ثلاث مرات فلم يقل فيك شرّا فاتخده لنفسك صديقا.
هرگاه از آشنايان و برادرانت کسي بود که سه بار بر تو عصباني شد اما دربارهات بدي نگفت او را به دوستي خود انتخاب کن
امالي صدوق / 532
پرهيز از دوستي با نااهل
قال الجواد عليه السلام: ايّاك و مصاحبة الشرير فانّه كالسيف المسلول يحسن منظره و يقبح اثره.
با انسانهاي شرور دوستي و همنشيني نکن چرا که او مانند شمشير آختهاي است که قيافهاش زيباست اما اثرش زشت و ناپسند.
بحار / 74 / 198
معيار شناخت دوست
قال لقمان عليه السلام: لا تعرف اخاك الاّ عند حاجتك اليه.
دوستت را نميشناسي مگر وقتي به او نياز پيدا ميکني.
بحار / 74 / 178
نشانه ي دوستي
قال الصادق عليه السلام: تستبين مودّة الرجل لاخيه في اكله.
دوستي و خيرخواهي شخص نسبت به برادر و رفيقش در خوردنش آشكار ميشود
سفينة البحار / 1 / 101
قال الصادق عليه السلام: لا تطلع صديقك من سرّك الا علي ما لو اطلعت عليه عدوك لم يضرك فانّ الصديق قد يكون عدوا يوما ما.
هيچگاه دوستت را به رازهاي خود آگاه نکن مگر رازي که اگر دشمنت بداند بواسطه آن ضرري به تو نرسد چرا که دوست، روزي دشمن خواهد شد.
مشكاة الانوار /3 23
ملاك انتخاب دوست
قال الصادق عليه السلام: من غضب عليك من اخوانك ثلاث مرات فلم يقل فيك شرّا فاتخده لنفسك صديقا.
هرگاه از آشنايان و برادرانت کسي بود که سه بار بر تو عصباني شد اما دربارهات بدي نگفت او را به دوستي خود انتخاب کن
امالي صدوق / 532
پرهيز از دوستي با نااهل
قال الجواد عليه السلام: ايّاك و مصاحبة الشرير فانّه كالسيف المسلول يحسن منظره و يقبح اثره.
با انسانهاي شرور دوستي و همنشيني نکن چرا که او مانند شمشير آختهاي است که قيافهاش زيباست اما اثرش زشت و ناپسند.
بحار / 74 / 198
معيار شناخت دوست
قال لقمان عليه السلام: لا تعرف اخاك الاّ عند حاجتك اليه.
دوستت را نميشناسي مگر وقتي به او نياز پيدا ميکني.
بحار / 74 / 178
نشانه ي دوستي
قال الصادق عليه السلام: تستبين مودّة الرجل لاخيه في اكله.
دوستي و خيرخواهي شخص نسبت به برادر و رفيقش در خوردنش آشكار ميشود
سفينة البحار / 1 / 101