خط ریحان نام سبکی از خوشنویسی به خط عربی-فارسی است. خط ریحان مشتق از خط محقق و خطی است ظریف و کوچک اندام و تمام ویژگیهای خط محقق را دارد ولی ظریفتر است و به همین جهت آن را به گل و برگ و ریحان تشبیه کردهاند. این خط برای سهولت در نگارش ابداع شدهاست و خواستهاند سبک و روش محقق را در خلاصهنویسی بکار برده باشند.
خط توقیع شیوهای از خوشنویسی اسلامی است که در زمان خلافت مأمون خلیفه عباسی ابداع و در قرن پنجم هجری کامل شد. این خط اغلب در امضا به کار میرفته است و به همین دلیل به آن نام توقیع (به معنی امضا) دادند. مورد استفادهی این خط، بیشتر در نوشتههای مهم حکومتی و دینی بوده است.
این خط از نظر خصوصیات ظاهری با خطوط ثلث و رقاع شباهت دارد.
در خط توقیع، حروف درشتتر و دارای ضخامت ِ بیشتر نسبت به رقاع هستند و قوسها نیز کم انحناترند.
خط دیوانی از جمله خطوط خوشنویسی اسلامی است که امروزه در کشورهای عربی رواج نسبی دارد. ابداعکننده این سبک شخصی به نام حسام رومی بود. خط دیوانی در ترکیه عثمانی رواج زیادی داشت و کاربرد آن در زمان امپراتور عثمانی، سلیمان یکم به اوج خود رسید. خط دیوانی اگر بدون حرکات و تزیینات باشد آن را خفی و اگر دارای تزیینات نقطه و حرکات باشد آن را جلی گویند. نوشتن این نوع خط مستلزم صرف وقت زیاد میباشد.
خط رِقاع از جمله خطوط ششگانه در خوشنویسی اسلامی است که اغلب برای مکاتبات خصوصی بر روی کاغذهایی در ابعاد کوچک و یا نگارش کتابها و جزوات عرفی و غیر مذهبی به غیر قرآن یا ادعیه رواج داشت.
پدیدآوردن و یا حداقل ساماندادن و منزهکردن تمامی خطوط ششگانه را از ابتکارات ابن مقله میدانند[۱]؛ اما در کتاب الفهرست اثر ابن ندیم اختراع این خط به ذوالریاستین فضل بن سهل نسبت داده شده است.[۲]
این خط از خطوط محبوب خوشنویسان عثمانی بود و توسط خوشنویس مشهور شیخ حمدالله الاماسی (درگذشت: ۹۲۶ ه.ق) اصلاحات لازم در آن صورت گرفت.[۳] این خط به تدریج توسط دیگر خوشنویسان سادهتر شد و به صورت خط رقعه درآمد که امروزه از رایجترین و متداولترین خطوطی است که در سرتاسر دنیای عرب بهکار میرود.
