بازارهای تاریخی ایران

[ناجی دلها]

بازارهای تاریخی ایران


بازار در بسیاری از شهرهای خاورمیانه و نیز در پاکستان و شبه قاره هند به مرکز تجاری اصلی شهر اطلاق میشود که از آن برای خرید و فروش و نیز برای مبادله کالا استفاده میشود. بازار واژهای فارسی است که ریشه آن در زبان پهلوی بهاچار است به معنای مکان قیمتها.واژه بازار تقریباً در هر زبانی که این نوع بازار در آن رایج باشد کاربرد دارد.
در این تاپیک به معرفی بازارهای تاریخی کشور عزیزمون می پردازیم .

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار اراك



 بازار اراک که تلفیقی از معماری سنتی و مدرن است، در مرکز شهر اراک قرار دارد و با ۲ ورودى شمالى و جنوبى و ۸ گذر شرقى و غربى به محیط پیرامون خود متصل است.
این بازار تاریخی که حدود 14 هکتار مساحت دارد، بیش از 2 قرن پیش همزمان با شکلگیرى شهر سلطان آباد (اراک کنونى) از سوى یوسف خان گرجى در دوران فتحعلى شاه قاجار ساخته شد. معمارى این بازار برگرفته از سبک معمارى دوره قاجار و داراى طاقهاى گنبدى شکل آجرنماست که به صورت ضربدرى ساخته شده است.بازار اراک از مصالحی چون سنگ، آجر و چوب که با استفاده از ملات گچ، خاک، آهک و نیز صفحاتى که از ورقهاى منجمد شده سرب و مس به هم متصل شدهاند، ساخته شده است.
این بازار با داشتن امکانات رفاهى، مسجد، حمام، مدرسه، آب انبار و شبکه فاضلاب در برخى محلها از پیشرفتهترین اصول معمارى و شهرسازى زمان قاجار بهرهمند شده است.بازار اراک دارای ۵۰۰ باب مغازه، ۲۰ سراچه و تیمچه، مسجد، حمام، آب انبار، مدرسه تاریخى سپهدارى (حوزه علمیه امام خمینى(ره)) است.
از نماى پشت بام، گنبدهاى ممتد در 2 ردیف شمالى - جنوبى و غربى - شرقى قابل مشاهده است. گنبد چهارسوق بلندترین و عظیمترین گنبد این بام است.
در مرکز هر گنبد دریچهاى تعبیه شده که کار نورپردازى و تهویه هواى هر سرا را انجام مىدهد. بهره گیرى از شیوه هاى خاص معمارى موجب شده که در فضاى این بازار در زمستان هوای گرم و در تابستان هوایى خنک و مطبوع جریان یابد.
زیباترین و مهمترین سراى بازار اراک که همچنان ساختار اولیه خود را دارد، سراى کاشانى است که به بازار فرش اختصاص یافته است.
سراى مهر نیز به بازارچه صنایع دستى اختصاص دارد. در کنار بازار مسجد و مدرسه سپهدار، یکى از زیبا ترین مساجد اراک قرار دارد.
بازار اراک در سال 1355 و با شماره 1285 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار اراک


 مجموعه بازار تاريخي اراک در بافت قديمي و مرکزي شهر واقع گرديده و همچون گذشته از رونق اقتصادي خوبي برخوردار است. بناي اصلي بازار اراک در اوايل دوره قاجار و در زمان فتحعليشاه ، توسط محمد يوسف خان گرجي سپهدار بنيان نهاده شد و به همراه سراها و تيمچه هاي وابسته از معماري جالب توجهي برخوردار است. بناي کنوني بازار مشتمل بر يک راسته اصلي شمالي – جنوبي به طول 880 متر و يک راسته شرقي – غربي به طول 600 متر است که در محل تقاطع آن ، دو چهارسوق زيبا ساخته ا ند. راسته شمالي – جنوبي بازار به صورت مستقيم از دروازه قبله در جنوب تا دروازه راهزن در شمال امتداد مي يابد. عرض بازار از ابتدا تا انتها 5 متر است. راسته شمالي و جنوبي به 8 قسمت 100 متري ، هر قسمت داراي 50 باب مغازه ، تقسيم مي شود. هر يک از اين قسمت ها « گذر » ناميده مي شود. در دوره اخير دو گذر قسمت شمالي اين راسته تخريب شده است. گذر جنوبي يا يکصد متر از جنوب راسته اصلي ، به صورت دو طبقه ساخته شده که ارتفاع آن به 8 متر مي رسد.
در سالهاي اخير به علت بي توجهي ، قسمتي از پوشش طاق و گنبدي اين گذر فرو ريخته و همچنين سردر زيباي آن به هنگام احداث ساختمان بانک ملي از ميان رفته است. در دوره اخير همچنين تغييرات و نوسازي هاي ناصوابي در ساير قسمت هاي بازار انجام داده اند و قسمتي از راسته شرقي – غربي نيز به هنگام احداث خيابان از بين رفته است. در تقاطع دو راسته بازار ، چهارسوقي به ارتفاع 30/13 متر با پوشش گنبدي دو پوش ساخته اند که از زيبايي و معماري جالبي برخوردار است. سطح داخلي گنبد داراي رسمي بندي و آجرچيني است. علاوه بر دو راسته اصلي در مجموعه بازار اراک حدود بيست سرا و تيمچه وجود دارد که در آنها فعاليت هاي مختلفي در جريان است. 18 واحد از اين بناها در قسمت جنوبي بازار قرار گرفته که از مهمترين آنها سراي نوذري ، سراي کتاب فروش ها و سراي کاشاني مي باشد. سراي نوذري که زيباترين سراي بازار اراک به شمار مي آيد به فرش فروشان اختصاص دارد و ساختمان آن دو طبقه است. سراي کتابفروش ها نيز از وسعت و معماري جالب توجهي برخوردار بوده و متشکل از يک تيمچه و سراي دو طبقه مي باشد. مجموعه بازار اراک در دوره اخير تعمير و به شماره 1285 ثبت تاريخي رسيده است.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار اردبيل

 بازار اردبیل در میانه شهر و در طرفین خیابان امامـ خمینی واقع گردیده و به جهت قدمت و دارا بودن معماری سنتی از بازارهای تاریخی و جالب توجه ایران به شمار میآید و چون دیگر بازارها مشتمل بر راستههـا، تیمچههـا، سراها و مسجد و گرمابه است.
بازار اردبیل از سابقه طولـانی و درخشانی برخوردارمی باشد. مقدسی و اصطخری (قرن چهارمـ ه.ق)، بازار اردبیل را به شكل صلیبی توصیف میكنندكه در میانه آن مسجد قرار داشته است. بازار اردبیل در قرن 7و8 ه.ق نیز از رونق فراوانی برخوردار بوده اما رونق اصلی آن مربوط به دوره صفویه است. در این دوره به جهت اینكه اردبیل خاستگاه سلـاطین صفوی، مركز دینی و همچنین جایگاه مقابر شیخ صفی الدین اردبیلی و دیگر گذشتگان سلـاطین صفوی بود شهر و بازار آن از اهمیت و رونق خاصی برخوردار گردید.
مجموعه كنونی بازار معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه است و شامل راسته اصلی بازار، راسته پیر عبدالملك، راسته قیصریه، راسته كفاشان، راسته غلـامان، بازار زرگران، سراجان، پنبه فروشان، مسگران، چاقوسازان، آهنگران، سرای خشكبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شكر، سرای مجیدیه، سرای امامـ جمعه، سرای دوگچی و تیمچه زنجیرلی است. مجموعه بازار با طاقهـای جناغی و گنبدهای ساده پوشش یافته و عرض طاق نمای مغازههـا به طور متوسط 3 متر و قطر پایههـای طاقهـا حدود 80 سانتی متر است. روشنایی داخل بازار از طریق روزنههـای تعبیه شده در پوششهـای گنبدی تامین میشود. سرای خشكبارها از دو بازارچه موازی همـ كه هر دو بر راسته بازار عمودند تشكیل شده و هر كدامـ دارای 5 دهانه و 51 مغازه است. سرای گلشن نیز مركب از دو بازارچه و یك سرا است و در مقابل سرای زنجیرلی واقع شده وبه راسته بازار و راسته پیر عبدالملك مربوط میشود. بخش اصلی سرا فضایی مستطیل شكل به ابعاد 80/3×94/9 متر میباشد كه پوشش آن متشكل از 9 گنبد در میانه با چهار ستون مدور از سنگ خارا به ارتفاع 75/2 و قطر 52% متر (یا 52 سانتیمتر) و در اطراف بر جرزها نگهداری میشود. ستونهـا دارای سرستون مكعب شكل بوده و طاقهـای زیرین گنبدها توسط تیرهای چوبی به یكدیگر اتصال یافته و مهار شده است. از دیگر بخشهـای مهمـ بازار، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است. این بخش بنایی است مدور با گنبد كروی بلند وساده. قطر بنا در پایین 12 متر و ارتفاع تقریبی آن 13 متر است. بخش زیرین بنا، بدون در نظر گرفتن پایه مغازههـا و امتداد بازارچههـا عبارت است از 12 پایه كه با 12 طاق جناغی زمینه را برای بر پایی گنبد فراهمـ ساخته است. در هشت طاق جناغی مغازه ودر 4 تای دیگر راهرو بازارچههـا تعبیه شده است. بر سر بازارچه شمال شرقی، سنگ نبشتهای به چشمـ میخورد. كه به علت فرسودگی امكان قرائت آن وجود ندارد این سنگ نوشته حاوی نامـ بانی و تاریخ بنا بوده است. تیمچه و سرا و بازارچه زنجیرلی از دیگر بخشهـای مهمـ بازار اردبیل است كه به راسته بازار راه مییابد. سرای زنجیرلی بنای هشت ضلعی است (چهار ضلع اصلی و چهار ضلع فرعی) كه ابعاد اضلـاع اصلی آن 20/10 متر میباشد صورت 8 ضلعی در بالـا با گوشه سازی به دایره تبدیل شده و گنبدی كروی و سادهای بر فراز آن جا گرفته است. مجموعه تاریخی بازار اردبیل در سالهای اخیر از طرف سازمان میراث فرهنگی تعمیر ومرمت شده و به شماره 1690 به ثبت تاریخی رسیده است.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار اروميه

 بازار اروميه در گوشه جنوب شرقي شهر اروميه واقع گرديده است كه در حال حاضر بخش عمده و سالم آن در بين خيابانهاي امام - عسگرآبادي - اقبال و مهاباد (منتظري ) محصور مي باشد.
طول و عرض بنا : حدودا 100 * 300 متر
كاربري قبلي و فعلي و پيشنهادي بنا : تجاري – اجتماعي
واحدهاي مختلفي مي باشد از جمله مسجد جامع شهر در اين محدوده قرار گرفته كه بنائيست مربوط به قرن 6 ه. ق.
ولي قديمي ترين بخشهاي باقيمانده محدوده بازار از دوره صفويه به بعد مي باشند , مخصوصا حمامهائي از دوره زنديه و قاجار باقي مانده كه نمايانگر ذوق معماري دوره هاي مختلف مي باشند. هر راسته و بخشي از اين مجموعه داراي فرم و شكل بندي خاص خود مي باشد. وجود تيمچه ها , سراها , مسجد , حمامها , تماما دال بر آباداني و تحرك اين بخش از شهر در زماني نه چندان دور مي باشد
از خصوصيات بارز اين مجموعه سادگي معماري آن است , با وجود تفاوتهائي كه از نظر فرم در طاقها و چشمه و گنبدهاي بازار مشاهده مي شود , هيچ نوع تنوعي از حيث تكنيك هنري مانند كاشيكاري , گچبري , سنگ كاري و دربهاي قديمي پركار چوبي در بازار ديده نمي شود , مصالح تمام راسته بازارها و چهارسوها از آجر انتخاب و اكثرا حتي فاقد اندود ساده گچ نيز مي باشند
تنها تنوع مجموعه ذوق و سليقه معماران دوره هاي مختلف است كه هر كدام با انتخاب فرمي خاص از نظر شكل قوسها , اثري از خود به يادگار گذاشته اند
در سالهای گذشته این اثر تاریخی ( بازار ارومیه ) مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت که در ذیل به آنها اشاره میشود :
گزارشات اجمالي مرمت و حفاظت بنا :
- احيا طاق و گنبدهاي فروريخته سقف پوششي راسته هاي حلبي سازان - اجلال - مسگران - آقا رضي - چاقو سازان - سنگ تراشان – نقاشان
- مرمت نماي آجري راسته
- مرمت و استحكام بخشي گنبدهاي آسيب ديده راسته عطاران و بزازان
- احيا گرمابه آخوند و بخشي از راسته بازار ميرزا حسين آقا كه در اثر بمباران هوائي دشمن تخريب گشته بود
- مرمت و احياي نماي داخلي تيمچه صدريه
- مرمت بخشي از نماي سراي حاج ابراهيم
- بازسازي و احياي جداره نماي بازار بر ميدان ولايت فقيه
- اجراي سردرهاي ورودي بازار در بر ميدان ولايت فقيه , ورودي راسته اجلال - ورودي راسته حلبي سازان
- ورودي راسته عطاران , بلورفروشان و ورودي راسته حاج ابراهيم

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار بزرگ تهران

محمد ملاحسینی

 مجموعه بازار تاریخی تهران در ضلع جنوبی خیابان 15 خرداد و حد فاصل با خیابان مولوی ، خیام و 17 شهریور ، در بافت قدیمی و تاریخی شهر واقع شده و چون گذشته مهمترین مرکز تجاری و بازرگانی است. بازار تهران همراه دیگر بناهای تاریخی محدود خود مانند مسجد شاه ( امام ) ، مسجد جامع و.... از مجموعه های مهم تاریخی و هنری شهر تهران محسوب می شود .
با توجه به مدارک و شواهد موجود ، بنای اولیه بازار به دوره شاه تهماسب صفوی و هم زمان با ساخت برج و بارو و دروازه های شهر تهران در حدود سال های 930-948هـ. ق تعلق دارد. ظاهراً چهار بازار لباف ها ، کرجی دوزها ، سراج ( بافنده ) ها و نعل چی ها ، قدیمی ترین بخش بازار تهران است ، بخش های قدیم بازار تهران با پوشش طاق و گنبد مسقف شده و روشنایی آنها از روزنه های تعبیه شده در گنبدهای آجری آن تأمین می شود .

به نوشته صنیع الدوله ، چهار سوی بزرگ و کوچک بازار در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. در این زمان مجموعه بازار به طرف شمال غرب و غرب توسعه یافت، به طوری که به تدریج حد فاصل بین ارگ و مسجد جامع به بخش پر رونق بازار تبدیل شد و معروف ترین و معتبرترین سراها و تیمچه ها در این محدوده فعال شدند . در دوره ناصرالدین شاه بر تعداد راسته ها و رسته های بازار افزوده شد و تعدادی سرا و تیمچه معتبر ساخته شد. مانند دیگر مجموعه بازارهای تاریخی ، هر کدام از راسته ها ، رسته ها ، سراها و تیمچه های بازار تهران به صنف و فعالیت خاصی اختصاص داشت .

رشد و گسترش و پیشرفت سریع تهران ، معماری سنتی بازار را دچار آشفتگی بسیار کرد . به طوری که بخش های زیادی از بازار نوسازی یا بازسازی شد و تناسب موجود میان بخش های مختلف آن از میان رفت. هم اکنون بخش های قدیمی و جالب توجه بازار عبارت اند از: سردر بازار در سمت سبزه میدان ، بازار امیر ، چهار سوق بزرگ، تیمچه های حاجب الدوله ، علاء الدوله ، قیصریه و مهدیه و همچنین بخش هایی از بازار که در ارتباط با مسجد امام، مسجد جامع و بناهای تاریخی دیگر قرار دارد .

چهار سوق بزرگ که در بازاری به همین نام قرار گرفته ، فضایی هشت ضلعی است که با گنبد مدور نسبتاً کوتاهی پوشش شده و سطح داخل آن دارای گچکاری است. این بنا در سال 1222 هـ. ق ساخته شده است.
بازار و سرای امیر از دیگر بخش های جالب توجه مجموعه است که در حدود سال های 68- 1267 هـ . ق ازاموال میرزا تقی خان امیرکبیر ، توسط شیخ عبدالحسین ( شیخ العراقین ) به همراه مسجد و مدرسه ای
– معروف به شیخ عبدالحسین – ساخته شده و عواید آن وقف مسجد و مدرسه شده است. تیمچه حاجب الدوله در کنار مسجد امام قرار دارد و از با ارزش ترین بناهای بازار است که در دوره ناصرالدین شاه توسط « حاج علی خان حاجب الدوله » ساخته شده است. در دوره اخیر در فضای داخلی این بنا ، مجموعه تجاری جدیدی ساخته اند که اصالت و صورت قدیمی بنا را دگرگون کرده است. از بناهای دیگر بازار ، تیمچه مهدیه در ابتدای بازار امیر ( کفاشان) است که دارای پوشش عظیم ضربی و یزدی بندی عالی است .

بازارهاي اصلي ايراني از بخشهاي تيمچه، جلوخان، چهار سو، حجره، دالان، راسته، قيصريه، کاروانسرا و ميدان تشکيل شده که بازار بزرگ تهران تمام اين خصوصيات را دارد . راسته اصلي بازار، با ساده ترين شکل با دکانهاي واقع در دو سوي آن به شکل خطي در امتداد مهمترين معبر شهر شکل ميگرفت. در شهرهاي بزرگ علاوه بر راسته اصلي، تعداد راسته فرعي به صورت عمود بر راسته اصلي ساخته ميشد.
دالان، فضايي ارتباطي است که از يک سو به يک کاروانسرا و از سويي ديگر به راستهاي ديگر وصل ميشود. تيمچه ، واژه "تيم" به معني کاروانسرا بوده، چنانچه ناصر خسرو در سفرنامه خود از اين واژه استفاده کرده است. تيمچه به معناي تيم کوچک يا کاروانسراي کوچک است .

از با ارزشترين بناهاي بازار که در دوره ناصرالدين شاه توسط حاج "علي خان حاجب الدوله" ساخته شد و هر گردشگري نبايد ديدن آن را از دست بدهد ، " تيمچه حاجب الدوله" است ، اين تيمچه قديمي در کنار مسجد شاه ( امام ) بازار قرار دارد .

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار بيرجند

محمد ملاحسینی

 اين بازار در بافت قدیمی این شهر قرار دارد. این بازار در طی دورانهای متمادی بافت سنتی خود را حفظ کرده و با گذشت ایام و گرمی داد و ستد، همچنان فعال بوده و هست.
بازار بیرجند دارای کوچههایی تنگ و در پارهای از اماکن آن معماری سنتی قدیمی است که این معماری نشان از اصالت و قدمت دیرینه این بازار دارد. همچنین این بازار دارای کاروانسراهای قدیمی است. به طوری که سابقه این کاروانسراها به بیش از 300 سال پیش میرسد. این کاروانسراها غالبا دفاتر کار تجار و انبار کالا و مرکز خرید و فروش کالا بوده است. همجواری این بازار با مرزهای کشورهای پاکستان، افغانستان و حتی هندوستان آن دوران باعث تبدیل شدن این بازار به بازار شاخص منطقه و شرق کشور شده است. در آن دوران بازرگانان هندی به بیرجند میآمدند و ادویه هندی را وارد بازار بیرجند میکردند و سالیان سال در بازار بیرجند اشتغال به کار داشتند. این بازار در قدیم الایام عرصه خرید و فروش فرآوردههای محلی مانند زعفران، گلیم، گیوه، گندم، جو، عدس، لوبیا، نخود، کتیرا و انقوزه، ترنجبین، قارچ، توت خشک، برگه هلو و زردآلو بوده است. بازار بیرجند در سالهای اخیر جنب و جوش بیشتری یافته و حوزه وسیعتری را پیدا کرده است. شهر بیرجند علاوه بر بازار قدیوی، دارای چندین بازار دیگر نیز است، از جمله:

• بازار سادسی: ورودی شرقی آن واقع در میدان امام و ضلع غربی آن متصل به بازار سرپوش.
• بازار سرپوش: واقع در بین دو بازار سادسی و ملک.
• بازار ملک: از قدیمی ترین بازارهای بیرجند است. از سمت شرق متصل به بازار سرپوش و از سمت غرب منتهی به سه راه اسدی.
• بازار چهکندیها: واقع در سه راه اسدی. در این بازارها انواع پارچه، پوشاک، مواد خوراکی ، لوازم خانگی، فرش، سوغات بیرجند و ... به فروش میرسد

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار تبريز

 اين بازار یکی از بزرگترین و مهمترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قارهٔ آسیا بهشمار میرود. این بازار با مساحتی حدود یککیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیدهٔ جهان است. بازار تبریز در مردادماه سال ۱۳۸۹خورشیدی بهعنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاست. این بازار از بازارچهها، تیمچهها، سراها و کاروانسراهایمتعددی تشکیل یافتهاست. پیشتر بهجهت قرارگرفتن شهر تبریز برسر چهارراه جادهٔ ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بودهاست.
این بازار حدود ۳سدهٔ پیش و پس از وقوع زمینلرزهٔ تاریخی تبریز، بازسازی شدهاست. بازار تبریز در سال ۱۳۵۴خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. تاریخ بنای این مجموعه مشخص نیست؛ ولی بسیاری از جهانگردانی که از سدهٔ چهارم هجری تا دورهٔ قاجاریان از این بازار بازدید کردهاند، دربارهٔ آن اطلاعاتی ارائه دادهاند. بسیاری از گردشگران و جهانگردان نظیر ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارترایت، جملی کاردی، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن، حمدالله مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید کردهاند.این بازار با داشتن حدود ۵٬۵۰۰باب حجره، مغازه و فروشگاه، ۴۰گونه شغل، ۳۵باب سرا، ۲۵باب تیمچه، ۲۰باب مسجد، ۲۰باب راسته و راستهبازار، ۱۱باب دالان و ۹باب مدرسهٔ دینی، بهعنوان اصلیترین مرکز داد و ستد مردم تبریز شناخته میشود. هستهٔ مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار تبریز در مرکز این چهارضلعی واقع شدهاست. این بازار از سمت شرق به عالیقاپو (مجموعهٔ کاخهای ولیعهدنشین) و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال، بخشهایی از شمال رودخانهٔ مهرانرود را شامل میشود و این دو بخش به وسیلهٔ پلهای چوبی که در امتداد راستهبازار قرار دارند، به هم متصل میشوند. نخستین نقشه از بازار تبریز در سال ۱۳۲۷هجری، در بخشی از نقشهٔ دارالسلطنهٔ تبریز و به دست اسدالله خان مراغهای ترسیم شدهاست. نقشهٔ این بازار در بخش شمال شرقی نقشهٔ مذکور رسم شده و اکثر جایهای مهم آن نظیر تیمچهها و کاروانسراها در این نقشه نامگذاری شدهاند

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار تجريش، تهران



 بازار تجریش در شمال شهر تهران و در نزدیکی میدانی به همین نام قرار دارد
این بازار از یک طرف به میدان تجریش، از سمت دیگر به امامزاده صالح و کوچههای اطراف آن راه دسترسی دارد.
بازار تجریش از جمله قدیمیترین مراکز خرید شمیران بوده و همچنان بافت قدیمی خود را حفظ کرده به طوری که حجرههای معروف و قدیمی بازار هویت خود را از دست ندادهاند. این بازار که در واقع نمونه کوچکی از بازار تهران است، به صورت سرپوشیده ساخته شده و دو محله سرپل و تجریش را به هم وصل میکند.
بازار تجریش مثل بازارهای سنتی دارای مسجد و حسینیه است و از سوقهای کوچکی تشکیل شده. این بازار همچنین دارای یک میدان سرپوشیده میوه و ترهبار است. بازار تجریش مغازههای بسیاری را در خود جای داده و نکته جالب اینکه نام مغازهها با کاشیکاری بر سر در آنها حک شده است. این کاشیکاری و مشبککاریها زیبایی خاصی را به بازار داده است.

 

[ناجی دلها]

پاسخ : بازارهای تاریخی ایران

بازار تویسرکان

 مجموعه بازار قديمي تويسرکان در کنار ميدان اصلي حد فاصل خيابان شهدا و شهيد باهنر ، در بافت قديمي شهر واقع گرديده و بناي اصلي آن از دوره صفويه است که در دوره قاجاريه ، توسط ميرزا ابدال خان و حاجي ميرزا رضاقلي خان کلانتر بازسازي شده و سرا و تيمچه اي نيز بدان اضافه شده است. قسمت اصلي اين بازار هنوز به همان شکل قديمي خود باقي است. مجموعه بازار مشتمل بر يک راسته اصلي و چهار راسته فرعي متصل به آن ، با سرا و تيمچه ها است. قبل از احداث خيابان شهيد باهنر ، راسته فرعي ديگري در قسمت جنوب غربي راسته اصلي وجود داشت که با احداث اين خيابان از بين رفته است. راسته اصلي از نقطه شمال غربي ميدان امام خميني شروع شده و پس از گذشتن از چهارسوق به کوچه مهديه منتهي مي شود. چهارسوق بازار محوطه اي است با پوشش گنبدي بزرگ که در چهار جانب آن دکان هايي ساخته شده و در چهار سمت طاق گنبدي ، روزنه هاي بزرگي براي نورگيري تعبيه شده است.
از اين چهارسوق دو راسته فرعي بازار منشعب مي شود. اساس ساختماني راسته بازار تقريباً يکسان است و تمام آن يک طبقه و با مصالح آجر و پوشش طاق و گنبد است. در ميانه هر گنبد ، روزنه اي براي تامين روشنايي و تهويه بازار تعبيه شده است. دکان ها در طرفين بازار و با دهنه هاي مساوي و به قرينه يکديگر قرار گرفته اند. در اواسط بازار اصلي ، از سمت غرب راهي به محوطه مسجد جامعه وجود دارد. از بناهاي جالب توجه بازار تويسرکان ، قيصريه است که جانب شمال شرقي چهارسوق و در جبهه شمالي بازار سرپوشيده اي که سابقاً معروف به بازار حلاج ها بود ، واقع است. باني قيصريه يا تيمچه ، حاجي ميراز رضاقلي خان کلانتر است که حدود 140 سال قبل همزمان با مرمت راسته بازار اقدام به احداث اين بنا نمود. بناي تيمچه متشکل از يک صحن کوچک به ابعاد تقريبي 15×10 متر است که در چهار جانب آن بناي دو طبقه حجرهها و راهروها قرار گرفته است. بنا با آجر و استحکام مناسبي ساخته شده و از پوشش هاي طاقي براي مسقف کردن بخش هاي مختلف آن استفاده شده است. صحن کوچک يا فضاي داخلي بنا در اصل با گنبد بزرگ و زيبايي مسقف مي شده که بعدها از بين رفته است. تيمچه داراي دو در ورودي شمالي و جنوبي است. در شمالي را که به کوچه مهديه باز مي شد چند سال قبل مسدود کردند و اينک تنها مدخل جنوبي آن که به راسته قديم حلاج ها باز مي شود ، باقي است. اين مدخل داراي يک در بزرگ قديمي دو لنگه از چوب گردو است. اين بنا امروزه رونق گذشته را ندارد و بخشي از آن مخروبه و متروک شده است. مجموعه بازار تاريخي تويسرکان به شماره 1734 به ثبت تاريخي رسيده است.