مشخصات : شبيه مار دو سر ولي با پولكهاي بزرگتر، ميان چشم و پولك بيني داراي سه پولك ، در قسمت خلفي بين بيني داراي دو پولك ، دور چشم داراي 8 تا 9 پولك هم حجم و در فاصله دو چشم 5 تا 7 پولك ، سطح فوقاني پوزه مسطح يا كمي محدب ، فاصله بين دو چشم بيش از فاصله قسمت خلفي چشم تا گوشه دهان ، پولكهاي قسمت خلفي بدن و ناحيه دم فاقد برجستگي ، پولكهاي سطح پشتي 41 يا 42 عدد ، پولكهاي سطح شكمي 161 تا 181 عدد و پولكهاي سطح زيرين دم 30 تا 43 عدد .
بدن به رنگ زيتوني روشن ، سطح پشتي با خالهاي قهوه اي بزرگ و سطح جانبي داراي خالهاي كوچكتر با حاشيه سياه رنگ ، سطح شكمي سفيد رنگ با خالهاي سياه .
حداكثر طول 65 سانتيمتر ، دم 7 سانتيمتر .
طرز زندگي و زاد و ولد : نامعلوم .
زيستگاه : زير سنگها ، لاي صخرهها و بوتهها .
انتشار جغرافيايي : جنوب تركمنستان ، شمال شرقي ايران ، افغانستان ، شمال غربي هندوستان .
پراكندگي : استانهاي خراسان ، آذربايجان شرقي و غربي ، اردبيل ، خوزستان
نام انگلیسی: Tartar Sand Boa نام فارسی : كور مار خراسانی
مشخصات : گردن نامشخص ، پوزه كلفت و كمي برآمده ،عرض پولك رسترال بيش از ارتفاع آن ، سوراخ بيني همانند چاكي در پولك بيني ،داراي سه پولك يا بيشتر در عقب پولكهاي بيني ، چشم در سمت جانبي و گاهي متمايل به سمت فوقاني ، پولكهاي لب بالايي 11-12 عدد و لب پائيني 16 عدد . پولك رسترال پائيني (منتال) داراي شكاف ، فاقد پولكهاي چين ، دور چشم داراي 7-12 پولك كوچك ، داراي 4 تا 8 پولك نامنظم ميان دو چشم ، پولكهاي سطح پشتي در قسمت قدامي صاف و در قسمت خلفي تا انتهاي دم تيغه دار و تعداد آن 47-59 عدد، پولكهاي سطح شكمي 187-213 عدد و سطح زيرين دم 28-45 عدد .
بدن به رنگ زرد نخودي و در سطوح جانبي به رنگ روشن متمايل به سفيد ، در قسمت پشتي داراي تقريباً 50 خال قهوه اي رنگ عرضي نامنظم و در سطح جانبي خال و خطوط تيره رنگ ،سطح شكمي يكدست سفيد .
حداكثر طول 70 سانتيمتر ،دم 6 سانتيمتر .
تغذيه از مارمولكها و جوندگان مانند موش .
زاد و ولد : 11 تا 12 نوزاد به طول بيش از ده سانتيمتر .
زيستگاه : دشتها، مناطق نيمه صحرايي ، شنزارها ،بوته زارها .
انتشار جغرافيايي : جنوب غربي تاجيكستان – ايران – افغانستان .
پراكندگي : استان خراسان .
نام انگلیسی: Black Sand Boa نام فارسی : كور مار سليماني
مشخصات : سر و پوزه كمي برآمده ، چشمها متمايل به سمت بالا ،داراي چهار پولك در عقب پولكهاي بين بيني ، فاصله ميان دو چشم كمتر از فاصله قسمت خلفي چشم تا گوشه دهان ، داراي 6 تا 9 پولك ميان دو چشم و 10 تا 14 پولك دور چشم ، لب بالا داراي 10 تا 14 پولك (سه پولك اولين آن بزرگتر از بقيه) سومين پولك لب بالا معمولاً كوتاهتر از دومين پولك آن ، پولكهاي ناحيه پشتي و دم صاف يا كمي برجسته و تعداد پولكهاي پشتي 45 تا 52 عدد پولكهاي سطح شكمي 174 تا 202 و سطح زيرين دم 21 تا 32 عدد .
بدن به رنگ قهوه اي با خالهاي قهوه اي و حاشيه روشن ، در بعضي نمونهها خالها بطور زيگزاك و منظم و در برخي ديگر خالها نامنظم و در هم ، خالهاي قسمت قدامي بدن قابل تشخيص و در قسمت خلفي بدن گاهي در هم و تيره رنگ ، بعضي خالها داراي حاشيه سياه رنگ ، سطح جانبي روشن و بعضي از پولكهاي آن داراي حاشيه قهوه اي تيره يا سياه رنگ .
حداكثر طول 65 سانتيمتر ، دم 6 سانتيمتر .
تغذيه از مارمولكها و جوندگان كوچك ، زاد و ولد : تا 10 نوزاد در فصل تابستان .
زيستگاه : صحراهاي شني ، شنزارها ، لاي صخرهها ،دشتها ، چمن زارها .
انتشار جغرافيايي : آسياي مركزي تا غرب تاجيكستان و از غرب تا سند و شرق قفقاز – ايران .
پراكندگي : استانهاي همدان – خراسان – مازندران – گلستان – اصفهان – خوزستان – سيستان و بلوچستان – آذربايجان غربي – مركزي .
نام انگلیسی: Arabian Sand Boa نام فارسی : كور مار عربی
مشخصات : چشم كوچك و از سمت بالاي سر قابل رؤيت ، پولك رسترال پهن و بزرگ و در قسمت خلفي متصل به پنج پولك بين بيني ، در فاصله بين دو چشم داراي 5 يا 6 پولك و دور چشم 9 تا 10 پولك ، لب بالا داراي 10 تا 11 پولك و لب پائين 15 تا 16 پولك و يك رديف پولك بين چشم و لب بالايي ، پولكهاي سطح پشتي صاف و 45 تا 49 عدد ، پولكهاي سطح شكمي باريك و 172 تا 181 عدد و سطح زيرين دم 21 تا 24 عدد ،دم كوتاه و نوك تيز و منتهي به زائده شاخي . پولك مخرجي كوچك و منفرد .
بدن به رنگ خاكستري متمايل به قهوه اي با خالهاي نامنظم قرمز تيره رنگ ، خالها داراي حاشيه سفيد و در طول بدن ممتد ، سطح شكمي زرد روشن يل سفيد .
حداكثر طول 57 سانتيمتر ، دم 3 سانتيمتر .
تغذيه در اسارت از موشهاي كوچك؛ طرز زندگي نامعلوم .
زيستگاه : مناطق صحرايي ، زير سنگها ، زير ماسهها و خاكهاي نرم .
انتشار جغرافيايي : انتشار وسيع در شبه جزيره عربستان – ايران ( جنوب غربي خوزستان) – كويت .
پراكندگي : استانهاي خوزستان – بو شهر .
نام انگلیسی: Javelin Sand Boa نام فارسی : كور مار معمولی
مشخصات : اندام مار كلفت و كوتاه ، چشم كوچك با مردمك عمودي و متمايل به سمت جانبي سر ،دور چشم داراي 8 – 13 پولك و در فاصله ميان دو چشم 5- 8 پولك ، يك يا دو پولك بين چشم و لب بالايي ، پولك رسترال پائيني (منتال) داراي شيار يا فرورفتي ، فاصله بين دو چشم بيش از فاصله قسمت خلفي چشم تا گوشه دهان ، دومين پولك لب بالايي معمولاً بلند تر از سومين پولك لب بالا ، داراي دو پولك بزرگ در عقب پولك بين بيني ، پولكهاي سطح شكمي 166 – 205 عدد و معمولاً يكنواخت و فاقد خال ،زائده شاخي در دو طرف پولك مخرجي كوچك ، پولكهاي سطح پشتي گرد و كمتر از 54 عدد و بيش از 43 عدد ، پولكهاي سطح زيرين دم 19 – 36 عدد ، دم پهن و كوتاه و پولك مخرجي منفرد . سطح پشتي بدن به رنگهاي روشن يا تيره خاكستري ، صورتي يا قهوه اي با خالهاي تيره تر ممتد يا منقطع ،همراه با خالهاي كوچك يك در ميان ، وجود يك خط تيره بين قسمت خلفي چشم تا انتهاي گوشه دهان ، وجود خطوط تيره رنگ در دو طرف دم ، سطح زيرين شكم به رنگهاي سفيد يا زرد يكنواخت يا با خالهاي كوچك تيره رنگ .
حداكثر طول 90 سانتيمتر ، دم 5/7 سانتيمتر .
تغذيه از جوندگان كوچك ، زاد و ولد : 8 -12 نوزاد در فصل تابستان .
زيستگاه : لاي صخرهها ، زير سنگها ، ماسهها و خاكهاي نرم ، لاي بوتهها ، چمن زارها ، مناطق نيمه صحرايي .
انتشار جغرافيايي : شمال مركز آفريقا – از طرف شرق به جنوب غربي آسيا به آسيايي ميانه – عراق – قفقاز و مناطق مجاور آن – تركمنستان – ايران .
پراكندگي : استانهاي مركزي – تهران – خراسان – سيستان و بلوچستان – خوزستان – آذربايجان شرقي – آذربايجان غربي – اردبيل – مازندران – زنجان – سمنان – گيلان – قزوين – همدان – گلستان .
نام انگلیسی: Blind Snake نام فارسی : كور مار یا مار دو سر
مشخصات : اندام گوشت آلود ، دم كلفت و كوتاه ، گردن كمي مشخص ، چشم كوچك با مردمك عمودي و متمايل به سمت جانبي سر ، پولك بيني متصل به اولين و دومين پولك لب بالايي ، لب بالا داراي 9 تا 13 پولك (پنج پولك اولين آن منفرد و بقيه تقسيم شده) ، دومين پولك لب بالايي معمولاً بلندتر از سومين آن ، دور چشم داراي 5 تا 8 پولك و در فاصله ميان دو چشم 5 تا 6 پولك و يك يا دو رديف پولك بين چشم و لب بالايي ، فاصله ميان دو چشم بيش از فاصله قسمت خلفي چشم تا گوشه دهان ، پولكهاي پشتي 42 تا 48 عدد ( در قسمت قدامي بدن صاف و در قسمت خلفي آن و روي دم برجسته ) ، پولكهاي سطح شكمي 175-177 عدد و باريك ، رشد پولكهاي سطح زيرين دم خوب و بين 24-31 عدد، دم پهن و كوتاه و پولك مخرجي منفرد ، داراي دو پولك در عقب پولكهاي بين بيني و سومين پولك ميان آنها فاقد تماس با پولك بين بيني ، سطح پشتي بدن به رنگهاي روشن يا تيره خاكستري ، صورتي يا قهوه اي با خالهاي تيره تر ممتد يا منقطع ، همراه با خالهاي كوچك يك در ميان ، وجود يك خط تيره بين قسمت خلفي چشم تا انتهاي گوشه دهان ، وجود خطوط تيره رنگ در دو طرف دم ، سطح زيرين شكم به رنگهاي سفيد ي زرد يكنواخت يا با خالهاي كوچك تيره رنگ .
حداكثر طول 90 سانتيمتر ، دم 5/7 سانتيمتر .
تغذيه از جوندگان كوچك ، زاد و ولد : 8 تا 12 نوزاد در فصل تابستان . ( تا بيست نوزاد گزارش شده است )
زيستگاه : لاي صخرهها ، زير سنگها ، ماسهها و خاكهاي نرم ، لاي بوتهها ، چمن زارها ، مناطق نيمه صحرايي.
انتشار جغرافيايي : شرق تركيه – شمال شرقي ايران – شمال عراق – گرجستان – ارمنستان – آذربايجان (شوروي سابق)
پراكندگي : استانهاي مركزي – تهران – كردستان – آذربايجان شرقي – آذربايجان غربي – اردبيل – مازندران – گلستان – گيلان – سيستان و بلوچستان – همدان – اصفهان – سمنان – زنجان – كرمان – خوزستان – قزوين .
مشخصات : ناحيه گردن به سختي قابل تشخيص ، بدن استوانه اي شكل ،مردمك چشم گرد ،پوزه برجسته يا كمي پيش آمده ، پهنا و ارتفاع پولك رسترال برابر و در بين پولكهاي بين بيني كمي پيشرفته و از سمت بالا قابل رؤيت ،طول پولك پيشاني تقريباً برابر با فاصله آن تا نوك پوزه و كوتاهتر از پولك آهيانه ، پهناي پولك گونه اي كمتر از طول آن ، پولكهاي گيجگاهي معمولاً 2+2 عدد (به ندرت 2+1 عدد) فاقد پولك زير چشمي ، لب بالا داراي 7 پولك و لب پائين 7 يا 8 پولك ، (سومين و چهارمين پولك لب بالا متصل به چشم ) ، داراي يك پولك چشمي و دو پولك عقب چشمي ، پولكهاي سطح پشتي 19 عدد و صاف ، پولكهاي سطح شكمي 168 تا 183 عدد و سطح زيرين دم 44 تا 47 عدد و در دو رديف ، پولك مخرجي منقسم .
بدن به رنگ زرد قهوه اي ، خاكستري روشن يا قهوه اي متمايل به صورتي با خالهاي تيره يا سياه رنگ ، داراي دو. خال تيره و قهوه اي در ناحيه گردن و معمولاً متصل به خال بزرگ تيره رنگ پس سر ، داراي دو خط تيره در دو طرف سر ممتد از ناحيه بيني به طرف چشم و گوشه دهان ، سطح شكمي به رنگ خاكستري ، قهوه اي روشن ، قهوه اي متمايل به نارنجي يا صورتي ، غالباً داراي خالهاي تيره يا خالهاي كوچك سفيد و سياه .
حداكثر طول 44 سانتيمتر ، دم 7 سانتيمتر .
تغذيه از مارمولكها ، موشها ، پرندگان كوچك و حشرات .
زاد و ولد : تخمگذار .
زيستگاه : علفزارها، جنگلها ، دشتهاي سبز و خرم و مناطق كوهستاني .
انتشار جغرافيايي : در اغلب كشورهاي اروپايي ، شوروي سابق (غرب سيبري) غرب قزاقستان ، قسمت شمالي آسياي ميانه ، آذربايجان ، گرجستان ، ارمنستان ، ايران .
پراكندگي : استانهاي مركزي ، ( از مناطق شمالي ايران گزارش شده است ) ، خوزستان ، آذربايجان غربي
مشخصات : پهناي پولك رسترال بيش از ارتفاع آن و از سمت بالاي سر قابل رؤيت ، پهناي پولك بين بيني بيش از طول آن و كوتاهتر از پولك جلو پيشاني ، طول پولك پيشاني تقريبا يك برابر و نيم عرض آن و برابر فاصله آن تا انتهاي پوزه و كوتاهتر از پولكهاي آهيانه ، پولك گونه اي چهار گوش يا كمي طولش بيش از عرض آن ،داراي يك پولك جلو چشمي بزرگ با يك پولك زير چشمي در سمت پائين آن و دو يا سه پولك عقب چشمي ، پولكهاي گيجگاهي 3+2 يا 3+3 عدد ، لب بالا داراي 8 يا 9 پولك (چهارمين و پنجمين يا پنجمين و ششمين پولك آن متصل به پولك چين قدامي) ، طول پولكهاي چين قدامي و خلفي تقريباً با هم برابر ، پولكهاي سطح پشتي 27 تا 29 عدد (به ندرت 25 عدد) نسبتاً برجسته و در سطح جانبي صاف ف پولكهاي سطح شكمي 187 تا 215 عدد و انتهاي پولك در سطح جانبي فاقد گوشه ، پولكهاي سطح زيرين دم 61 تا 77 عدد ، پولك مخرجي منقسم .
بدن به رنگ قهوه اي روشن ، سبز زيتوني ،خاكستري متمايل به قهوه اي روشن با خالهاي عرضي تيره ، قهوه اي تيره يا قرمز آجري سوخته همراه با حاشيه سياه رنگ ، معمولاً داراي سه خط تيره كم و بيش طولي (دو عدد آن تا ناحيه دم ممتد) ، داراي خطوط قهوه اي زيگزاك مانند نامنظم تا ناحيه پس سر ممتد ، در فاصله بين دو چشم داراي خطي تيره ممتد از قسمت خلفي هر چشم تا گوشه دهان يا گاهي بدن به رنگ تيره يكنواخت و فاقد خطوط و نقوش ، سطح شكمي زرد رنگ با خالهاي سياه .
حداكثر طول 121 سانتيمتر ، دم 21 سانتيمتر .
تغذيه از جوندگان و گاهي پرندگان و تخم آنها و ماهيها .
زاد و ولد : تخمگذار .
زيستگاه : مناطق مختلف ،جنگلها ، كوهستانها ،دشتها ، روي درختان ف رودخانهها و حتي سواحل درياها .
انتشار جغرافيايي : چين – آسياي مركزي – قزاقستان – جنوب سيبري – اوكراين – مناطق مجاور درياي خزر – اروا – شوروي سابق – افغانستان – گرجستان – كره – ايران .
پراكندگي : استانهاي مازندران – گلستان – سمنان – زنجان – گيلان – آذربايجان غربي .
نام انگلیسی: Persian Ratsnake نام فارسی : گوند مار ایرانی
مشخصات : سر نسبتاً كشيده و كمي از گردن متمايز ، طول پولك پيشاني يك برابر و نيم بيش از طول رهاي بين بيني ، پولك عقبي بيني بزرگتر و بلندتر از پولك جلوي آن ، طول پولك گونه اي بيش از ارتفاع آن ،داراي يك پولكجلو چشمي ، فاقد پولك زير چشمي ، داراي دو پولك عقب چشمي كه پولك بالايي بزرگتر از پائيني آن ، پولكهاي سطح پشتي 23 عدد و در قسمت قدامي بدن صاف و قسمت خلفي آن و روي دم كمي برجسته ، هر پولك پشتي داراي دو حفره پولكي (اپيكال پيت) ، پولكهاي سطح شكمي در انتهاي جانبي آن گوشه دار و از 212 تا 248 عدد ، پولكهاي سطح زيرين دم 60 تا 90 عدد ، مخرجي منقسم .
بدن به رنگ زرد خاكستري متمايل به زيتوني – قهوه اي تيره سياه رنگ ، بعضي از پولكها داراي حاشيه سفيد و غالباً روشن ، بعضي از نمونهها داراي چهار خط طولي تيره ، پولكهاي لب بالايي زرد رنگ . در دو طرف سر داراي خال تيره رنگ ممتد از پشت چشم تا گوشه دهان .
حداكثر طول 106 سانتيمتر ،دم 25 سانتيمتر .
تغذيه از جوندگان و به ندرت از پرندگان .
زاد و ولد : تخمگذار ،5 تا 8 تخم در تابستان .
زيستگاه : مناطق جنگلي ، بوته زارها و علفزارها .
انتشار جغرافيايي : جنوب شرقي آذربايجان – مناطق مجاور قفقاز – شمال ايران .
پراكندگي : استانهاي مازندران – گيلان – آذربايجان ش
نام انگلیسی: Transcaucasian Ratsnake نام فارسی : گوند مار قفقازی
مشخصات : پهناي پولكهاي بين بيني بيش از طول آنها و كوتاهتر از پولكهاي جلو پيشاني ، طول پولكهاي پيشاني كمي بيش از پهناي آنها و برابر با فاصله آنها تا نوك پوزه و كوتاهتر از پولكهاي آهيانه ، طول پولك گونه اي كمي بيش از ارتفاع آن ، داراي يك پولك جلو چشمي و دو پولك عقب چشمي ، پولكهاي گيجگاهي 3+2 عدد ،طول پولكهاي رديف اول گيجگاهي بيش از دو برابر رديف دوم آن ، لب بالا داراي 8 پولك (چهارمين و پنجمين آنها متصل به چشم) ، پنج پولك لب پائين متصل به پولك چين قدامي ، پولكهاي چين قدامي بلندتر از پولكهاي خلفي آن ، پولكهاي پشتي 23 عدد (ندرتا 25 عدد) صاف يا كمي تيغه دار و برجسته ، پولكهاي سطح شكمي 205ژ8 عدد و انتهاي آن گرد ، پولكهاي سطح زيرين دم در نرها 75 عدد و در مادهها 63 عدد ، پولك مخرجي منقسم .
بدن به رنگ خاكستري با چهار رديف خالهاي تيره يك در ميان ،ناحيه گردن داراي علامت تيره به شكل ،داراي خطي سياه ممتد از ناحيه چشم به طرف گوشه دهان و خط سياه ديگري در زير چشم ، سطح شكمي به رنگ زرد ،صورتي يا نارنجي با خالهاي ريز خاكستري تيره .
حداكثر طول 88 سانتيمتر ، دم 18 سانتيمتر .
تغذيه از جوندگان .
زاد و ولد : تخمگذار .
زيستگاه : كوهستانهاي جنگلي ، باغچهها، لاي صخرهها در زمينهاي كم علف .
انتشار جغرافيايي : ايران ،تركيه ، شوروي سابق (شمال اوستيا – چچنو – اينكوچيتا- داغستان – گرجستان – ارمنستان – آذربايجان – مناطق مجاور قفقاز ) .
پراكندگي : استان آذربايجان شرقي (ميانه).
