در 10 كيلومتري شمال باختر آبادي تازه كند و در جنوب باختر دهكده نهند است . بصورت قارچي در داخل مارن هاي قرمز و خاكستري با روند شمال باختري – جنوب خاوري بالا آمده است . رنگ نمكها زرد عسلي ، خاكستري ، سفيد قرمز و ... است . اين گنبد بزرگ ترين گنبد آذربايجان است . در قسمتهاي مركزي اين گنبد لايه اي با حداكثر 45 سانتي متر از شيل و مارن خاكستري وجود دارد كه واجد پتاس ميباشد .
در بخش شمالي گسل تبريز زنجيرهاي از ساختارهاي حوضه مانند و گنبدها وجود دارد كه همگي داراي كشيدگي با روند شمال غربي – جنوب شرقي هستند. عوامل مختلفي در صعود اين گنبد مؤثر بودهاند كه از مهمترين آنها رژيم تكتونيكي حاكم بر منطقه ميباشد. تنش فشارشي حاكم بر منطقه، منجر به تشكيل اين حوضه ها شده و در ضمن آن در محل تقاطع گسل تبريز و شاخه فرعي(شمال غربي- جنوب شرقي)گسل نهند پهنه ضعيف و مناسبي براي صعود و تشكيل گنبد نمكي خواجه فراهم كرده است. عوامل ديگري همچون نيروي شناوري، تداوم تنشهاي فشارشي وبارگذاري تفاضلي نيزعامل تداوم صعود گنبد نمكي بوده اند. گنبد نمكي خواجه جوان بوده و امروزه نيز در حال صعود مي- باشد.
در 5/3 كيلومتري جنوب كشك سراي و در دامنه شمالي كوه گچي قلعه سي رخنمون دارد . اين گنبد در ادامه گنبدهاي قاپولوق و زنجيره در جوار گسل با جهت خاوري – باختري قرار گرفته است . سنگهاي در برگيرنده گنبد نمك مارن هاي قرمز و خاكستري رنگ ميوسن است . طبقات نمك به رنگهاي صورتي ، قرمز ، سفيد ،خاكستري و داراي سينه كار قديم است كه به گفته اهالي معدن به خاطر تلخ بودن نمكهاي استخراجي ، تعطيل گرديده است .
نام انگلیسی: Konar Siah Salt Dome نام فارسی : گنبد نمکی کنار سیاه
گنبد نمکی کنار سیاه در موقعیت جغرافیایی N284502 E522502 در استان فارس واقع است. گنبد نمکی کنار سیاه در 90 کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در فاصله 20 کیلومتری جنوب غرب شهرستان فیروزآباد قرار دارد. دستیابی به گنبد از جاده آسفالته فیروزآباد-فراشبند امکان پذیر است. تعدادی آبراهه فصلی در اطراف گنبد نمکی وجود دارد. در یال جنوب غربی تاقدیس آغاز، سه چشمه به نام نارک، کنار سیاه و منگرک وجود دارد.آب چشمه های کنار سیاه و منگرگ در اثر تماس با گنبد نمکی کنار سیاه آلوده و شور شده اما آب چشمه نازک شیرین می باشد، این گنبد با وسعتی حدود 37/5 کیلومتر مربع دارای ارتفاع بیشینه 1900 و کمینه 1500 متر از سطح دریا می باشد. هدف از این مطالعه بررسی غلظت فلزات سنگین در آب و رسوبات منطقه کنار سیاه، مقایسه غلظت فلزات سنگین با استانداردها، بررسی تاثیر گنبد نمکی کنار سیاه بر غلظت فلزات سنگین آب و رسوبات منطقه و بررسی روش های جلوگیری از کاهش کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی در منطقه می باشد.نمونه های آب و رسوب در فصل تر(اسفند 85) جمع آوری شد. PH آب ، دما و EC در محل اندازه گیری شد و نمونه ها پس از آماده سازی به روش ICP-MS آنالیز شدن. به نظر می رسد که آلودگی موجود در آب و رسوبات منطقه گنبد نمکی کنار سیاه از نوع آلودگی های پراکنشی باشد، که به صورت هرز و رواناب و متشکل از مواد شیمیایی، رسوبات و فلزات سنگین است که از نقاط مختلف گنبد و ابشویی کانی های مختلف و آزاد شدن عناصر سمناکآن حاصل شده اند و به افزایش غلظت این عناصر درآب و رسوبات رودخانه منجر می شوند. بنابراین اصلی ترین منبع عناصر بالقوه سمناک در منطقه فرایندهای زمین زاد می باشد.
گنبد نمکی کوه پوزه در موقعیت جغرافیایی N2638 E5501 در استان هرمزگان واقع است. اين گنبد در نزديكي گنبد نمكي حميران در 20 كيلومتري شرق شهرستان بندرلنگه واقع شده است . واحدهاي هم جوار گنبد مانند ساير گنبدها متعلق به ترشير اند .
از نظر واحدهاي چينه شناسي هرمز به غير از H1 واحدهاي ديگر به طور مشخص قابل رويت هستند .
در اين گنبد نيز از لحاظ اقتصادي مورد خاصي ديده نمي شود .
گنبد نمکی کوه نمک مهران در موقعیت جغرافیایی N2703 E5435 NV در استان هرمزگان واقع است. نمکی مهران یا ( نمکدان مِهران ) نام معدن نمک بخش کوخرد است. این معدن نمک در کنار جاده ارتباطی سراسری شهرستان بستک به شهرستان بندر لنگه واقع شدهاست، معدن نمک در فاصلهٔ ۳ کیلومتری جنوب روستای مِهران در بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران واقع شدهاست، ویکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان به شمار میآید. ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 270 متر است. دسترسی به این دره از طریق جاده ارتباطی بستک به بندرلنگه، بعد از عبور از روستای اسو امکانپذیر است. گنبد نمکی دایره ای شکل و قطر آن در حدود 7 کیلومتر است. جاده ارتباطی بستک به بندرلنگه از وسط گنبد نمکی عبور میکند و آن را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم میکند. در قسمت شمالی گنبد نمکی دره زیبایی وجود دارد که در داخل آن آبشار نمکی مهران واقع شده است. طول این دره در حدود 300 متر است و ارتفاع دیواره های آن به 5 متر می رسد. در داخل دره آبراهه شوری جریان دارد که پس از عبور از دره به رودخانه مهران واقع در شمال تنگه میریزد. جهت دره غربی شرقی و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 270 متر است.نمکی مهران در ۴ کیلومتری جنوب شرقی پاسگاه ژاندارمری مهران در کرانهٔ شرقی رودخانه مهران ، تهٔ دره أی به عمق چهار متر واقع شدهاست. نمک طعام به صورت معادن عظیمی در ته نشینها و رسوبات در ضمن چین خوردگیها وجود دارد که بشکل نمک سنگ آنرا استخراج میکنند. نمک از مهمترین املاحی است که در اغذیه روزانه مورد استفادهاست. نمک طعام جز مهمی از تبخیریهای پرکننده حوضههای بزرگ و کانی تبخیری اصلی در دریاچههای نمکی، رودخانههای آب شور، و حوضچههای شور عصر حاضر است. تنوع زیادی در خصوصیات بافتی و لایه بندی نمک طعام وجود دارد، که بیشتر به محیط رسوبگذاری بستگی دارد، که آیا در زیر آب در یک توده آبی تقریبا پایدار تشکیل شدهاست، یا اینکه در یک حوضچه شوری که مکررا در معرض چرخههای سیلابی، خشک شدگی قرار گرفتهاست، بوجود آمدهاند، ودر صورت لزوم قابل استخراج میباشد.
گنبدنمکی کوه نمک (شاه علمدار) در موقعیت جغرافیایی 53.245376ºE , 28.664148ºN یکی از جاذبه های ژئوتوریستی حوضه زاگرس در شهرستان جهرم واقع است .که در دامنه جنوبی طاقدیس گرم ،ورود خانه قره آقاج از جنوب آن می گذرد. راه دسترسی به این گنبد نمکی به دو صورت است. 1-جاده شیراز جهرم سپس به طرف میمند 2-جاده شیراز فیروز آبادسپس به طرف جهرم.
گنبد نمکی کوهدشت گرمسار در موقعیت جغرافیایی N351454 E540926 در استان سمنان واقع است. معدن کوهدشت در جنوب شرقی گرمسار و در شرق تهران واقع و جزء سازند قم است. معدن مذکور محل بالا آمدن گنبد نمکی با پوشش گچ و نمک است. در داخل این گونه گنبد های نمکی محل گیر افتادن نفت (تله های نفتی) است. به دلیل وجود گوگرد دربرخی نفت ها به آن نفت ترش می گویند. در این معدن اقدام به استخراج از افقی بالاتر نموده اند تا در کف دچار نفوذ آب و مجبور به تخلیه آن نگردند. معدن مورد بازدید جزء معدود معادن (معادن مشابه در کرمان ٬ هرمز) زیر زمینی نمک در جهان است. علت روباز نبودن معدن مذکور بارندگی در منطقه است که موجب تخریب معدن روباز و شسته شدن نمک می گردد. معدن کوهدشت یک شیفت کاری در روز فعال است. نمک سازنده ی این معدن از رسوبات تبخیری است و این رسوب متعلق به اینفرا کامبرین است. نمک دارای خلوص ۹۸ درصد و در حدود ۸۰ درصد نمک استان را تعیین می کند. میزان استخراج ١۵۰۰۰۰ تن در سال و ارتفاع تقریبی گنبد از سطح جاده ی دسترسی در حدود ٣۰ متر است.نحوه ی استخراج این معدن به روش اتاق و پایه با پایه های نا منظم است و پایه ها بوسیله باقی گذاشتن ستون های نمکی ایجاد شده است. در مرحله ابتدای استخراج اقدام به حفر تونل به عرض ۵ و ارتفاع ١۵ متراست. در این معدن قطر پایه ها در حدود ١۵ متر در نظر گرفته شده است تا درزمان محاسبات صرفه جویی و ایمنی معدن بالا برود. اتاق های قسمت های مختلف بوسیله ی رمپ هایی با شیب های ١۰- ۵ درجه به یکدیگر متصل می شوند. در این معدن دو جبهه کار با ارتفاع سه متر وجود دارد که بوسیله ی حفاری اولیه دو پله در دو جهت مختلف ایجاد می شود که بعد از چالزنی و خرج گذاری در یک جبهه آتشباری انجام و در زمان بارگیری و حمل و نقل در جبهه ی دوم آتشباری انجام می شود و به طور مداوم این آتشباری و بارگیری در دو جهت انجام می شود. در مورد آتشباری یک بازنشسته ی شهربانی به طور دائم در استخدام معدن است. به دلیل وجود ارتفاع ۲۰ متری اتاق ها و تونل ها تهویه به شیوه ی طبیعی انجام می شود و به همین دلیل در آخر ساعت کاری انفجار انجام و در شیفت بعدی اقدام به بارگیری و تخلیه می نمایند.نحوۀ استخراج نمک از آن باعث شکل گیری غاری دستکن شده و گردشگران می توانند با هماهنگیهای از پیش انجام شده توسط آژانسهای مسافرتی با پلیس راهنمایی و رانندگی از آن بازدید کنند چرا که اتوبوسهای مسافرتی اجازۀ عبور در مسیر این معدن را ندارند. معمولا برای ساختن تونل درجاده ها از یک قالب خاص الگو برداری می شود ( قالبی که استحکام، دوام و امنیت تونل را تضمین کند) اما برای حفر دهانه و شکل گیری این غارنمکی تنها فاصلۀ ارتفاع از سطح و عرض در نظر گرفته شده، بدین معنی که به طور تقریبی ارتفاع دو برابر عرض است( به شکل مستطیل ). در ورودی غار، دیواره ها تیره و طوسی رنگ و هر چه به عمق آن نردیکتر شویم رو شنتر و براقتر دبده می شوند، درواقع زمان را پشت سر میگذاریم . نزدیک شدن به سطوح روشنتر گویای این مطلب است که زمان حفر آن نقطه از غار به حال نزدیکتر است.
گنبد نمکی یزدان در موقعیت جغرافیایی N3445 E5041 در استان قم واقع است. اين گنبد در كوه يزدان و به فاصله 25 كيلومتري شمال باختري قم و در جنوب كوه نمك است . در حال حاضر اين گنبد معدن فعال رو بازي به نام معدن يزدان را تشكيل ميدهد. لايه هاي تشكيل دهنده آن به رنگ هاي زرد ، ابري ، سفيد ، صورتي ، خاكستري تيره و قرمز ارغواني است . امتداد طبقات در بر گيرنده كه گاه طبقات نمك از آنها پيروي مي كند خاوري – باختري بوده ، گسترش معدن در جهت خاوري – باختري 200 متر و ارتفاع آن از پائين ترين طنقه محل 15 متر است . جنس سنگهاي در برگيرنده مارني – ماسه اي به سن اليگوميوسن ميباشد .
