این گونه عقرب اولین عقربی بود که از نظر علمی در جهان مورد بررسی قرار گرفت. معنای نام علمی این عقرب اسک.رپیو بر گرفته از لغت اسکورپیون انگلیسی به معنای عقرب و موروس به معنای تیره یا مبهم است. این عقرب به نام عقرب چنگال پهن نیز شناخته می شود. طول عقرب بالغ بین 60 تا 80 میلیمتر است و رنگ آنها در زیر گونه های مختلف تفاوت دارد. اغلب این گونه عقرب دارای رنگ زرد تا قرمز-قهوه ای هستند (چنگالها معمولا قرمز-قهوه ای تیره هستند). در بعضی از زیرگونه ها رنگ قهوه ای تیره تا سیاه نیز گزارش شده است. زیر گونه های این عقرب را میتوان بر اساس رنگ آنها طبقه بندی کرد هرچند این تقسیم بندی عمومیت ندارد. این گونه عقرب در مواقعی به صورت دسته جمعی مشاهده می شود ولی هر عقرب برای خود سوراخ مجزایی دارد. پراکندگی در جهان از شمال آفریقا (الجزایر، مصر، لیبی، موریتانی، مراکش، سنگال و تونس) تا خاورمیانه (ایران، عراق، اردن، سوریه، یمن، ترکیه، عربستان سعودی، کویت، اردن، لبنان و فلسظین اشغالی). این گونه عقرب بیشتر در نواحی بیابانی یافت می شود هر چند در جنگلهای تنک و خشک هم مشاهده شده است. این عقرب حفار است و حفره های متفاوتی بر اساس نوع زیستگاه حفر میکند. سوراخ های حفر شده توسط عقرب بین 20 تا 70 سانتیمتر عمق دارند و انتهای سوراخ معمولا بزرگتر حفر میگردد. این عقرب به هوای گرم علاقمند است و در زمستان ها از دمای 10 تا 15 درجه به خواب زمستانی میرود. زهر عقرب در رده زهرهای با خطر متوسط طبقه بندی میگردد. با این حال محل گزش بسیار دردناک گزارش شده است. زهر این عقرب بر روی یک فرد سالم بی اثر است. این عقرب در مواردی از چنگال ها برای دفاع استفاده میکند و ممکن است از نیش استفاده نکند. پراکندگی در استان های خوزستان، کردستان (بانه و سقز)،گیلان، فارس، آذربایجان غربی (اشنویه)، قزوین، تهران (کرج)، لوشان، رودبار، سمنان (شاهرود)، اصفهان، بوشهر، کرمانشاه (جوانرود و سرپل ذهاب)و ایلام (دهلران و ایوان).
این عقرب از خانواده غیر حفار بوتیدائه است که دارای طول عقرب 100 تا 130 میلیمتر است. در نرها قسمت تحتانی بدن باریکتر و طولانی تر از ماده ها است ولی ابعاد چنگالها دند هر هر دو جنس یکسان است. تقریبا تمامی اندامها دارای مو است. سطح پشتی، ساق پاها، اندام های جانبی دارای مو هستند. موهای قسمت زانویی پا بسیار بلند هستند. رنگ عقرب زرد مایل به قهوه ای است. قسمت انتهایی دم، سر و چنگالها معمولا دارای رنگ تیره و سیاه هستند. اولین نمونه این عقرب در سال 1905 توسط بیرولا (Birula) شناسایی گردید. پراکندگی جهانی در خاورمیانه و کشورهای ایران و عراق گزارش شده است. این گونه عقرب غیر حفار است و لای شیار و شکاف تخنه سنگها و سایر اجسام پنهان می شود. نتایج حاصل از عملیات در مناطق مختلف نشان می دهد که فعالیت عقرب ها از اواخر ا سفند ماه آغاز و حداکثر فعالیت آن ها از خرداد تا اواخر مهر ماه بوده و به تدریج از اواخر مهر ماه، فعالیت فصلی آن ها کاهش می یابد. لازم به ذکر است که عقرب ها در فصل زمستان در مناطق ذکر شده هیچ فعالیتی از خود نشان نمی دهند که علت آن می تواند شرایط آب و هوایی و دمای پایین منطقه باشد . زیرا عقرب ها در دماهای پایین تر از 4 تا 10 درجه سانتی گراد هیچ فعالیتی از خود نشان نمی دهند. پراکندگی در ایران در استان فارس، بوشهر، خوزستان، لرستان، هرمزگان و بلوچستان. گزارش شده است.
این عقرب در اندازه متوسط با دم صاف و تخت دارای اندازه 50 میلیمتر است. بدن به رنگ قهوه ای تیره و در مواردی سیاه رنگ است. دارای لبه های دندانه دندانه در بیشتر قسمتهای پشت شکم و موهای کوتاه تیره رنگ متعدد در قسمتهای مختلف شکمی و سایر اندام. دارای چنگال های بزرگ که در قسمت های ابتدایی بسیار پر قدرت است. به طور کلی ظاهری خشن و خوف آور دارند. بیشتر در بیابان ها و مناطق خشک و نیمه خشک با بافت ماسه ای و سنگریزه ای یافت میشوند. مواردی در باقی مانده انباشت های گیاهی و لابه لای تخته سنگها نیز مشاهده شده است. این عقرب در مناطقی از ترکیه، شمال آفریقا و خاورمیانه زیست میکند. این عقرب در شب فعالیت میکند و در هنگام روز در لای درزها و شکافها پنهان میشود. قادر است بغیر از سطوح صیقلی شیشه ای از همه سطوح بالا رود. از بی مهرگان و حشرات کوچک تغذیه میکند. در مواردی مشاهده شده است که پس از کشتن مارمولکهای کوچک، مایعات بدن آنها را میمکد. این اتفاق در مورد پستانداران کوچک نیز گزارش شده است. از نیش انتهایی دم برای دفاع و یا کشتن طعمه استفاده میکند. زهر دارای نئوروتوکسیک و کاردیوتوکسیک است و در مواردی میوتوکسیک نیز مشاهده شده است. محل گزش این عقرب بسیار دردناک است. معمولا محل گزش قرمز شده و متورم میشود. از 1 تا 24 ساعت عوارض اختلال در سیستم عصبی مشاهده شده است که میتواند بر روی کارکرد قلب تاثیر گذار باشد و فرد مصدوم را دچار خونریزی داخلی، اختلالات تنفسی و دیداری نماید. در موارد بسیار نادری مرگ انسان در اثر شوک، ایست قلبی و ایست تنفسی گزارش شده است. پراکندگی وسیع درنواحی شمال کشور تا استان های جنوبی خلیج فارس و تمام استان های کرمان، بوشهر، سمنان، خوزستان (اهواز، امیدیه، بستان، سوسنگرد،ماهشهر، خرمشهر و آبادان)، ایلام (دهلران، مهران و ایوان)، آذربایجان غربی (چالدران، خوی، ماکو، اشنویه و ارومیه)، کردستان (مریوان)،خراسان (تایباد، خواف، قائن، بیرجند و نهبندان)و کرمانشاه (جوانرود، سرپل ذهاب و قصرشیرین).
عقرب های غیرحفار مزبوتوس اوپوس از خانواده معروف بوتیدائه هستند که به عقرب کوچک آسیایی و یا عقرب خالدار شناخته می شوند. این گونه عقرب دارای 23 زیر گونه است که از این تعداد 9 زیر گونه در ایران موجود است. این عقرب بیشترین پراکندگی جغرافیایی را در بین خانواده بوتیدائه دارا می باشد. طول بدن در عقرب بالغ بین 40 تا 50 میلیمتر است. رنگ عقب زرد تا زرد متمایل به قهوه ای است. بخش پشتی دارای خط های طولی نامنظمی است که رنگی قهوه ای یا سیاه دارند. عقرب ماده در این گونه عموما از عقرب نر بزرگتر است. این گونه عقرب از حشرات همچون جیرجیرک وسوسک تغذیه میکند. این عقرب زمین را حفر نمیکند و فضای باز را ترجیح میدهد و اغلب در شکاف تخته سنگها و ... مخفی میشود. چنگالهای آنها بلند و باریک است و برای کشتن طعمه از نیش خود استفاده میکنند. زهر این گونه از نظر طبقه بندی زهرها در رده ضعیف قرار میگیرد. محل گزش معمولا با تورم، سوزش و درد شدید همراه است. همچنین بی حسی و خارش نیز در بعضی از موارد گزارش شده است. همچون سایر عقربها زهر این گونه دارای پروتئین نئوروتوکسیک است. همچنین چندین نمونه خاص پروتئین در زهر این عقرب شناسایی شده است که مصارف پزشکی زیادی دارد. این گونه در مناطق خشک و نیمه خشک همراه با پوشش گیاهی ضعیف و یا خیلی ضعیف زندگی میکند. پراکندگی جهانی شامل ترکیه، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، جنوب روسیه، شمال سوریه، شرق عراق، ایران، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان، جنوب مغولستان و شمال چین گزارش شده است. پراکندگی دراستان های خوزستان (شوش، ماهشهر و آبادان)،هرمزگان (بندرعباس)،گلستان (گرگان)،تهران (ورامین و کوههای برغان)، کردستان (سقز، مریوان و بانه)،کرمانشاه (سرپل ذهاب، قصرشیرین و پاوه)،ایلام (دهلران، ایوان و مهران)، آذربایجان غربی (چالدران ،پیرانشهر، سردشت، سلماس، ماکو، خوی، اشنویه و ارومیه)و خراسان (قوچان، درگز، سرخس، نهبندان، بیرجند، قائن، خواف، تایباد و تربت جام). از تعداد 155 عقرب جمع آوری شده از جزيره هنگام، تعداد 134 عقرب از گونه بوتتوس جاياکاری و بقيه متعلق به گونه مزوبوتوس اپئوس بودند . عدم وجود تنوع در فون عقربهای اين جزاير احتمالاً می تواند ناشی ازعوامل مختلف مانند انتقال بسيار محدود مصالح ساختمانی و يا نهال های گياهی و غيره از مناطق عقرب خيز کشور به اين مناطق و يا عدم سازگاری ساير گونه ها ی عقرب با شرايط بيو اکولوژی جزاير مذکور باشد .
اندازه بدن در عقرب بالغ بین 50 تا 85 میلیمتر گزارش شده است. بدن بسیار تخت و باریک، معمولا به رنگ زرد یا زرد متمایل به قهوه ای، یک نوار طولی تیره رنگ بر روی قسمت شکمی قابل مشاهده است. طول دم معمولا از سایر عقربها بلندتر است. بیشتر از مناطق شرجی، مرطوب و گرم آسیا و خاورمیانه گزارش شده است. معمولا وارد خانه ها در این مناطق میشود. از حشرات و بندپایان تغذیه میکند. بدن بسیار باریک و تخت خود را در میان درزها و شیارها پنهان میکند. محل گزش به سوختگی درجه 3 شباهت دارد و بهبودی آن بسیار به کندی صورت میگیرد. سم این نوع عقرب بسیار قوی و حاوی نئوروتوکسیک، کاردیوتوکسیک و هموتوکسیک است. زهر باعث گسترش سطحی نکروز بافت آسیب دیده خواهد شد (زهر شباهت زیادی به زهر بعضی از مارهای افعی دارد) و باعث ایجاد نارسایی کلیوی از نوع ثانویه میگردد. موارد زیادی از عقرب گزیدگی این نوع عقرب باعث مرگ شده است. در ایران 2 تا 5 درصد از این نوع عقرب گزدیگی به مرگ منجر می شود. این عقرب غیر حفار که به گاردیوم یا گادیوم هم شناخته می شود در مناطق جنوب و جنوب غربی ایران به وفور یافت می شود. نرها دمی بلند دارند ولی در ماده ها طول دم کوتاهتر است. شایعاتی مبنی بر اینکه در صورت گزش قربانی فقط 5 دقیقه فرصت دارد تا سرم ضد زهر را به خود بزند آن هم در صورتی که فلج نشود و شدت انقباض عضلات به حدی شدید است که بعضاً آرواره قربانی ازمحل خود خارج میشود از نظر علمی فاقد اعتبار است و چنین گزارشی موجود نیست. زهر این نوع عقرب میتواند یک انسان بالغ را به راحتی از پا در بیاورد در حالی که زهر سایر عقربها فقط عوارض جانبی بر جای میگذارند. همچنین سم این عقرب میتواند گلبولهای قرمز خون را تخریب کند. در مناطق جنوبی ایران این عقرب را به عقرب مرگ نیز میشناسند. پراکندگی دراستان های خوزستان (اهوار،ایذه، مسجدسلیمان، رامهرمز و شوش)، سمنان، فارس (شیراز)، کردستان (مریوان)، هرمزگان (بندعباس)، بوشهر، ایلام (مهران، ایوان و دهلران)، لرستان (پل دختر و الیگودرز)و کرمانشاه (جوانرود، سرپل ذهاب، قصرشیرین و پاوه).
