توصیه های امام خمینی (ره) در باب انس با آیات الهی

[مجنون الحسین]

حضرت امام خمینی، مدام و به طور مؤکد بر استفاده از این سفره عظیم و گسترده الهی توصیه می نمودند و برخلاف این نظر که می گوید این کلام را مردم عادی نمی فهمند و تنها برای خواص قابل استفاده است، معتقد بودند که تمامی آحاد مردم باید قرآن بخوانند و در معانی آن دقت و تدبر کنند،
زیرا این کتاب برای همه نازل شده است اما هر کس در حد درک و اندازه فهم خود از آن بهره می گیرد،

ایشان در بیانی فرموده اند:

«قرآن یک سفره ای است که انداخته شده است برای همه طبقات ; یعنی یک زبانی دارد که هم زبان عامه است و هم زبان فلاسفه و هم زبان عرفانی اصطلاحی است و هم زبان اهل معرفت به حسب واقع است . . .» (1)

ایشان در تفسیر سوره حمد نیز این معنا را یادآور شده اند:
«. . . قرآن یک سفره ای است که خدا پهن کرده برای همه بشر، یک سفره پهنی است که هر کس به اندازه اشتهایش از آن می تواند استفاده کند اگر مریض نباشد که بی اشتها شود . . .» (2)



---
1) آن موج آرام ، ص 100 و روزنامه اطلاعات 21 آذر 1363 .
2) تفسیر سوره حمد ، ص 76 .

 

[مجنون الحسین]

به باور امام خمینی قرآن مظهر رحمت الهی است که تمامی کمالات در آن درج شده و نازله ای غیبی است که در جامه الفاظ و عبارات درآمده تا بشر را با حقایق ملکوتی انس دهد
و همان گونه که قرآن خود را معرفی کرده، نور و هادی است و فهم کامل مضامین آن از دسترس همگان خارج و فوق طاقت بشر می باشد
و با این همه اوصاف در مرتبه نازله خود در خور فهم همگان می باشد
ولی باید متوجه این نکته بود که شرط بهره وری هرچه تمام تر و کامل تر از قرآن به پاکی درون، رفع موانع فهم و شاگردی معلمان واقعی قرآن که در راس آنها اهل بیت (ع) می باشند بستگی دارد .

امام قرآن را کتاب انسان ساز می داند و می افزاید تمام معارف و احکامی که در این مصحف شریف آمده می خواهد نارسایی ها و کاستی های آدمی را ترمیم کند و او را به صورت انسان کامل درآورد .
ایشان در بیانی شیوا فرموده اند: «انگیزه بعثت، نزول وحی و نزول قرآن است و انگیزه تلاوت قرآن بر بشر این است که تزکیه پیدا کند و نفوس مصفا بشوند از این ظلماتی که در آنها موجود است تا این که بعد از این که مصفا شدند ارواح و اذهان آنها قابل این بشود که کتاب و حکمت را بفهمد . . .
این قرآن نور است . . . نور را کسانی که در حجاب هستند نمی توانند ادراک کنند .
تا انسان . . . گرفتار هواهای نفسانی است . . . لیاقت پیدا نمی کند که این نور الهی در قلب او منعکس شود . . .» (3)



---
3) صحیفه نور، ج 14، ص 252 - 253 .​

 

[مجنون الحسین]

امام پس از آن که عظمت کلام الهی را از جمیع جهات مورد بررسی قرار می دهد و راه استفاده از مطالب آن را گوشزد می نماید از فراگیران و استفاده کنندگان از قرآن می خواهد برای آن که نورانیت قرآن بیشتر بر صفحه دلشان پرتو افشانی کند موانع و حجاب ها را رفع نمایند و از بین ببرند .

یکی از این موارد خودبینی است که شخص متعلم به واسطه آن، خود را مستغنی می بیند و کمالات موهوم خیال بر او جلوه می کند و او را بر آنچه دارد راضی می نماید;
به عنوان نمونه، اهل تجوید را به همان علم جزئی قانع می کند و آنان را از فهم کتاب نورانی الهی بی نصیب می سازد .

برخی آراء باطل و گرایش به مسلک های باطل که گاهی از سوء استعداد خود شخص است و اغلب از تبعیت و تقلید پیدا می شود می تواند بین ما و قرآن فاصله های زیادی ایجاد کند .

همچنین نباید تفکر و تدبر در آیات شریفه را با تفسیر به رای که ممنوع است اشتباه کرد و به واسطه این رای فاسد و عقیده باطل قرآن را از جمیع فنون استفاده عاری نمود و مهجور ساخت و استفاده اخلاقی، ایمانی و عرفانی از کلام وحی به هیچ وجه مربوط به تفسیر نمی باشد تا آن که تفسیر به رای باشد .


حجاب معاصی کدورات حاصل از طغیان و سرکشی نسبت به ساحت قدس پروردگار عالمیان قلب را از ادراک حقایق باز می دارد،
زیرا هر یک از اعمالی که ما انجام می دهیم در عالم ملکوت صورتی دارد که اگر آن افعال و کردار صالح باشد و نیت نیکو در انجام آن ها نهفته است قلب را مطهر می کند و نفس را همچون آیینه صیقلی و صاف می گرداند که لایق تجلیات غیبی و ظهور حقایق و معارف در آن شود
و اگر آن اعمال پلید باشد قلب را کدر و زنگار زده می نماید و دیگر حقایق غیبی در آن قلب تیره انعکاس نمی یابد و رفته رفته تحت سلطه شیطان واقع شده و تصرف کننده عرصه روح و روان، ابلیس می گردد .

در چنین حالتی قوای بشری به تسخیر آن پلید درمی آید و دیگر نه چشم آیات الهی را می بیند و نه آن که دل تفقه در دین کند و از تفکر در نیات و تذکر حق و اسماء و صفات محروم گردد و به تدریج از نظر در حقایق و شنیدن مواعظ و معارف حالت غفلت و بی بهره بودن چنان بر آنان سیطره می یابد که از حیوانات هم پست تر و گمراه تر می شوند .

پرده ضخیم دیگری که به اعتقاد امام خمینی بین ما و معارف و مواعظ قرآن افکنده می شود حب دنیاست که توسط آن قلب همت و تلاش خود را صرف آن کند و دل به واسطه این جهت از ذکر خدا غافل شود و حتی از آن اعراض کند
و هرچه این اشتیاق دنیایی شدت یابد پرده و حجاب ضخامت بیشتری یابد و نور فطری خاموش شود و ابواب سعادت بر روی انسان بسته شود و شاید قفل های قلب که در آیه شریفه می باشد: «افلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب اقفالها» همین قفل ها و بندهای علایق دنیوی باشد و کسی که بخواهد از معارف قرآن استفاده کند باید قلب را از این رجس ها تطهیر کرده و لوث معاصی را از دل برکند که با حالت آلودگی نمی تواند محرم اسرار باشد . (4)




---
4) برگرفته از کتاب آداب الصلوة، ص 215 - 224 و نیز کتاب قرآن باب معرفة الله (مجموعه بیانات و نوشته های حضرت امام خمینی (قدس سره) در باره قرآن، ص 82 - 89 .
​

 

[مجنون الحسین]

حضرت امام خمینی قرآن را محرک و بیدار کننده انسان ها و موجب پرخاش علیه ستمگران و متجاوزان می داند و خاطر نشان می سازد که حیات و مجد مسلمانان در گذشته به خاطر عمل به قرآن و درماندگی و سستی امروز آنان در جدایی از این کتاب آسمانی است و اگر تجدید حیات معنوی و سرافرازی می خواهند باید به قرآن مراجعه کنند، آن روح قدسی از این که مسلمین با قرآن فاصله گرفتند دردی جانکاه بر سینه داشت و حرکت انقلاب اسلامی را برای احیای قرآن و مقاصد عالی آن ترسیم نمود و در بیانی فرمود:

«. . . از باب این که رژیم (شاه) مانع بود از این که اسلام در خارج تحقق پیدا بکند، احکام اسلام تحقق پیدا بکند، به قرآن عمل بشود از این جهت ما با رژیم مخالفت کردیم . . .» (5)

و در جای دیگر گفته اند:

«ما نهضت برای آن کردیم که اسلام و قوانین اسلام و قرآن و قوانین قرآن در کشور ما حکومت کند و هیچ قانونی در مقابل قانون اسلام و قرآن عرض وجود نکند و نخواهد کرد . . .» (6)

امام، پیروزی امت اسلامی را بر مخالفان و معاندان به خاطر اتکای به قرآن می دانست: «. . . من توصیه می کنم به همه ملت ها که این رمزی که در ایران به آن رمز غلبه پیدا شد بر ابرقدرت ها، آن رمز را به کار ببرند: وحدت، اتکای به خدا، تقویت ایمان، اتکال به قرآن کریم . . . رمز پیروزی ما (بود)» . (7)


در بیانی دیگر هم تصریح کرده اند: «. . . شما دیدید که جمعیت سی و پنج میلیونی که در مقابل یک میلیارد چیزی نیست و با نداشتن هیچ ابزار جنگی در دست، به واسطه قدرت ایمان و به اتکای قرآن و اسلام بر این قدرت شیطانی . . . غلبه کرد . . .» (8)

امام استقلال و پیروزی و آزادی را که نصیب ملت ایران شد در پیروی آنان از قرآن دانسته است: «. . . مادامی که در پناه قرآن هستیم بر دشمنان غلبه خواهیم کرد . . . استقلال و آزادی در پیروی از قرآن کریم و رسول اکرم (ص) است . . .» (9)





---
5) صحیفه نور، ج 6، ص 257 - 259 .

6) همان، ج 8، ص 171 .

7) همان، ج 5، ص 186 .

8) همان ، ج 6، ص 81 .

9) همان، ص 113 .
​

​

 

[مجنون الحسین]

به اعتقاد امام خمینی وقتی مسلمانان به قرآن پناه آوردند بیگانگان جرئت ندارند که مفاخر اسلامی و هویت دینی پایمال شود و سردمداران اسلامی زمانی می توانند سیادت دنیا را به دست آورند که قرآن را از غربت بیرون آورند و احکام آن را به اجرا بگذارند .

ایشان می فرمایند: «. . . مسؤولیت پاسداری قوانین الهی و عمل به قرآن کریم تنها راه بازیابی عظمت و عزت و شکوه پیشین اسلام و مسلمین، مسؤولیت پاسداری وحدت و برادری دینی تنها ضامن استقلال سرزمین های اسلامی و زداینده هر گونه نفوذ استعمار . . . است . . .» (10)

امام سعادت دو سرا را در سایه قرآن می داند و می فرماید: «. . . هان ای قطره های جدا از اقیانوس قرآن و اسلام به خود آیید و به این اقیانوس الهی متصل شوید و به این نور مطلق استناد کنید تا چشم طمع جهانخواران از شما ببرد و دست تطاول و تجاوز آنان قطع شود و به زندگی شرافتمندانه و ارزش های انسانی برسید . . .» (11)

امام قرآن را سد راه اجانب معرفی می نماید و تاکید می کند بیگانگان می خواهند برای گمراهی و انحراف مسلمین و عقب نگه داشتن آنان مسلمین را از تعالیم رهایی بخش قرآن دور کنند و فرهنگ این کتاب شریف را از واقعیت های زندگی جوامع دینی جدا سازند تا بدین وسیله راه را برای تهاجم فکری و فرهنگی خود و تامین منافع پست خویش هموار نمایند
سپس از این که استکبار در سرزمین های اسلامی موفق شد مسلمانان را از کتاب خدا جدا کند اظهار ناراحتی کرده و نگرانی خویش را از این وضع اسف بار و تداوم چنین روند رنج افزا اعلام می نماید، (12)
زیرا اگر مسلمین به این چشمه لایزال الهی اتصال پیدا می کردند به نفی سلطه می پرداختند و به غارتگری ها و تجاوزها خاتمه می دادند و فرمان قرآن را عملی می کردند که: «لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا; (13) هرگز خداوند راهی برای کافران بر مومنین قرار نداده است » .


تمسک به قرآن دیگر مجالی برای زورگویی و تهاجم باقی نمی گذارد، چرا که ارمغان این برنامه ایجاد وحدت و انسجام بین پیروان قرآن است و دیگر تفرقه و تشتت که منهزم کننده قدرت مسلمین است مفهومی ندارد .
یکی از کارهایی که شیاطین بزرگ کردند این بود که نگذاشتند مسلمانان قرآن را آن طوری که هست بفهمند، زیرا استنباط درست و صحیح از حقایق قرآنی برای خودشان با خطراتی توام بود و دیگر برای ابرقدرت ها مقامی باقی نمی ماند .

در وصیت نامه سیاسی - الهی امام واقعیت های جالبی را در این زمینه مشاهده می کنیم:

«. . . تا آن جا که قرآن کریم را که برای رشد جهانیان و نقطه جمع همه مسلمانان بلکه عائله بشری از مقام شامخ احدیت به کشف تام محمدی تنزل کرد که بشریت را به آنچه باید برسند، برساند و این ولیده علم الاسماء را از شر شیاطین و طاغوت ها رها سازد . . .
چنان از صحنه خارج نمودند که گویی نقشی برای هدایت ندارد و کار به جایی رسید که نقش قرآن به دست حکومت های جائر و آخوندهای خبیث بدتر از طاغوتیان وسیله ای برای اقامه جور و فساد و توجیه ستمگران و معاندان حق تعالی شد و مع الاسف به دست دشمنان توطئه گر و دوستان جاهل قرآن این کتاب سرنوشت ساز نقشی جز در گورستان ها و مجالس مردگان نداشت و ندارد و آن که باید وسیله جمع مسلمانان و بشریت و کتاب زندگی آنان باشد وسیله تفرقه و اختلاف گردید و یا به کلی از صحنه خارج شد .
ما مفتخریم و ملت عزیز سرتا پا متعهد به اسلام و قرآن مفتخر است که پیرو مذهبی است که می خواهد حقایق قرآنی که سراسر آن از وحدت بین مسلمین بلکه بشریت دم می زند از مقبره ها و گورستان ها نجات داده و به عنوان بزرگ ترین نسخه نجات دهنده بشر از جمیع قیودی که بر پای و دست و قلب و عقل او پیچیده است و او را به سوی فنا و نیستی و بردگی و بندگی طاغوتیان می کشاند نجات دهد . . .» (14)




---
10) صحیفه نور، ج اول، ص 192 .

11) تبیان، دفتر سیزدهم (قرآن کتاب هدایت)، ص 199 .

12) نک: همان، ص 212 - 216 .

13) نساء (4)، آیه 141 .

14) صحیفه انقلاب، ص 5 - 6 .
منبع سایت حوزه
غلامرضا گلی زواره