*مارهای سمی*

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
مارهای سمی (venomous)


تمام انواع اين مارها داراي فنگ يا نيش دندان لوله اي شكل يا مجوف هستند كه در قسمت قدامي دهان و در فك بالايي قرار دارد و به غده سمي متصل است . سر اين مارها غالباً مثلثي شكل و ناحيه گردن كاملاً مشخص است . اكثراً دمشان كوتاه و در حركت كمي تنبل هستند . در بعضي از انواع اين مارها ،حفره اي بين چشم و بيني وجود دارد كه به سادگي قابل تشخيص است . اكثراً پولكهاي ناحيه سرشان ريز و قرينه نمي باشند . در برخي ديگر پولكهاي ناحيه سر قرينه هستند مانند كفچه مار كه هنگام خشم چنبره زده و يك مرتبه به طرف دشمن حمله مي كند . در اين حال ناحيه گردن متسع مي شود و به اين ترتيب سطح بزرگي ايجاد مي كند . اين سطح به نام كفچه ناميده مي شود . در مواردي كه شناختن مار از نظر شكل ظاهري براي مبتديان دشوار نباشد ، بايد غالباً به زيستگاه خاص هر مار توجه شود كه كار را آسان تر مي كند . منطقه پراكندگي مارها از نظر جغرافيايي ، زيستگاه ،رويشهاي گياهي و ديگر شرايط محيطي فرق مي كند و در هر زيستگاهي جز به هنگام مهاجرت مارهاي غير بومي كمتر ديده مي شوند .
96fbbf07-fd39-423e-9395-9f79b36e3a0b.jpg

2a891d7d-d62b-42a1-be4b-f5a4dda5bc14.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعي البرزي

دکتر محمود لطیفی

نام علمی : Vipera ursinii eriwanensis

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعي البرزي


www.irandeserts.com_pics_8_map_alborzi.gif

مشخصات : پوزه گرد و باريك و انتهاي فوقاني آن پهن ، چشم كوچك و معمولاً كوچكتر از پولك بيني ، پهنا و ارتفاع پولك رسترال با هم برابر و متصل به پولك كوچك در قسمت بالاي پوزه و از سمت بالاي سر قابل رؤيت ، پولكهاي پيشاني و آهيانه مشخص ، پولك بالاي چشمي بزرگ ، داراي يك يا دو پولك بين پولك پيشاني و پولك بالاي چشمي ، شكل پولكهاي قسمت قدامي سر متغير ، سوراخ بيني در قسمت پائين بيني ، لب بالا داراي 8 يا 9 پولك و لب پائين 9 تا 11 پولك ، بين چشم و لب بالا يك رديف پولك ،داراي پنج پولك در فاصله بين دو چشم ، دور چشم داراي 9 تا 11 پولك ، پولك سطح پشتي تيغه دار و در 21 رديف ، پولكهاي سطح شكمي 123 تا 145 و سطح زيرين دم 21 تا 37 عدد ، پولك مخرجي منفرد .
بدن به رنگ قهوه اي خاكستري ، زرد متمايل به قهوه اي روشن يا تيره متمايل به سياه يا قهوه اي تيره متمايل به قرمز آجري ، سطح پشتي داراي يك رديف خال بيضي شكل و گاهي بهم پيوسته و به شكل خط زيگزاك در امتداد بدن ، سطح جانبي داراي دو يا سه سري خال كوچك قهوه اي تيره ، داراي يك خط تيره بين قسمت خلفي چشم و گوشه دهان ، سطح شكمي و زير دم داراي خالهاي ريز سياه و سفيد .
حداكثر طول 65 سانتيمتر ، دم 5 سانتيمتر .
تغذيه از حشرات ،ملخها ، مارمولكها ، جوندگان كوچك .
زاد و ولد : تا ده نوزاد در فصل تابستان .
زيستگاه : مناطق ييلاقي ، جلگهها ، كوهستانها ، علفزارها ، نيزارها .
انتشار جغرافيايي : مناطق مجاور قفقاز ، كوههاي طالش و البرز ، شوروي سابق ،ازبكستان .
پراكندگي : استانهاي تهران ،مازندران ، زنجان ،آذربايجان شرقي و غربي .
www.irandeserts.com_file_imageSection_F1_bb128c48_4027_4718_8c2a_1df4dd3d7b35.jpg


 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعي تكابي

دکتر محمود لطیفی


نام علمی : Vipera raddei kurdestanica

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعي تكابي



www.irandeserts.com_pics_8_map_takabi.gif
مشخصات : پوزه گرد ، بدن كشيده و استوانه اي شكل ،مردمك چشم عمودي ، تقريبا ارتفاع پولك رسترال بيش از پهناي آن ، پولكهاي سطح فوقاني سر تيغه دار ، پولك فوق چشمي بزرگ ، يك رديف پولك بين چشم و پولك فوق چشمي ، داراي دو رديف پولك بين لب بالا و چشم ، داراي 14 تا 17 پولك دور چشم ، سوراخ بيني درون يك پولك ، پولكهاي گيجگاهي تيغه دار ، لب بالا داراي 9 تا 10 پولك ، سطح پشتي تيغه دار و در 23 رديف ، پولكهاي سطح شكمي 170 تا 185 و سطح زيرين دم 25 تا 35 عدد ، پولك مخرجي منفرد .
بدن خاكستري تيره متمايل به سياه ، قهوه اي تيره با خالهاي گرد يا نامنظم زرد رنگ با حاشيه تيره متمايل به سياه در قسمت پشتي ، در قسمت خلفي سر خطوط سياه رنگ طولي بهم پيوسته ، داراي دو خط تيره در پشت چشم تا قسمت خلفي گوشه دهان ، سطح جانبي با دو سري خالهاي يك در ميان كوچك و بزرگ با حاشيه روشن ، سطح شكمي به رنگ تيره متمايل به سياه با خالهاي ريز سياه و سفيد .
حداكثر طول 110 سانتيمتر ، دم 8 سانتيمتر .
تغذيه از مارمولكها و موشها .
زاد و ولد : تعداد نوزادان نامعلوم .
زيستگاه : كوهستانها ، علفزارها ، زير تخته سنگها ، مناطق ييلاقي .
انتشار جغرافيايي : غرب درياچه اروميه و در مرز ايران و تركيه (شكل 44 و 45).
پراكندگي : استان آذربايجان غربي (قطور و رضائيه) ، كردستان ، همدان ، زنجان .
1f85817a-a1ff-40e1-9deb-bd18038eee1b.jpg



1f85817a-a1ff-40e1-9deb-bd18038eee1b.jpg
1f85817a-a1ff-40e1-9deb-bd18038eee1b.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعي دماوندي

دکتر محمود لطیفی


نام علمی : Vipera latifii Mertens

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعي دماوندي



www.irandeserts.com_file_cms_files_map_alborzi.gif
مشخصات : سر كوچك ، مثلثي شكل و كشيده ، بدن باريك و دم كوتاه ، پولكهاي سطح فوقاني سر نسبتاً تيغه دار ، پولك بالاي چشمي بزرگ ، مردمك چشم عمودي ، پهناي پولك رسترال بيش از ارتفاع آن ، لب بالا داراي 8 تا 11 پولك و لب پائين 10 تا 13 پولك ، دو رديف پولك بين چشم و لب بالا ، 7 تا 11 پولك در فاصله بين دو چشم ، 10 تا 16 پولك دور چشم ، 160 تا 174 پولك در سطح شكمي ، 27 تا 40 پولك در سطح زيرين دم ، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 23 رديف ، پولك مخرجي منفرد .
رنگ بدن خاكستري روشن ، نقره اي ، قهوه اي تيره ، يكنواخت يا داراي خطوط و نقوش متفاوت ، گاهي به رنگ زرد متمايل به خاكستري روشن ساده همراه با يك خط قهوه اي طولي تيره در سرتاسر سطح پشتي تا انتهاي دم ، گاهي با خالهاي قهوه اي تيره و نامنظم ، گاهي خالهاي سطح پشتي به شكل زيگزاك ناقص و در سطح جانبي با خالهاي كوچك قهوه اي متمايل به سياه ، در سمت دو طرف سر تا زير چشم داراي دو خط مورب تيره متمايل به سياه ، سطح شكمي زرد روشن با خالهاي ريز سفيد و سياه .
حداكثر طول 79 سانتيمتر ، دم 5 سانتيمتر .
تغذيه از حشرات ، ملخها ، مارمولكها ، موشها .
زاد و ولد : 5 تا 10 نوزاد در فصل تابستان .
زيستگاه : مناطق كوهستاني و ييلاقي ، علفزارها ، زير سنگها ، لاي بوتهها .
انتشار جغرافيايي : به سلسله جبال البرز محدود مي شود . اولين بار از لار دماوند در 60 كيلومتري تهران 0 ايران گزارش شده است شكل 44 .
پراكندگي : استان تهران (لار دماوند ، فيروز كوه ، آب اسك ، درياچه هوير، افجه ، گاجره ، گچسر) .

افعی دماوندی ازخطرناک ترین وکمیاب ترین افعی هاست.یک خزنده شناس جوان به نام "خسرو رجبی زاده"پایان نامه فوق لیسانس خودرابه طورتخصصی افعی دماوندی انتخاب کرده است.وی افعی دماوندی راشرقی ترین افعی کره زمین میداند.وی میگوید:این افعی حدود38سال پیش توسط دکترمحمودلطیفی پایه گذاربخش جانوران سمی انستیتورازی کشف شد.وی هنگام تحقیق پیرامون برخی ازمارهاپس ازدقت درظاهرمارهامتوجه تفاوت یکی ازآنهابابقیه میشود.بررسی های دقیق ترنشان دادکه این گونه کشف جدیدی است.این افعی جدیدبه آلمان فرستاده شدوبابررسی سه نفرازبهترین متخصصان وخزنده شناسان نام گونه جدیدبه احترام دکترلطیفی Viperalatifiگذاشته شد.افعی دماوندی بعدازافعی جعفری مهلک ترین سم رادارد.این افعی درحال حاضردرلیست اتحادیه جهانی حفاظت دررده آسیب پذیرقرارگرفته است.ازاین روکه پراکندگی آن درسراسردنیاتنهابه منطقه البرز مرکزی ایران محدود میشود.براساس آماررسمی موجوددرکتاب های افعی کوهستانی دنیا،بین سالهای 1348تا1357بیش از9400حلقه افعی دماوندی تنهابه انستیتوواکسن وسرم سازی به منظورسم گیری انتقال یافته است.این آماربعدهابه12000حلقه رسید.هنوزهم این روندادامه داردکه بطوربسیارجدی درحال انهدام هستند.افعی دماوندی درمناطقی مثل لاردماوند- فیروزکوه- دریاچه تار- آب اسک- افجه- گاجره- گچسربیشتریافت میشود.هفته ای یکبارغذا میخوردوازآنجایی که چشمان خزنده هاتنهااشعه مادون قرمزبدن موجودات زنده رادریافت میکند،حتمابایدغذای زنده ومحرک برایشان دیده شود.رجبی زاده که یک جفت ازاین افعی رادرخانه خودنگهداری میکندمی گوید:این افعی ازبین همه شکارهای خودبه موش علاقه بیشتری دارد.وی ادامه میدهد:هفته ای2000تومان برایش موش میخرد.هرموش400تومان.(بیچاره موشها!)وی تصریح کرد،موشهابایدنسبت به هیکل مارسایزهای مختلفی داشته باشند.درپایان:تعدادافعی های دماوندی هنوزمعلوم نیست،امانزدیک بودن محل زیست آن به تهران وتخریب گسترده زیستگاهی اش رامی توان علت اصلی کاهش شدیدجمعیت آن عنوان کرد.مشاهده افعی دماوندی نخستین بارازلاردماونددر60کیلومتری تهران گزارش شده است.

24cf6ce8-b2aa-4fd8-8089-c075a4142b54.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعي زنجاني

دکتر محمود لطیفی


نام علمی : Vipera albicornuta

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعي زنجاني




www.irandeserts.com_pics_8_map_zanjani.gif
مشخصات : پوزه گرد ،سطح فوقاني سر داراي پولكهاي تيغه دار ، پولك بالاي چشمي بزرگ ،مردمك چشم عمودي ، داراي شباهت زيادي به افعي دماوند و افعي تكابي ، پولك رسترال متصل به دو پولك بالاي پوزه ، لب بالا داراي 8 تا 11 پولك و لب پائين 10 تا 13 پولك ، داراي يك يا دو پولك بين چشم و لب بالا ، سوراخ بيني درون يك پولك ، پولكهاي گيجگاهي تيغه دار ، داراي 7 تا 11 پولك در فاصله بين دو چشم ، دور چشم داراي 11 تا 19 پولك ، پولكهاي پشتي تيغه دار و در 23 رديف ، پولكهاي سطح شكمي 161 تا 181 و سطح زيرين دم 26 تا 39 عدد پولك مخرجي منفرد .
بدن به رنگ قهوه اي روشن ، خاكستري تيره يا خاكستري متمايل به سياه ، سطح پشتي داراي يك رديف خالهاي گرد روشن متمايل به قرمز آجري ، سطح جانبي داراي خطوط قهوه اي تيره متمايل به سياه ، پشت چشم و گوشه خلفي دهان و قسمت عقبي سر داراي دو خط قهوه اي تيره ، سطح شكمي داراي خالهاي ريز خاكستري تيره متمايل به سياه .
حداكثر طول 82 سانتيمتر ، دم 5 سانتيمتر .
تغذيه از موشها و مارمولكها .
زاد و ولد : 3 تا 8 نوزاد در فصل تابستان .
زيستگاه : مناطق ييلاقي ، كوهستانها ، علفزارها ، زير تخته سنگها .
انتشار جغرافيايي : مناطق شمالي ايران (قسمتهاي مختلفي از سلسله جبال البرز و مناطق شمالي كوههاي زاگرس) شكل 44 .
پراكندگي : استانهاي گيلان ، زنجان ، آذربايجان شرقي ، قزوين .
www.irandeserts.com_file_imageSection_F1_f7316b75_18ac_49e7_a518_7f4625603664.jpg


 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعي شاخدار خوزستانی

دکتر محمود لطیفی


نام علمی : Cerastes cerastes gasperetti

نام انگلیسی: Desert Horned Viper
نام فارسی: افعي شاخدار خوزستانی


www.irandeserts.com_pics_8_map_koor_khoz.gif

مشخصات : سر پهن و به شكل گرز با پولكهاي كوچك تيغه دار و به اندازههاي متفاوت ، چشم كوچك و مردمك آن عمودي ، سوراخ بيني درون يك پولك كوچك ، در سطح بالاي ناحيه چشم داراي شاخ يا بدون شاخ ، لب بالا داراي 13 تا 16 پولك و لب پائين 14 تا 16 پولك ، دور چشم داراي 12 تا 16 پولك ، بين چشم و لب بالا داراي 5 تا 6 پولك ، در فاصله بين دو چشم داراي 13 تا 19 پولك ، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 31 تا 36 رديف ، پولكهاي سطح شكمي 154 تا 166 و سطح زيرين دم 32 تا 40 عدد ، پولك مخرجي منفرد يا منقسم .
بدن به رنگ شني ، زرد قهوه اي يا خاكستري ، داراي 4 تا 6 سري خال قهوه اي ، دو سري از خالهاي مياني به هم پيوسته و به شكل خطوط قهوه اي ،پشت چشمها و در دو طرف قسمت خلفي سر داراي دو خط قهوه اي تيره ، سطح شكمي سفيد متمايل به زرد و انتهاي دم گاهي سياه .
حداكثر طول 75 سانتيمتر ، دم 8 سانتيمتر .
تغذيه از مارمولكها و جوندگان ، تعداد نوزادان نامعلوم .
حركت مار مانند مار جعفري (اكيس كاريناتوس) از پهلو به صورت حلقه حلقه انجام مي گيرد .
زيستگاه : مناطق شني ، صحراها .
انتشار جغرافيايي : شبه جزيره عربستان – كويت – عراق سوريه – اردن – جنوب غربي ايران (الباجي – اهواز)
پراكندگي : استان خوزستان (الباجي نزديك به اهواز).

www.irandeserts.com_file_imageSection_F1_35df74ec_d0e6_4559_a314_05e5c2035b9f.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعي قفقازي

دکتر محمود لطیفی

نام علمی : Agkistrodon intermedius caucasicus

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعي قفقازي



www.irandeserts.com_pics_8_map_ghafghazi.gif
مشخصات : پوزه باريك و انتهاي آن كمي به سمت بالا ممتد ، سطح فوقاني سر داراي پولكهاي بزرگ و مشخص ، مردمك چشم عمودي ، دم كوتاه با حركاتي شبيه مار زنگي (در مار زنده) ، پهنا و ارتفاع پولك رسترال برابر يا كمي پهن تر ،داراي دو پولك بين بيني و دو پولك جلو پيشاني و يك پولك پيشاني ، طول پولك پيشاني برابر يا كمي كوتاهتر از پولك آهيانه ، داراي حفره اي بين چشم و بيني و جدا از لب بالا ، داراي سه پولك گيجگاهي ، داراي يك پولك جلو چشمي و يك پولك زير چشمي و دو پولك عقب چشمي ،لب بالا داراي 7 يا 8 پولك و لب پائين 9 تا 12 پولك ، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 23 (به ندرت 21 يا 25) رديف ، پولكهاي سطح شكمي 135 تا 171 و سطح زيرين دم 31 تا 47 عدد ، پولك مخرجي منفرد .
بدن به رنگ خاكستري ،قرمز يا قهوه اي روشن ، سطح پشتي داراي لكههاي حلقه اي شكل يا خطوط عرضي تيره ، سطح جانبي داراي يك يا دو سري خالهاي تيره ، پوزه تيره رنگ ، داراي دو خط تيره مورب در قسمت خلفي سر ، داراي يك خال تيره با حاشيه روشن در قسمت گيجگاه ، لبها داراي خالهاي ريز قهوه اي ، سطح شكمي تيره رنگ با خالهاي تيره رنگ با خالهاي كم و بيش خاكستري يا قهوه اي در ايران نوع Agkistrodon intermedius caucasicus (Nikolsky, 1916) پراكندگي بيشتري دارد .
حداكثر طول 67 سانتيمتر ، دم 6 سانتيمتر .
تغذيه از دوزيستان (قورباغهها) ، جوندگان كوچك ، مارمولكها .
زاد و ولد :3 تا 9 نوزاد در تابستان .
زيستگاه : بوته زارها ، كوهستانها ، تپهها ، جنگلها ، زير تخته سنگها .
انتشار جغرافيايي : عمدتا مناطق كوهستاني ، جنوب غربي و جنوب شرقي درياي خزر ، جنوب شرقي آذربايجان ، مناطق جنوبي تركمنستان ، شوروي سابق ، شمال ايران ، در منتها اليه شمال غربي افغانستان .
پراكندگي : استانهاي تهران ، گيلان ، مازندران ، گلستان ، سمنان .
www.irandeserts.com_file_imageSection_F1_0433ce30_6fd0_4f09_9e0e_5b3ceda1a736.jpg


 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعی ارومیه ای

دکتر محمود لطیفی


نام علمی : Vipera Wagneri

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعی ارومیه ای


www.irandeserts.com_pics_8_map_khoi.gif

مشخصات : سر از پولكهاي كوچك پوشيده ، پولكهاي بالاي چشمي بزرگ و به وسيله 6 پولك از يكديگر مجزا ، بين پولك بالاي چشمي و پولك بالاي بيني داراي يك پولك ، پولكها رسترال به دو پولك متصل ، پولك بالاي چشمي به چشم متصل ، بين چشم و لب بالايي داراي دو رديف پولك ، رديف اول به صورت حلقه دور چشم و تعداد آن 15 عدد در سمت راست و 14 عدد در سمت چپ ، رديف دوم حلقه چشمي در سمت راست 14 عدد و در سمت چپ 16 عدد ، لب بالايي داراي 9 پولك و لب پائين 12 و 13 عدد به ترتيب در سمت راست و چپ ، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 23 رديف اريبي ، پولكهاي سطح شكمي 161 عدد و سطح زيرين دم 1+23 عدد ، پولك مخرجي منفرد .
بدن به رنگ خاكستري ، سطح پشتي داراي خالهاي زرد رنگ و مدور با حاشيه قهوه اي تيره ، تقريبا 24 خال در ناحيه پشتي ، داراي دو خال مورب در ناحيه گردن و يك خط تيره از ناحيه چشم تا گوشه دهان ،لبها و سطوح جانبي ناحيه سر داراي رنگ روشن ، سطح شكمي با خالهاي نامنظم زرد قهوه اي .
حداكثر طول 29 سانتيمتر ، دم 2 سانتيمتر .
يادداشت : فقط يك نمونه از اين مار در سال 1846 توسط موريتس واگنر سياح طبيعي دان قرن نوزدهم در نزديكي اروميه آذربايجان غربي ايران صيد شده است . اين مار در موزه جانور شناسي بن آلمان نگهداري مي شود و تا بحال نمونه ديگري از اين گونه گزارش نشده است . ساير مختصات عادات مار نامعلوم است .

www.irandeserts.com_file_imageSection_F1_b90dbb7b_27e7_452d_b303_74bfa5cbc6df.jpg
 

ناجی دلها

معاون مدیریت
پرسنل مدیریت
"معاونت مدیران"
پاسخ : *مارهای سمی*

افعی خوی

دکتر محمود لطیفی


نام علمی : Vipera raddei raddei

نام انگلیسی:
نام فارسی: افعی خوی



www.irandeserts.com_pics_8_map_khoi.gif
مشخصات : پوزه گرد و مردمك چشم عمودي ، ارتفاع پولك رسترال كمي بيش از پهناي آن ، پولك رسترال با دو پولك بالاي پوزه متصل ، پولكهاي ناحيه سر كوچك و كمي تيغه دار ، پولك بالاي چشمي بزرگ و به وسيله پولكهاي كوچك از چشم مجزا ، دور چشم داراي يك حلقه پولك به تعداد 13 تا 18 عدد ، لب بالا به وسيله دو سري پولك از چشم مجزا ، سوراخ بيني در داخل يك پولك ، پولك جلو چشمي از پولك بيني به وسيله پولك گونه اي مجزا، پولكهاي گيجگاهي تيغه دار ، لب بالايي دار 9 يا 10 پولك و لب پائين 10 تا 14 پولك، پولكهاي سطح پشتي تيغه دار و در 23 رديف ، پولكهاي سطح شكمي 163 تا 181 عدد و سطح زيرين دم 28 تا 39 عدد، پولك مخرجي منفرد .
رنگ بدن قهوه اي كم رنگ يا خاكستري ، سطح پشتي داراي خالهاي صورتي مدور روشن و حاشيه آنها در سطح جانبي تيره رنگ ، خالها در دو رديف يا يك در ميان قرار دارند ، سطح جانبي داراي دو رديف خالهاي كوچك قهوه اي تيره رنگ ، پس سر داراي علامت / و دو خط تيره بين چشم و لب بالا ، سطح زيرين بدن زرد رنگ با خالهاي كوچك به شكل نقطههاي سياه رنگ ، هر پولك با خالهاي سياه و سفيد اريبي شكل .
حداكثر طول 99 سانتيمتر ف دم 8 سانتيمتر .
تغذيه از حشرات ، ملخها ، مارمولكها ، جوندگان كوچك .
زاد و ولد : 4 تا 8 نوزاد در فصل تابستان . زيستگاه : كوهستانها ، علفزارها ، زير تخته سنگها ، مناطق ييلاقي .
انتشار جغرافيايي : شرق تركيه ، شمال غربي ايران ، شوروي سابق ( ارمنستان – نخجوان ) شكل 45.
پراكندگي : استان آذربايجان غربي (خوي).

www.irandeserts.com_file_imageSection_F1_7363a038_17e8_4659_8d37_1f9690c8e32c.jpg
 
بالا