همه متخصصان علوم پزشکی به مردم توصیه میکنند که برای حفظ سلامتی خود میوه و سبزی بخورند اما میوهها و سبزیهایی که در ایران تولید و روانه بازار میشوند تا چه حد از استانداردهای سلامت برخوردار هستند؟
سال گذشته موضوع آلودهبودن برخی میوهها و سبزیها در ایران به سموم شیمیایی به مجلس کشیده شد و وزارت بهداشت موظف شد با همکاری وزارت جهادکشاورزی تدابیری اتخاذ کند تا از میزان سموم موجود در محصولات کشاورزی تولیدشده در کشور کاسته شود.
بررسیها نشان میدهد که در بسیاری از زمینهها سموم، کودهای شیمیایی و فلزات سنگین موجود در محصولات کشاورزی تولیدشده در ایران بیش از حد مجاز است. آزمایشهای صورت گرفته در وزارت بهداشت نیز نشان داده تعداد مشخصی از مردم در سال دچار سرطان میشوند که حداقل یک سوم این بیماری به سموم و کودهای شیمیایی باقیمانده در محصولات کشاورزی مربوط میشود و این هشداری برای دولت است که مسئولیت سلامت مردم را بر عهده دارد.
آیا محصولات گلخانهای از سلامت لازم برخوردار هستند؟
چنانچه استاندارد ساخت گلخانه رعایت شود عوامل بیماری زا محصولات و در نتیجه نهادههای اولیه تولید هم کاهش چشمگیری مییابند و بنابراین محصولات تولیدشده دارای حداقل ممکن سموم بوده و سالم خواهند بود ولی از آنجا که بهخاطر کاهش هزینه تمامشده عمدتا ساخت گلخانهها استاندارد نیست یا کمترین استانداردها در آنها رعایت میشود استفاده از نهادههای اولیه تولید مثل سموم دفع آفات افزایش مییابد و احتمال باقی ماندن آنها در محصولات کشاورزی در حد نامتعارف بیشتر میشود. از طرف دیگر کشاورز برای سالم رساندن محصول به بازار مصرف ممکن است از نهادههای پرخطر استفاده کند که کیفیت محصول را زیر سؤال میبرد و مسئله مهمی در حوزه امنیت غذایی به شمار میرود.
چنانچه باقیمانده سموم دفع آفات و یا کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی باشد در درازمدت چه تأثیری بر انسان خواهد داشت و چه عوارضی ایجاد خواهد کرد؟
بسته به نوع سمی که مورد استفاده قرار میگیرد عوارض مشاهده شده متفاوت است؛ چنانچه از سموم ارگانوکلره استفاده شود از آنجا که بقای زیستمحیطی این سموم زیاد است مصرف درازمدت آن میتواند عامل ایجاد سرطان باشد. درصورتی که بقایای سموم ارگانوفسفره که بهعنوان مهارکننده آنزیم کولیناستراز از آنها استفاده میشود در محصول کشاورزی باقیمانده باشد و وارد بازار مصرف شود میتواند بسته به میزان آن در محصول کشاورزی هم عامل بروز مسمومیتهای حاد شود و هم در درازمدت عوارض عصبی یا نورولوژیک و روانی و یا سایکونورولوژیک را به همراه آورد؛ ضمن اینکه به میزان کمتر خطر بروز بعضی از سرطانها را هم مرتبط با این سموم میدانند. البته مقالات زیادی هم منتشر شده که در آنها پدیده دیابت را حاصل تماس مزمن و درازمدت با همین سم عنوان کردهاند.
البته لازم به یادآوری است که نمیتوان مدعی شد در حال حاضر یک انسان با هیچ نوع سمی در تماس نیست ولی آنچه اهمیت دارد میزان مجازی است که یک فرد در طول زندگی با آن در تماس است؛ بهعنوان مثال اگر میزان فلزی مثل کادمیم و سرب در محصولی کشاورزی در حد مجاز یا پایینتر از آن باشد عوارضی ایجاد نمیکند ولی اگر بیشتر از آن حد باشد میتواند باعث بروز مسمومیتهای حاد یا عوارض مزمن شود.
دارو و غذا
سال گذشته موضوع آلودهبودن برخی میوهها و سبزیها در ایران به سموم شیمیایی به مجلس کشیده شد و وزارت بهداشت موظف شد با همکاری وزارت جهادکشاورزی تدابیری اتخاذ کند تا از میزان سموم موجود در محصولات کشاورزی تولیدشده در کشور کاسته شود.
بررسیها نشان میدهد که در بسیاری از زمینهها سموم، کودهای شیمیایی و فلزات سنگین موجود در محصولات کشاورزی تولیدشده در ایران بیش از حد مجاز است. آزمایشهای صورت گرفته در وزارت بهداشت نیز نشان داده تعداد مشخصی از مردم در سال دچار سرطان میشوند که حداقل یک سوم این بیماری به سموم و کودهای شیمیایی باقیمانده در محصولات کشاورزی مربوط میشود و این هشداری برای دولت است که مسئولیت سلامت مردم را بر عهده دارد.
آیا محصولات گلخانهای از سلامت لازم برخوردار هستند؟
چنانچه استاندارد ساخت گلخانه رعایت شود عوامل بیماری زا محصولات و در نتیجه نهادههای اولیه تولید هم کاهش چشمگیری مییابند و بنابراین محصولات تولیدشده دارای حداقل ممکن سموم بوده و سالم خواهند بود ولی از آنجا که بهخاطر کاهش هزینه تمامشده عمدتا ساخت گلخانهها استاندارد نیست یا کمترین استانداردها در آنها رعایت میشود استفاده از نهادههای اولیه تولید مثل سموم دفع آفات افزایش مییابد و احتمال باقی ماندن آنها در محصولات کشاورزی در حد نامتعارف بیشتر میشود. از طرف دیگر کشاورز برای سالم رساندن محصول به بازار مصرف ممکن است از نهادههای پرخطر استفاده کند که کیفیت محصول را زیر سؤال میبرد و مسئله مهمی در حوزه امنیت غذایی به شمار میرود.
چنانچه باقیمانده سموم دفع آفات و یا کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی باشد در درازمدت چه تأثیری بر انسان خواهد داشت و چه عوارضی ایجاد خواهد کرد؟
بسته به نوع سمی که مورد استفاده قرار میگیرد عوارض مشاهده شده متفاوت است؛ چنانچه از سموم ارگانوکلره استفاده شود از آنجا که بقای زیستمحیطی این سموم زیاد است مصرف درازمدت آن میتواند عامل ایجاد سرطان باشد. درصورتی که بقایای سموم ارگانوفسفره که بهعنوان مهارکننده آنزیم کولیناستراز از آنها استفاده میشود در محصول کشاورزی باقیمانده باشد و وارد بازار مصرف شود میتواند بسته به میزان آن در محصول کشاورزی هم عامل بروز مسمومیتهای حاد شود و هم در درازمدت عوارض عصبی یا نورولوژیک و روانی و یا سایکونورولوژیک را به همراه آورد؛ ضمن اینکه به میزان کمتر خطر بروز بعضی از سرطانها را هم مرتبط با این سموم میدانند. البته مقالات زیادی هم منتشر شده که در آنها پدیده دیابت را حاصل تماس مزمن و درازمدت با همین سم عنوان کردهاند.
البته لازم به یادآوری است که نمیتوان مدعی شد در حال حاضر یک انسان با هیچ نوع سمی در تماس نیست ولی آنچه اهمیت دارد میزان مجازی است که یک فرد در طول زندگی با آن در تماس است؛ بهعنوان مثال اگر میزان فلزی مثل کادمیم و سرب در محصولی کشاورزی در حد مجاز یا پایینتر از آن باشد عوارضی ایجاد نمیکند ولی اگر بیشتر از آن حد باشد میتواند باعث بروز مسمومیتهای حاد یا عوارض مزمن شود.
دارو و غذا