پرهیز کن از کسی که تو را به لقمهای میفروشد!

nazanin

کاربر با تجربه
"کاربر *ویژه*"
پرهیز کن از کسی که تو را به لقمه ا ی میفروشد!


پسرم! از پنج نفر برحذر باش و با آنها گفت وگو و همراهی نکن. برحذر باش از مصاحبت با دروغگو که او همانند سراب دور را برای تو نزدیک و نزدیک را برای تو دور میکند و بپرهیز از مصاحبت با فاسق، زیرا او تو را به لقمهای یا کمتر از آن میفروشد و بر حذر باش از همراهی با بخیل که تو را در نیازمندترین حالت به مال او، خوار و زبون میکند و بپرهیز از مصاحبت با احمق که تلاش او برای سودرسانی به تو، زیان آور است و بپرهیز از همراهی با قاطع رحم که در کتاب الهی مورد لعن است.


1271184015123095255881862086724413688219218.jpg

انسان فاسق، به كسی گفته می شود كه به طور آشكار و به دور از هرگونه پوششی، رفتارهای ضداخلاقی و قانونی و هنجاری را انجام می دهد و از عصیان ورزی خویش باكی ندارد.
ریشه فسق را باید در عدم بلوغ كمالی در ایمان شخص جست؛ زیرا عوامل ایمانی به شكل عامل درونی بازدارنده عمل نمی كند. از این رو، ممكن است شخص، اهل اسلام و ایمان باشد ولی اهل فسق و فجور نیز باشد؛ زیرا ایمان و اسلام وی به آن درجه نرسیده است كه به شكل بازدارنده و عامل تقوایی عمل كند و او را از ارتكاب اعمال نابهنجار باز دارد.
بی گمان فسق و فجور در جامعه، آثار زیانباری را به جا می گذارد؛ زیرا همه اصول و مبانی اخلاقی و هنجاری جامعه را با خطر مواجه می كند و به سلامت اخلاقی آن آسیب جدی می رساند.

فسق، پرده دری

جامعه سالم، جامعه ای است كه قوانین و مقررات عقلانی و عقلایی و شرعی در آن از سوی همه شهروندان به دقت مراعات می شود و كسی به شكل آشكار از اطاعت آن بیرون نمی رود، هر چند كه ممكن است در لایه های پنهان، قانون را دور بزنند و یا برخلاف آن عمل كنند و یا با شیوه های دقیق و ریز، اهداف و مقاصد قانون را زیر پا گذارند.
البته جامعه صددرصد سالم شاید هرگز تحقق نیابد. و لذا جامعه ای، سالم است كه در آن بیشتر مردم در مسیر كمالی حركت می كنند و قوانین را مراعات كرده و بر پایه آن عمل می كنند. بنابر این در هر جامعه ای می توان افرادی را مشاهده كرد كه برخلاف حركت كلی و اصلی جامعه حركت می كنند و به خروج از قانون و اطاعت از آن عادت دارند. گروهی از آنها انسان های فاجری هستند و گروهی دیگر انسان های فاسقی می باشند كه قوانین را نادیده می گیرند و از عمل بدان تخطی می كنند.

فسق چیست و فاسق كیست؟

درباره معنای فسق گفته اند كه فسق، در اصل به معنای خروج هسته خرما از پوست خود می باشد. این كه به شخصی فاسق می گویند به سبب آن است كه همانند خرما پوست خویش را می اندازد و باطن زشت خویش را آشكار می كند. این واژه درباره انسان در حقیقت بیانگر خروج گنهكار از مدار اطاعت و بندگی خداست كه با گناه خود حریم و حصار فرمان الهی را شكسته و در نتیجه بدون قلعه و حفاظ مانده است. بررسی ها نشان می دهد كه این واژه و مشتقات آن 54 بار در قرآن به كار رفته است.
امیرمومنان(علیه السلام) به نقل از پیامبر(صلی الله علیه وآله)فرمود: هرگاه فاسقی بر مردم آقایی کند و زعیم قوم خوارترین آنان باشد و مرد گناهکار گرامی داشته شود پس باید منتظر بلا بود

فسق، عمل و رفتار نابهنجاری است كه زمینه ساز بسیاری از گناهان و اعمال ضداخلاقی و دینی می باشد. از این برخی ها آن را از دیگر واژگانی كه شباهت معنایی به این واژه دارد، جامع تر دانسته اند؛ زیرا خروج شخص از مدار اطاعت و بندگی خداوند انسان را به سوی انواع و اقسام نافرمانی ها می كشاند. در این باره تفسیر نمونه ذیل آیه 49 سوره انعام می گوید: فسق، معنای وسیعی دارد و هرگونه نافرمانی و خروج از راه و رسم بندگی خدا حتی كفر را شامل می شود.
در تمامی كتاب ها و فرهنگ نامه های عربی، فسق را به معنای خروج از اطاعت، دین و استقامت معنا كرده اند. به این معنا كه واژه فسق در جایی به كار می رود كه چیزی از مسیر درست و راستین خود خارج شده و به سوی فساد و تباهی گرایش یافته باشد. بر این اساس خروج از اطاعت خدا، قانون، حقیقت و مانند آن، معنای دقیق فسق می باشد. شخص فاسق با رفتار ضداستقامت و راستین خویش، چهره زشت معصیت و تباهكاری خویش را آشكار می كند.
چنان كه گفته شد، فسق می تواند به معنی هرگونه خروج از وضعیت صحیح و مطلوب چیزی باشد. به این معنا كه اگر چیزی به سوی فساد و نقص گرایش یافت، در حقیقت فسق ورزیده است. بر این اساس هر گناه، خطا، ترك حق و حقیقت، خروج از استقامت، خروج از طاعت و اطاعت به شرط آن كه آشكار باشد، به معنای فسق شمرده می شود.
اگر بخواهیم برای این واژه معادلی ارائه دهیم شاید بتوان گفت كه پرده دری بهترین واژه در زبان فارسی است؛ زیرا این معنا همانند افتادن پوست خرما و كنار رفتن پرده ای است كه بر آن افتاده است. بنابراین كسی كه فسق می ورزد نسبت به اصول اخلاقی و قانونی پرده دری روا می دارد و زشتی های اعمال خویش را بی هیچ پوششی، آشكار می سازد.
در مورد كسانى كه طبق قانون الهى داورى و قضاوت نمى‏كنند: «و مَن لم یحكم بما اَنزلَ اللّه فَاولئك هم الفاسقون»

البته عده ای فسق را به معنای خروج از اطاعت خداوند با ارتكاب گناهان بزرگ دانسته اند و گفته اند كسی كه به سوی معاصی و گناه كشش دارد و در انجام و گسترش آن تلاش می كند انسان فاجر است. البته این تفاوت از سوی همگان پذیرفته نشده است.
برخی دیگر گفته اند كه فسق با ترك واجبات و ارتكاب محرمات تحقق می یابد و كسی كه مكروهی را انجام دهد و یا مستحبی را ترك كند، فاسق نامیده نمی شود. برخی دیگر نیز كفر و ظلم و گناه را از مصادیق فسق دانسته اند.

مصادیق فسق از نگاه قرآن کریم

فسق در قرآن مجید، به معنای عام آمده است كه شامل مجرمان (گناهكاران)، منافقان، كافران و مشركان و مستكبران و فاسدان و ظالمان می شود؛ و صفت مشترك همه آن افراد، عصیان و اطاعت نكردن از دستورهای خدای حكیم رئوف است.
در قرآن، قمار و تقسیم گوشت قمار با ازلام به عنوان فسق دانسته (مائده آیه 3) و در برخی دیگر از آیات مصرف گوشت میت و خون ریخته شده و خوردن گوشت خوك نیز به عنوان فسق معرفی شده است. (انعام آیه 145) در برخی از آیات نیز، هم جنس بازی و دیگر رفتارهای بیرون از دایره غریزه و فطرت مانند لواط و مساحقه به عنوان فسق مطرح شده است.
به نظر می رسد كه هرگونه محرماتی كه برای انسان زیان داشته باشد و سلامت روحی و جسمی بشر را به خطر افكند به عنوان فسق تلقی می شود، چنان كه رفتارهایی كه جامعه را از مرزهای اخلاقی بیرون برد و خانه و خانواده را تهدید كند نیز به عنوان فسق شناسایی و معرفی شده است كه از جمله آن لواط و مساحقه می باشد.
به هر حال، خروج از حق، خروج از طاعت خداوند، پرده دری و بیرون بردن چیزی از وجه صحیح آن به وجه فسادش از معانی فسق است.
واژه «فِسق»، در قالب‏هاى گوناگون، پنجاه و چهار بار در قرآن آمده و در موضوعات و مصادیق مختلفى به كار رفته است از جمله:
1. در مورد انحراف‏هاى فرعون و قوم او: «انّهم كانوا قَوماً فاسقین»( نمل، 12)
2. در مورد افراد چند چهره و منافق: «انّ المنافقین همُ الفاسقون»( توبه، 67)
3. در مورد آزار دهندگان به انبیا و سركشان از دستورات آنان:«قالوا یا موسى‏ انّا لن‏ندخلها... القوم الفاسقین»( مائده، 24 - 26)
4. در مورد كسانى كه طبق قانون الهى داورى و قضاوت نمى‏كنند: «و مَن لم یحكم بما اَنزلَ اللّه فَاولئك هم الفاسقون»( مائده، 47)
39532212399688711621224923620045844682.jpg

5. در مورد حیله گران: «...بما كانوا یَفسقون»( اعراف، 163)
6. در مورد كسانى كه وظیفه‏ى مهم امر به معروف و نهى از منكر را رها مى‏كنند: «اَنجَینا الّذین یَنهَونَ عن السوء و اَخَذنَا الّذین ظلموا... بما كانوا یَفسقون»( اعراف، 165)
7. در مورد كسانى كه خانه، تجارت، فامیل و مادّیات را بر جهاد در راه خدا ترجیح مى‏دهند: «ان كان آبائكم... اَحبّ... واللّه لا یَهدِى القومَ الفاسقین»( توبه، 24)
8. در مورد گناهان علنى و انحرافات جنسى و شهوت‏رانى‏هاى ناروا. (قرآن به قوم لوط كه گناه را در مجالس علنى و بى‏پروا انجام مى‏دادند، لقب فاسق داده است) «رِجزاً من السماء بما كانوا یَفسقون»( عنكبوت، 34)
9. در مورد بهره‏گیرى از غذاهاى حرام: «حُرّمت علیكم المَیتَةُ و الدّم... ذلكم فِسق»( مائده، 3)
10. در مورد تهمت زدن به زنان پاكدامن: «یَرمُونَ المحصنات... اولئك هم الفاسقون»( نور، 4)

چگونه با فاسق در ارتباط باشیم؟

در آیات فراوان درباره ارتباط با فاسقان دستورهایی آمده است، مانند: تحقیق درباره گزارش گنهکاران: ای کسانی که ایمان آوردهاید! اگر فاسقی برای شما خبری(مهم) آورد، درباره آن تحقیق کنید. (سوره حجران، آیه6)
نپذیرفتن گواهی گنناهکاران: هرگز شهادتشان را در مورد امری نپذیرید. (سوره نور، آیه4)
دوری از آنان: چنان که حضرت موسی کلیم (علیه السلام) جدایی از فاسقان را از خدا درخواست کرد و گفت: پس میان ما و این مردم تمرد پیشه داوری کن و ما را در انجام فرمان خود یاری رسان. (سوره مایده، آیه25)
به هر حال، خروج از حق، خروج از طاعت خداوند، پرده دری و بیرون بردن چیزی از وجه صحیح آن به وجه فسادش از معانی فسق است

امام باقر(علیه السلام) می فرماید: پدرم علی بن الحسین(علیه السلام) به من فرمود: پسرم! از پنج نفر برحذر باش و با آنها گفت وگو و همراهی نکن. گفتم پدر جان آنان چه کسانیاند؟ فرمود: برحذر باش از مصاحبت با دروغگو که او همانند سراب دور را برای تو نزدیک و نزدیک را برای تو دور میکند و بپرهیز از مصاحبت با فاسق، زیرا او تو را به لقمهای یا کمتر از آن میفروشد و بر حذر باش از همراهی با بخیل که تو را در نیازمندترین حالت به مال او، خوار و زبون میکند و بپرهیز از مصاحبت با احمق که تلاش او برای سودرسانی به تو، زیان آور است و بپرهیز از همراهی با قاطع رحم که در کتاب الهی مورد لعن است.(کافی، ج2، ص641)
مدارا با گناهکاران: رسول گرامی(صلی الله علیه وآله) فرمود: مدارا با مردم نیمی از ایمان است و نرمش با آنها نیمی از زندگی است. امام صادق(علیه السلام) پس از نقل کلام پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: با گناهکاران در ظاهر معاشرت داشته باشید و با آنها درگیر نشوید که به شما ستم میکنند. (کافی، ج2، ص117)
امیرمومنان(علیه السلام) در وصیت خود به امام حسن(علیه السلام) فرمود: با فاسق برای (حفظ) دینت مدارا کن و در قلبت از وی بیزار و با رفتارت از او برکنار باش تا همانند او نباشی. (الامالی، طوسی، ص8)

پیامد گرامی داشت گناهکاران

امیرمومنان(علیه السلام) به نقل از پیامبر(صلی الله علیه وآله)فرمود: هرگاه فاسقی بر مردم آقایی کند و زعیم قوم خوارترین آنان باشد و مرد گناهکار گرامی داشته شود پس باید منتظر بلا بود.(تحف العقول، ص36)
زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان


منابع :
وبلاگ نور آسمان
سایت پرسمان
افکار نیوز
تفسیر نور / حجة الاسلام محسن قرائتى / تفسیر ذیل سوره حجرات آیه 6
کتاب مفاتیح الحیات -آیت الله جوادی آملی
 
بالا